395. Bölüm

İmtihan

Kur’an:

“Bir imtihan olarak size iyilik ve kötülük veririz.” [188]

“Doğrusu bunlarda ayetler vardır. Biz şüphesiz insanları denemekteyiz.”[189]

1884. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey insanlar! Şüphesiz Allah sizlere zulüm etmeyeceği hususunda güvence vermiştir. Ama sizlere imtihan edilmeyeceğiniz hususunda güvence vermemiştir. Söyleyenden daha büyük olan (Allah) şöyle buyurmuştur: “Doğrusu bunlarda ayetler vardır. Biz şüphesiz insanları denemekteyiz”[190]

1885. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın içinde bağış ve imtihanının olmadığı bir darlık ve genişlik yoktur.”[191]

1886. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İçinde Allah’ın istek, hüküm ve imtihanının olmadığı bir darlık ve genişlik yoktur.”[192]

1887. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın emir ve yasaklarından içinde darlık veya genişlik bulunan her şeyde mutlaka aziz ve celil olan Allah’ın bir imtihanı ve hükmü vardır.”[193]

1888. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri (a.s) hastalanınca bir topluluk kendisini ziyaret etti ve “nasıl sabahladın ey Müminlerin Emiri?” diye sordu. O, “ kötülükle sabahladım” diye buyurdu. Onlar, “Suphanallah! Bu senin gibi birinin diyeceği söz müdür?” deyince şöyle buyurdu: “Şüphesiz Allah-u Teala şöyle buyuruyor: “Bir imtihan olarak size iyilik ve kötülük veririz.” Buradaki hayır, sıhhat ve zenginlik; kötülük ise hastalık ve fakirliktir. Bu her ikisi de imtihan ve denemek içindir.”[194]

396. Bölüm

İmtihan Felsefesi

Kur’an:

“Allah iman edenleri sizin durumunuzda bırakacak değildir, sonunda temizi pisten ayıracaktır.” [195]

“Eğer siz bir yara almışsanız, (size düşman olan) o topluluk da benzeri bir yara almıştı. Böylece biz, Allah'ın gerçek müminleri ortaya çıkarması ve içinizden şahitler edinmesi için, bu günleri bazen lehe, bazen da aleyhe döndürüp duruyoruz. Allah, zulmedenleri sevmez. Bir de Allah, böylece iman edenleri günahlardan arıtmak, küfredenleri ise yok etmek ister. Yoksa Allah, içinizden cihat edenleri ve sabredenleri belirtmeden cennete gireceğinizi mi sandınız? ” [196]

“Bu, Allah'ın içinizde olanı denemesi, kalplerinizde olanı arıtması içindir. Allah gönüllerde olanı bilir.” [197]

“Allah, içinizden cihat edenleri; Allah'tan, peygamberinden ve iman edenlerden başka sırdaş edinmeyenleri ortaya çıkarmadan sizi kendi halinize bırakacak mı zannediyorsunuz? Allah işlediklerinizden haberdardır.”[198]

“Yemin olsun ki sizi, içinizden cihada çıkanları ve sabredenleri meydana çıkarana ve haberlerinizi açıklayana kadar deneyeceğiz” [199]

“Allah dilemiş olsaydı, onlardan başka türlü öç alabilirdi, bunun böyle olması, kiminizi kiminizle denemek içindir.” [200]

“Hanginizin daha iyi iş işlediğini belirtmek için, ölümü ve dirimi yaratan O’dur. O, güçlüdür, bağışlayandır.” [201]

“İnsanların hangisinin daha iyi iş işlediğini ortaya koyalım diye, yeryüzünde olan şeyleri, yeryüzünün süsü yaptık.”[202]

“Arşı su üzerinde iken, hanginizin daha güzel işi işleyeceğini ortaya koymak için, gökleri ve yeri altı günde yaratan O’dur.”[203]

1889. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki hiç şüphesiz Allah-u Teala insanların batınını, onların gizli sırlarından ve örtülü içlerinden haberdar olmadığı için değil; aksine onların hangisi daha güzel işler yapıyor diye imtihan etmek ve böylece iyi işin mükafatını ve kötü işin cezasını vermek için aşikar kıldı.”[204]

1890. İmam Ali (a. s), Allah-u Teala’nın, “Şüphesiz mallarınız ve evlatlarınız fitnedir.” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu ayetin manası şudur: Şüphesiz münezzeh olan Allah insanları mallarıyla ve evlatlarıyla, kimin rızkından dolayı kızgın ve kimin de kısmetinden dolayı hoşnut olduğunu açığa çıkarmak için imtihan etmektedir. Gerçi münezzeh olan Allah onları kendilerinden daha iyi bilmektedir. Ama kendisiyle sevap veya cezayı hak edecekleri fiilleri ortaya çıksın diye (imtihan etmiştir. )”[205]

1891. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların cevheri haletlerin değişiminde bilinir. Günler sana gizlilikleri ve sırları açığa vurur.”[206]

1892. İmam Rıza (a. s), Allah-u Teala’nın, “İnsanların hangisinin daha iyi iş işlediğini ortaya koyalım diye...” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah varlıkları ibadet ve itaat ile yükümlü kılarak imtihan etmek için yaratmıştır; (kendisi için) imtihan ve tecrübe olsun diye değil! Zira Allah her zaman her şeyi bilendir.”[207]

1893. İmam Hüseyin (a. s), Kerbela’ya giderken şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz insanlar dünyanın kuludur. Din ise dillerinin ucuyla yaladıkları şeydir. Din ile geçimlerini sağladığı müddetçe ilgilenirler. Ama bela ve imtihan ile elenince dindar olanları çok azdır.”[208]

1894. İmam Ali (a. s), meleklerin Adem’e secde etmek ile imtihan edilmesi hususunda şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah Adem’i gözleri alan nurdan yaratmak isteseydi şüphesiz bunu yapardı. Eğer böyle yapsaydı onun karşısında boyunlar tevazudan bükülür ve melekler hususunda imtihan kolaylaşırdı. Ama münezzeh olan Allah yaratıklarını; itaat edenleri itaat etmeyenlerden ayırt etmek ve onlardan büyüklenme hasletini gidermek için kendilerini aslını bilmedikleri şeylerle imtihan etmektedir.”[209]

1895. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her ne kadar imtihan ve deneme büyük olursa sevap ve karşılığı da o kadar yüksek olur. Görmüyor musun münezzeh olan Allah Adem’in (a.s) soyundan olan öncekilerden bu alemden sonuncusuna kadar olan bütün herkesi hiçbir zarar ve menfaati olmayan, görmeyen, duymayan taşlarla imtihan etmiş ve o taşları insanlar için diktiği hürmetli bir evi olarak karar kılmıştır. Ama Allah kullarını çeşitli zorluklarla imtihan etmekte ve onları çeşitli çabalarla kulluk etmeye sevk etmektedir. Kalplerinden kibri çıkarmak ve canlarına alçak gönüllülüğü yerleştirmek için onları çeşitli tatsızlıklarla imtihan etmektedir. Bunu fazlına açılan kapılar ve affına ulaştıran hazır sebepler kılmak için yapmaktadır.”[210]

1896. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz birbirinize karışacak ve eleneceksiniz. Öyle bir şekilde ki, aşağıda olanınız yukarı çıkacak ve yukarıda olanınız aşağıya inecektir. Geride kalanlar ileri gidecek ve ileri gidenler geride kalacaklardır.”[211]

1897. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Servet ve refah ile ferahlamayın. Bela ve fakirlik sebebiyle üzülmeyin. Zira altın ateşle eritilip som hale getirildiği gibi mümin de belalarla halis kılınmaktadır.”[212]

bak. er-Rızk, 1477. Bölüm

el-Fezilet, 3210. Bölüm

eş-Şeytan, 2013. Bölüm

el-Gına, 3111. Bölüm

397. Bölüm

Müminin İmtihanının Zorluğu

Kur’an:

“Sizden önce gelenlerin durumu sizin başınıza gelmeden cennete gireceğinizi mi zannettiniz? Peygamber ve onunla berâber olan müminler: “Allah'ın yardımı ne zaman?” diyecek kadar darlığa ve zorluğa uğramışlar ve sarsılmışlardı; iyi bilin ki Allah’ın yardımı şüphesiz yakındır.” [213]

Bak, Al-i İmran, 188; En’am, 44 ve 46. Ayetler

1898. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlardan imtihanı en şiddetli olanlar peygamberlerdir, sonra vasileri ve takipçileri, sonra sırasıyla en üstünleridir.”[214]

1899. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Takva sahibi mümine inen bela yağmurun yeryüzüne inmesinden daha hızlıdır.”[215]

1900. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya müminin zindanıdır. Hangi zindandan hayır gelir?”[216]

1901. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hak ehli sürekli zorluklar içinde kalmışlardır. Ama bilin ki bu zorluğun süresi kısa, esenliği ise uzundur.”[217]

1902. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Batıl bir devlette refah ve esenliğe eren her mümin ölmeden önce hak devletteki nasibine ersin diye beden veya malıyla imtihan edilir.”[218]

1903. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mümin beş zorluk arasındadır: Kendisini kıskanan mümin, kendisine buğzeden münafık, kendisiyle savaşan kafir, kendisiyle çekişen nefsi ve kendisini saptırmak isteyen şeytan.”[219]

1904. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden önce insanı tutuyorlar, toprağı kazıyorlar, çukura gömüyorlar, testereyle başından ikiye ayırıyorlardı da yine de dininden el çekmiyordu. Demir taraklarla bedeninin etini kemiklerine ve sinirlerine kadar kazıyorlardı; ama yine de bütün bunlar onu dininden alıkoymuyordu.”[220]

1905. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Neden göz dikiyorsunuz? Güvende değil misiniz? Sizden öncekiler de sizin durumunuzda idi; yakalanıyorlar, elleri ayakları kesiliyor ve dar ağacına asılıyorlardı.” İmam (a.s) sonra şu ayeti okudu: “Yoksa... cennete girebileceğinizi mi zannediyorsunuz?”[221]

1906. İmam Sadık (a. s), Allah-u Teala’nın “ve kitapta İsmail’i an...” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Allah İsmail’in kavmini O’na musallat etti onlar da başının ve yüzünün derisini yüzdüler... Bu İsmail İbrahim’in oğlu olan İsmail değildir.”[222]

1907. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden önce öldürülen, yakılan, testerelerle biçilen ve yeryüzü bütün genişliğiyle kendilerine dar gelen bir topluluk vardı ki bunların hiç biri onları sizlerin de üzerinde bulunduğunuz şeyden (inançlardan) geri çevirmemiştir. Onlar bu cezayı hak edecek ne bir zulüm işlemişlerdi ve ne de eziyet etmişlerdi. Onlardan sadece güçlü ve övülmüş Allah’a iman ettikleri için intikam alıyorlardı. Allah’tan sizlere onların makamlarını vermesini dileyin. Onların makamına erişebilmek için zamanındaki zorluklara sabredin.”[223]

1908. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah, kavmine Habeşli bir peygamber gönderdi. O kavmiyle savaştı. Ashabı öldürüldü ve esir alındılar. Onlar için ateşten çukurlar kazdılar ve sonra şöyle seslendiler: “Kim bizim dinimiz üzere ise kenara çekilsin. Her kim de bu peygamberin dini üzereyse ateşe atlasın. Onlar (korkmadan) ateşe atladılar. Beraberinde çocuk olan bir kadın geldi ve ateşten korktu. Çocuğu annesine şöyle dedi: “Ateşe gir!” Annesi kendini ateşe attı. Bunlar “Ashab-ı Uhdud” idiler.”[224]

bak. ed-Dünya, 1245-1247

398. Bölüm

Müminin Çeşitli Belalarla İmtihan Edilmesi

1909. İmam Sadık (a. s), müminin cüzzam, alaca ve benzeri hastalıklara müptela olması hakkında sorulunca O şöyle buyurmuştur: “Bela müminden başkasına yazılmış mıdır ki?”[225]

1910. İmam Bakır (a. s), Sedir’in “Allah mümini müptela eder mi?” sorusu üzerine şöyle buyurmuştur: “Müminden başkası belaya düçar olur mu ki? Hatta Sahib-i Yasin (Yasin suresinde sözü edilen Habib-i Neccar) şöyle dedi: “Keşke kavmim bilseydi!” O mükenne idi. “Ben, “Mükenne’ nedir?” diye sorunca “cüzzam idi!” diye buyurdu.”[226]

1911. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin her belaya müptela olur ve her ölümle ölür. Ama intihar etmez.”[227]

399. Bölüm

Kötü Amellerin Belalardaki Rolü

Kur’an:

“Başınıza gelen her hangi bir musibet ellerinizle işlediklerinizden ötürüdür. O, yine de çoğunu affeder.” [228]

“Başkalarını iki misline uğrattığınız bir musibete kendiniz uğrayınca mı: “Bu nereden?” dersiniz? De ki: “O, kendi tarafınızdandır.” Doğrusu Allah her şeye kadirdir.” [229]

“İnsanların elleriyle işledikleri yüzünden karada ve denizde fesâd çıkar; Allah da belki dönerler diye yaptıklarının bir kısmını böylece kendilerine tattırır.” [230]

1912. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Eyyub’a (a.s) şöyle vahyetti: Sen belaya uğramana sebep olan hatanın ne olduğunu biliyor musun?” Eyyub (a. s), “Hayır” deyince şöyle buyurdu: “Sen Firavun’a gidince onunla iki kelime yumuşak konuştun.””[231]

1913. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsana elinden başkası hıyanet etmez.”[232]

bak. el-Zenb, 1380. Bölüm

400. Bölüm

Belaya Düçar Olmayan

Allah İndinde Nefret Edilen Kimsedir

Kur’an:

Eğer bütün insanlar küfürde tek ümmet olma durumuna gelmeyecek olsaydı, Rahman olan Allah küfredenlerin evlerinin tavanlarını, üzerinde yükseldikleri merdivenleri, evlerinin kapılarını, üzerine yaslanacakları kerevetleri gümüşten yapar ve altın bezeklerle işlerdi.” [233]

1914. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah cismi ve mali belaya müptela olmayan şeytan sıfatlı insandan nefret eder.”[234]

1915. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nefsinde ve malında Allah için bir pay olmayan kimseye Allah’ın ihtiyacı yoktur.”[235]

1916. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben insanın dünyada esenlik içinde olup hiçbir musibete düçar olmamasını hoş görmüyorum.”[236]

1917. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Esenlik dert olarak yeter!”[237]

1918. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Eğer mümin kulum alınmasaydı kafirin başını ebedi olarak ağrımasın diye demirden bir kılıfla kaplardım.”[238]

1919. İmam Zeyn’ul Abidin (a. s), Allah-u Teala’nın, “Eğer insanları küfürde tek bir ümmet kılmasaydık” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Allah’ın bu ayetten maksadı (başka) bir din üzere olmalarından ve tümüyle küfre düşmelerinden korkulan Muhammed’in ümmetidir.”[239]

1920. İmam Sadık (a. s), hakeza bu ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah böyle yapsaydı, hiç kimse iman etmezdi. Ama Allah-u Teala müminlerden zenginler, kafirlerden fakirler ve aynı zamanda kafirlerden zenginler, müminlerden fakirler kılmış, sonra da onları emir, yasak, sabır ve rıza ile imtihan etmiştir.

bak. el-Buğz, 364. Bölüm

el-Afiyet, 2775. Bölüm”[240]

401. Bölüm

Bela Nimeti

1921. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Belaları nimet ve rahatlığı musibet saymadıkça asla iman etmiş sayılmazsınız. Zira bela anındaki sabır, rahatlık anındaki gafletten daha yücedir.”[241]

1922. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Belayı nimet ve rahatlığı sıkıntı saymadıkça mümin olamazsın zira dünya belası ahirette nimet ve dünya rahatlığı ahirette sıkıntıdır.”[242]

1923. İmam Hasan Askeri (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın bir nimetinin kuşatmadığı hiçbir bela yoktur.”[243]

1924. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rabbinin sana birbiri ardınca bela indirdiğini görünce O’na şükret. Rabbinin birbiri ardınca üzerine nimet indirdiğini görünce O’ndan sakın.”[244]

1925. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Musibetler Allah’ın hediyeleridir. Fakirlik ise Allah nezdinde hazine kılınmıştır. (Onu sadece özel kullarına verir. )”[245]

1926. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz evin efendisinin ailesini yeni çıkan yiyeceklerle okşadığı gibi, Allah da mümin kulunu çeşitli belalarla okşar.”[246]

1927. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah erkeğin ailesini yolculuktan getirdiği hediyelerle okşadığı gibi, mümini bela ve zorluklarla okşar. Doktorun hastasına perhizi önerdiği gibi, Allah da mümine dünyadan perhiz etmeyi önerir.”[247]

402. Bölüm

Mümine Bela Sebebiyle Değer Verilmesi

1928. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bela müminin süsüdür. Akleden kişi için ise yüceliktir. Zira belaya düçar olmak, karşısında sabretmek ve sebat göstermek imanı sağlamlaştırır.”[248]

1929. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adem’den Muhammed’e (s.a.a) Allah-u Teala hiçbir kulu belaya düçar etmedikçe ve belalarda gerçek kulluğu hususunda vefasını göstermedikçe övmemiştir. O halde Allah’ın kerametleri gerçekte başları bela olan sonlardır.”[249]

1930. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’ın belaları Allah’ın ebedi kerametleri ile doludur. Sıkıntıları bir müddet sonra da olsa hoşnutluğunu ve yakınlığını sağlar.”[250]

1931. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz annenin evladını sütle beslediği gibi, Allah da mümin kulunu belalarla besler.”[251]

1932. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Belaları artmadıkça kul Allah nezdinde değerli olmaz.”[252]

1933. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kavmin hayrını dilerse onları belaya müptela kılar.”[253]

1934. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ın yeryüzünde halis bir takım kulları vardır. Allah yeryüzüne indirdiği her hediyeyi onlardan uzaklaştırıp başkalarına verir. İndirdiği her belayı ise onlara doğru yöneltir.”[254]

403. Bölüm

Bela ve Hatırlatma

Kur’an:

“Yemin olsun ki, Biz de Firavun ailesini, ders alsınlar diye, yıllarca kuraklığa ve ürün kıtlığına uğrattık.”[255]

“Onlar, yılda bir iki defa belaya uğratılıp imtihana çekildiklerini görmüyorlar mı? Böyleyken yine tövbe etmiyorlar, ibret de almıyorlar.”[256]

“Andolsun belki yollarından dönerler diye onlara büyük azâbtan önce dünya azabından tattırırız.”[257]

1935. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ın birbiri ardınca sana bela indirdiğini görürsen (bil ki) şüphesiz seni (gaflet uykusundan) uyandırmıştır. Münezzeh olan Allah’ın günahlarına rağmen sana nimet verdiğini görürsen seni gafil avlamak için mühlet verdiğini bil.”[258]

1936. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin üzerinden kırk gece geçmeden kendini üzen bir işle karşılaşır ve onunla kendine gelir.”[259]

1937. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah bir kulun hayrını dilerse ve o kul (bu arada) bir günah işlerse, bağışlanma dilemeyi hatırlatmak için hemen ardından ona bela verir. Her ne zaman Allah bir kuluna da kötülüğü dilerse ve o kul (bu arada) bir günah işlerse, ona da özür dilemeyi unutturmak ve günahlarını sürdürmesini sağlamak için hemen ardından nimetler verir. Aziz ve celil olan Allah’ın şu sözü de bu anlamdadır: “Biz onları, bilmedikleri bir yönden ağır ağır azaba yaklaştıracağız.” Yani günah işlediklerinde nimetler vererek...”[260]

1938. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her mümin kırk günde bir defa bela vasıtasıyla uyandırılır. Bu bela ya malına, ya çocuklarına veya kendisine iner ve bunun sevabına erişir. Veya bu nereden geldiğini bilmediği bir hüzne düşmekle olur.”[261]

1939. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer oğlunda şu üç şey olmasaydı asla boyun eğmezdi: “Hastalık, ölüm ve fakirlik.” İnsanoğlu bütün bunlara müptela olduğu halde yine de inatçılık etmektedir.”[262]

1940. İmam Ali (a.s) yağmur duasına çıkarken şöyle buyurmuştur: “Allah kullarını kötülük işlediklerinde, tövbe edenin tövbe etmesi, günahkarın günahlardan kesilmesi, öğüt alanın öğüt alması ve (günahlardan) sakındırılmışın sakınması için, ürün eksikliği, bereketlerin hapsedilmesi, hayır hazinelerinin kapanması ile imtihan eder.”[263]

bak. el-Edeb, 75. Bölüm

el-Merez, 3678. Bölüm

404. Bölüm

Günahların Bela Vasıtasıyla Arıtılması

1941. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Taraftarlarımızın günahlarını ve bu vesile ile itaatleri salim kalsın ve sevaba hak kazansın diye dünyada zorluğa düşürmekle temizleyen Allah’a hamd olsun.”[264]

1942. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizlere aziz ve celil olan Allah’ın kitabında en üstün olan ayeti haber vereyim mi?” Resulullah (s.a.a) bize şöyle buyurmuştur: “Sizlere ulaşan her musibet ellerinizle kazandıklarınızdandır.” Aziz ve celil olan Allah dünyada cezalandırdığı kimseyi ahirette yeniden cezalandırmaktan daha yücedir ve dünyada affettikleri hususunda (ahirette) affından geri dönmekten daha hilimlidir.”[265]

1943. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah mümin bir kulunu bu dünyada cezalandırırsa artık kıyamet günü onu yeniden cezalandırmaktan daha hilimli, daha yüce, daha cömert ve daha kerimdir.”[266]

1944. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Tebarek ve Teala bir kul günah işlediği halde kendisine ikramda bulunmak isterse onu hastalığa müptela eder. Eğer böyle yapmazsa onu fakirliğe düçar kılar. Eğer bunu da yapmazsa ona can vermeyi zorlaştırır. Ama kulu güzel işleri olduğu halde onu hor kılmak isterse ona sağlam bir beden verir. Bunu yapmazsa geçiminde genişlik verir, bunu da yapmazsa ona ölümü kolaylaştırır.”[267]

1945. Yunus b. Yakup, İmam Sadık’tan şöyle buyurduğunu işittiğini söylüyor: “Kırk günde bir defa bir belaya düçar olmayan beden melundur, melundur.” Ben, “Melun mudur?” diye sorunca, “Melundur” diye buyurdu. Bu işin bana ağır geldiğini görünce de şöyle buyurdu: “Ey Yunus! Yaralanmak, tokat yemek, yere düşmek, terslik, irkilmek, ayakkabının bağının kopması ve benzeri şeyler hep beladandır. Ey Yunus, Mümin Allah-u Teala katında kırk gün geçtiği halde neden geldiğini bilmediği bir hüzünle de olsa onu günahlardan arındırmamasından daha değerlidir. Allah’a yemin olsun ki sizden biri dirhemleri önüne koyar, tartar, eksik olduğunu görür, bu yüzden üzülür, (yeniden tartar, ) bu defa doğru olduğunu görür. Bu bile onun bazı günahlarını düşürür.”[268]

bak. el-Zenb, 1387. Bölüm, el-Hudud, 744. Bölüm

405. Bölüm

Bela Münezzeh Olan Allah’ın Sevgisinin Nişanesidir.

1946. İmam Sadık (a. s), Sedir’in kendi yanında bulunduğu bir esnada şöyle buyurdu: “Şüphesiz Allah bir kulunu sevince onu belaya uğratır. Ey Sedir! Biz ve sizler gece ve gündüzlerimizi bela ile geçiriyoruz.”[269]

1947. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bir kulunu sevince onu belaya sokar ve üzerine bela yağdırır. Kulu onu çağırınca şöyle buyurur: “Lebbeyk, ey kulum! İsteklerini karşılamak istersem şüphesiz buna kudretim vardır. Ama senin için biriktiriyorum. Sana biriktirdiğim şeyler (sana dünyada vereceğim şeylerden) senin için daha hayırlıdır.”[270]

1948. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah bir topluluğu veya bir kulu sevince ona bela yağdırır. Başka bir hüzne düşmedikçe, bir hüzünden çıkamaz.”[271]

1949. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah bir kulunu sevince onu belaya düçar kılar. Allah onu çok sevince de onu kendine alır.” Birisi, “Nasıl kendine alır?” diye sorunca da şöyle buyurdu: “Ona mal ve evlat bırakmaz.”[272]

bak. el-Mehabbet (4), 681. Bölüm, el-Velayet (2), 4234. Bölüm

406. Bölüm

Bela İman Miktarıncadır.

