Ey insanlar!
Allah'ı kendilerine benzeten "Marikinden" (dinden
çıkmış olan insanlardan) kaçının. Bunların
sözleri, Kitap ehlinden kâfir olanların sözlerine benziyor. Hayır,
Allah'ın eşi ve benzeri yoktur. O duyan ve görendir; gözler O'nu
görmez, fakat O gözleri görür. O latif ve habirdir (her şeyden
haberdardır). Vahdaniyyeti ve azameti kendisine mahsus
kılmıştır. Bütün varlıklara meşiyyeti, iradeyi,
kudreti ve ilmi O vermiştir. Hiçbir işte O'na karşı
çıkacak bir muhalif, O'na denk olacak bir eş, O'na muhalefet edecek
bir zıd, O'na benzeyecek bir adaş ve O'na intibak edecek bir benzer
yoktur. Olaylar O'nu halden hale çevirmez; haller O'na cari olmaz; vücudunda
hadiseler baş göstermez; hiçbir methedici O'nun azametinin künhüne varmaz
ve ceberutu hiçbir kalbe yerleşmez. Çünkü eşyada O'nun hiçbir benzeri
yoktur. Akıl gücüyle düşünen bilginler de düşünceleriyle O'nun
zatını idrak edemezler; hayır, sadece kalben tasdik ve gaybe
imanla onu anlayabilirler. Çünkü O, yaratılanların hiçbir
sıfatı ve niteliği ile vasıflandırılamaz. O tek
ve ihtiyaçsızdır. O
düşüncelerde tasavvur edilen her şeyden farklıdır.
(Düşünceyle)
ulaşılabilen şey Rabb olamaz. (Düşüncenin
varabile-ceği şey ilah olmaz.) Hava ve havanın ötesinde bulunan
bir şey de mâbud olamaz.
O her şeyde
mevcuttur; ama onlarla sınırlanan ve onlarda gizlenen bir
varlık gibi değil. Bütün şeylerden de ayrıdır; ama
onlardan gayıp (habersiz ve uzak) olanın ayrılığı
gibi değil, çünkü zıddı veya eşi olan (bir şey) kadir
sayılmaz. Kadimliği zamanla olmadığı gibi, önü de
belli bir yöne doğru değildir. Gözlerden gizli olduğu gibi,
akıllardan da gizlidir. Yeryüzündekilerden gizli olduğu gibi göktekilerden
de gizlidir. Yakınlığı değerli kılması ve
uzaklığı ise küçümsemesidir. Ne mekân O'nu sınırlar ne
de zaman; eğer'le de şartlanmaz. Yüceliği, yükseğe
çıkmakla olmadığı gibi, gelmesi de yer
değiştirmekle değildir. Yoku var eder; varı da yok. Bu iki
sıfat hiçbir zaman O'ndan başkasında bulunmaz. Düşünce yalnız
varlığına varır, O'na iman edebilir; ama vasfından
acizdir. Sıfatlar O'nunla sıfat kazanır, O sıfatlarla
sıfat kazanmaz. Tarifler O'nunla tarif edilir, O tariflerle tarif edilmez.
İşte O, öyle bir Allah'tır ki onun ismini taşıyan biri
yoktur, münezzehtir; hiçbir şey O'nun gibi değildir; duyan ve
görendir.