1950. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz mümin terazinin kefesi gibidir. İmanı arttıkça, belası da artar.”[273]

1951. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali’nin (a.s) kitabında şöyle yazılıdır: “Şüphesiz mümin güzel amelleri miktarınca belaya düçar olur. O halde her kimin dini doğru ve ameli güzel olursa belası şiddetli olur. Zira aziz ve celil olan Allah dünyayı mümin için sevab yeri ve kafir için de ceza yeri kılmamıştır. Her kimin dini gevşek ve ameli zayıf olursa belası da az olur.”[274]

1952. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin dünyada dini oranınca (veya “dini hasebiyle” diye buyurmuştur) belaya düçar olur.”[275]

1953. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kulun imanı arttıkça geçimi daralır.”[276]

1954. İmam Bakır (a.s), birisinin “Vallahi ben siz Ehl-i Beyt’i seviyorum” demesi üzerine şöyle buyurdu: “O halde belayı kendine örtü kıl. Allah’a yemin olsun ki bela bizlere ve taraftarlarımıza selin vadiye akmasından daha hızlı ulaşır. Bela bizden başlar, sonra size ulaşır. Rahatlık da bizden başlar, sonra size ulaşır.”[277]

1955. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminin örneği terazinin kefeleri örneğidir. İmanı arttıkça belaları da artar. İşte bu, aziz ve celil olan Allah’a günahlardan arınmış olarak kavuşması içindir.”[278]

1956. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan (ilahi) sevgisi miktarınca belaya düçardır.”[279]

1957. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Peygamberlerden biri kavmine varıyor, içlerinde duruyor, onları Allah’a itaate emrediyor ve onları Allah’ı birlemeye (tevhide) davet ediyordu. Oysa bir geceyi geçireceği bir sığınağı yoktu. Sözünün bitmesine izin vermiyor, sözüne kulak vermiyorlardı. Sonunda onu öldürdüler. Gerçekten de Allah Tebarek ve Teala kulları kendi nezdindeki makamları esasınca belaya düçar kılar.”[280]

1958. “Birisi Siffin’de Ali’yi (a.s) Allah’ın düşmanlarıyla savaşta sabretmeye teşvik ederek şöyle dedi: “Aziz ve celil olan Allah yolunda belası senden daha büyük, sevabı senden daha güzel ve Allah indindeki derecesi senden daha yüce birini bilmiyorum. Dost ile görüşünceye kadar içinde bulunduğun duruma sabret ey kardeşim! Dostlarımızın dün İsrail oğullarından neler çektiğini gördün; onları testerelerle biçtiler ve dar ağaçlarına astılar...” Ali (a.s) şöyle buyurdu: “Bu İsa’nın vasisi Şem’un’dur. Allah onu beni düşmanlarıyla savaşa teşvik etmek için göndermiştir.”[281]

407. Bölüm

Bela ve Tekamül

1959. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz bela zalimler için edeb, müminler için imtihan ve peygamberler için derecedir.”[282]

1960. İmam Ali b. Hüseyin (a.s) Yezid b. Muaviye’nin yanına götürülüp karşısında durunca Yezid (Allah’ın laneti ona olsun) şöyle dedi: “Sizlere ulaşan her bela bizzat kendi ellerinizle kazandıklarınızdandır.” Ali b. Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu ayet bizim hakkımızda değildir. Şüphesiz aziz ve celil olan Allah’ın şu sözü bizim hakkımızdadır: “Yeryüzüne ve sizin başınıza gelen her hangi bir musibet yoktur ki biz onu yaratmadan önce o, Kitap’ta bulunmasın.”[283]

1961. Nudbe duasında şöyle yer almıştır: “Allah’ım! Kendin ve dinin için seçtiğin veli kullarına taktir ettiğin şeyler için sana hamd olsun. Zira onlara indinde olan kalıcı ve bol nimetlerden hazırlamış; bitmesi imkansız ve sonu gelmez nimetlerden ayırmışsın.”[284]

1962. İmam Sadık (a. s), Allah’ın, “size ulaşan her musibet...” ayeti hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Sen Ali’ye ve Ehl-i Beyt’ine ulaşan şeylerin elleriyle kazandıklarından olduğunu mu sanıyorsun? Oysa onlar temizlik ehli ve masum kimselerdir!” (Daha sonra) şöyle buyurdu: “Resulullah (s.a.a) her gece ve gündüz yüz defa bir günah işlemeksizin Allah’a tövbe ediyor ve bağışlanma diliyordu. Allah veli kullarını ödüllendirmek için hiçbir günah işlemeksizin musibetlere düçar kılmaktadır.”[285]

bak. 467. Konu, el-Kemal

408. Bölüm

Bela Münezzeh Olan Allah’ı Görme Sevgisine Neden Olur

1963. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cebrail (a.s) en güzel bir şekilde bana gelerek şöyle dedi: “Ey Muhammed! Hak Teala sana selam gönderdi ve şöyle buyurdu: “Ben dünyaya, veli kullarıma benimle görüşmeyi sevdirmek için acı, tatsız, dar ve zor olmasını; benimle görüşmekten nefret etmeleri içinde düşmanlarıma kolay, rahat ve tatlı olmasını vahyettim. Şüphesiz ben dünyayı veli kullarıma zindan, düşmanlarıma ise cennet kıldım.”[286]

1964. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Ey dünya! Mümin kuluma çeşitli belalarla acı ol, geçimini daralt ve sana dayanması için ona tatlı gelme.”[287]

bak. el-Lika, 3578 ve 3579. Bölümler, ed-Dünya, 1241. Bölüm

409. Bölüm

Kulun Belalar Vesilesiyle Ulaştığı Dereceler

1965. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette kulun sadece bedeni hususunda belaya düçar olduktan sonra erişeceği bir makam vardır.”[288]

1966. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kulun sadece şu iki haslet sayesinde ulaşabileceği bir makamı vardır: Malının gitmesi veya bedeni hususunda belaya uğraması sebebiyle...”[289]

1967. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kulun Allah nezdinde ameliyle ulaşamayacağı, sadece bedeni hususunda belaya düçar olduktan sonra erişebileceği bir makamı vardır.”[290]

1968. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kulun ölünceye kadar hiçbir bela ile ulaşamayacağı cennette bir makamı vardır. Ölüm anında sıkıntıya uğrar ve böylece o makamına erişir.”[291]

bak. el-Cennet, 556. Bölüm

410. Bölüm

Belayı Sevmenin Kınanması

1969. İmam Sadık (a. s), Ebu Zer’in (r.a) “İnsanların nefret ettiği, benimse sevdiğim üç şey vardır: Ben ölümü, fakirliği ve belayı severim” sözü hakkında sorulunca şöyle buyurdu: “Bu sizin naklettiğiniz gibi değildir. Zira o şöyle demek istemiştir: “Allah’a itaat yolunda olan ölüm, bana Allah’a isyan yolunda olan hayattan daha sevimlidir. Allah’a itaat yolunda olan fakirlik, bana Allah’a isyan yolunda olan zenginlikten daha sevimlidir. Allah’a itaat yolunda olan bela, bana Allah’a isyan yolunda olan sıhhatten daha sevimlidir.”[292]

bak. el-İman, 260. Bölüm; el-Afiyet, 2773. Bölüm

411. Bölüm

Belalarda Müminin Durumu

1970. İmam Ali (a. s), “Müminlerin sıfatı hakkında şöyle buyurmuştur: “Belalarda da rahatlıkta oldukları gibidirler.”[293]

bak. 65. Konu, el-Cez’e

412. Bölüm

Müminin Belaya Düçar Olması Kendisi İçin Hayırdır.

1971. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu da Allah-u Teala’nın Musa’ya (a.s) vahy ettiklerindendir: “Ben kendim için mümin kulumdan daha sevimli bir şey yaratmadım. Şüphesiz ben onu kendisine hayırlı olduğu için belaya müptela kılar ve kendisine hayırlı olduğu için afiyet veririm. Kendisinden hayırlı olduğu için alırım. Kulumu neyin ıslah edeceğini daha iyi bilirim. O halde belalarıma sabretmeli, nimetlerime şükretmeli ve hükmümden hoşnut olmalıdır ki ben de onu nezdimde sıddık olan kullarımdan yazayım.”[294]

1972. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Fakir, hasta veya zengin olmaktan korkmam. Zira şüphesiz Allah şöyle buyurmaktadır: Mümin için sadece kendisine hayırlı olanı yaparım.”[295]

bak. el-Kaza (1), 3351. Bölüm

413. Bölüm

Kulların En Zor İmtihanı

1973. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah kullarını dirhem (para) bağışında bulunmaktan daha zor bir şeyle imtihan etmemiştir.”[296]

1974. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah hiç kimseyi kendisine mühlet vermek gibi bir şeyle imtihan etmemiştir.”[297]

1975. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin üç haslete sahip olmamak kadar zor bir şeyle imtihan edilmemiştir.” Birisi, “O üç şey nedir?” diye sorunca şöyle buyurmuştur: “Elinde var olan şeylerle mali yardımda bulunmak, insaflı olmak ve Allah’ı çok anmak. Maksadım diliyle, “Süphanellah, elhamdülillah” demek değildir. Allah’ın kendine helal kıldığı şeylerle başbaşa kaldığı anda O’nu hatırlamak ve Allah’ın kendisine haram kıldığı şeylerle karşılaştığında O’nu anmaktır.”[298]

bak. el-Fitne, 3153. Bölüm

414. Bölüm

Belaların En Şiddetlisi

1976. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah dört bela hakkında müminden söz almıştır. Bu dört şeyden kendisine en zor geleni sözleri söylediği (aynı inançta oldukları) halde onu çekemeyen mümin, kendisini (münafıkça veya ayıplarını bulmak için) takib eden münafık, saptırmak isteyen şeytan ve kendisiyle cihad etmeyi gerekli gören kafir. Bütün bunlara rağmen mümin bir kul kalır mı?”[299]

1977. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yokluk da beladandır. Ondan daha zoru bedensel hastalıktır. Ondan da zoru yüreğin hastalığıdır.”[300]

1978. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey vardır ki bunlardan birine dahi müptela olan kimse ölümü temenni eder: “Sürekli fakirlik, rüsva edici mahrumiyet ve galib düşman.”[301]

1979. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey vardır ki bunlardan birine bile düçar olanın aklı başından gider: Kaybedilen nimet, fasit eş ve sevdiğini kaybetmek.”[302]

1980. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Belaların en büyüğü nefis yoksulluğudur.”[303]

bak. el-Musibet, 2332. Bölüm

415. Bölüm

Zorluktan Sonra Kurtuluş

1981. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en darı (zoru) kurtuluşa en yakın olanıdır.”[304]

1982. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Belalar sona erince kurtuluş gelir.”[305]

1983. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her ne zaman bela üstüne bela gelirse, belalardan afiyet (kurtuluş) çıkar.”[306]

bak. el-İmamet (3), 239. Bölüm

416. Bölüm

Bela Anında Dua

Kur’an:

“Onlara bir musibet geldiğinde: “Biz Allah'ınız ve elbette O’na döneceğiz” derler.”[307]

1984. “Allah Musa’ya şöyle vahyetti: “Ey Musa! Beni zorluklarda kalkan ve belalara karşı kale edin.”[308]

1985. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her zorluk anında şöyle de: La havle vela kuvvete illa billah’il aliyy’il azim!” (Yüce ve büyük olan Allah’tan başka bir güç ve kuvvet yoktur!) Bu zorlukları ortadan kaldırır.”[309]

1986. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rüyada babamı (a.s) gördüm, şöyle diyordu: “Ey oğulcağızım! Zorluklara düşünce sürekli şöyle de: “Ya Rauf, ya rahim!” Rüyada gördüğün uyanıkken gördüğün gibidir.”[310]

bak. ed-Dua, 1193 ve 1194. Bölümler

417. Bölüm

Belaya Uğramış Birini Görünce Edilen Dua

1987. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bela ehlini görünce Allah’a hamd edin. Ama onlar duymasın. Zira bu onları üzer.”[311]

1988. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Belaya uğrayan birine bakınca, duymayacağı bir şekilde üç defa şöyle de: “Senin müptela olduğun şeylerden bana afiyet bağışlayan Allah’a hamd olsun. Şüphesiz o dileseydi (bana da) bunu yapardı.” (Daha sonra) şöyle buyurdu: “Kim bunu derse o bela ebedi olarak kendisine inmez.”[312]

1989. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir belaya uğramış birini görürsen ve Allah sana nimet vermişse şöyle de: “Allah’ım! Ben alaya almıyorum ve kendimle de övünmüyorum. Bana olan büyük nimetlerin için sana hamd ediyorum.”[313]

418. Bölüm

Hangi Belaya Düşmüş Kimseye Acımak Gerekir

1990. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Birisi senin sebebinle belaya düşerse derdine çare bulmada kendisine acıman farzdır.”[314]

426. Bölüm

Ticaret

Kur’an:

“Ey iman edenler! Mallarınızı karşılıklı rıza ile yapılan ticaret dışında batıl ile (haram ve haksızlıkla) aranızda yemeyin, nefsinizi ve birbirinizi öldürmeyin. Allah şüphesiz ki size merhamet edicidir”[355]

2022. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ticaret aklı artırır.”[356]

2023. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ticaretle meşgul olun. Zira hiç şüphesiz insanların elinde olan şeylerden sizin için bir zenginlik vardır. Şüphesiz aziz ve celil olan Allah emin olan sanat sahibini sever.”[357]

2024. Mualla b. Huneys şöyle diyor: “Ebu Abdillah (a.s) beni pazara geç giderken gördü ve şöyle buyurdu: İzzetine sabah erkenden git.”[358]

2025. İhtişam b. Ehmer şöyle diyor: “Ebu’l Hasan (İmam Kazım (a.s) gördüğü herkese, “İzzetine (yani pazara) erkenden git” diye buyururdu.”[359]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/2, 1. Bölüm

427. Bölüm

Ticareti Terketmek

2026. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ticareti terk etmek aklı azaltır.”[360]

2027. İmam Sadık (a. s), “Ben refaha erdim, ticareti terk edeyim mi?” diyen Muaz b. Kesir’e şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz bunu yaparsan aklın azalır.” (veya buna benzer bir şey buyurdu. )[361]

2028. İmam Sadık (a. s), Muaz’a şöyle buyurmuştur: “Ey Muaz! Ticaretten dolayı zayıfladın mı yoksa, ticaretten yüz mü çevirdin.” Ben, “Hayır ben ne zayıfladım, ne de yüz çevirdim.” deyince, “O halde sana ne oldu?” diye buyurdu. Ben, “Ben bir şeyi bekliyordum. Bu da Velid’in öldürüldüğü zamandı. Benim çok malım vardı. Şu anda da elimde çok mal var. Hiç kimseye de borcum yok. Ömrümün sonuna kadar da yesem biteceğini sanmıyorum” deyince, İmam Sadık (a.s) şöyle buyurdu: “Şüphesiz ticareti terk etmek aklı giderir. Aileni genişlikte tut. Onların da sana (yardım için) çaba sarfetmelerinden sakın.”[362]

2029. İmam Sadık’a (a.s), “Benim bir servetim var ve pazarı (ticareti) bırakmayı kararlaştırdım.” diyen elbise satıcısı Muaz b. Kesir’e şöyle buyurdu: “Bu takdirde görüşün itibardan düşer ve hiçbir şeyde senden yardım dilenmez.”[363]

2030. İmam Sadık (a. s), elbise satıcısı Muaz’ı soruşturdu. Kendisine, “O ticareti terk etti” dediklerinde ise şöyle buyurdu: “Bu şeytanın işidir. Her kim ticareti terkederse aklının üçte ikisi gider. O, Şam’dan bir kervanın geldiğini, Resulullah’ın (s.a.a) ondan mal aldığını, onunla ticaret ettiğini, kar ettiğini ve böylece borcunu ödediğini bilmiyor mu?”[364]

428. Bölüm

Tacir

2031. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Daha fazla kazanç için tehlikeye atılma. Sadece talib ol, şüphesiz sana nasibin gelecektir.”[365]

2032. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Korkak tacir (rızkından) mahrum kalır. Cesur tacir ise rızkına erişir.”[366]

2033. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bazı insanlar ticaretten rızık elde eder, bazıları kılıçtan rızık elde eder ve bazıları da diliyle rızık kazanır.”[367]

429. Bölüm

Ticaretin Adabı

2034. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey tüccar topluluğu! Önce ticaret hükümlerini (fıkhı) öğrenin sonra ticaret edin. Önce ticaret hükümlerini (fıkhı) öğrenin sonra ticaret edin. Önce ticaret hükümleri (fıkhı), öğrenin sonra ticaret edin.”[368]

2035. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ticaret etmek isteyen kendine helal kılınanı, haram kılınandan ayırt etmesi için dinin (ilgili) hükümlerini iyi bilmelidir. Dininin hükümlerini iyi bilmeden ticaret yapan kimse şüphelerde boğulur.”[369]

2036. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Alış verişten anlamayan kimse pazarda oturmamalıdır.”[370]

2037. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey tüccar topluluğu! (Ticarete başlamadan) önce Allah’tan hayır dileyin, kolaylık göstererek bereket umun. Satıcılara yaklaşın, hilim ile süslenin, yemin etmekten sakının, yalan söylemekten uzak durun, zulmetmekten korkun, mazlum insanlara karşı insaflı olun, faize yaklaşmayın. “Ölçüyü ve tartıyı tamamı tamamına yapın; insanlara eşyalarını eksik vermeyin; yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın.”[371]

2038. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu dört şey kimde olursa kazancı temiz olur: Alırken kusur aramamalı, satarken övmemeli, malının aybını müşteriden gizlememeli ve alış verişte yemin etmemelidir.”[372]

2039. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alış veriş yapan kimse şu beş şeyden sakınmalı aksi takdirde alış veriş yapmamalıdır. Faiz, yemin, ayıpları gizlemek, satınca övmek ve alınca yermek.”[373]

430. Bölüm

Zorda Kalan Kimse İle Muamele Etmek

2040. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlara çok zor bir zaman gelecektir. O zaman varlıklı olan böyle bir şeye memur olmadığı halde elinde olan şeyleri sıkı tutar. Münezzeh olan Allah şöyle buyuruyor: “Aranızda bağışta bulunmayı unutmayın.” O gün kötüler değerli olacak, iyiler ise horlanacaktır. Zorda kalanlarla (haksız) muamele edilecektir. Oysa Resulullah (s.a.a) darda kalan kimselerle muamele etmeyi yasaklamıştır.”[374]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/329, 40. Bölüm

431. Bölüm

Pişman Olanın Malını Geri Almak

2041. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir Müslümanın (aralarındaki) sözleşmeyi bozma isteğini kabul ederse Allah da onun sürçmelerini bağışlar.”[375]

2042. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir Müslüman alışverişten pişman olarak sözleşmeyi bozmayı taleb eder ve (muhatab olan) Müslüman da bunu kabul ederse aziz ve celil olan Allah kıyamet günü onun sürçmelerini affeder.”[376]

2043. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim pişman olan birinin sözleşmeyi bozma isteğini kabul ederse Allah da kıyamet günü onu affeder.”[377]

2044. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah kıyamet günü şu dört kişiye bakar: Pişman olmuş kimsenin sözleşmeyi bozma isteğini kabul eden kimseye, derdi olan birinin hüznünü gideren kimseye, bir köleyi azad eden kimseye ve bekar olan bir kimseyi evlendiren kimseye.”[378]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/286, 3. Bölüm

Kenz’ul Ummal, 4/90

432. Bölüm

Bir Şeyi Verdiklerinde

Eksik Ölçüp Tartmaktan Sakındırmak

Kur’an:

“İnsanlardan, kendileri bir şeyi ölçerek aldıkları zaman tam alan; ama onlara bir şeyi ölçüp tartarak verdiklerinde eksik tutan kimselerin, vay haline” [379]

“Bir şeyi ölçtüğünüz zaman, ölçüyü tam tutun, doğru teraziyle tartın. Böyle yapmak, sonuç itibarıyla daha güzel ve daha iyidir” [380]

Bak, En’am, 152; Hud, 84; Şuara, 181-183; Şura, 17; Rahman, 7-9

2045. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey kantarcı! Tart ve ağır tut (eksik tartma).”[381]

2046. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tarttığınızda fazladan tartın!”[382]

2047. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri (a.s) kasaptan et alan ve “Bana fazladan tart” diyen bir cariyenin yanından geçince kasaba şöyle dedi: Ona ağır tart. Zira ağır tartmak bereketi çoğaltır.”[383]

2048. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Fazladan tartmadıkça vefa gösterilmiş olmaz.”[384]

2049. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tartı ağır gelmedikçe vefa gösterilmiş olmaz.”[385]

2050. Suveyd b. Kays şöyle diyor: “Ben ve Mahremet’ul-Abdi, Hecer’den kumaş alarak Mekke’ye getirdik. Resulullah (s.a.a) yürür bir halde yanımıza geldi ve birkaç şalvar hususunda kendisiyle sıkı pazarlık yaptık. Sonra da ona sattık. Orada tuğla ile tartan biri vardı. Resulullah (s.a.a) ona, “Ağır tart” diye buyurdu.”[386]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/290, 7. Bölüm

433. Bölüm

Belli Olmayan Bir şeyi Almanın Mekruh Oluşu

2051. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Yiyeceklerinizi ölçün, şüphesiz bereket ölçülen yiyecektedir.”[387]

2052. İmam Sadık (a. s), Misme’ Kerdin’e şöyle buyurmuştur: “Ey Ebu Seyyar! Hizmetçin yemek yapmak isteyince ona ölçmesini emret. Zira bereket ölçülen şeylerdedir.”[388]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/323, 34. Bölüm

434. Bölüm

Tüccarı Sadaka Vermeye Teşvik Etmek

2053. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey tüccar topluluğu! Ticaret esnasında boş sözler ve yeminler edilir. Dolayısıyla onu sadaka ile karıştırın. (giderin)”[389]

2054. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey tüccar topluluğu! Şüphesiz şeytan ve günah alışverişte hazır bulunurlar. O halde alışverişinizi sadaka ile karıştırın.”[390]

435. Bölüm

Alış Verişi Kolay Tutmak

2055. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah sizden önce satarken, alırken, borcunu öderken ve alacağını alırken kolaylık gösteren birisini affetti.”[391]

2056. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Satarken, alırken, borcunu öderken ve alacağını alırken cömert davranan kula Allah rahmet etsin.”[392]

2057. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Satış, alış, ödeme ve alacakları hususunda cömert davranan kula Allah rahmet etsin.”[393]

2058. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala alışta, satışta ve borcunu ödemede cömert davranan kimseyi sever.”[394]

2059. İmam Ali (a. s), bir malı satmakla meşgul olan birine tavsiye ederek şöyle buyurmuştur: “Resulullah’tan (s.a.a) şöyle buyurduğunu duydum: “Cömert davranmak da bir tür kardır.”[395]

Bak, Kenz’ul Ummal, 4/44

Vesail’uş-Şia, 12/287, 4. Bölüm s. 331, 42. Bölüm

436. Bölüm

Sıkı Pazarlığa Teşvik

2060. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Alıcı ile sıkı pazarlık yap, zira fazla para verse de sıkı pazarlık yapmak nefse güzel gelir. Alışverişte zarar etmek beğenilmiş ve mükafata layık bir iş değildir.”[396]

2061. İmam Sadık (a. s), kendisine, “İnsanlar dün senin kurbanlık deve alırken yaptığın sıkı pazarlığa şaştılar.” diyen Ebu Hanife’ye şöyle buyurmuştur: “Allah benim malımda zarar etmemden hoşnut olmaz.”[397]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/335, 45. Bölüm

384. Konu, el-Gebn,

437. Bölüm

Çene Çalmaktan Sakınmak

2062. İmam Zeyn’ul Abidin (a. s), mali işlerinden sorumlu kimseye şöyle buyurmuştur: “Bana Hac ihtiyaçlarımdan bir şey almak istersen al ve çene çalma.”[398]

2063. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Ali! Dört şeyde çene çalma: Kurbanlık alırken, kefen alırken, köle alırken ve Mekke’ye yolculuk ücreti öderken...”[399]

438. Bölüm

Çene Çalan ve Çene Çalmayan Kimseyi Eşit Tutmak

2064. İmam Sadık (a. s), yanında bir mal olan, o mal için belli bir fiyat belirleyen, daha sonra o malı kendisiyle çene çalmayan birisiyle aynı fiyatla satan, ama kendisiyle çene çalan ve o belirli fiyatla malı almak istemeyen kimseye fazladan satan kimse hakkında şöyle buyurmuştur: “Eğer o ikisi ve üçüncü bir şahıs için fiyatını çıkarmış olsaydı sakıncası yoktu. Ama malı bir defaya mahsus satması dışında müşteri olmadığı halde kurnazlıkla malı elinden çıkarmak isteyen birine yaptığını, çene çalmayan birine yapmamasını hoş görmem.”[400]

439. Bölüm

Mü’minin Mü’minden Kar Etmesi

2065. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminden kar etmek faizdir.”[401]

2066. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir malı yüz dirhemden fazla alması dışında müminin müminden kar etmesi faizdir. Bu taktirde de (yüz dirhemden fazla almışsa) sadece günlük yiyeceğin ölçüsünde kar edebilir veya ticaret için almışsanız, bu taktirde de ondan kar alabilirsiniz. Ama onları gözetin.”[402]

2067. İmam Sadık, (a.s) “Müminin müminden kar etmesi faizdir” rivayeti hakkında sorulunca şöyle buyurdu: “O sadece hakkın zahir olup biz Ehl-i Beyt’in Kaim’inin kıyam ettiği zamandır. Ama bugün sakıncası yoktur.”[403]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/293, 10. Bölüm, 311; 26. Bölüm

el-Bihar, 103/100

el-Helal, 937. Bölüm

440. Bölüm

Facir Tüccarlar

2068. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey tüccar topluluğu! Şüphesiz kıyamet günü Allah’tan korkan, iyi ve doğru sözlü olanları dışında tüm tüccarlar facir olarak haşrolacaktır.”[404]

2069. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey tüccar topluluğu! Başınızı dik tutun, şüphesiz sizlere yol apaçık açıklanmıştır. Kıyamet günü doğru konuşanınız dışında tümünüz facir olarak haşrolacaksınız.”[405]

2070. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz tüccarlar facirdirler.” Oradakiler, “Ey Resulullah! Allah alışverişi helal kılmamış mıdır?” diye sorunca, “Evet helal kılmıştır, ama onlar konuşunca yalan söylerler ve yemin edince günah işlerler” diye buyurdu.”[406]

2071. İmam Ali (a. s), pazara gelince kendi yerinde durdu ve şöyle buyurdu: “Selam olsun size ey pazarcılar! Yeminlerinizde Allah’tan korkun. Zira yemin ticaret malını siler götürür ve bereketi yok eder. Hak üzere alan ve veren dışında tacirler, facirdirler.”[407]

441. Bölüm

Tacirin Doğruluğu

2072. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Emin, doğru ve Müslüman olan tacir kıyamet günü şehitlerle beraber olacaktır.”[408]

2073. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Doğru tacir kıyamet günü arşın gölgesi altında olacaktır.”[409]

2074. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Doğru tacir cennet kapılarından alı konmaz”[410]

2075. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah şu üç kişiyi sorgusuz sualsiz cennete sokar. Adil imam, doğru tacir ve ömrünü Allah’a itaat yolunda geçiren yaşlı adam.”[411]

2076. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Emin ve doğru tacir Peygamberler, sıddıklar ve şehitlerle birlikte olacaktır.”[412]

442. Bölüm

Tüccarın Yalancılığı

2077. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Üç kimseye Allah bakmaz... Yalan yere malını temize çıkaran kimseye...”[413]

Bak, et-Tezkiye, 1591. Bölüm

443. Bölüm

Malını Yeminle Satan Kimse

2078. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala malını yeminle satan kimseden nefret eder.”[414]

2079. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir Müslümanın malına yeminle sahiplenirse Allah cenneti ona haram kılar ve ona ateşi farz kılar. Kendisine, “Ey Resulullah! Küçük ve değersiz bir şey olsa da mı?” diye sorulunca, “Her ne kadar erak ağacından bir misvak da olsa...” diye buyurdu.”[415]

2080. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey komisyoncu topluluğu! Yemin etmeyi azaltın. Zira yemin malı sattırır, ama karı yok eder.”[416]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/309, 25. Bölüm

444. Bölüm

Ahiret Ticareti

Kur’an:

“Ey iman edenler! Sizi can yakıcı bir azâbtan kurtaracak, kazançlı bir yolu size göstereyim mi? Allah'a ve peygamberine inanırsınız; Allah yolunda canlarınızla, mallarınızla cihat edersiniz; eğer bilirseniz, bu sizin için en hayırlısıdır.” [417]

“Allah'ın Kitab’ına uyanlar, namazı kılanlar, kendilerine verdiğimiz rızıktan gizli ve açık infak edenler, tükenmeyecek bir kazanç umabilirler.” [418]

2081. Resulullah (s.a.a), Ahiret ticaretini soran İbn-i Mes’ud’a şöyle buyurdu: “Dilini Allah’ın zikrinden mahrum kılma. O da şudur: Subhanellahi velhamdu lillahi vela ilahe illallahu vellahu ekber, Allah münezzehtir, ham Allah’a mahsustur, Allah’tan başka ilah yoktur ve Allah vasfedilenden daha büyüktür.” Karlı ticaret budur. Allah-u Teala şöyle buyuyor: “Asla zarara uğramayacak bir kazanç umabilirler. Çünkü Allah onların mükafatlarını tam öder ve lütfünden onlara fazlasını da verir.”[419]

2082. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her neyi görürsen ve kalbin hoşlanırsa onu Allah için kıl. Bu ahiret ticaretidir. Zira Allah şöyle buyuruyor: “Nezdinde olan şey geçicidir. Allah indinde olan şey ise bakidir.”[420]

2083. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahiret malı kesattır. O halde kesat olduğu zamanda onu arttırmaya çalışınız.”[421]

2084. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Salih amel gibi bir ticaret ve sevab gibi bir kar yoktur.”[422]

2085. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Talibinin uykuda olduğu cennet, kaçanının uyuduğu ateş gibi bir şey görmedim. Azıkların biriktirildiği ve gizliliklerin açığa çıktığı gün için çalışan kimse gibi kazançlı birisini görmedim.”[423]

2086. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya amelleri ahiret ticaretidir.”[424]

2087. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gerçek kazanan, dünyasını ahiretine satan kimsedir.”[425]

2088. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İyilikleri kazanmak kazançların en üstünüdür.”[426]

2089. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en kazançlısı dünyası ile ahiretini satın alandır.”[427]

2090. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz canlarınızın bir değeri vardır. O halde onu cennet dışında bir şeye satmayın.”[428]

2091. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nefsini cennet dışında bir şeye satanın meşakkati büyür.”[429]

2092. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı canının pahası ve ilahi mükafatın bedeli görmen ticaret değildir.”[430]

2093. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rabbin nezdindeki nasibini ve indindeki yakınlığını dünyanın kırıntılarından az bir şeye satma.”[431]

2094. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya taciri kendisi ve malını tehlikeye atar. Ahiret taciri ise ganimet ve kar elde eder. İlk kazancı nefsi, sonrakisi de Me’va cennetidir.”[432]

Bak, 5. Konu, Ahiret

445. Bölüm

Ahiret Tacirinin Allah Nezdindeki Makamı

2095. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Ebuzer! Övgüsü yüce Allah şöyle diyor: “İzzetim ve celalime yemin olsun ki kulum benim isteklerimi kendi isteklerine üstün tutunca nefsine zenginlik veririm, zikri ve fikrini ahiret kılarım, gökleri ve yeri rızkına kefil kılarım, varlığını kendine yeterli kılarım ve her tüccarla yaptığı ticarette onu gözetirim.”[433]

2096. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey İbn-i Mes’ud! Beni hak üzere Peygamber olarak gönderene yemin olsun ki şüphesiz dünyayı bırakıp ahiret ticaretine yönelen kimseye Allah, ticaretinin ardı sıra ticaret yapar ve ticaretine kazanç verir. Allah-u Teala şöyle buyuruyor: “Onlar öyle erlerdir ki ticaret onları alıkoymaz...”[434]

2097. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ın itaatini sermaye edinirse Allah da ticaret yapmaksızın kendisine karlar verir.”[435]

Bak, el-Heva, 4052. Bölüm

446. Bölüm

Ticaret Mümini Allah’ın Zikrinden Alıkoymaz

Kur’an:

“Bunları ne ticaret ve ne de alışveriş Allah'ı anmaktan, namaz kılmaktan, zekât vermekten alı koymadığı erlerdir. Bunlar, gönüllerin ve gözlerin allak bullak olduğu günden korkarlar.” [436]

2098. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ticaretindeyken namaz vakti girince ticaretin seni namazından alıkoymasın. Allah şüphesiz bir topuluğu nitelendirmiş, övmüş ve şöyle demiştir: “Onları alıkoymaz...” Bunlar ticaret yapanlardır. Namaz vakti gelince ticaretlerini terk eder ve namazını kılarlar. Bunlar ticaretle uğraşmadan namaz kılanlardan sevap açısından daha büyüktürler.”[437]

Bak, Vesail’uş-Şia, 12/296, 14. Bölüm

447. Bölüm

Ticaret ve Din

2099. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinini yiyecek yeri kılanın dinden nasibi yediği şeydir.”[438]

2100. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Al-i Muhammed’i aracı kılarak insanlardan geçinmeyin. Zira onları rızıklanma aracı kılmak küfürdür.”[439]

2101. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya için din üzere amel edenin Allah nezdindeki sevabı ateştir.”[440]

2102. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahiret ameliyle dünyayı taleb eden taleb ettiği şeye en uzak olandır.”[441]

2103. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kur’an okuyun, onunla amel edin, ondan uzak durmayın ve onda boş şeyler konuşmayın. Onu geçiminiz için aracı kılmayın.”[442]

2104. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kur’an okuyan, Allah’tan Kur’an vasıtasıyla bir şeyi dileyin. Zira yakında Kur’an okuyun ve insanlardan Kur’an’ı vasıtasıyla bir şeyler isteyen kimseler gelecektir. (Kur’an’ı rızık kapısı edinmeyin. ) ”[443]

Bak, el-İlm, 2860 ve 2861. Bölümler,

451. Bölüm

Tövbe

Kur’an:

“Kullarının tövbesini kabul eden, kötülükleri affeden, yaptıklarınızı bilen ancak O’dur.”[451]

2111. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tövbe, geçmişi örter.”[452]

2112. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe rahmet indirir.”[453]

2113. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbeden daha etkili bir şefaatçi yoktur.”[454]

2114. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İhlaslı tövbe günahları yok eder.”[455]

2115. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe kalbi temizler ve günahları yıkar.”[456]

2116. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Günahtan tövbe eden kimse, hiç bir günahı olmayan kimse gibidir.”[457]

2117. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel tövbe günahı yok eder.”[458]

452. Bölüm

Tövbe Edenlerin Makamı

Kur’an:

“Allah şüphesiz daima tövbe edenleri de sever, temizlenenleri de sever.”[459]

2118. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde tövbe eden mümin erkek ve kadından daha sevimli bir şey yoktur.”[460]

2119. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’ın kullarından Allah’a en sevimli olanı tövbe eden fitneci kimsedir.”[461]

2120. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tüm ademoğulları hata edicidir. Hata edenlerin en hayırlısı tövbe edenlerdir.”[462]

2121. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bilin Allah’a yemin olsun ki Allah tövbe eden kuluna, insanın (kaybolduktan sonra kavuştuğu) devesine sevinmesinden daha çok sevinir.”[463]

2122. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah-u Teala tövbe eden kuluna karanlık bir gecede devesini ve azığını kaybedip sonra bulan kimseden daha çok sevinir.”[464]

2123. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah doğuran kısırın, kaybettiğini bulan şaşkının ve suya kavuşan susuzun sevincinden daha çok tövbe den kuluna sevinir.”[465]

2124. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a tövbe edin, sevgisini elde edin. Şüphesiz aziz ve celil olan Allah tövbe edenleri sever. Temiz olanları da sever. Mümin sürekli tövbe edendir.”[466]

Bak, el-Mehebbet (2), 660. Bölüm

453. Bölüm

Tövbe Edenler

Kur’an:

“Allah'a tövbe eden, kullukta bulunan, O’nu öven, O’nun uğrunda gezen, rüku ve secde eden...” [467]

2125. İmam Ali (a. s), tövbe edenlerin niteliği hakkında şöyle buyurmuştur: “Günah ağaçlarını gözlerinin ve kalplerinin önüne diktiler. Onu pişmanlık suyu ile suladılar. Bu ağaçlar onlara esenlik yemişi vermiş; neticede hoşnutluk ve keramet (yücelik) kazandırmıştır.”[468]

2126. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tövbe eden kimsenin dört alameti vardır: Amelinde Allah için hayır dilemesi (ihlaslı olması) batılı terk etmesi, hakka bağlı bulunması ve hayır işlere hırslı olmasıdır.”[469]

2127. İmam Zeyn’ul-Abidin (a. s), münacatında şöyle buyurmuştur: “Allah’ım hata ağaçlarını kalp gözlerinin önüne diken, onu kendilerine pişmanlık yemişini versin diye tövbe suyu ile sulayan kimselerden kıl! Onları yüce gizliliklerin örtüsünden haberdar kıldın, hüzün ve korkulardan emin kıldın... Onlar da böylece yüce bir zekaya ulaştılar ve hizmet elbisesini giydiler.”[470]

2128. Hakeza İmam Zeyn’ul-Abidin (a. s), münacatında şöyle buyurmuştur: “Allah’ım! Bizleri (nefsinin) şehvet ateşlerinin perdesini tövbe suyunu dökerek söken ve cehalet kaplarını hayat suyu ile berrak kılan kimselerden kıl.”[471]

2129. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlardan münezzeh kalmak, tövbe edenlerin ibadetidir.”[472]

454. Bölüm

Herkesi Tövbeye Teşvik Etmek

Kur’an:

“Ey iman edenler! Saadete ermeniz için hep birlikte Allah’a tövbe edin.”[473]

2130. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe Allah’ın ipi ve inayetinin ordusudur. Kul her hal üzere sürekli tövbe etmelidir. Kullardan her grubun bir tövbesi vardır. Peygamberlerin tövbesi sırrın ifşa olmasından, seçkinlerin tövbesi nefes almaktan, veli kulların tövbesi kalpten geçen şeylerin renkliliğinden, has insanların tövbesi Allah’tan gayrisi ile meşgul olmaktan ve sıradan halkın tövbesi ise günahlardandır.”[474]

2131. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a tövbe ediniz. Şüphesiz ben her gün yüz defa Allah’a tövbe ederim.”[475]

Bak, el-İstiğfar, 3087. Bölüm

455. Bölüm

Tövbenin Kabulü

Kur’an:

“Allah'ın, kullarının tövbesini kabul ettiğini, sadakalar aldığını, Allah'ın tövbeleri çok kabul eden ve pek merhamet eden olduğunu bilmiyorlar mı?”[476]

“Kullarının tövbesini kabul eden, kötülükleri affeden, yaptıklarınızı bilen O’dur.”[477]

2132. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe ihsan edilen kimse kabulünden mahrum kalmaz. İstiğfar ihsan edilen kimse mağfiretten mahrum kalmaz.”[478]

2133. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah sahibinden ürküp kaçan deve gibi Allah’tan ürküp kaçan kimse dışında (herkes için) bağışlayıcıdır.”[479]

2134. İmam Sadık (a. s), Allah-u Teala’nın, “Şüphesiz Allah kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz. Bunun dışında istediğini bağışlar.” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Maksat büyük günahlar ve büyük günahlar dışındakilerdir.”[480]

Bak, Vesail’uş-Şia, 11/264, 47. Bölüm

456. Bölüm

Tövbe Ne Zaman Kabul Edilir?

Kur’an:

“Kötülükleri işleyip dururken, ölüm kendisine geldiği zaman; “şimdi tövbe ettim” diyenler ile kâfir olarak ölenlerin tövbesi makbul değildir.”[481]

“İnandıktan sonra küfredip, küfürlerini arttıranlar var ya, onların tövbeleri kabul edilmeyecektir.”[482]

2135. İmam Sadık (a. s), “Allah-u Teala’nın, “...tövbesi makbul değildir.” ayetinin tefsiri hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Bu Ahiret işini (can vermeğe yaklaşınca) müşahede ettiği zamandır.”[483]

2136. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “(ahiret işini) müşahede etmeden önce tövbe eden kimsenin tövbesini Allah kabul eder.”[484]

2137. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah-u Teala sayılı nefesi kalmadıkça kulun tövbesini kabul eder.”[485]

2138. İmam Bakır (a. s), boğazına işaret ederek şöyle buyurmuştur: “Can buraya gelince alim için artık tövbe etmek olmaz. Ama cahil için tövbe vardır.”[486]

2139. İmam Sadık (a. s), boğazına işaret ederek şöyle buyurmuştur: “Can buraya gelince alim için artık tövbe etmek olmaz.” Sonra da şu ayeti okudu: “Allah kötülüğü bilmeyerek yapıp da, hemen tövbe edenlerin tövbesini kabul etmeyi üzerine almıştır.”[487]

2140. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul yaptığı her günahta, her ne kadar alim de olsa cahildir. Zira o Rabbine karşı günah işlemekte nefsini tehlikeye atmıştır.”[488]

2141. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hüccet yeryüzünden sadece kıyametten önce kırk gün boyunca kalkar. Hüccet kalkınca tövbe kapıları kapanır ve insan iman etmemişse artık iman etmesinin de bir faydası olmaz.”[489]

2142. İmam Rıza (a. s), Firavun’un iman ettiği ve Allah’ın birliğini ikrar ettiği halde Allah’ın kendisini suda boğmasının nedeni sorulunca şöyle buyurmuştur: “Zira o azabı gördükten sonra iman etti. Azabı gördükten sonra iman etmek makbul değildir.”[490]

457. Bölüm

Pişmanlık Tövbedir

2143. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Pişmanlık iki tövbeden biridir.”[491]

2144. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Pişmanlık tövbedir.”[492]

2145. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe olarak pişmanlık yeterlidir.”[493]

2146. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şiddetli bir pişmanlık ve çok istiğfarda bulunmakla geçmiş günahların kökünü kazıyın.”[494]

2147. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahtan pişmanlık istiğfardır.”[495]

2148. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahtan pişmanlık yeniden günah işlemeye engel olur.”[496]

2149. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Pişman olan şüphesiz tövbe eder. Tövbe eden ise Allah’a dönmüş sayılır.”[497]

2150. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalbin pişmanlığı günahı örter.”[498]

458. Bölüm

Güzel İtiraf

Kur’an:

“Savaştan geri kalanların bir kısmı da, suçlarını itiraf ettiler. Onlar iyi işi kötüyle karıştırmışlardı. Allah'ın onların tövbesini kabul etmesi umulur.” [499]

2151. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki günahtan sadece onu ikrar edenler kurtulur.”[500]

2152. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel (gerçek) itiraf, günah işlemenin izlerini yok eder.”[501]

2153. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır, Allah’a yemin olsun ki Allah-u Teala insanlardan sadece şu iki niteliği istemiştir: Nimetlerini itiraf etsinler ki Allah da onlara olan nimetlerini arttırsın. Günahlarını itiraf etsinler ki kendileri için mağfiret buyursun.”[502]

2154. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Pişmanlık, istiğfar; ikrar, özür dileme ve inkar etmek ise (günahlarda) ısrar etmektir.”[503]

2155. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlarını ikrar eden kimse tövbe etmiş sayılır.”[504]

2156. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahkarın şefaatçisi ikrarı ve tövbesi ise özür dilemesidir.”[505]

2157. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahını ikrar eden asi, ameliyle övünen itaatkar kimseden daha hayırlıdır.”[506]

2158. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rabbini günahlarını itiraf etmekle tanıyan kimse ne güzel ahlak üzeredir.”[507]

Bak, Vesail’uş-Şia, 11/347, 82. Bölüm

el-İ’tizar, 2575. Bölüm

459. Bölüm

Tövbenin Dayanakları

Kur’an:

“Ettiği zulümden sonra tövbe edip düzelen kimse, bilsin ki Allah onun tevbesini kabul eder. Allah şüphesiz bağışlayandır, merhametli olandır.”[508]

“Rabbiniz, sizden kim bilmeyerek fenalık işler de arkasından tövbe eder ve nefsini düzeltirse, ona rahmet etmeyi kendi üzerine almıştır. O, bağışlar ve merhamet eder.”[509]

“Doğrusu Ben, tövbe edeni, iman edip salih amel işleyerek doğru yola gireni bağışlarım.”[510]

“Kötülük işleyip ardından tövbe edenler ve iman edenler bilsinler ki Rabbin, bu hareketlerinin ardından onları şüphesiz bağışlar ve merhamet eder.”[511]

“Allah kötülüğü bilmeyerek yapıp da, hemen tövbe edenlerin tövbesini kabul etmeyi üzerine almıştır. Allah işte onların tövbesini kabul eder.” [512]

2159. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tövbe edenin üzerinde tövbe nişanesi ortaya çıkmadıkça tövbe etmiş sayılmaz. (Tövbe nişanesi) alacaklıları razı etmesi, namazlarını kaza etmesi, insanlar arasında alçak gönüllü olması, nefsini şehvetlerden sakındırması ve oruç tutarak boynunu inceltmesidir (zayıflamasıdır).”[513]

2160. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe dört şey üzere bina edilmiştir: Kalp ile pişmanlık, dil ile istiğfar, organlarıyla amel etmek ve bir daha günaha dönmemeye azmetmek.”[514]

2161. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbe; kalp ile pişmanlık, dil ile istiğfar, amelde günahı terketmek ve günahı tekrarlamamayı kararlaştırmak.”[515]

2162. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İstiğfar yüce bir makamdır ve altı anlamı vardır. Birincisi, geçmişten dolayı pişman olmak; ikincisi, bir daha ebedi olarak günaha dönmeyi terk etmen; üçüncüsü, insanların hakkını ödemen; dördüncüsü, zayi ettiğin her farzın hakkını eda etmen; beşincisi, haram maldan oluşan etini derin kemiğine yapışıncaya ve aralarında yeni bir et oluşuncaya kadar hüzünle eritmen; altıncısı ise günahın tatlılığını cismine tattırdığın gibi itaatin elemini de tattırmandır. İşte bunları yaptığında, “esteğfirullah” (Allah’tan bağışlanma dilerim) de.”[516]

2163. İmam Ali (a. s), “İstiğfarın tarifi nedir?” diye soran Kumeyl b. Ziyad’a şöyle buyurmuştur: “Ey İbn-i Ziyad! (İstiğfarın tarifi) tövbedir.” Ben (ibn-i Ziyad) “Bu yeterli midir?”[517] diye sorunca da “Hayır! diye buyurdu. Ben “O halde nasıl?” diye sorunca, “Kul bir günah işleyince harekete geçirerek “Allah’tan bağışlanma dilerim.” demelidir.” diye buyurdu. Ben, “Harekete geçirmek de ne demek?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Dudaklarını ve dilini hareket ettirmeli ve bununla istiğfarın gerçeğine ulaşmayı dilemelidir.” Ben, “Hakikat nedir?” diye sorunca da şöyle buyurdu: Kalbi ile tasdik etmek, istiğfarda bulunduğu günaha bir daha geri dönmemeye azmetmektir.” Kumeyl, “Böyle yapacak olursa mağfiret dileyenlerden olur mu?” diye sorunca da, “Hayır... zira sen henüz istiğfarın köküne ulaşmış sayılmazsın.” Kumeyl, ”İstiğfarın kökü nedir?” diye sorunca da şöyle buyurdu: “Kendisinden dolayı mağfiret dilediğin tövbeye geri dönüştür. Bu ibadet edenlerin (abidlerin) ilk derecesidir. Günahı terk etmek ve istiğfarın altı anlamı vardır.” Daha sonra önceki hadisin içeriğine benzer şeyler söyleyerek konuşmasını sürdürdü.”[518]

2164. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbenin meyvesi nefsin aşırılıklarını telafi etmektir.”[519]

Bak, ez-Zenb, 1376. Bölüm

el-İstiğfar, 3088. Bölüm

460. Bölüm

Boynunda Kul Hakkı Olan Kimsenin Tövbesi

Kur’an:

“Böyle yapmazsanız, bunun Allah'a ve peygamberine karşı açılmış bir savaş olduğunu bilin. Eğer tövbe ederseniz sermayeniz sizindir. Böylece zulmetmemiş ve zulme uğramamış olursunuz”[520]

2165. İmam Bakır (a. s), “Ben Haccac’ın zamanından şimdiye kadar valiyim. Tövbem kabul olur mu?” diye soran Nehe’ büyüklerinden birine önce cevap vermedi. O şahıs “sözümü tekrarlayınca da İmam Bakır (a.s) şöyle buyurdu” diyor: “Hayır, her hak sahibine hakkını eda edinceye kadar (tövben) kabul olmaz.”[521]

2166. Ali b. Ebi Hamza şöyle diyor: “Ümeyyeoğullarının katiplerinden olan bir dostum vardı. Bana, “Ebu Abdillah (İmam Sadık -a. s-) ile görüşmek için randevu al.” dedi. Ben İmam Sadık’tan randevu istedim, o da bana görüşme iznini verdi. O şahıs İmam’ın huzuruna vardı, selam verdi, oturdu ve şöyle dedi: “Fedan olayım, ben bu kavmin divanında bulunuyordum, onların dünyasından bir çok mal elde ettim ve elde etme hususunda gözlerimi yumdum. (helalına haramına bakmadım. ) bundan benim için bir çıkış yolu var mı?” İmam (a.s) şöyle buyurdu: “Sana ne dersem yapar mısın?” O şahıs, “Evet yaparım” deyince de ona şöyle buyurdu: “Onların divanında kazandığın her şeyi ayır. Onlardan tanıdığın kimselere malını ver. Tanımadığın kimseler içinse sadaka var. (böyle yapacak olursan) ben de aziz ve celil olan Allah hususunda sana cenneti garantilerim.”[522]

bak. el-Bid’at, 333. Bölüm

el-İcare, 15. Bölüm

461. Bölüm

İmamla Savaşanların Tövbesi

Kur’an:

“Ancak, onları yakalamanızdan önce tövbe edenler bunun dışındadır. Biliniz ki Allah, bağışlar ve merhamet eder.” [523]

2167. İmam Rıza (a. s), bazı ashabının “Allah Ali (a.s) ile savaşan kimseye lanet etsin” dediğini duyunca şöyle buyurmuştur: “Tövbe edip ıslah olanlar hariç!” Sonra da şöyle buyurdu: “Ondan uzak durup tövbe etmeyenlerin günahı, kendisiyle savaşıp tövbe eden kimsenin günahından daha büyüktür!”[524]

462. Bölüm

Tövbe Çeşitleri

2168. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her günah için bir tövbe icat et: Gizliye gizli ve açığa açık ile.”[525]

2169. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim gizlide kötü bir iş yaparsa, gizlide bir iyilik yapmalıdır. Her kim de açıkta bir kötülük yaparsa açıkta bir iyilik yapmalıdır.”[526]

463. Bölüm

Tevbe-i Nasuh (Yürekten Tövbe)

Kur’an

“Ey iman edenler! Yürekten tövbe ederek Allah'a dönün”[527]

2170. İmam Kazım (a. s), “Allah-u Teala’nın “Ey iman edenler! Yürekten tövbe ederek Allah'a dönün” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Kulun tövbe etmesi ve bir daha günaha dönmemesidir.”[528]

2171. İmam Hadi (a. s), tevbe-i nasuh hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Batının zahir gibi ve hatta ondan daha iyi olmasıdır.”[529]

2172. İmam Ali (a. s), tevbe-i nasuh hakkında şöyle buyurmuştur: “Kalb ile pişmanlık, dil ile istiğfar ve bir daha dönmemeyi kararlaştırmak.”[530]

2173. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tevbe-i Nasuh, işlediğin günahtan pişman olman, Allah’tan mağfiret dilemen ve bir daha ebedi olarak günaha dönmemendir.”[531]

2174. Resulullah (s.a.a) “Tevbe-i Nasuh hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “İşlediğin günahtan pişman olman, hemen pişmanlığın ile Allah’tan mağfiret dilemen ve ebedi olarak bir daha günaha dönmemendir.”[532]

464. Bölüm

Tövbeyi Ertelemek

Kur’an

“Allah kötülüğü bilmeyerek yapıp da, hemen tövbe edenlerin tövbesini kabul etmeyi üzerine almıştır. Allah işte onların tövbesini kabul eder. Allah bilendir, hikmet sahibi olandır.”[533]

2175. Resulullah (s.a.a) İbn-i Mes’ud’a şöyle buyurmuştur: “Günahı öne alıp tövbeyi erteleme. Lakin tövbeyi öne al, günahı erteleme. Şüphesiz Allah-u Teala şöyle buyurmaktadır: “Ama, insanoğlu özgürce suç işlemek ister”[534]

2176. İmam Cevad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbeyi ertelemek, aldanmak; bugün yarın diye savsaklamak ise şaşkınlıktır.”[535]

2177. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sakın ahireti amelsiz ümit eden ve uzun emellerle tövbeyi erteleyen kimseler gibi olma. (zira böyle bir şahıs) nefsani isteklerle karşılaşınca günahı öne alır, tövbeyi erteler.”[536]

2178. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her ne zaman bir günah işlersen, onu ortadan kaldırmak için tövbe etmekte acele davran.”[537]

2179. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tövbeyi yarına erteleyen kimse ölümün hücumu hususunda en büyük tehlike ile karşı karşıya kalmıştır.”[538]

bak. et-Tesvif, 1934. Bölüm

465. Bölüm

Tövbeden Daha Kolay Şey

2180. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahı terk etmek tövbe talebinden daha kolaydır.”[539]

2181. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yere düşmekten sakınmak seni kaldırmalarını istemenden daha hayırlıdır.”[540]

2182. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlardan hiç kimseye borcu olmayan kimse, her ne kadar borcunu zamanında ödese bile borçlu olan kimseden daha huzurlu yaşar ve az hüzünlenir. Hakeza günah işlemeyen kimse de halisane tövbe edip Allah’a dönse bile günah işleyen kimseden hüzün açısından daha huzurludur.”[541]

466. Bölüm

Allah’ın Tövbe Edenin Ayıplarını Örtmesi

2183. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim tövbe ederse Allah da onu affeder; organlarına (tövbekarın) ayıplarını örtmesini, yeryüzü parçasına günahlarını gizlemesini ve gözetleyici meleklerin yazdığı suçlarını unutmalarını emreder.”[542]

2184. Muaviye b. Veheb İmam Sadık’ın (a.s) şöyle buyurduğunu işittiğini söylüyor: “Mümin kul halis bir şekilde tövbe edince Allah onu sever, dünya ve ahirette günahlarını örter.” Ben, “Nasıl gizler?” diye sorunca da şöyle buyurdu: “İki gözetleyici meleğe yazdıkları günahlarını unutturur. Öyle ki artık Allah ile görüşünce artık günahlarına tanıklık edecek şey kalmaz.”[543]

467. Bölüm

Kötülüklerin İyiliklere Çevrilmesi

Kur’an:

“Ancak tövbe eden, iman edip salih amel işleyenlerin, işte Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir. Allah bağışlar ve merhamet eder.”[544]

2185. “Aziz ve celil olan Allah Nebi Davud’a (a.s) şöyle vahy etmiştir: “Ey Davud! Mümin kulum bir günah işleyip dönünce, o günahtan tövbe edince ve o günahı hatırladığında benden haya edince ben de onu bağışlarım, gözetleyici meleklere o günahı unuttururum ve o günahını iyiliğe çeviririm. Bu işi yapmaktan çekinmem. Zira ben merhamet edenlerin en merhametlisiyim.”[545]

2186. İmam Sadık (a.s) Allah-u Teala’nın “Ancak tövbe eden, iman edip salih amel işleyenlerin, işte Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir. Allah bağışlar ve merhamet eder.” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu ayet sizin hakkınızdadır. Kıyamet günü mümin günahkar getirilir ve aziz ve celil olan Allah’ın karşısında tutulur ve hesabı görülür. Ona tüm günahları bildirilir. Her defasında, “Biliyorum!” der. Allah-u Teala’nın “Dünyada günahlarını örttüm, bugün de bağışlıyorum.” Kulumun günahlarını iyiliğe çevirin.” İmam Sadık (a.s) daha sonra şöyle buyurdu: “Böylece amel defteri insanların karşısında yükseltilir. İnsanlar: “Sübhanallah, bu kulun bir tek günahı bile yok mudur?” derler.”[546]

2187. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her topluluk oturup Allah’ı zikredince gökten bir münadi şöyle nida eder: “Kalkın, Allah günahlarınızı iyiliklere çevirdi ve hepinizi affetti.”[547]

468. Bölüm

Allah’a Yemin Etmek

2188. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin etmeyin. Zira Allah’a yemin eden kimseyi Allah yalanlar.”[548]

2189. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ümmetimden yemin edenlere eyvahlar olsun! Yani, “Falan şahıs cennetlik ve falan şahıs da cehennemliktir” diyenlere...”[549]

2190. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir şahıs namaz kılıyordu. Secdeye gidince birisi gelerek boynuna ayak bastı. O şahıs, “Allah’a and olsun ki Allah seni ebedi bağışlamayacaktır.” deyince aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Kulum benim kulumu asla bağışlamayacağıma dair yemin etti. Ama ben onu bağışladım.”[550]

2191. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim aziz ve celil olan Allah’a yükümlülük getirirse Allah da onu yalanlar.”[551]

2192. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir gün birisi şöyle dedi: “Allah’a yemin olsun ki Allah falanı bağışlamayacaktır.” Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurdu: “Falanı bağışlamayacağım diye yemin eden bu kimdir? Ben, o şahsı bağışladım, ama Allah falanı bağışlamaz diyen o ikinci şahsın amellerini boşa çıkardım.”[552]

bak. Kenz’ul-Ummal, 3/559, 560, 836

Sa Harfi

Konular:

es-Sevab (Sevab)

es-Sevre (Devrim)

545. Bölüm

Cennet

Kur’an:

“Rabbinizin mağfiretine ve takva sahipleri için hazırlanmış, eni gökler ve yer kadar olan cennete koşuşun.”[948]

“Rabbiniz tarafından bağışlanmaya, genişliği yerle göğün genişliği kadar olan cennete koşuşun.”[949]

2517. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki hiç şüphesiz ben talep edeni uyuyan cennet ve kaçanı uyuyan cehennem gibi bir şey görmedim.”[950]

2518. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizler ister istemez istek ve arzulara sahipsiniz; o halde genişliği göklerle yeryüzü kadar olan cennete arzu duyun.”[951]

2519. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey cenneti taleb eden uykun ne kadar uzun, bineğin ne kadar yavaş ve himmetin ne kadar gevşektir. Bu taleb eden ve talib edilen şey ne kadar ilginçtir. Ey cehennemden kaçan kimse! Bineğini cehenneme doğru ne kadar da hızlı sürüyorsun ve seni cehenneme düşüren şeyleri ne kadar da çabuk elde ediyorsun.”[952]

2520. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennete iştiyak duyan hayırlara koşsun.”[953]

2521. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki hiç şüphesiz cennete iştiyak duyan kimse iyiliklere koşsun, şehvetlerden uzak dursun. Ateşten korunan ise, günahlarından dolayı Allah’a hemen tevbe etsin ve haramlardan geri dursun.”[954]

2522. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet en üstün hedeftir.”[955]

2523. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet kurtuluş yurdudur.”[956]

2524. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet emniyet konağıdır.”[957]

2525. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet itaat edenin mükafatıdır.”[958]

2526. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet öne geçenlerin hedefidir ve cehennem geride kalanların varacağı yerdir.”[959]

2527. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kötülerin yurdudur, cennet ise takva sahiplerinin evidir.”[960]

2528. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sonrası cehennem olan hayır hayır değildir ve sonrası cennet olan kötülük kötülük değildir. Cennettin olmadığı her nimet küçüktür ve ateşin olmadığı her bela afiyettir.”[961]

546. Bölüm

Cennet Nimetlerinin Azameti

Kur’an:

“Yaptıklarına karşılık onlar için saklanan müjdeyi kimse bilmez.”[962]

2529. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: Salih olan kullarıma hiçbir gözün görmediği, hiç bir kulağın işitmediği ve hiç bir beşerin kalbinden geçmediği şeyler hazırladım.”[963]

bak. el-Ahiret, 26. Bölüm

547. Bölüm

Cennet Dışında Hiç Bir Şey

Canlarınızın Kıymeti Olamaz

Kur’an:

“Allah şüphesiz, müminlerin canlarını ve mallarını cennete karşılık satın almıştır.”[964]

2530. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz canlarınızın cennet dışında bir karşılığı yoktur o halde canlarınızı sadece cennet karşılığında satınız.”[965]

2531. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz canını cennet dışında bir şeye satanın musibet ve meşakkati büyük olur.”[966]

2532. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Canını cennet nimeti dışında bir şeye satan şüphesiz kendisine zulmetmiştir.”[967]

bak. ez-Zulm, 2470. Bölüm

548. Bölüm

Cennetin Değeri

2533. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “La ilahe illallah” sözü cennetin değeridir.”[968]

2534. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ın kendisini tevhit ile nimetlendirdiği kimsenin mükafatı sadece cennettir.”[969]

2535. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: Kendisini tevhit ile nimetlendirdiğim kimsenin mükafatı sadece cennettir.”[970]

2536. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Azameti yüce olan Allah şöyle buyuruyor: “Lailahe illallah benim kalemdir. Her kim kaleme girerse azabımdan güvende olur.”[971]

2537. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ın hiç şüphesiz hak olduğunu bildiği bir halde ölürse cennete girer.”[972]

2538. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennetin değeri salih ameldir.”[973]

2539. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennetin değeri dünyadan yüzçevirmektir.”[974]

549. Bölüm

Cennetin Şartları

2540. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim ihlaslı bir şekilde “lailahe illallah” derse cennete girer. İhlası ise “lailahe illallah” demesinin kendisini aziz ve celil olan Allah’ın haram kıldığı şeylerden sakındırmasıdır.”[975]

2541. İmam Rıza (a. s), Silsilet’uz-Zeheb (Altın Silsile) hadisinde, babalarından (a.s) şöyle nakletmiştir: “Resulullah (s.a.a) Cebrail’den, Cebrail de Aziz ve celil olan Allah’tan şöyle buyurduğunu işittiğini söylüyor: “La ilahe illallah” benim kalemdir. Her kim kaleme girerse azabımdan güvende olur.” Ravi şöyle diyor: Deve yola düşünce İmam Rıza (a.s) şöyle buyurdu: “Elbette bunun şartları vardır ve ben o şartlardan biriyim.”[976]

2542. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz “la ilahe illallah” aziz ve celil olan Allah nezdinde yüce ve büyük bir sözdür. Bunu ihlas üzere söyleyen kimse cenneti hak eder. Her kimde yalanla söylerse malı ve kanı güvende olur ama kendisi cehenneme varır.”[977]

2543. Adamın biri Eba Cafer’in (a.s) yanına gelerek Resulullah’tan (s.a.a), “la ilahe illallah” diyen cennete girer” diye buyurulduğu rivayet edilen hadisi sordu. Bunun üzerine Ebu Cafer (a.s) şöyle buyurdu: “Bu rivayet doğrudur.” Adam dışarı çıktı, İmam (a.s) onu geri çağırmalarını emretti ve sonra şöyle buyurdu: “Ey adam! Şüphesiz la ilahe illallah” için bir takım şartları vardır. Bil ki hiç şüphesiz ben o şartlardan biriyim.”[978]

bak. el-İmamet (1), 135. Bölüm

el-İhlas, 1036. Bölüm

550. Bölüm

Cennete Giriş Sebepleri

Kur’an:

“Erkek veya kadın, mümin olarak, kim yararlı işler işlerse, işte onlar cennete girerler, kendilerine zerre kadar zulmedilmez.”[979]

“Allah şüphesiz, müminlerin canlarını ve mallarını cennete karşılık satın almıştır.” [980]

“Kullarımızdan Allah'a karşı gelmekten sakınanları mirasçı kılacağımız cennet işte budur.”[981]

2544. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennete girmek ucuz, cehenneme girmek ise pahalıdır.”[982]

2545. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ümmetimin en çok kendisi ile cennete girdiği şey Allah’tan sakınmak ve güzel ahlaktır.”[983]

2546. Resulullah (s.a.a), kendisine cennetle arasında hiçbir engelin olmadığı amel sorulunca şöyle buyurmuştur: “Gazaplanma, insanlardan bir şey isteme ve kendin için istediğin şeyi insanlar için de iste.”[984]

2547. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ı şu üç sıfatla karşılayan kimse cennete istediği kapıdan girer: Ahlakı güzel olan, açık ve gizlide Allah’tan korkan ve her ne kadar haklı da olsa tartışmayı terk eden kimse.”[985]

2548. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu on şey ile aziz ve celil olan Allah’ı karşılayan kimse cennete girer: “La ilahe illallah ve Muhammedun Resulullah” diye şahadette bulunmak, aziz ve celil olan Allah nezdinden getirdiği şeyleri ikrar etmek, namaz kılmak, zekat vermek, Ramazan ayı orucunu tutmak, Kabe’yi haccetmek, Allah’ın dostlarıyla dost olmak, Allah’ın düşmanlarıyla düşman olmak ve sarhoş edici her türlü şeyden sakınmak.”[986]

2549. Resulullah (s.a.a) Ebu Zer’e şöyle buyurmuştur: “Cennete girmek istiyor musun?” Ebu Zer, “babam sana feda olsun, evet!” deyice Resulullah (s.a.a) şöyle buyurdu: “Arzularını kısa tut, ölümünü sürekli göz önünde bulundur ve Allah’tan gerektiği şekilde haya et.”[987]

2550. Resulullah (s.a.a), devesine binmiş savaşlardan birine gitmeye niyet etmişti. Bir bedevi gelerek devesinin dizginlerini tuttu ve şöyle dedi: “Bana cennete girecek bir amel öğret.” Bunun üzerine Resulullah (s.a.a) şöyle buyurdu: “İnsanların senin hakkında yapmalarını istediğin şeyi sende onlara yap ve insanların sana yapmalarından hoşlanmadığın şeyi sen de onlara yapma. Şimdi (kenara çekil de) deveye yol aç.”[988]

2551. Resulullah (s.a.a), Yezid b. Useyd’e şöyle buyurmuştur: “Ey Yezid İbn-i Useyd! Cenneti seviyor musun? O halde nefsin için sevdiğin şeyi, kardeşin için de sev.”[989]

2552. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim de şu dört şey bulunursa Allah ona cennette bir ev bina eder: Yetime sığınak veren, zayıfa merhamet eden, anne ve babasına şefkat gösteren ve kölesine yumuşak davranan kimse.”[990]

2553. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu dört şeyden birini dahi yerine getiren cennete girer: Susuz bir hayvana su veren, acıkmış bir karını doyuran, çıplak bir kimseyi giydiren veya boynunda zincir olan birini özgür kılan kimse.”[991]

2554. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu üç şeyden birini Allah için yerine getiren kimseyi Allah’ın cennete koyması farz olur: Darlıkta olduğu halde infakta bulunmak, bütün aleme güler yüzlü davranmak ve insaflı olmak.”[992]

2555. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz münezzeh olan Allah kullarından istediğini doğru niyet ve salih bir batın (kalp temizliği) üzere cennete sokar.”[993]

2556. Resulullah (s.a.a), kendisini cennete sokan amelin ne olduğunu soran bedeviye şöyle buyurmuştur: “Oldukça kısa, ama çok önemli bir mesele sordun. O halde kulu özgür kıl ve köleyi azat et.” Bedevi, “Bu ikisi aynı değil midir?” diye sorunca Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Kulu özgür kılmak tek başına onu azat etmendir. Köleyi azat etmek ise, onun değerini ödeyip özgür kalmasına yardımcı olmandır. Akraba olan zalime iyilik et, böyle yapmazsan o halde bir açı doyur, susamış kimseye su ver, iyiliği emret, kötülükten sakındır, eğer bunu da yapamazsan dilini (ağzını) hayır dışında açma.”[994]

2557. Resulullah (s.a.a) hakeza şöyle buyurmuştur: “Açı doyur, susamış kimseye su ver, iyiliği emret, kötülükten sakındır, eğer bunu yapamazsan hayır dışında dilini (ağzını) açma. Şüphesiz sen bununla şeytana galip gelirsin.”[995]

2558. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hepiniz cennete girmek istiyor musunuz?” Onlar, “Evet ya Resulullah” deyince şöyle buyurdu: “O halde emellerinizi (arzularınızı) kısaltın ve ecellerinizi (ölümü) gözlerinizin önünde tutun ve Allah’tan hakkıyla haya edin.”[996]

2559. Resulullah (s.a.a), kendisine “amel ettiğim taktirde kendisi ile cennete gireceğim şey nedir?”diyen birisine şöyle buyurmuştur: “Yeni bir kırba al sonra onu eskitip parçalayıncaya kadar insanlara su ver. Kırbayı böylelikle parçaladığın taktirde cennet ameline erişmiş olursun.”[997]

2560. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim de şu altı haslet bulunursa cenneti elde eder ve cehennemden kurtulur: Allah’ı tanıyıp ona itaat eden, şeytanı tanıyıp ona isyan eden, hakkı tanıyıp ona uyan, batılı tanıyıp ondan sakınan, dünyayı tanıyıp onu reddeden ve ahireti tanıyıp onu talep eden kimse.”[998]

2561. Mesih (a. s), kendisine, “Ey hayır öğretmeni! Bana kendisi ile cenneti elde edeceğim ameli göster.” diyen birisine şöyle buyurmuştur: “Gizli ve açıkta Allah’tan kork, anne ve babana iyilik et.”[999]

2562. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim devenin iki sağılması arası süresince de olsa Allah yolunda cihat etmiş olursa cennete girer.”[1000]

2563. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cenneti sadece batınını (kalbini) güzelleştiren ve niyetini halis kılan kimse elde eder.”[1001]

2564. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennete sadece teslim olan nrfis girebilir.”[1002]

bak. el-Fezilet, 3216 Bölüm

Er-Rahmet, 1452. Bölüm

es-Sual (2), 1710. Bölüm

el-İlm, 2852. Bölüm

551. Bölüm

Cennet Hoşnutsuzluklarla Sarılmıştır

Kur’an

“Sizden önce gelenlerin durumu sizin başınıza gelmeden cennete gireceğinizi mi zannettiniz? Peygamber ve onunla berâber müminler: “Allah'ın yardımı ne zaman?” diyecek kadar darlığa ve zorluğa uğramışlar ve sarsılmışlardı; iyi bilin ki Allah’ın yardımı şüphesiz yakındır.”[1003]

“Yoksa Allah, içinizden cihat edenleri ve sabredenleri belirtmeden cennete gireceğinizi mi sandınız?”[1004]

“Ama kim Rabbinin azametinden korkup da kendini kötülükten alıkoymuşsa, varacağı yer şüphesiz cennettir.” [1005]

2565. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’tan cenneti isterse ve zorluklar karşısında direnmezse şüphesiz kendisini gülünç duruma düşürmüştür.”[1006]

2566. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennetin etrafını zorluklar kaplamıştır, cehennemin etrafını ise şehvetler! Sadece heva ve hevese aykırı yapılan şey Allah’a itaatten, heva ve hevesle yapılan şey ise Allah’a isyandandır. O halde şehvetlerinden el çeken ve nefsani isteklerini yok eden kimseyi Allah bağışlasın.”[1007]

2567. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet istenilmeyen ve sabretmeyi gerektiren şeylerle kaplıdır. O halde her kim dünyada bu zorluklar karşısında sabrederse cennete gider. Cehennem ise lezzetler ve nefsani isteklerle çevrilmiştir. O halde her kim nefsani lezzetlere ve şehvetlere uyarsa cehenneme girer.”[1008]

Meclisi (r. a) şöyle diyor: “Bu rivayetin içeriği hakkında Şii ve Sünni herkes ittifak etmiştir.

2568. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Biliniz ki şüphesiz cennet ameli engeller sebebiyle zordur. Bilin ki şüphesiz cehennem ameli ise nefsani istekler sebebiyle kolaydır.”[1009]

2569. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cenneti sadece nefsi ile cihad eden kimse elde edebilir.”[1010]

2570. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cenneti sadece onun için çalışan elde edebilir.”[1011]

2571. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennete sadece zorluklarla ulaşılabilir.”[1012]

2572. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hasır üzerine yatmak ve arpa ekmeği yemek sayesinde cenneti talep etmek kolaydır.”[1013]

2573. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet arzularla elde edilmez.”[1014]

bak. el-Hulk 1109. Bölüm

552. Bölüm

Cennet Kimlere Farzdır?

2574. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim iki sakalı ve iki bacağı arasındaki şey (dili ve cinsel organı) hususunda bana garanti verirse bende ona cenneti garantilerim.”[1015]

2575. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her ne kadar hak da olsa tartışmayı bırakan, her ne kadar şaka da olsa yalanı terk eden ve ahlakını güzelleştiren kimseye cennetin etrafında, cennetin ortasında ve cennetin yukarısında bir evi garanti ederim.”[1016]

2576. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim şu dört hususta bana garanti verirse ben de ona cennette dört ev hususunda garanti veririm: İnfak et ve fakirlikten korkma, alemde selamı yaygınlaştır, hak bile olsan tartışmayı terk et ve insanlara insaflı davran.”[1017]

2577. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Siz benim için altı şeye kefil olun ben de sizin için cennete kefil olayım. Konuştuğunuzda yalan söylemeyin, söz verdiğinizde vefasızlık göstermeyin, size güvenildiğinde hıyanet etmeyin, gözlerinizi (haramlar karşısında) yumun, cinsel organlarınızı koruyun, ellerinizi ve dillerinizi sakındırın.”[1018]

2578. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Altı haslet hususunda bana kefil olun, ben de sizlere cennet hususunda kefil olayım: Namaz, zekat, emanete riayet, cinsel organ karın (mide) ve dil.”[1019]

2579. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim şu beş şey hususunda garanti verirse ben ona cenneti garantilerim.” Kendisine, “Onlar nedir ya Resulullah?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Aziz ve celil olan Allah için hayır dilemek, Resulü için hayır dilemek, Allah’ın kitabı için hayır dilemek, Allah’ın dini için hayır dilemek, Müslüman cemaat için hayır dilemek”[1020]

2580. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmed! İzzetime ve celalime andolsunki bana şu dört haslet hususunda garanti vereni cennete koyarım: “Dilini kontrol edip yerinde ve faydalı şeyler dışında ağzını açmamalı, kalbini vesveseden korumalı, kendisine olan ilmime ve bakışıma dikkat etmeli ve açlık gözünün nuru olmalıdır.”[1021]

2581. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala mümine; Allah için rububiyeti, Muhammed (s.a.a) için nübüvveti, Ali (a.s) için imameti ikrar ettiği, kendisine farz kılınanı yerine getiren onu kendi civarında oturtacağına dair garanti vermiştir.”[1022]

553. Bölüm

Cennet Kime Haramdır

Kur’an:

“Kim Allah'a ortak koşarsa muhakkak Allah ona cenneti haram eder, varacağı yer ateştir.” [1023]

“Doğrusu ayetlerimizi yalan sayıp, onlara karşı büyüklük taslayanlara, göğün kapıları açılmaz; deve iğnenin deliğinden geçmedikçe cennete de giremezler. Suçluları böyle cezalandırırız”[1024]

2582. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet şu üç kimseye haramdır: Laf taşıyan, şarap içen ve deyyus kimseye o, (deyyus) facir olan kimsedir.”[1025]

2583. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennet şu üç kimseye haramdır: Sürekli (Allah’a) minnet eden, gıybet eden ve sürekli şarap içen kimseye.”[1026]

2584. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmaktadır: “Cennet; minnet eden, cimri ve laf taşıyan kimseye haram kılınmıştır.”[1027]

2585. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cebrail’in bana haber verdiğine göre cennetin kokusu bin yıllık uzaklıktan duyulur. Ama anne babasına saygısızlık eden, sıla-i rahimi terk eden, zina eden yaşlı, tekebbür yüzünden elbisesini yerde sürükleyen, fitne çıkaran, minnet eden ve ca’zeri kimse cennetin kokusunu alamaz.” Kendisine, “ca’zeri kimdir?” diye sorulunca da şöyle buyurdu: “Dünyaya doymayan kimsedir.”[1028]

2586. Şeddad b. Evs Peygamberin (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmektedir: “Cennete cevvaz, ca’zeri ve utullun zenin olan kimseler giremez.” Ben, “Cevvaz kimdir?” diye sorunca, “Hiç kimseye hayrı olmaksızın, para toplayan kimsedir.” diye buyurdu. Ben, “Ca’zeri kimdir?” diye sorunca, “Kaba ve sert kimsedir.” diye buyurdu. Ben, “utullun zenin kimdir?” diye sorunca da şöyle buyurdu: “Geniş karınlı, kötü ahlaklı, obur, acımasız ve zalim kimsedir.” Başka bir rivayette ise şöyle yer almıştır: “Utull, küfüründe ileriye giden kimsedir. “Zenin” ise küfrüne önem vermeyen kimsedir.”[1029][1030]

2587. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Göklere götürüldüğüm gece azameti yüce olan Rabbim bana vahyetti ve şöyle dedi: “Kulum bana çürümüş kırba haline gelinceye kadar ibadet etse, ama velayetlerini[1031] inkar edecek olursa ona asla cennetimde yer vermem.”[1032]

2588. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hilekar ve hain kimse asla cennete giremez.”[1033]

2589. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Anne babasına eziyet eden ve sürekli şarap içen kimse asla cennete giremez.”[1034]

2590. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Üç kişi ebeden cennete giremez: deyyus, erkeklere benzeyen kadın ve şarap içen kimse.”[1035]

2591. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zina eden yaşlı, kibirli fakir ve ameli ile Allah’a minnet eden kimse asla cennete giremez.”[1036]

2592. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala üç sınıf kimseye cennette yer vermeyeceğine dair yemin içmiştir: Aziz ve celil olan Allah’ı reddeden, hidayet imamını reddeden ve mümin kulun hakkını alıkoyan kimse.”[1037]

2593. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zorba, cimri ve kötü davranışlı kimse asla cennete giremez.”[1038]

2594. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir kavmin yöneticisi olur ve onlara hıyanet ederse Allah cenneti ona haram kılar.”[1039]

bak. el-Heram, 804. Bölüm

el-Kibir, 3433. Bölüm

554. Bölüm

Cennetin Kapıları

Kur’an

“Kapıları onlara açılmış Adn cennetleri vardır.”[1040]

2595. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennetin “Reyyan” diye adlandırılan bir kapısı vardır, oraya sadece oruç tutanlar girer.”[1041]

2596. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennetin “Maruf” diye bir kapısı vardır ki oradan sadece ma’ruf (iyilik) ehli kimseler girer.”[1042]

2597. Bilal Resulullah’ın (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmektedir: “Sabır kapısı tek kapılı, kırmızı yakuttan ve halkası olmayan bir kapıdır. Şükür kapısı ise beyaz yakuttan ve çift kapılı bir kapıdır. İki kapısı arasındaki mesafe beş yüz yıllık bir mesafedir. Ayrıca bir feryadı ve ahı vardır. Bela kapısının ise...” Ben, “Bela kapısı, sabır kapısı değil midir?” diye sorunca, “Hayır, ” diye buyurdu.” Ben, “o halde bela kapısı nedir?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Musibetler, dertler, hastalıklar ve cüzam kapısıdır. Bu kapı sarı yakuttandır, tek kapılıdır, bu kapıdan girenler oldukça azdır. Bab’ul A’zem (En büyük kapı) diye adlandırılan kapıdan ise salih olan kullar geçer. Onlar zühd ve sakınma ehli; aziz ve celil olan Allah’a rağbet edenler ve onunla ünsiyette bulunanlardır.”[1043]

2598. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennetin sekiz kapısı vardır: bir kapısından peygamberler ve sıddıklar girer bir kapısından şehitler ve salihler girer. Beş kapısından ise taraftarlarımız, bizi seven kimseler girer. Bir kapısından ise “La ilahe illallah” diye şahadette bulunan ve kalbinde zerre miktarınca biz Ehl-i Beyt’e öfke bulunmayan diğer Müslümanlar girer.”[1044]

2599. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennetin sekiz kapısı vardır... Bu sekiz kapıdan girmek isteyenler şu dört haslete sarılmalıdır. Sadaka cömertlik güzel ahlak ve Allah’ın kullarına eziyetten sakınmak.”[1045]

2600. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet kapıları kılıçların gölgesi altındadır.”[1046]

bak. el-Birr, 342. Bölüm

el-Cihad, 571. 572. Bölümler

555. Bölüm

Cennetin Dereceleri

Kur’an:

“Rabbine iman etmiş ve salih amel yaparak gelenlere, işte onlara, en üstün dereceler...”[1047]

“Onları birbirlerinden nasıl üstün kıldığımıza bir bak! Doğrusu ahirette daha büyük dereceler ve daha büyük üstünlükler vardır.”[1048]

2601. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet tek bir cennettir” demeyin. Şüphesiz aziz ve celil olan Allah şöyle buyuruyor[1049]: “Birbirinden üstün dereceler...”[1050]

2602. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennette gökle yer arasındaki gibi birbirinden üstün dereceler vardır. Şüphesiz (orada) kul, gözlerini yukarı diker ve nerede ise gözlerini alan bir ışık parlar. O sevinerek, “Bu nedir?” der. Kendisine, “Bu mümin kardeşinin nurudur.” denir. O, “O benim falan kardeşimdir. Biz dünyada birlikte sürekli birlikte çalıştık ama şimdi işte böyle benden daha üstün bir dereceye mi ermiştir?” Kendisine, “O amelde senden üstündü” denir. Sonra, kalbinin hoşnut olması için gerekli şeyler taktir edilmekte ve o da hoşnut olmaktadır.”[1051]

2603. İmam Ali (a. s), Cennetin sıfatı hakkında şöyle buyurmuştur: “Birbirinden üstün dereceler ve birbirinden farklı makamlar.”[1052]

2604. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kur’an’dan ayrılma, şüphesiz Allah cenneti yarattı ve derecelerini Kur’an ayetleri miktarınca kıldı. O halde kim Kur’an okursa ona, “Oku ve yüksel” denir. Bunlardan her kim cennete girerse Peygamberler ve sıddıklar dışında hiç kimse onlardan daha yüksek bir dereceye ermez.”[1053]

2605. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz övgüsü yüce olan Allah bir grubu cennete koyar ve tüm arzularını gerçekleştirecek ölçüde kendilerine ihsanda bulunur. Onlardan daha yukarıda bir topluluk ise daha yüce derecelerde bulunurlar. Onlara bakınca tanır ve şöyle derler: “Rabbimiz kardeşlerimiz dünyada bizimle birlikteydi. Onları hangi sebepten dolayı bizden üstün kıldın?” onlara şöyle denir: “Heyhat! Şüphesiz onlar sizler tokken aç idiler, sizler suya kanmış iken onlar susuz idiler, sizler uykuda iken onlar (ibadet için) ayakta idiler. Sizler güzel bir hayat yaşarken onlar sıkıntılar içinde idiler.”[1054]

2606. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet ehli kimseler, sizlerden birinin gökyüzü ufuklarında yıldızları gördüğü gibi bizim taraftarlarımızın makamlarını görürler.”[1055]

bak. 564. Bölüm

556. Bölüm

Cennette Özel Dereceler

2607. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala cennette kırmızı yakuttan bir sütun yaratmıştır. Onun üzerinde yetmiş bin saray vardır. Her sarayın yetmiş bin odası vardır. Aziz ve celil olan Allah bütün bunları sadece Allah için birbirlerini seven ve ziyarette bulunan kimseler için yaratmıştır.”[1056]

2608. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette sadece Recep ayında çok oruç tutan kimselerin gireceği bir saray vardır.”[1057]

2609. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette sadece adil imamın ya da akrabalarını ziyaret eden kimsenin veya ailesi olan sabırlı kimsenin nail olabileceği derece vardır.”[1058]

2610. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah’ın sadece şu üç kişinin girebileceği cenneti vardır: “Kendi aleyhine hak üzere hüküm veren kimse, Allah için mümin kardeşini ziyaret eden kimse ve Allah için mümin kardeşini kendisine tercih eden kimse.”[1059]

2611. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette dışından içi ve içinden dışı gözüken odalar vardır. Bu odalarda ümmetimden sadece güzel söz söyleyen, yemek yediren, selamı yaygınlaştıran, sürekli oruç tutan ve insanlar uyurken gece namaz kılan kimseler oturur.”[1060]

2612. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette insanların sadece amelleriyle erişemeyecekleri makamlar vardır. Bu makamların ne üstünde bir askı vardır ve ne de altında bir sütun.” Kendisine, “Ey Resulullah buranın ehli kimlerdir?” diye sorulunca, “Bela ve hüzün ehli kimselerdir.” diye buyurdu. [1061]

bak. el-Bela, 409. Bölüm

557. Bölüm

Cennette En Güzel Nimet

Kur’an:

“Allah mümin erkeklere ve mümin kadınlara, temelli kalacakları, içlerinden ırmaklar akan cennetler, Adn cennetlerinde hoş meskenler vadetmiştir. Allah'ın hoşnut olması en büyük şeydir. İşte büyük kurtuluş budur.” [1062]

2613. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette en güzel ve en lezzetli şey Allah sevgisi, Allah için sevmek ve Allah’a hamd etmektir. Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmaktadır: “Son sözleri şudur: “Hamd, alemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur!” zira hiç şüphesiz onlar, cennette olan nimetleri açıkça görünce kalplerinde sevgi kaynar ve bu durumda, “Hamd alemlerin Rabbi olan Allah’a mahsustur.” diye nida ederler.”[1063]

2614. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehli cennete girince ve Allah dostu cennetin bağ ve evlerine girince Cebbar olan Allah onlara bakarak şöyle buyurur: “Sizlere bu içinde bulunduğunuzdan daha hayırlısını haber vereyim mi?” Onlar, “Rabbimiz, hangi şey içinde bulunduğumuz bu durumdan daha hayırlıdır.” diye sorunca Allah Tebarek ve Teala onlara şöyle buyurur: “Sizlerden hoşnut olmam ve sizlere olan sevgim içinde bulunduğunuz durumdan daha hayırlı ve daha büyüktür...Ali bin. Hüseyin (a.s) daha sorna şu ayeti okudu: “...Allah’ın hoşnut olması en büyük şeydir. İşte büyük kurtuluş budur.”[1064]

2615. İmam Sadık (a. s), cennetteki müminlerin vasfı hakkında şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’ın her Cuma günü mümin olan kullarına bir kerameti ve bağışı vardır. Onlar bir araya toplanınca Rab Tebarek ve Teala onlara tecelli eder. Onlara bir nazar edince hepsi “Secdeye kapanır.”[1065]

2616. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmed! Cennette şüphesiz bir saray vardır bu sarayda has, özel kimseler vardır. Günde yetmiş defa onlara bakar ve onlarla konuşur. Cennet ehli yemek ve içmekle lezzetlendiği halde bunlar benim zikrim, kelamım ve sözümle lezzetlenir.” Resulullah, “Ey Rabbim onların alameti nedir?” diye sorunca da Allah şöyle buyurdu: “Onlar zindandakilerdir. Şüphesiz onlar fazla dillerini fazla konuşmaktan ve midelerini fazla yemekten zindan etmişlerdir.”[1066]

2617. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: Ey Sıddık kullarım! Dünyada ibadetimle nimetlenin. Şüphesiz sizler ahirette de onunla nimetleneceksiniz.”[1067]

2618. İmam Sadık (a. s), “Aziz ve celil olan Allah’ın, “Rabbim bizlere dünyada da ahirette de iyilik ver.” Ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Ahirette Allah’ın rızası ve cennet, dünyada ise rızık ve geçim genişliği ile güzel ahlak!”[1068]

bak. 90. Konu, el-Mehebbet (2),

es-Sevab, 472. Bölüm

558. Bölüm

Cennet Makamlarının En Düşüğü

2619. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet ehlinin makam olarak en düşüğü eşlerini, hizmetçilerini ve tahtlarını gördüğü gibi mülküne bin sene boyunca bakan ve en uzak noktasını gören kimsedir.”[1069]

2620. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet ehlinin en düşüğü kendisine ins ve cin misafir gelecek olursa onların tümünü yediren ve içiren, ama buna rağmen yanında olan şeylerden (varlığında) hiçbir şey eksilmeyen bir eve sahip olan kimsedir.”[1070]

2621. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Musa Rabbine sordu ve şöyle dedi: Ey Rabbim! Makam açısından cennet ehlinin en düşüğü kimdir?” Allah şöyle buyurdu: “Bu, cennet ehli cennete girdikten sonra cennete giren kimsedir.”[1071]

bak. Cehennem, 626. Bölüm

Sahih-i Müslim, 1/175, 84. Bölüm

559. Bölüm

Cennetin Yapı Malzemesi

2622. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Göğe götürüldüğüm gece cennete girdim. Orada altın ve gümüşten kerpiçlerden bina yapan melekler gördüm, bazen duruyorlardır. Ben onlara, “Neden bazen çalışıyor ve bazen de duruyorsunuz, ” diye sordum. “Bize malzeme gelinceye kadar bekliyoruz.” dediler. “malzemeniz nedir?” diye sorunca da şöyle dediler: “Müminin dünyadaki “Sübhanellah ve’l hamdu lillah, vela ilahe illallah vellahu ekber” (Allah münezzehtir, hamd Allah’a mahsustur, Allah’tan başka ilah yoktur ve Allah sıfatlandırıldığı şeylerden daha büyüktür) sözüdür.”[1072]

2623. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim “Süphanellah” derse Allah onun için cennette bir ağaç diker. Her kim , “el-hamdu lillah” derse Allah kendisi için cennette bir ağaç diker. Her kim “La ilahe illallah” derse Allah kendisi için cennette bir ağaç diker ve her kim “Allahu Ekber” derse Allah kendisi için cennette bir ağaç diker.” Kureyş’ten olan bir şahıs şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulu şüphesiz cennette bir çok ağaçlarımız olacaktır.” Resulullah şöyle buyurdu: “Evet, ama siz üzerine ateş gönderip onları yakmaktan sakının. Bunu şüphesiz aziz ve celil olan Allah şöyle ifade etmiştir: “Ey iman edenler amelleriniz boşa çıkarmayın.”[1073]

560. Bölüm

Cennettetin Sıfatları

Kur’an:

“Allah'a karşı gelmekten sakınanlara vadedilen cennetin altından ırmaklar akar; oranın yiyecekleri ve gölgeleri devamlıdır. Bu, sakınanların elde edeceği sonuçtur, küfredenlerin varacağı sonuç ise ateştir.”[1074]

“Allah'a karşı gelmekten sakınanlara söz verilen cennet şöyledir: Orada temiz su ırmakları, tadı bozulmayan süt ırmakları, içenlere zevk veren şarap ırmakları, süzme bal ırmakları vardır. Onlara orada her türlü ürün vardır.”[1075]

2624. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’nın müminler için hazırladığı cennet bakanların gözünü büyülemektedir. İçinde birbirinden üstün dereceler ve birbirinden yüce makamlar vardır. Nimetleri yok olmaz nimet nişaneleri ortadan kalkmaz, sevinci bitmez. İçinde ikamet edeni göçmez, ebedi kalanı yaşlanmaz, sakini zarar görmez, sakinleri ölümden güvendedir, dolayısıyla korkmazlar. Değişmeyen sulardan, tadı başkalaşmayan sütten ve içenine lezzet veren şaraptan nehirlerde hayat kendilerine sefa bağışlamış, kendilerine nimetler ebedi kılınmıştır.”[1076]

2625. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Lezzetleri usandırmaz, toplulukları dağılmaz, sakinleri Allah’ın rahmetinin civarındadırlar. Köleler meyve ve güzel kokulu yeşillikler ile dolu altın tabaklarla karşılarında dururlar.”[1077]

2626. İmam Ali (a. s), Ahnef b. Kays’a şöyle buyurmuştur: “Ey Ahnef! Sakın dünyaya olan bakışın münezzeh olan Allah’ın beyaz inciden yarattığı yurttan seni alıkoymasın. Allah onda nehirler akıttı onu yeni yetişmiş siyah gözlü hurilerle doldurdu. Sonra dostlarını ve itaat ehlini oraya yerleştirdi. Ey Ahnef! Keşke onları Rablerinin (nimet) artırışlarına girdiklerini görseydin.”[1078]

2627. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer kalp gözünü senin için cennetten nitelendirilenlere dikecek olursan şüphesiz nefsin dünya manzaralarının süsünden, lezzetlerinden ve isteklerinden uzak durur ve kökleri miskten tepelerde gizli olup cennet nehirlerinin kenarında duran ağaçların yapraklarının kıpırdamasını düşününce şaşkınlığa düşer. Ey duyan kimse! Eğer kalbini bu iç açıcı manzaralara ulaşmak ile meşgul edersen canın şevkinden adeta dışarı çıkar ve bir an önce onlara ulaşmak için benim bu meclisimden kabir ehlinin komşuluğuna gidersin.”[1079]

2628. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennetin yeri; mermerleri gümüşten toprağı vers (susam bitkisine benzer bir bitki) ve zefrandan, çerçöpü miskten, çakıl taşları ise inci ve yakuttandır.”[1080]

2629. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehlinin en küçük nimeti kokusunun bin yıllık dünya mesafesinden duyulmasıdır.”[1081]

2630. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette bir kırbaç kadar yer dünya ve içindekilerinden daha hayırlıdır.”[1082]

2631. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennette bir ağaç vardır, Allah cennet rüzgarlarına esmesini emreder, o ağaç insanların güzelliğini duymadıkları bir takım ahenkler çıkarır.” İmam (a.s) daha sonra şöyle buyurdu: “Bu Allah korkusundan dünyada (haram olan) müzik dinlemeyi terk eden kimsenin mükafatıdır.”[1083]

bak. el-Bihar, 8/195/181-184

561. Bölüm

Cennete İlk Girecek Olan

2632. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Resulullah (s.a.a) bana şöyle buyurmuştur: Şüphesiz sen cennete girecek ilk kimsesin.” Ben, “Ya Resulullah (s.a.a) ben senden önce mi cennete gireceğim?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Evet! Şüphesiz sen dünyada bayrağımın sahibi (bayraktarım) olduğun gibi ahirette de bayrağımın sahibi olacaksın ve bayraktar her zaman öncüdür.”[1084]

2633. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennete ilk girecek olan cennet ehli iyilik ehlidir.”[1085]

2634. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın yaratıklarından cennete ilk girecek kimse fakirlerdir.”[1086]

2635. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennete ilk girecek olan kimse şehid ve rabbine en iyi ibadette bulunan kuldur.”[1087]

2636. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Üç kimse cennete herkesten önce girer: Allah yolunda şehit olan, köle oluşu kendisini rabbine itaatten alı koymayan köle ve ailesi olup iffetten ayrılmayan fakir.”[1088]

2637. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir takım kimseler Adn cennetlerine önden gitmişlerdir ki ne başkalarından fazla oruç tutmuşlar ve ne daha fazla namaz kılmışlar ve ne de daha fazla hac ve umreye gitmişlerdir. Lakin onlar ilahi öğütleri düşünmüşler, ibret almışlardır.”[1089]

2638. Resulullah (s. a. v), Ali’ye (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennete giren ilk dört kişi ben, sen, Hasan ve Hüseyin’dir.”[1090]

2639. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennete giren ilk grup kendileri ile sakınılan (belalara siper olan) fakir muhacirlerdir.”[1091]

562. Bölüm

Cennet Ehli

2640. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizlere cennet ehlini tanıtayım mı?! Allah’a yemin ettiği takdirde Allah’ın yeminini onayladığı her zayıf bırakılmış zayıf kimsedir. Sizlere cehennem ehlini tanıtayım mı?! Her kibirli ve varlıklı cimridir.”[1092]

2641. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet ehli tozlanmış perişan kılıklılardır. Onlar emirlerden yük isterlerse kendilerine yük verilmez, kız istemeye giderlerse kendilerine eş verilmez. Konuştuklarında kimse sözlerini dinlemez ve ihtiyaçları göğüslerinde saklıdır. Eğer kıyamet günü onların nurları insanlar arasında bölüştürülecek olursa hepsini kapsar.”[1093]

2642. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet ehli vakarlı ve yumuşak huylu müminlerdir.”[1094]

2643. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizlere cennet ehlini haber vereyim mi? Yenilgiye uğramış zayıflardır.”[1095]

2644. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kur’an yüklenicileri cennet ehlinin arifleridir. Allah-u Teala yolunda cihat edenler cennet ehlinin önderleridir ve Resulller de cennet ehlinin efendileridir.”[1096]

bak. 313. Konu, el-Mustaz’af

563. Bölüm

Cennet Ehlinin Sıfatı

2645. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehli bedeni az kıllı, yüzü kılsız (daha yeni bıyıkları çıkmış genç) ve gözleri sürmelidir. Gençlikleri ortadan yok olmaz, elbiseleri asla eskimez.”[1097]

2646. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehli bedenleri az kıllı, yüzü kılsız genç ve gözleri sürmelidir. Yaşları otuz veya otuz üçtür.”[1098]

564. Bölüm

Cennettin Kapsamlılığı

2647. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a itaatten devenin sahibinin elinden ürküp kaçtığı gibi kaçan kimse dışında tümünüz cennete gireceksiniz.”[1099]

2648. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey taraftarlarımız Cennet er veya geç mutlaka sizlere ulaşacaktır. Lakin derecelerine erişmek için birbirinizle yarışın.”[1100]

2649. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a andolsun ki sizlerden hiç kimse cehenneme girmeyecektir. O halde derecelerine erişmek için yarışın sakınmakla düşmanınızın kalbini yaralayın.”[1101]

Bak, el-Bihar, 71/270/9

565. Bölüm

Cennetin Hazineleri

2650. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İyilik, gizli amel etmek, musibetlere sabretmek ve musibetleri gizlemek cennetin hazinelerindendir.”[1102]

2651. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu dört şey cennetin hazinelerindendir: İhtiyacını gizlemek, gizli sadaka vermek, başına gelen musibetleri gizlemek ve dertleri gizlemek.”[1103]

566. Bölüm

A’raf

Kur’an:

“İki taraf arasında bir perde ve A’raf (burçlar) üzerinde her iki tarafı da simalarından tanıyan adamlar vardır; cennetliklere, “Size selam olsun” derler. Bunlar henüz girmeyen fakat cenneti uman kimselerdir.”[1104]

“Burçlarda olanlar, simalarından tanıdıkları adamlara “Topluluğunuz, topladığınız mal ve büyüklük taslamalarınız size fayda vermedi.”[1105]

2652. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yakine erenler, ihlas sahibi olanlar ve fedakar insanlar A’raf ehlindendir.”[1106]

2653. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “A’raf cennet ve cehennem arasındaki tepedir. Onlar (İmamlar onlara selama olsuna) taraftarlarıyla birlikte bu tepelerde dururlar. (a. s)”[1107]

2654. İmam Bakır (a. s), Allah-u Teala’nın “A’raf üzerinde...” ayeti hakkında Berid el-İcli’ye şöyle buyurmuştur: “Bu ayet bu ümmet hakkında nazil olmuştur ve onlar Muhammed’in ehli beytinden olan imamlardır.” Ben, “O halde A’raf nedir?” deyince şöyle buyurdu: “Cennet ve cehennem arasında bir yoldur.”[1108]

2655. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben müminlerin önderiyim. Ben cennet ve cehennemi bölüştüren kimseyim. Ben A’raf sahibiyim.”[1109]

2656. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “A’raf biziz. Allah sadece marifetimiz sebebiyle tanınır. A’raf biziz! Bir kimse bizi ve biz de kendisini tanımadıkça asla cennete girmez. Bir kimse bizi ve biz kendisini inkar etmedikçe de cehenneme girmez. Eğer Allah insanlara kendisini tanıtmak isteseydi şüphesiz tanınırdır. Ama bizleri kendisini tanıma sebebi, yolu ve girilen kapısı karar kıldı.”[1110]

bak. el-Bihar, 8/329, 25. Bölüm

el-İsar, 4. Bölüm

567. Bölüm

Cennet Müminlerin Ruhlarından Boş Kalmaz

2657. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki Allah cenneti yarattığı günden beri cennet müminlerinden ruhlarından boş kalmamıştır. Aziz ve celil olan Allah cehennemi yarattığı günden beri de cehennem kafirlerin ve isyankarların ruhlarından boş kalmamıştır.”[1111]

607. Bölüm

Cehennem

Kur’an:

“Allah'ın doğru yola eriştirdiği kimse hak yoldadır. Kimleri de saptırırsa, artık onlar için Allah'dan başka dostlar bulamazsın. Biz onları kıyamet günü yüzükoyun, körler, dilsizler ve sağırlar olarak haşrederiz. Varacakları yer cehennemdir. Onun ateşi ne zaman sönmeye yüz tutsa hemen alevini artırırız.”[1364]

“Cehennem, yalnız azgınları bekleyen yerdir. Dönecekleri yer orasıdır.”[1365][1366]

2883. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ateş, ihmalkarlık edenlerin varacağı yerdir.”[1367]

2884. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennem alevi sönmeyen, esiri kurtulamayan, kırığı bağlanmayan ısısı şiddetli, dibi derin ve suyu irin olan bir ateştir.”[1368]

2885. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dibi derin, ısısı şiddetli, azabı yenilenen ateşten sakının. Orası rahmeti olmayan, yardım sesleri duyulmayan ve hüznü bitmeyen bir yurttur.”[1369]

2886. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Isısı şiddetli, dibi derin ve süsü demir olan ateşten sakının.”[1370]

2887. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dalgaları dev, alevi şiddetli ve azabı sürekli yenilenen ateşten sakının.”[1371]

2888. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yakışı şiddetli, dalgaları yüksek, yalımı kuşatıcı, alevi yükselici, dalgası öfkeli, sönüşü uzak ve geç, yakıtı tutucu ve tehdidi korkutucu bir ateştir.”[1372]

2889. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir kıvılcımı yeryüzüne düşse tüm bitkileri yakan ve bir tepesine çıkanı sıcaklığı oracıkta yakan ateşe nasıl sabredeyim? Ali için hangisi hayırlıdır: Arş sahibinin dergahına yakın olmak mı? Yoksa günahları sebebiyle cehennem ateşinde, kovulmuş Allah’ın rahmetinden uzak, Allah’ın gazabına uğramış ve yalanlanmış olmak mı?”[1373]

2890. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu ateşiniz cehennem ateşinin yetmiş parçasından sadece bir parçadır. Her parçasının (kendine has) sıcaklığı vardır.”[1374]

2891. Mecme’ul-Beyan’da (Allah-u Teala’nın) “Cehennemin dar bir yerine atıldıklarında...” ayeti hakkında (Ehl-i Beyt imamlarından biri -a. s-) şöyle buyurmuştur: “Nefsim elinde olana and olsun ki cehennemlikler çivinin duvara zorla çakıldığı gibi ateşe çakılır, sıkıştırılırlar.”[1375]

2892. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ateş ehli elem verici azabı tadınca köpek ve kurtların uluduğu gibi acı acı ulurlar. Gözleri iyi görmez; onlar sağır, dilsiz ve kördürler. Yüzleri siyahtır ateşe kovulmuş ve pişman olmuşlardır.”[1376]

2893. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ateş ehli kimseler ateşten o kadar büyürler ki dişlerinden her biri Uhud dağı kadar olur.”[1377]

608. Bölüm

Cehennem Yakıtı

Kur’an:

“Yapamazsanız, ki elbette yapamayacaksınız, o halde, kafirler için hazırlanan ve yakıtı insanlarla taş olan ateşten sakının.”[1378]

“Kendilerine yazık edenlere gelince; onlar, cehennemin odunları oldular.”[1379]

2894. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki hiç şüphesiz bu ince deri, ateşe dayanamaz. O halde kendinize acıyın. Şüphesiz sizler ateşi dünya musibetlerinde denediniz. Sizden birinin bir diken batınca, yere düşüp bir yeri kanayınca veya sıcak çakıl taşları ayaklarını yakınca nasıl da sızlanıp sabırsızlık gösterdiğini gördünüz mü? O halde yatak arkadaşı taş ve arkadaşı şeytan olduğu bir halde ateşten iki kat arasında kalınca ne olacak?”[1380]

609. Bölüm

Cehennem Zincirleri ve Prangaları

Kur’an:

“Doğrusu, küfredenler için zincirler, demir halkalar ve çılgın alevli cehennem hazırladık.”[1381]

“Boyunlarında halkalar ve zincirler olarak kaynar suya sürülür, ”[1382]

“Onu alın, bağlayın. Sonra cehenneme atın. Sonra onu boyu yetmiş arşın olan zincire vurun”[1383]

2895. İmam Sadık (a. s), Cebrail’in (a.s) Resulullah’a (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmektedir: “Eğer onun yetmiş zir’a ( ki parmak uçlarından dirseğe kadar bir zir’a sayılmaktadır. ) uzunluğunda olan zincirden bir tek halkası dünyanın üzerine düşecek olursa dünya onun sıcaklığından erirdi.”[1384]

610. Bölüm

Cehennem Ehlinin Elbiseleri

Kur’an:

“Gömlekleri katrandan olacak, yüzlerini ateş bürüyecektir.”[1385]

“Kafirler için ateşten elbiseler kesilmiştir, başlarına da kaynar su dökülür de bununla karınlarındakiler ve deriler eritilir. Demir topuzlar da onlar içindir.”[1386]

2896. İmam Sadık (a. s), Cebrail’in (a.s) Resulullah’a (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmektedir: “Cehennem ehlinin elbiselerinden biri gökle yer arasında asılacak olursa dünya ehli kokusundan ölürdü.”[1387]

2897. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Ahnef! Cehennem ehlinin cehennem vadilerine baş aşağı aktıklarını, dağlarına çıktıklarını, katran parçalarına büründüklerini, kötüleriyle ve şeytanlarıyla arkadaş kılındıklarını, yanmaktan dolayı yardım istediklerinde yılan ve akreplerin onlara şiddetle saldırdığını bir görseydin!”[1388]

611. Bölüm

Cehennem Ehlinin Yiyeceği

Kur’an:

“Beslemeyen, açlığı gidermeyen kötü kokulu bir dikenden başka yiyecekleri yoktur.”[1389]

“Doğrusu günahkarların yiyeceği Zakkum ağacıdır.”[1390]

“Bu sebeple burada bugün onun bir acıyanı yoktur. Günahkarların yiyeceği olan kanlı irinden başka bir yiyeceği de yoktur.”[1391]

2898. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer cehennem ehlinin kan ve irinlerinden bir kova güneşin doğduğu yere (doğuya) dökülecek olsaydı, güneşin battığı yerde (batıda) bulunanların kafatası erirdi.”[1392]

2899. İmam Sadık (a. s), Cebrail’in (as. ) Resulullah’a (s.a.a) şöyle buyurduğunu nakletmiştir: “Eğer zer’iden (cehennemdeki kurumuş dikenden) bir damla dünya insanlarının suyuna damlamış olsaydı kokusundan hepsi ölürdü.”[1393]

2900. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zer’i, cehennem ateşinde dikene benzeyen, sabır bitkisinden daha acı olan, leşten daha kötü kokan ve ateşten daha sıcak bir şeydir. Allah bunu zer’i diye adlandırmıştır.”[1394]

612. Bölüm

Cehennem Ehlinin İçeceği

Kur’an:

“Hepinizin dönüşü, O’nadır. Allah'ın vadi haktır. O, önce mahlukatı yaratır, sonra iman edip yararlı işler yapanların ve küfredenlerin hareketlerinin karşılığını adaletle vermek için tekrar diriltir. Küfredenlere, küfürlerinden ötürü kızgın bir içecek ve can yakıcı azâb vardır.”[1395]

“Onun üzerine kaynar su içeceksiniz. Hem de susamış develerin suya saldırışı gibi içeceksiniz.” [1396]

2901. Resulullah (s.a.a), Allah-u Teala’nın, “İrinli sudan içirilir.” Ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu su yanlarına götürülünce ondan nefret ederler. Yakınlarına götürülünce yüzlerinin derisi soyulur, başlarının derisi dökülür. Onu içince mide ve bağırsakları dağılır ve altlarından çıkar. Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Onlara kaynar su içirilir, böylece bağırsakları parçalanır.” Hakeza şöyle buyurmuştur: “Onlar yardım istediklerinde, erimiş maden gibi yüzleri kavuran bir su kendilerine sunulur.”[1397]

2902. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ateş ehli karınlarındaki zakkum ve kurumuş diken su gibi kaynamaya başlayınca su isterler. Kendilerine, cehennemliklerin bedenlerinden sızan irinli kan ve irinli su içirilir. Onu zorlukla yudum yudum içerler. Ama asla yutamazlar. Ölüm onlara her taraftan gelir ama ölmezler.”[1398]

2903. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer cehennemin bir tek kıvılcımı doğuya düşecek olursa batıdaki insan sıcaklığını hisseder.”[1399]

613. Bölüm

Cehennemin Kapıları

Kur’an:

“Temelli kalacağınız cehennemin kapılarından girin. Büyüklenenlerin durağı ne kötüdür!”[1400]

“Cehennem onların hepsinin toplanacağı yerdir. O cehennemin yedi kapısı olup, her kapıdan onların girecekleri ayrılmış bir kısım vardır.” [1401]

2904. İmam Bakır (a. s), Allah-u Teala’nın “O cehennemin yedi kapısı olup, her kapıdan...” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bana bildirildiğine göre -şüphesiz Allah daha iyi bilir- Allah cehennemi de yedi kat şeklinde yaratmıştır. En üstü ehlinin bir kayanın üzerinde durduğu ve beyinlerinin kazanın kaynadığı gibi kaynadığı “Cehim” diye adlandırılan kattır. İkinci katı başın derisini yüzen “Leza” diye adlandırılan kattır. Hakka sırt çeviren, ilahi emirlerden yüz çeviren ve toplayıp biriktiren kimseleri kendisine çağırır. Üçüncü katı ise geriye hiç bir şey bırakmayan, kendi haline bırakılmayan, derileri yakan ve üzerinde on dokuz görevli melek bulunan “Sakar” diye adlandırılan kattır. Dördüncü katı ise her biri büyük bir köşk uzunluğunda olup sarı develeri andıran alevlere sahip, “Hutame” olarak adlandırılan kattır. Beşinci kat ise “Haviye” olarak adlandırılan kattır. Orada bir grup şöyle dua eder: “Ey Malik! İmdadımıza yetiş.” Malik onlara yardım etmek isteyince kendilerine ateşten sarı renkli tabaklarda, bedenlerinden erimiş bakır gibi dökülen irinli su verilir. Altıncı katı ise içinde ateşten üç yüz perdenin bulunduğu “Se’ir” olarak adlandırılan kattır. Yedinci kat ise içinde “Felak’ın” bulunduğu kattır. “Felak” ağzı açılınca şiddetle alevlenen ve azap olarak en şiddetli ateşi olan kuyudur.”[1402]

2905. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennemin bir kapısı vardır ki oraya sadece öfkesini Allah’a karşı günah işleyerek dindiren kimse girer.”[1403]

bak. el-Bihar, 8/285/11

614. Bölüm

Cehennem Ehlinin Sıfatları

“Andolsun ki, cehennem için de bir çok cin ve insan yarattık; onların kalpleri vardır ama anlamazlar; gözleri vardır ama görmezler; kulakları vardır ama işitmezler. İşte bunlar hayvanlar gibi hatta daha sapıktırlar. İşte bunlar gafillerdir.”[1404]

“İşte, azıp da dünya hayatını tercih edenin varacağı yer şüphesiz cehennemdir.”[1405]

bak. Nisa; 93, 97, 115, 121, 168 ve 169; Enfal 16, 36, 37; Tevbe 63, 68, 73, 95; Ra’d 18; İbrahim 16, 29; Hicr 43; Nahl 29; İsra 18, 39; Kehf 102, 106; Muminun 103; Mümin (Gafir) 60; Kaf 24; Tahrim 9; Cin 15, 23; Nebe 21; Buruc 10; Beyyine 6

2906. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cehennem ehli sert tabiatlı, kaba, mağrur, kibirli, ihtiraslı, cimri ve hayırsız kimselerdir. Cennet ehli ise yenilgiye uğramış zayıflardır.”[1406]

2907. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanları cehenneme en çok sokan şey içi boş olan iki şeydir: Biri ağız, diğeri ise kadının cinsel organıdır.”[1407]

2908. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu üç şey hangi erkekte bulunursa hiç korkmadan, “O cehennemliktir.” de: Kabalık, ödleklik ve cimrilik. Şu üç şey de bir kadında olursa hiç çekinmeden, “O cehennemliktir” de: Hayasızlık, kendini beğenmek ve üstünlük taslamak.”[1408]

2909. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Üç şey cehennem ehlinin ahlakındandır: Kibir, kendini övmek ve kötü ahlak.”[1409]

bak. Et-Tezkiye, 1591. Bölüm

615. Bölüm

Ateşten Kimler Kurtulacak?

Kur’an:

“Sizden cehenneme uğramayacak yoktur. Bu, Rabbinin yapmayı üzerine aldığı kesinleşmiş bir hükümdür. Sonra Biz Allah'a karşı gelmekten sakınmış olanları kurtarır, zalimleri de orada diz üstü çökmüş olarak bırakırız.” [1410]

2910. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cehennemden, cehennemlik amelleri terk eden kimse dışında hiç kimse kurtulamaz.”[1411]

2911. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim cehennemden Allah’a sığınır ama dünya şehvetlerini terk etmezse şüphesiz ki kendisini alaya almıştır.”[1412]

616. Bölüm

Cehenneme İlk Giren Kimse

2912. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cehenneme ilk giren kimse adil olmayan güçlü yönetici, malının hakkını ödemeyen servet sahibi ve üstünlük taslayan fakir kimsedir.”[1413]

bak. el-Adl, 2557. Bölüm

617. Bölüm

İnsanlardan Azabı En Hafif Olan Kimse

2913. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü insanlardan azabı en hafif olan kimse fazla derin olmayan bir ateşte olup iki ayakkabısı ve ayakkabı bağı ateşten olan kimsedir. O ateşin sıcaklığından beyni bir kazan gibi kaynar ve azabı cehennemde en hafif azap olduğu halde cehennemde hiç bir azabın kendi azabı gibi şiddetli olmadığını sanır.”[1414]

2914. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennem ehlinden azabı en hafif olan kimse İbn-u Cez’an’dır.” Kendisine, “Ey Allah’ın Resulü! Neden cehennem ehlinden azabı en hafif olan İbn-u Cez’an’dır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Çünkü o insanlara yemek yedirmektedir.”[1415]

2915. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cehennem ehlinden azabı en düşük olan kimse ateşten iki ayakkabı giyen kimsedir. Beyni ayakkabıların sıcaklığından kaynar durumdadır.”[1416]

bak. Kenz’ul Ummal, 14/527, 528

618. Bölüm

İnsanlardan Azabı En Şiddetli Olan Kimse

2916. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü insanlardan azabı en şiddetli olan kimse ilminin kendisine fayda vermediği alimdir.”[1417]

2917. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü insanlardan azabı en şiddetli olan kimse Peygamberi öldüren veya peygamberin öldürdüğü kimse, halkı delalete düşüren imam ve heykeltıraş olan kimsedir.”[1418]

2918. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların ceza açısından en şiddetlisi iyiliğe kötülükle karşılık verendir.”[1419]

2919. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü azap açısından en şiddetlisi Allah’ın kaza ve kaderinden hoşnut olmayandır.”[1420]

bak. el-Zina, 1597. Bölüm

el-İlm, 2897, 2898. Bölümler

619. Bölüm

Kibirli İnsanların Vadisi

Kur’an:

“Onlara: “Temelli kalacağınız cehennemin kapılarından girin; böbürlenenlerin durağı ne kötüdür!” denir.”[1421]

2920. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennemde “Sakar” diye adlandırılan kibirli insanlara ait bir vadi vardır. O aziz ve celil olan Allah’a şiddetli hararetinden dolayı şikayette bulundu ve bir nefes almak için Allah’tan izin istedi. Bir nefes alınca nefesi cehennemi yaktı.”[1422]

2921. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennemde “Sa’da” diye adlandırılan bir dağ vardır. Bu dağda “Sakar” diye adlandırılan bir vadi vardır.” Şüphesiz “Sakar” da da “Hebheb” diye adlandırılan bir kuyu vardır. Bu kuyunun üzeri her açıldığında cehennem ehli sıcaklığından feryat eder ve bu zorba insanların konakladığı yerdir.”[1423]

bak. el-Kibr, 3444. Bölüm

620. Bölüm

Cehennem Değirmeni

2922. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennemde beş grubu öğüten bir değirmen vardır. Neyi öğüttüğünü sormayacak mısınız?” Kendisine, “Neyi öğütüyor ey Müminlerin Emiri?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Kötü alimleri, Kur’an okuyan fasıkları, zalim zorbaları, hain vezirleri ve yalancı arifleri.”[1424]

621. Bölüm

Cehennem Azabını Hafifleten Şey

2923. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “İsrail oğullarında mümin bir kimsenin kafir bir komşusu vardı. Bu kafir mümin şahsa oldukça yumuşak davranıyor ve ona iyilik ediyordu. Kafir ölünce ölüp dünyadan gidince Allah cehennemde onun için kendisini cehennem sıcağından koruyacak topraktan bir ev bina etti. Yiyeceği de cehennemin dışından geliyordu ve kendisine şöyle denildi: “Bu mümin komşuna yaptığın şey sebebiyledir.”[1425]

bak. es-Sevab, 474. Bölüm

622. Bölüm

Cehenneme Girecek Kimse

Kur’an:

“Hayır öyle değil; kötülük işleyip suçu kendisini kuşatmış olan kimseler; cehennemlikler işte onlardır. Onlar orada temellidirler.”[1426]

“Oraya, yalanlayıp yüz çevirmiş olan o en azgından başkası girmez.”[1427]

2924. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah, kullarından sadece Allah karşısında kibirlenen, itaatsizlik gösteren ve “lailahe illallah” demekten sakınan kimseye azap eder.”[1428]

2925. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a bir şeyi şirk koşmadığı halde ölen ve namazlarını güneş doğmadan ve batmadan kılan kimse ateşe girmez.”[1429]

2926. Hz. İsa’ya (a.s) şöyle vahyedilmiştir: “Bu ateş zorbaların, zalim isyankarların, kaba davranan hoyratların ve kendini beğenen kibirlilerin yurdudur.”[1430]

2927. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala tevhit ehline ateşle azap etmeyeceğine dair izzet ve celaline yemin içmiştir.”[1431]

2928. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala tevhit ehli kimselerin cesetlerine ateşi haram kılmıştır.”[1432]

2929. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Beni hak üzere müjdeleyici olarak gönderene and olsunki Allah tevhit ehline asla azap etmeyecektir.”[1433]

2930. İmam Bakır (a. s), “mümin ateşe girecek mi?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’a and olsun ki hayır.”[1434]

bak. el-Bihar, 3/1, 1. Bölüm

623. Bölüm

Cehennemde Ebedi Kalacak Kimse

2931. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah sadece küfür, inkar, dalalet ve şirk ehlini ebedi olarak ateşte tutacaktır. Büyük günahlardan sakınan müminlerden küçük günahları sorulmayacaktır.”[1435]

2932. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu beş kimsenin ateşi sönmez ve bedenleri ölmez: Allah’a şirk koşan, anne babasına eziyet eden, kardeşini bir sultana kötüleyip öldürülmesine neden olan, bir insanı kısas olmaksızın öldüren ve günah işlediği halde günahını aziz ve celil olan Allah’a isnat eden kimse.”[1436]

2933. İmam Ali (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Sen cehennemi tümüyle insan ve cinden kafirlerle dolduracağına ve inatçı düşmanları cehennemde ebedi tutacağına yemin ettin.”[1437]

624. Bölüm

Cehennemde Ebedi Kalanların Durumu

Kur’an

“Cehennemde şöyle seslenirler: “Ey Nöbetçi! Rabbin hiç değilse canımızı alsın.” Nöbetçi: “Siz böyle kalacaksınız” der.”[1438]

“Küfredenlere cehennem ateşi vardır. Ölümlerine hükmedilmez ki ölsünler; kendilerinden cehennemin azabı da hafifletilmez.”[1439]

“Ardında cehennem vardır; orada kendisine irinli su içirilecektir. Onu yudum yudum alacak fakat yutamayacaktır. Ölüm ona her taraftan geldiği halde, ölemeyecek, arkasından da çetin bir azâb gelecektir.”[1440]

“Rabbine suçlu olarak gelen bilsin ki, cehennem onun içindir. Orada ne ölür, ne de yaşar.”[1441]

2934. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cehennemde kalıcı olanlar oradan göçmez, esirinin kurtuluşu için fidye ödenmez, ipleri birbirinden kopmaz. Bu yurdun bitecek bir müddeti ve ehlinin tükenecek bir eceli yoktur.”[1442]

2935. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cehenneme giren sürekli olarak mutsuzdur.”[1443]

2936. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ateşe girenler sürekli azaptadırlar.”[1444]

2937. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ateş ehline, “Şüphesiz siz ateşte dünyadaki çakıl taşları sayısınca duracaksınız.” denilecek olursa buna çok sevinirler. Cennet ehline ise, “Şüphesiz siz burada çakıl taşları sayısınca kalacaksınız” denilecek olurlarsa hüzünlenirler. Ama onlar için ebediyet taktir edilmiştir.”[1445]

625. Bölüm

Ateşten Çıkacak Kimseler

2938. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir topluluğu ateşten çıkaracak ve onları cennete sokacaktır.”[1446]

2939. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir topluluk yandıktan sonra ateşten çıkacak ve cennete gireceklerdir. Cennet ehli onları “cehennemliler” diye adlandıracaktır.”[1447]

2940. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz bir kavim ateşte yanacak ve iyice arındıktan sonra şefaate uğrayacaklardır.”[1448]

2941. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kalbinde zerre miktarınca iman olan kimse ateşten çıkacaktır.”[1449]

626. Bölüm

Ateşten En Son Çıkacak Kimse

2942. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cehennemden en son çıkacak ve cennete en son girecek kimsenin kim olduğunu biliyorum: Birisi ateşten sürünerek çıkacak ve Allah Tebarek ve Teala ona, “Git ve cennete gir” diyecektir. O cennete ulaşacak ve cennetin dolu olduğunu sanacak, bu yüzden geri dönüp, “Allah’ım cennet doludur.” diyecektir. Allah Tebarek ve Teala, “Git cennete gir. . Senin için cennette dünya ve dünyanın on kat benzeri veya sana dünyanın on kat benzeri vardır.” diye buyuracaktır.” Sonra şöyle denir: Bu cennet ehlinin en düşük dereceli olanıdır.”[1450]

bak. el-Cennet, 558. Bölüm

Kenz’ul Ummal, 14/507, 509. Bölümler

627. Bölüm

Cehennemde Ebedi Kalış Nedeni

2943. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cehennem ehlinin ateşte ebedi kalışlarının sebebi dünyada ebedi olarak kaldıkları taktirde ebedi olarak Allah’a isyan etme niyetinde olduklarındandır. Cennet ehlinin de cennette ebedi kalışlarının nedeni dünyada sürekli kaldıkları taktirde Allah’a ebedi olarak itaat etme niyetinde olduklarındandır. Onlar da bunlar da niyetleri sebebiyle ebediyete ermişlerdir.” Daha sonra İmam Sadık (a.s) Allah-u Teela’nın şu ayetini okudu: “De ki: Herkes tabiatı üzere amel eder.” Ve şöyle buyurdu: “Yani niyeti üzere.”[1451]

bak. En-Niyyet, 3981. Bölüm

el-Bihar, 8/351, 27. Bölüm

628. Bölüm

Cehennemin Geniş Kapsamlılığı

Kur’an:

“O gün cehenneme: “Doldun mu?” deriz, o: “Daha var mı?” der”[1452]

2944. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennet ve ateş birbirlerine karşı övünürler. Ateş şöyle der: “Ya Rabbi! Sen bana zorbaları kibirli insanları melikleri ve eşraf takımını getiriyorsun.” Cennet ise şöyle der: “Ya Rabbi! Sen bana da zayıfları, fakirleri ve miskinleri getirirsin.” Allah ateşe şöyle der: “Sen benim azabımsın, seni istediğime veririm.” Sonra cennete şöyle der: “Sen benim her şeyi kaplayan rahmetimsin. Her ikinizin de yeterli kapasitesi vardır. Cehennem ehli cehenneme atılınca, cehennem, “Yine var mı?” diye soracaktır. Cennet ehli de cennete götürülünce cennet, “yine var mı?” diye soracaktır.”[1453]

2945. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cehennem, “Yine var mı?” diyecektir. Alemlerin Rabbi ona o kadar cehennemlik kimseleri koyacaktır ki sonunda cehennem toparlanır ve dolunca fokurdayan yeni tulum gibi fokurdayacak ve, “yeterdir, yeterdir” diyecektir.”[1454]

629. Bölüm

Ahirette Nefsin Makamları

2946. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden her birinizin iki menzili vardır: Biri cennette, diğeri de ateşte.”[1455]

2947. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennet ehlinden herkes ateşteki yerini görür ve şöyle der: “Ya Allah bizi hidayet etmeseydi?!” Bu onun için bir şükür olur. Cehennem ehlinden herkeste cennetteki yerini görür ve şöyle der: “Keşke Allah bize de hidayet etseydi.” Bu da onun için bir hasret olur.”[1456]

2948. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah yarattığı her şeye cennette bir makam ve ateşte de bir makam karar kılmıştır. Onlar bunların ve bunlar da onların varisi olur. Allah’ın şu sözü de buna işaret etmektedir: “İşte onlar, Firdevs cennetine varis olanlardır. .”[1457]

2949. Resulullah (s.a.a) Allah-u Teala’nın, “Dünyada işlediğimiz büyük kusurlardan ötürü hasret olsun bize” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu hasret ateş ehlinin cennetteki yerlerini görmelerinden dolayıdır. İşte bu hasret duymalarına sebeptir.”[1458]

630. Bölüm

Cehennemin Kafirleri Kuşatması

Kur’an

“Senden azabı acele ile bekliyorlar. Doğrusu azâb cehennem küfredenleri kuşatacaktır.”[1459]

“Onlardan, “Bana izin ver, beni fitneye düşürme” diyenler vardır. Bilin ki onlar zaten fitneye düşmüşlerdi. Cehennem, küfredenleri şüphesiz kuşatacaktır.”[1460]

2950. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cennet ve cehennem sizlere ayakkabı bağınızdan daha yakındır.”[1461]

657. Bölüm

Müminlerin Allah’ı Şiddetle Sevmesi

Kur’an

“De ki: “Babalarınız, oğullarınız, kardeşleriniz, eşleriniz, akrabanız, elde ettiğiniz mallar, durgun gitmesinden korktuğunuz ticaret, hoşunuza giden evler sizce Allah'tan peygamberinden ve Allah yolunda savaşmaktan daha sevgili ise, Allah'ın buyruğu gelene kadar bekleyin. Allah fâsık kimseleri doğru yola eriştirmez.”[1599]

“İnsanlar arasında, Allah'ı bırakıp, O’na koştukları eşleri ilah olarak benimseyenler ve onları, Allah'ı severcesine sevenler vardır. Müminlerin Allah'ı sevmesi ise hepsinden kuvvetlidir. Zalimler azabı gördükleri zaman, bütün kuvvetin Allah'a ait bulunduğunu ve Allah'ın azabının şiddetli olduğunu anlayacaklardır!”[1600]

bak. Al-i İmran; 31, Maide; 51-57, Tevbe; 25, Şuara; 77-81, Cuma; 6

3081. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan Allah’ı kendisinden, babasından annesinden, çocuklarından eşinden, malından ve tüm insanlardan daha çok sevmedikçe Allah’a olan imanı halis olmaz.”[1601]

3082. İmam Sadık (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Efendim! Ben sevgine açım, doyamıyorum. Ben sevgine susamışım, kanamıyorum. Beni görene, ama benim göremediğim kimseye iştiyak duyuyorum!”[1602]

3083. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) duasında şöyle buyurmuştur: “İlahi! Eğer beni iple bağlasan ve herkesin önünde bağışını benden esirgesen yine de senden ümidimi kesmem, arzu yüzümü affından çevirmem ve kalbimden sevgin asla çıkmaz.”[1603]

3084. İmam Hüseyin (a.s) duasında şöyle buyurmuştur: “Senden başkasını sevmesin diye dostlarının kalbinden başkalarını çıkaran sensin. Seni kaybeden ne bulmuştur? Seni bulan ne kaybetmiştir? Senin yerine başkasından hoşnut olan şüphesiz zarar etmiştir. [1604]

3085. Hz. Davud’a (a.s) şöyle vahyedilmiştir: “Ey Davud! Zikrim zikredenler, cennetim itaat edenler ve ziyaretim iştiyak duyanlar içindir. Ben itaat edenlere özgüyüm.”[1605]

3086. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı tüm kalbinizle sevin.”[1606]

3087. İmam Mehdi (a.s) şöyle buyurmuştur: “Musa (a.s) Mukaddes Vadi’de Allah’a münacaatta bulunarak şöyle dedi: “Ey Rabbim! Ben sevgimi sana halis kıldım ve kalbimi senden başkasından yıkadım. -Musa ailesini çok severdi- Allah-u Teala ona şöyle buyurdu: “Ayakkabılarını çıkar!” Yani eğer bana olan sevgin halis ise o halde ailene olan sevgini çıkar kalbinden. Kalbin benden başkasına meyletmekten yıkansın.”[1607]

3088. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah sevgisini sevgisine tercih ederse Allah onu insanların (verdiği) rızkından ihtiyaçsız kılar.”[1608]

3089. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalp Allah’ın haremidir. Allah’ın hareminde Allah’tan gayrisine yer vermeyin.”[1609]

3090. İmam Sadık (a.s), Ramazan ayı geldiğinde yaptığı bir duasında şöyle buyurmuştur: “Muhamemd’e ve Ehl-i Beyt’ine selam gönder, kalbimi yüce makamınla meşgul et. Muhabbetini kalbime gönder ki henüz boyun damarlarımdan kan çıkar haldeyken (hayattayken) seninle mülakat edeyim.”[1610]

3091. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ım! Senden kalbimi, senin sevgin, haşyetin, seni tastik, sana iman, senden korkmak ve sana iştiyak ile doldurmanı istiyorum!”[1611]

3092. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allahım Senin sevgini bana en sevimli şey ve haşyetini nezdimde en korkulacak şey kıl. Benim kalbimden seninle görüşmeye iştiyak sayesinde dünya isteklerini kes.”[1612]

3093. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allahım! Senden sevgini, seni sevenin sevgisini ve senin sevgine beni ulaştıracak ameli dilerim. Allahım! Sevgini bana nefsimden, ehlimden ve soğuk sudan daha sevimli şey kıl.”[1613]

3094. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sevgi korkudan daha üstündür.”[1614]

bak. en-Nu’me, 3902. Bölüm

658. Bölüm

İman Sevgi ve Nefrettir

3095. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İman sevgi ve nefrettir.”[1615]

3096. İmam Sadık (a. s), sevgi ve nefretin imandan olup olmadığı sorulunca şöyle buyurmuştur: “İman sevgi ve nefretten başka bir şey midir ki?”[1616]

3097. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din sevgiden başka bir şey midir ki? Şüphesiz aziz ve celil olan Allah-u Teala şöyle buyuruyor: “De ki: “Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin.””[1617]

3098. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din sevgidir ve sevgi ise dindir.”[1618]

bak. el-Esma, 1904. Bölüm

659. Bölüm

Allah Sevgisine Neden Olan Şey

3099. Mesih (a. s), Allah’ın muhabbetini doğuran bir amel sorulunca şöyle buyurmuştur: “Dünyadan nefret edin ki Allah sizi sevsin.”[1619]

3100. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Muhammed! Benim için birbirini sevenlere sevgim farz olmuştur. Benim için birbirine sevgi gösterenlere sevgim farz olmuştur. Benim için birbiri ile ilişki kuranlara sevgim farz olmuştur. Bana tevekkül edenlere sevgim farz olmuştur. Sevgimin bir nişanesi, sonu ve nihayeti yoktur. Onlar için bir alameti kaldırınca başka bir alameti koyarım.”[1620]

3101. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Kulum kendisine farz kıldığım şeyden daha sevimli bir şeyle bana sevimli olmamıştır.”[1621]

3102. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın sevgisi öfkelendiği halde kendisine hakim olan kimsenin üzerine vaciptir.”[1622]

3103. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah sana rahmet etsin bil ki! Allah’ın sevgisini insanlardan bir çoğundan nefret ederek elde edebilirsin. Allah’ın velayetine ise onlardan bir çoğuna düşmanlık ederek erişebilirsin. Bilen topluluk için (halkı) kaybetmek Allah’ın sevgisine erişmek karşısında çok kü-çük ve önemsiz bir şeydir.”[1623]

3104. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ölümü çok anan kimseyi Allah sever.”[1624]

3105. Resulullah (s.a.a), “Ben Allah’ın ve Resulünün dostlarından olmak istiyorum” diyen birine şöyle buyurmuştur: “O halde Allah ve Resulünün sevdiğini sev ve Allah ve resulünün nefret ettiğinden nefret et.”[1625]

3106. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ın sevgisini aradım, günah ehlinden nefret etmekte buldum.”[1626]

3107. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin dünyadan el çekince yücelir, Allah’ın sevgisinin tatlılığını tadar ve dünya ehli nezdinde adeta deli görünür. Oysa Allah sevgisinin tatlılığı onlarla karışmış ve bu yüzden Allah’tan başka hiç bir şeyle meşgul olmamışlardır.”[1627]

bak. el-Hayr, 1158. Bölüm

660. Bölüm

Allah’ın Sevdiği Kimseler

Kur’an

“Allah yolunda infak edin, kendinizi kendi elinizle tehlikeye atmayın, iyilik edin, şüphesiz Allah ihsan sahiplerini sever.”[1628]

“Allah şüphesiz daima tövbe edenleri sever, temizlenenleri de sever.”[1629]

“Hayır, öyle değil; ahdini yerine getiren ve günahtan sakınan (bilsin ki), Allah sakınanları şüphesiz sever.”[1630]

“Nice peygamberlerin yanında pek çok rabbani kimse savaşmıştır. Allah yolunda başlarına gelenlerden ötürü gevşememişler, yılmamışlar ve boyun eğmemişlerdi. Allah, sabredenleri sever.”[1631]

“Allah'ın rahmetinden dolayı, sen onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba ve katı kalpli olsaydın, şüphesiz etrafından dağılır giderlerdi. Onları affet, onlara mağfiret dile, iş hakkında onlara danış, fakat karar verdin mi Allah'a güven, doğrusu Allah tevekkül edenleri sever.” [1632]

“Eğer hükmedersen aralarında adaletle hüküm ver. Allah adil olanları sever.” [1633]

“Yalnız, antlaşma hükümlerinde size karşı bir eksiklik yapmayan ve aleyhinizde kimseye yardım etmeyen müşriklerle yaptığınız antlaşmaya sonuna kadar riayet edin. Allah sakınanları sever.” [1634]

“O mescide hiç girme! İlk gününden beri Allah'a karşı gelmekten sakınmak için kurulan mescitte bulunman daha uygundur. Orada, arınmak isteyen insanlar vardır. Allah, arınmak isteyenleri sever.” [1635]

“Doğrusu Allah, kendi uğrunda, kenetlenmiş bir duvar gibi, sıra halinde savaşanları sever.” [1636]

3108. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah çirkin bir laf söylemeksizin insanlarla şakalaşan kimseyi sever. Hakeza Allah tevhidi düşünen sabır ile süslenen ve namaz kılmak ile övünen kimseyi sever.”[1637]

3109. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah tüm hüzünlü kalpleri ve şükreden kulları sever.”[1638]

3110. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah haya yumuşak huylu, sabırlı kimseyi sever.”[1639]

3111. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah haya, hilim, iffet ve sakınganlık sahibi kimseyi sever.”[1640]

3112. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şu üç kimseyi sever: Gecenin bir bölümünde kalkıp Allah’ın kitabını okuyan, sağ eliyle verdiği sadakayı sol elinden gizleyen ve bir orduyla gittiğinde arkadaşları hezimete uğradığı halde düşmana karşı koyan kimse.”[1641]

bak. Tevbe; 452. Bölüm

el-Harb, 758. Bölüm

el-İhsan, 868. Bölüm

661. Bölüm

Allah’ın Sevmediği Kimseler

Kur’an

“Sizinle savaşanlarla Allah yolunda savaşın, aşırı gitmeyin; doğrusu Allah aşırı gidenleri sevmez.”[1642]

“Allah faizi tüketir, sadakaları bereketlendirir. Allah küfürde ve günahta ısrar eden hiç kimseyi sevmez.”[1643]

“Allah iman edip salih amel işleyenlerin ecirlerini ise eksiksiz verecektir. Allah zalimleri sevmez.”[1644]

“Allah, kendini beğenip daima öğünenleri elbette sevmez”[1645]

“Kendilerine hainlik edenlerden yana uğraşmaya kalkma. Allah, hainlikte direnen suçluyu sevmez.”[1646]

“Allah bozguncuları sevmez”[1647]

“Allah israf edenleri sevmez.”[1648]

“Eğer bir topluluğun anlaşmaya hıyanet etmesinden korkarsan, sen de onlara karşı anlaşmayı bozarak aynı şekilde davran. Doğrusu Allah hainleri sevmez”[1649]

“Allah şüphesiz iman edenleri savunur, çünkü hainleri ve nankörleri hiç sevmez.” [1650]

“Onların gizlediklerini de, açığa vurduklarını da Allah'ın bildiğinde şüphe yoktur. O, büyüklük taslayanları sevmez.” [1651]

“Allah şımarıkları sevmez.” [1652]

“Çünkü Allah iman edip salih amelde bulunanlara lütfünden karşılık verecektir. Doğrusu O, küfredenleri sevmez.”[1653]

“Allah, zulme uğrayan kimseden başkasının, kötülüğü sözle bile açıklamasını sevmez. Allah işitir ve bilir.”[1654]

bak. 41. Konu, el-Buğz

662. Bölüm

Allah Katında En Sevgili Olan Kimse

3113. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki şüphesiz Allah katında en sevgili mümin, fakir bir müminin dünya ve geçimi hususunda fakirlikten kurtuluşu için yardımda bulunan ve müminlere yardımcı olan, fayda veren ve rahatsızlıklarını gideren kimsedir.”[1655]

3114. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın en sevgili kulu, kullarına en faydalı olan ve Allah’ın hakkını eda hususunda en çok çaba gösteren kimsedir. Onlar iyiliği ve iyi işleri yapmayı sevimli bulan kimselerdir.”[1656]

3115. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmaktadır: Şüphesiz kullarımdan bana en sevimli olan benim için birbirini seven, kalpleri camilere bağlı olan, seher vakitlerinde mağfiret dileyen kimselerdir. Onlar yeryüzü ehline azap etmek istediğimde kendileri yüzünden onlara azap etmekten vazgeçtiğim kimselerdir.”[1657]

3116. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah’a en sevimli kul doğru konuşan, namazına ve Allah’ın kendine farz kıldığı şeylere dikkat gösteren ve emanete riayet eden kimsedir.”[1658]

3117. Hz. Musa (a.s), bir münacatında şöyle buyurmuştur: “Ey Rabbim! Hangi yaratığın sana daha sevimlidir?” Allah şöyle buyurdu: “Kendisinden sevdiğini aldığımda benimle barışık olan kimsedir.”[1659]

3118. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz övgüsü yüce Allah’a en sevimli olanınız onu en çok zikredeninizdir. Aziz ve celil olan Allah nezdinde en değerliniz onun için en takvalı olanınızdır.”[1660]

3119. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’a kullarından en sevimli olan Allah’ın nefsi hususunda kendisine yardım ettiği iç çamaşırı hüzün, dış giysisi korku ve hidayet meşalesi kalbinde alevlenen kimsedir.”[1661]

3120. Resulullah (s.a.a), “İnsanlardan Allah’a en sevimli kulun kim olduğu” sorulunca şöyle buyurmuştur: “İnsanlar için insanlara en faydalı olan.”[1662]

3121. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Yaratıklar Allah’ın ailesidir. Yaratıklarından Allah’a en sevimli olan, Allah’ın ailesine en faydalı olan ve ev halkını sevindiren kimsedir.”[1663]

3122. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Yaratıklar benim ailemdir. Bana en sevimli olanı onlara lütfeden ve ihtiyaçlarını karşılayan kimsedir.”[1664]

3123. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde müminlerin en sevgilisi nefsini Allah’a itaate adayan, Peygamberinin ümmetine nasihat eden, kendi ayıplarını düşünen, basiretini ve aklını kullanarak amel eden kimsedir.”[1665]

bak. el-Buğz, 365, 366. Bölümler

663. Bölüm

Allah’ın Sevdiği Ameller

3124. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah şu üç şeyi sever: Az konuşmayı, az uyumayı ve az yemeyi. Üç şeyden de nefret eder: Çok konuşmaktan, çok uyumaktan ve çok yemekten.”[1666]

3125. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah üç şeyi sever: Hakkını eda etmeyi, kullarına karşı alçakgönüllü olmayı ve kullarına ihsanda bulunmayı.”[1667]

bak. el-Buğz, 368. Bölüm

el-Cemal, 534. Bölüm

Er-Rifk, 1530. Bölüm

el-İt’am, 2409. Bölüm

664. Bölüm

Allah’ın En Çok Sevdiği Amel

3126. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Resulullah’a (s.a.a) aziz ve celil olan Allah’a hangi amel daha sevimlidir?” diye sorulunca, “Müslümanı sürekli sevindirmek” diye buyurdu. “Ey Allah’ın Resulü! Müslümanı sürekli sevindirmekten maksat nedir?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Açlığını gidermek, hüznünü yok etmek ve borcunu ödemek.”[1668]

3127. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a en sevimli amel mümini sevindirmektir. Yani açlığını gidermek, hüznünü yok etmek ve borcunu ödemektir.”[1669]

3128. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a mümini sevindirmek gibi kendisine daha sevimli olan hiç bir şeyle ibadet edilmemiştir.”[1670]

3129. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: Kul, kendisine farz kıldığım şeyler gibi bana daha sevimli olan hiçbir şeyle bana yakın olmamıştır.”[1671]

3130. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’ya en sevimli amellerden biri de Hüseyin’in (a.s) kabrini ziyaret etmektir.”[1672]

3131. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a yeryüzünde en sevimli olan amel, duadır.”[1673]

bak. el-Buğz, 369. Bölüm

ez-Zikr, 1331. Bölüm

665. Bölüm

Aşıkların İbadeti

3132. İdris’in (a.s) Sahifesi’nde şöyle yer almıştır: “Hiç bir korku, hiç bir arzu, cehennem ve cennet (düşüncesi) olmaksızın, dosdoğru bir sevgi ve apaçık bir irade ile ve herkesten yüz çevirip bana yönelerek aşk üzere ibadet edenlere, beni ilah ve Rab edinenlere, gece sabahlayanlara ve gündüz benim için çalışanlara ne mutlu.”[1674]

3133. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şuayb (a.s) aziz ve celil olan Allah’ın aşkından ağladı ve sonunda kör oldu. Ama aziz ve celil olan Allah ona gözünü geri verdi. Sonra yine kör oluncaya kadar ağladı ve Allah yine ona gözünü geri verdi. Sonra yine kör oluncaya kadar ağladı ve yine Allah kendisine gözünü geri verdi. Dördüncü defa olunca Allah ona şöyle vahyetti: “Ey Şuayb! Daha ne zamana kadar bu durumu devam ettireceksin. Eğer bu cehennem korkusundan ise sana eman verdim. Eğer cennet şevkinden ise onu sana verdim.” Şuayb şöyle dedi: “Ey ilahım ve efendim! Senin biliyorsun, şüphesiz ben ne ateşinin korkusundan ve ne de cennetinin şevkinden ağlıyorum. Lakin sevgin kalbime bağlanmış dolayısıyla seni görmedikçe sabredemiyorum.” Azameti yüce olan Allah ona şöyle vahyetti: “Eğer böyle ise o halde bu sebepten dolayı kendisiyle konuştuğum Musa b. İmran gibi birini sana hizmetçi kılacağım.”[1675]

bak. 435. Konu, el-Mukarrebun,

el-İbadet, 2495. Bölüm,

el-Himmet, 4025. Bölüm

666. Bölüm

Allah Kendisini Seveni Sever

3134. Allah-u Teala Davud’a (a.s) şöyle vahyetti: “Ey Davud! Benim yeryüzündeki kullarıma bildir ki şüphesiz ben beni seveni sever, benimle oturanla oturur, zikrimle ünsiyet edinenle ünsiyet edinir, benimle arkadaş olanla arkadaş olur, beni seçeni seçer ve bana itaat edene itaat ederim. Her kim beni kalben severse ve ben de buna yakin edersem onu kendime kabul ederim. Kullarımdan hiç kimsenin kendisini geçemeyeceği bir şekilde severim. Her kim beni gerçekten talep ederse şüphesiz beni bulur. Benden başkasını talep eden beni bulamaz. O halde ey yeryüzü halkı! Dünyanın aldatışlarını bırakın. Benim kerametime, arkadaşlığıma, dostluğuma ve ünsiyetime koşun. Benimle ünsiyet edinin ki ben de sizinle ünsiyet edeyim ve sizleri sevmeye koşayım.”[1676]

667. Bölüm

Allah Sevgisinin Etkileri

Kur’an

“De ki: “Allah'ı seviyorsanız bana uyun. Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah affeder ve merhamet eder.”[1677]

3135. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ın kendisini sevdiğini bildiği taktirde sevinirse o halde Allah’a itaat üzere amel etmeli ve bizlere uymalıdır. Aziz ve celil olan Allah Teala’nın Peygamberine (s.a.a) şöyle buyurduğunu duymadı mı: “De ki eğer Allah’ı seviyorsanız...”[1678]

3136. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu severse ona itaatini ilham eder, onu kanaatten ayırmaz, dinde fakih kılar, yakin ile güçlendirir, yeterli şeylerle yetindirir ve iffet elbisesini ona giydirir. Allah kuldan nefret edince de ona malı sevdirir. Arzularını uzatır, ona dünyasını ilham eder, onu nefsani istekleriyle baş başa bırakır. Bu sebeple de inat bineğine biner, fesadı yayar ve kullara zulmeder.”[1679]

3137. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Rabbim! Senin hangi kulunu daha çok sevdiğini bilmek ve böylece ben de onu sevmek istiyorum.” Allah şöyle buyurdu: “Her ne zaman kulumun beni çok zikrettiğini görürsen (bil ki) ona ben izin verdim ve onu seviyorum. Kulumun beni zikretmediğini görürsen (bil ki) onu ben bundan mahrum ettim ve ondan nefret ediyorum.”[1680]

3138. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince ona güzel ibadeti ilham eder.”[1681]

3139. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince ona emaneti sevdirir.”[1682]

3140. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince onu vakar ve hilim ile süsler.”[1683]

3141. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince ona doğruluğu ilham eder.”[1684]

3142. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince ona rüştünü ilham eder ve itaati hususunda başarı verir.”[1685]

3143. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince ona ibretler ile öğüt verir.”[1686]

3144. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah bir kulu sevince onu maldan nefret ettirir ve arzularını kısaltır.”[1687]

3145. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince ona selim bir kalp ve güzel bir ahlak nasib eder.”[1688]

3146. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu sevince onu belaya uğratır. Onu çok sevince de onu kendine alır.” Kendisine, “Nasıl kendisine alır?” diye sorduklarında ise şöyle buyurdu: “Ona ne bir mal ne de bir evlat bırakır.”[1689]

3147. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kula değer verirse onu sevgisiyle meşgul eder.”[1690]

bak. eş-Şuhret, 2125. Bölüm

668. Bölüm

Allah Katında Makamın Ölçüsü

3148. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah katındaki makamının nasıl olduğunu bilmek isterse Allah’ın kendi yanındaki makamına baksın. Zira şüphesiz Allah kuluna, kendisine verdiği makam gibi bir makam verir.”[1691]

3149. İmam Rıza (a. s), “Fedan olayım, senin nezdinde nasıl bir makamım olduğunu bilmek istiyorum?” diye söyleyen İbn-i Cehm’e, “Benim senin yanında nasıl olduğuma bir bak.” diye buyurmuştur. [1692]

3150. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden her kim Allah katındaki makamının nasıl olduğunu bilmek isterse günah işlediğinde Allah’ın kendi nezdindeki makamına bir baksın. Allah Tebarek ve Teala katındaki makamı da onun gibidir.”[1693]

3151. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah katındaki makamını bilmek istiyorsa Allah’ın kendi nezdindeki makamına baksın. Şüphesiz herkes dünya ve ahiret işi olmak üzere iki iş ile karşı karşıya bırakılmıştır. Eğer ahiret işini dünyaya tercih ederse o şahıs Allah’ın sevdiği kimsedir. Her kim de dünya işini tercih ederse Allah katında hiçbir makamı olmayan kimsedir.”[1694]

669. Bölüm

İnsanın Allah’ı Sevdiğinin Nişanesi

Kur’an

“De ki: “Allah'ı seviyorsanız bana uyun. Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Allah affeder ve merhamet eder.” ”[1695]

3152. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Musa’ya şöyle vahy etmiştir: “Gece olunca benden gaflet edip uyuduğu halde beni sevdiğini söyleyen kimse yalan söylemektedir. Her aşık maşukuyla baş başa kalmak istemez mi? Ey İmran oğlu! Gece olunca ben dostlarıma bakarım. Kalp gözlerini açarım. Gözlerinde azabımı şekillendiririm ve adeta beni görür gibi bana hitap ederler ve huzurumda benimle konuşurlar.”[1696]

3153. Misbah’uş-Şeria’da İmam Sadık’ın (a.s) şöyle buyurduğu yer almıştır: “Allah’ın sevgi nuru kulun içine doğarsa onu her türlü meşguliyetten arındırır. Allah dışında her zikir karanlıktır. Allah’ı sevenler Allah’ın en muhlis kulları, insanların en doğru konuşanları ve ahdine en çok vefa gösterenleridir.”[1697]

3154. Misbah’uş-Şeria’da Müminlerin Emiri’nin (a.s) şöyle buyurduğu yer almıştır: “Allah’ın aşkı düştüğü her şeyi yakan bir ateştir. Allah’ın nuru yaklaştığı her şeyi aydınlatan bir nurdur.”[1698]

3155. Allah-u Teala Hz. Davud’a (a.s) şöyle vahy etmiştir: “Ey Davud! Her kim bir sevgiliyi severse sözlerine inanır, sözlerini onaylar. Her kim bir sevgiliden hoşlanırsa yaptıklarından da hoşlanır. Her kim bir sevgiliye güvenirse ona dayanır. Her kim bir sevgiliyi severse onu görmek için çabalar.”[1699]

3156. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’nın sevgisinin alameti; Allah’ın zikrini sevmektir. Allah-u Teala’nın nefretinin alameti de aziz ve celil olan Allah’ın zikrinden nefret etmektir.”[1700]

3157. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı seven kalp Allah yolunda çektiği zorluk ve sıkıntıları çok sever. Allah’tan habersiz olan kalp ise rahatına düşkündür. O halde ey Adem oğlu! Sıkıntı ve zorluğa düşmeden iyiliğin yüce makamına ulaşacağını sanma. Zira hak ağır ve acıdır.”[1701]

bak. el-Mehebbet (1), 655. Bölüm

670. Bölüm

Aşıkların Dereceleri

3158. İmam Ali (a. s) kendisine, Allah aşıklarının derecelerini soran bedeviye şöyle buyurmuştur: “Allah aşıklarının en düşüğü itaatini küçük, günahlarını büyük görür ve iki alemde kendisinden başka hiç kimsenin hesaba çekilmeyeceğini sanır.” O bedevi bunu duyunca bayıldı ve ayılınca da şöyle dedi: “Bundan daha yüce bir mertebe var mıdır?” Hz. Ali (a. s), “Evet, bundan daha yüce yetmiş makam vardır.”[1702]

bak. el-İman, 273. Bölüm

671. Bölüm

En Büyük Makam

3159. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz akıl sahipleri düşüncelerini kullanarak Allah’ın sevgisini elde etmeye çalışanlardır...” Sonunda şöyle buyurdu: “Bu makama ulaşınca sevgisini ve isteklerini yaratıcısına has kılar ve böyle yapınca da en büyük makama erişir. Rabbini kalbinde görür. Hikmet sahiplerinin elde ettiği şekilden farklı bir şekilde hikmet elde eder ve alimlerin elde ettiği şekilden farklı bir şekilde ilim öğrenir. Doğruluk sahiplerinden (sıddıklardan) farklı bir şekilde doğruluk sahibi olur. Hikmet sahipleri hikmeti susarak elde etmişler, alimler ilimlerini araştırarak ve doğrular da doğruluğu huşu ve uzun süreli ibadet ile elde etmişlerdir.”[1703]

3160. Allah-u Teala sıddık Kullarından birine şöyle vahyetmiştir: “Beni seven ve benim de kendilerini sevdiğim; bana iştiyak duyan ve benim de kendilerine iştiyak duyduğum, beni anan ve benim de kendilerini andığım kullarım vardır. Onlara verdiğim en az şey şu üç şeydir: Birincisi kalplerine nurumdan bir parça atarım ki bu sebeple, benim kendilerinden haberdar olduğum gibi onlar da benden haberdar olurlar. İkincisi gökler, yerler ve gökler ile yerlerde bulunanların hepsi onların terazilerinde olsa yine de onların değerini onların gözünde az gösteririm. Üçüncüsü onlara yönelirim ve benim kendisine yöneldiğim kimselere neler vereceğimi hiç kimsenin bildiğini sanıyor musun?”[1704]

3161. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah şöyle buyurmuştur: “Kulum bana farzlaredan daha sevimli hiç bir şeyle bana sevimli olmamıştır. O müstahablarla benim sevgimi elde etmeye çalışır. Sevgilim olunca ve ben de kendisini sevince onun duyan kulağı, gören gözü, konuşan dili, tutan eli ve yürüdüğü ayağı olurum. Beni çağırdığında icabet ederim ve benden bir şey istediğinde kendisine veririm.”[1705]

bak. 435. Konu, el-Mukarrebun, 477, el-Lika,

el-Cennet, 557. Bölüm

es-Sevab, 472. Bölüm

672. Bölüm

Allah ve Dünya Sevgisi Bir Araya Toplanmaz

3162. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah ve dünya sevgisi asla bir kalpte yer almaz.”[1706]

3163. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalbinde dünya sevgisi yer eden bir kimse nasıl Allah sevgisini iddia edebilir?”[1707]

3164. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gece ve gündüz bir araya gelmediği gibi Allah ve dünya sevgisi de bir araya gelmez.”[1708]

3165. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a andolsun ki Allah, dünyayı ve bizden başkasını seven kimseyi sevmez.”[1709]

3166. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim münezzeh olan Allah’ı görmek isterse dünyadan el çeksin.”[1710]

3167. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah’ı seviyorsanız o halde kalplerinizden dünya sevgisini çıkarın.”[1711]

bak. ed-Dunya, 1249. Bölüm

el-İlm, 2898. Bölüm

673. Bölüm

İnsanların Kalbine Allah Sevgisini Yerleştirmeye Teşvik

3168. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Musa’ya (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Beni sev ve kullarıma sevdir.” Musa (a.s) şöyle dedi: “Rabbim! Sen de biliyorsun ki hiç kimseyi senden çok sevmiyorum. Ama Rabbim, kulların kalbine ne yapayım?” Allah-u Teala şöyle vahyetti: “Onlara nimetlerimi ve iyiliklerimi hatırlat, zira onlar beni iyilikten başka bir şey ile anamazlar.”[1712]

3169. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah Davud’a (a.s) şöyle buyurdu: “Beni sev ve yaratıklarıma da sevdir.” Davud şöyle dedi: “Rabbim! Ben seni seviyorum, ama seni kullarına nasıl sevdireyim?” Allah şöyle buyurdu: “Onlara verdiğim nimetleri hatırlat. Eğer onlara nimetlerimi hatırlatırsan beni severler.”[1713]

bak. 47. Konu, et-Tebliğ

674. Bölüm

Allah Sevgisi (Çeşitli)

3170. İmam Kazım (a.s) Ramazan ayında kendisinden nakledilen bir duasında şöyle buyurmuştur: “Yüzümü nurunla aydınlat ve muhabbetinle beni sev.”[1714]

3171. İmam Zeyn’ul-Abidin(a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Ey Mevlam! Benim sevgim bana seni gösterdi ve sevgim senin nezdinde şefaatçimdir.”[1715]

3172. Hakeza İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Ey bir tanem! Himmetim ve iradem sana yönelmiştir. Arzum ve rağbetim hep senin nezdinde olandadır. Ümit ve korkum sanadır, sendendir ve sevgim sana alışmıştır.”[1716]

3173. İmam Hüseyin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Seni kendi üzerinde gözetleyici görmeyen göz kördür. Senin sevginden bir payı olmayan kulun ticareti ziyandadır.”[1717]

3174. İmam Hadi (a. s), Ziyaret-i Camia’da şöyle buyurmuştur: “Allah’a doğru davet edenlere ve Allah sevgisinden dolanlara selam olsun.”[1718]

3175. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s), Eminullah ziyaretinde şöyle buyurmuştur: “Allah’ım! Alçak gönüllülerin kalpleri senin karşında şaşkınlığa düşmüş ve sana yönelenlerin yolları aşikar olmuştur.”[1719]

3176. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “(Taktir) kalemi Allah sevgisini yazmıştır. O halde her kime Allah (kendisinden) hoşnutluğu seçtiyse ona değer vermiştir. Her kimi de (kendisinden) hoşnutsuzluğa düşürürse onu hor ve hakir kılmıştır. Hoşnutluk ve hoşnutsuzluk Allah’ın iki yaratığıdır ve Allah kullarından istediğinde arttırır.”[1720]

[1] Hac suresi, 46. ayet

[2] A’raf suresi, 179. ayet

[3] Gurer’ul-Hikem, 9972

[4] a. g. e. 6548

[5] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 9/158

[6] a. g. e. 18/376

[7] a. g. e. 19/173

[8] Kenz’ul-Ummal, 1220

[9] Gurer’ul-Hikem, 6536

[10] a. g. e. 4186

[11] a. g. e. 3061

[12] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 7/167

[13] Ra’d suresi, 17. ayet

[14] İsra suresi, 81. ayet

[15] Enbiya suresi, 18. ayet

[16] Sebe suresi, 49. ayet

[17] Şura suresi, 24. ayet

[18] Gurer’ul-Hikem, 717

[19] a. g. e. 549

[20] Nehc’us-Saadet, 3/294

[21] Gurer’ul-Hikem, 7006

[22] a. g. e. 9868

[23] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 2/185

[24] Nehc’us-Saadet, 3/291

[25] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l Hadid, 6/102

[26] Gurer’ul-Hikem, 6041

[27] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 9/72

[28] el-Bihar, 75/196/9

[29] a. g. e. h. 10

[30] a. g. e. s. 197/16

[31] Bakara suresi, 42. ayet

[32] Şerh-u Nehc’il-Belaga, İbn-i Ebi’l-Hadid, 3/240

[33] Gurer’ul-Hikem, 6969

[34] el-Bihar, 5/303/12

[35] Tefsir-i Ayyaşi, 2/53/39

[36] Tuhef’ul-Ukul, 42

[37] Gurer’ul-Hikem, 3437

[38] a. g. e. 3455

[39] el-Bihar, 78/140/27

[40] a. g. e. s. 176/38

[41] a. g. e. 75/312/17

[42] Kenz’ul-Ummal, 28982

[43] a. g. e. 43679

[44] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/28/24

[45] Mustedrek’ul-Vesail, 8/321/9552

[46] Gurer’ul-Hikem, 3119

[47] a. g. e. 3128

[48] a. g. e. 3162

[49] a. g. e. 3294

[50] Gurer’ul-Hikem, 3359

[51] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 1/283

[52] Kenz’ul-Ummal, 44220

[53] el-Bihar, 71/142/38

[54] a. g. e. 92/253/48

[55] Durr’ul-Mensur, 3/98

[56] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 7/107

[57] Kenz’ul-Ummal, 21431

[58] a. g. e. 43833

[59] Kenz’ul-Ummal, 43975

[60] el-Bihar, 71/383/17

[61] Kafi, 8/234/312

[62] el-Bihar, 76/180/8

[63] Gurer’ul-Hikem, 3164

[64] Kenz’ul-Ummal, 28985

[65] Kafi, 2/323/4

[66] Gurer’ul-Hikem, 3160

[67] Kenz’ul-Ummal, 5184

[68] Tarih-i Bağdad, 5/264

[69] el-Bihar, 16/231/35

[70] a. g. e. 76/180/10

[71] el-Hisal, 89/25

[72] el-Bihar, 78/335/16

[73] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/36/89

[74] el-Kafi, 2/290/4

[75] el-Bihar, 84/4/76

[76] Tuhef’ul-Ukul, 316

[77] Mean’il-Ahbar, 367/1

[78] Yunus suresi, 23. ayet

[79] Nahl suresi, 90. ayet

[80] A’raf suresi, 33. ayet

[81] En’am suresi, 146. ayet

[82] Nehc’us-Saadet, 1/52

[83] Gurer’ul Hikem, 200

[84] a. g. e. 382

[85] a. g. e. 711

[86] a. g. e. 795

[87] a. g. e. 1494

[88] a. g. e. 2657

[89] a. g. e. 2971

[90] a. g. e. 3007

[91] el-Kafi, 2/327/1

[92] a. g. e. h. 4

[93] a. g. e. h. 3

[94] Mean’il-Ahbar, 213/1

[95] Durr’ul-Mensur, 1/408

[96] Mustedrek’ul-Vesail, 11/62/12428

[97] a. g. e. s. 65/12435

[98] a. g. e. s. 67/12444

[99] Hucurat suresi, 9. ayet

[100] Kurb’ul İsnad, 132/462

[101] Vesail’uş-Şia, 11/18/3

[102] Tehzib, 6/145/252

[103] Mustedrek’ul-Vesail, 11/65/12437

[104] a. g. e. h. 12438

[105] a. g. e. s. 68/12446

[106] a. g. e. s. 66/12443

[107] Vesail’uş-Şia, 11/99/3

[108] a. g. e. s. 52/1

[109] el-Kafi, 5/32/2

[110] Vesail’uş-Şia, 11/60/5

[111] a. g. e. h. 2

[112] a. g. e. s. 62/9

[113] a. g. e. s. 35/10

[114] Meryem suresi, 58. ayet

[115] İsra suresi, 109. ayet

[116] el-Bihar, 69/391/68

[117] a. g. e. 93/331/15

[118] a. g. e. s. 334/25

[119] Emali es-Seduk, 351/1

[120] el-Bihar, 84/2/71

[121] a. g. e. 93/336/30

[122] Mekarim’ul Ahlak, 2/96/10

[123] Gurer’ul-Hikem, 2051

[124] a. g. e. 2016

[125] el-Bihar, 74/264/3

[126] a. g. e. 69/378/31

[127] a. g. e. 7/195/62

[128] a. g. e. 93/331/14

[129] Uddet’ud-Dai, 161

[130] a. g. e. 156

[131] el-Bihar, 93/333/25

[132] a. g. e. 70/52/11

[133] a. g. e. 73/354/60

[134] Sebe suresi, 15. ayet

[135] Sebe suresi, 18. ayet

[136] Yunus suresi, 93. ayet

[137] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/42

[138] a. g. e. 20/90

[139] Tuhef’ul-Ukul, 321

[140] Gurer’ul Hikem, 1881

[141] a. g. e. 2150

[142] a. g. e. 9045

[143] Tuhef’ul-Ukul, 312

[144] a. g. e. 359

[145] a. g. e. 317

[146] Gurer’ul-Hikem, 6666

[147] Tuhef’ul-Ukul, 57

[148] Gurer’ul-Hikem, 3307

[149] a. g. e. 3304

[150] a. g. e. 3371

[151] a. g. e. 4969

[152] a. g. e. 3245

[153] Kenz’ul-Ummal, 7918

[154] a. g. e. 7919

[155] a. g. e. 7916

[156] a. g. e. 7914

[157] a. g. e. 7910

[158] Gurer’ul-Hikem, 1493

[159] a. g. e. 5378 ve 5376

[160] a. g. e. 6336

[161] el-Bihar, 71/292/62

[162] Gurer’ul-Hikem, 10385

[163] Gurer’ul-Hikem, 5433

[164] Ahzab suresi, 39. ayet

[165] Ahzab suresi, 45-46

[166] Durr’ul-Mensur, 6/624

[167] Ankebut suresi, 18. ayet

[168] Maide suresi, 92

[169] Nisa suresi, 63

[170] Gurer’ul-Hikem, 7337

[171] Hac suresi, 5. ayet

[172] Maide suresi, 152; İsra suresi, 34. ayet

[173] Kehf suresi, 82

[174] Kasas suresi, 14. ayet

[175] Yusuf suresi, 22

[176] Nisa suresi, 6

[177] Nur suresi, 59

[178] el-Bihar, 103/161/1

[179] a. g. e. h. 2

[180] el-Kafi, 7/198/1

[181] el-Bihar, 103/162/7

[182] el-Hisal, 421/17

[183] el-Bihar, 97/94/5

[184] a. g. e. s. 98/20

[185] Arapça’da her ayın onüç, ondört ve onbeşinci günlerine, “Eyyam’ul Bi’z” (Beyaz Günler) denmektedir.

[186] a. g. e. s. 107/44

[187] Kenz’ul-Ummal, 43210

[188] Enbiya suresi, 35. ayet

[189] Muminun suresi, 30. ayet

[190] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 7/110

[191] et-Tevhid, 354/1

[192] a. g. e. 2

[193] a. g. e. 3

[194] el-Bihar, 81/209/25

[195] Al-i İmran, 179. ayet

[196] a. g. a. 140-142. ayet

[197] a. g. a. 154

[198] Tevbe suresi, 16. ayet

[199] Muhammed suresi, 31. ayet

[200] Muhammed suresi, 4. ayet

[201] Mülk suresi, 2. ayet

[202] Kehf suresi, 7. ayet

[203] Hud suresi, 7. ayet

[204] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 9/84

[205] a. g. e, 18/248

[206] el-Bihar, 77/286/1

[207] a. g. e. 4/80/5

[208] Tuhef’ul-Ukul, 245

[209] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 13/131

[210] a. g. e. 13/156

[211] el-Bihar, 5/218/12

[212] Gurer’ul-Hikem, 10394

[213] Bakara suresi, 214. ayet

[214] el-Kafi, 2/252/1

[215] el-Bihar, 67/222/29

[216] a. g. e. 68/221/11

[217] a. g. e. 67/213/18

[218] a. g. e. 6/57/9

[219] Kenz’ul-Ummal, 809

[220] a. g. e. 1320

[221] el-Heraic ve’l-Ceraih, 3/1155/61

[222] Emali el-Mufid, 40/7

[223] Nur’us-Sakaleyn, 5/547/30

[224] a. g. e. s. 544/24

[225] el-Bihar, 67/221/27

[226] a. g. e. s. 241/72

[227] a. g. e. 81/196/53

[228] Şura suresi, 30. ayet

[229] Al-i İmran, 165. ayet

[230] Rum suresi, 41. ayet

[231] ed-Deavat li’l-Ravendi, 123/304, Bak Mudahene, 1275. Bölüm

[232] Nur’us-Sakaleyn, 4/209/77

[233] Zuhruf, 33-34

[234] el-Bihar, 81/174/11

[235] a. g. e. s. 191/48

[236] a. g. e. s. 176/14

[237] a. g. e. s. 174/11

[238] el-Kafi, 2/257/24

[239] İlel’uş-Şerayi’, 589/33

[240] Nur’us-Sakaleyn, 4/599/31

[241] Cami’ul-Ahbar, 313/870

[242] el-Bihar, 67/237/54

[243] a. g. e. 78/374/34

[244] Gurer’ul Hikem, 4082, 4083

[245] al-Kafi, 2/260/2

[246] el-Bihar, 67/241/69

[247]el-Kafi, 2/255/17

[248] Musekkin’ul Fuad, 58

[249] el-Bihar, 67/231/47

[250] a. g. e. 78/200/27

[251] a. g. e. 81/195/52

[252] Deaim’ul İslam, 1/241

[253] Cami’ul Ahbar, 310/855

[254] el-Bihar, 67/207/8

[255] A’raf suresi, 130. Ayet

[256] Tevbe suresi, 126. Ayet

[257] Secde suresi, 21. Ayet

[258] Gurer’ul Hikem, 4046-4047

[259] el-Bihar, 67/211/14

[260] a. g. e. 67/229/41

[261] a. g. e. 237/54

[262] a. g. e. 72/53/82

[263] Nehc’ul Belağa, 143. Hutbe

[264] el-Bihar, 67/232/48

[265] a. g. e. 81/188/45

[266] a. g. e. 179/25

[267] A’lam’ud-Din, 433

[268] el-Bihar, 81/191/49

[269] el-Kafi, 2/253/6

[270] el-Bihar, 81/196/53

[271] a. g. e. 82/148/32

[272] a. g. e. 81/188/45

[273] a. g. e. 67/210/13

[274] a. g. e. 222/29

[275] el-Kafi, 2/253/9

[276] Cami’ul Ahbar, 314/874

[277] el-Bihar, 67/238/55

[278] a. g. e. 243/82

[279] a. g. e. 236/54

[280] Emali el-Mufid, 39/6

[281] a. g. e. 105/5

[282] el-Bihar, 67/235/54

[283] Nur’us-Sekaleyn, 5/247/85

[284] el-Bihar, 102/104

[285] a. g. e. 81/180/26

[286] a. g. e. 194/52

[287] et-Temhis, 49/81

[288] el-Bihar, 67/212/16

[289] el-Kafi, 2/257/23

[290] ed-De’avat Li’r Ravendi, 12/483

[291] el-Bihar, 82/167/3

[292] a. g. e. 81/173/9

[293] a. g. e 78/23/89

[294] a. g. e. 2/231/14

[295] et-Temhis, 57/114

[296] el-Hisal, 8/27

[297] el-Bihar, 73/383/8

[298] a. g. e. 78/44/40

[299] a. g. e. 68/216/6

[300] Emali et-Tusi, 146/20

[301] Tuhef’ul Ukul, 318,

[302] a. g. e. 322

[303] Gurer’ul Hikem, 2965,

[304] el-Bihar, 77/165/2

[305] a. g. e. 78/12/70

[306] Tuhef’ul Ukul, 357

[307] Bakara suresi, 156. ayet

[308] el-Bihar, 84/259/57

[309] a. g. e. 77/270/1

[310] Mehc’ud Dea’vat, 333

[311] el-Bihar, 71/34/18

[312] a. g. e. h. 15

[313] a. g. e. h. 17

[314] Gurer’ul Hikem, 9166

[315] Ahzab suresi, 58. ayet

[316] Nisa suresi, 112. ayet

[317] el-Bihar, 75/194/5

[318] Mean’il Ahbar, 164/1

[319] Kenz’ul Ummal, 7925

[320] Gurer’ul Hikem, 10455

[321] el-Bihar, 78/160/21

[322] a. g. e. 75/194/3

[323] a. g. e. 78/31/99

[324] Al-i İmran suresi, 61. ayet

[325] el-Kafi, 2/514/4

[326] a. g. e. h. 2

[327] el-Bihar, 21/342/11

[328] Nur’us Sakaleyn, 1/347/157

[329] Durr’ul Mansur, 2/232

[330] Feth suresi, 10. ayet

[331] Feth suresi, 18. ayet

[332] Nahl suresi, 91. ayet

[333] Tefsir-u Ali bin İbrahim, 2/315

[334] Arap zamkının çıkarıldığı Akasya ağacı

[335] Sahih-i Muslim, 1856

[336] a. g. e. 1860

[337] Kenz’ul Ummal, 1516

[338] Mumtehine suresi, 12. ayet

[339] el-Kafi, 5/527/5/526 ve ayrıca Nur’us-Sakaleyn, 5/307-309’a bakınız.

[340] el-Bihar, 67/181/10. Bölüm

[341] Tuhef’ul Ukul, 457

[342] Kenz’ul Ummal, 454

[343] a. g. e. 455

[344] Fetih suresi, 10. ayet

[345] al-Hisal, 107/70

[346] el-Bihar, 67/185/3

[347] a. g. e. 186/4

[348] a. g. e. h. 7

[349] el-İrşad, 1/243

[350] a. g. e. 245

[351] Nehc’us Saadet, 2/661

[352] a. g. e. 1/375

[353] el’irşad, 1/260

[354] Şerh-u Nehc’il Belağa- i İbn-i Ebi’l Hadid, 7/33

[355] Nisa suresi, 29. ayet

[356] el-Kafi, 5/148/2

[357] Vesail’uş-Şia, 12/4/6

[358] a. g. e. 3/2

[359] el-Kafi, 5/149/7

[360] a. g. e. 148/1

[361] a. g. e. h. 4

[362] a. g. e. h. 6

[363] a. g. e. 149/10

[364] Vesail’uş-Şia, 12/8/10

[365] Tuhef’ul Ukul, 81

[366] Kenz’ul Ummal, 9293

[367] el-Kafi, 5/305/5

[368] a. g. e. 105/1

[369] Vesail’uş-Şia, 12/283/4

[370] el-Kafi, 5/104/23

[371] el-Bihar, 78/54/100; Vesail’uş-Şia 12/284/1’e bakınız.

[372] el-Kafi, 5/153/18

[373] el-Bihar, 103/95/18

[374] Nehc’ul Belağa, 468. hikmet

[375] Sunen-u Ebi Davud, 3460

[376] Vesail’uş-Şia, 12/287/4

[377] Kenz’ul Ummal, 9657

[378] el-Hisal, 224/55

[379] Mutaffifin suresi, 1-3. ayetler

[380] İsra suresi, 35. ayet

[381] Kenz’ul Ummal, 9338

[382] a. g. e 9442

[383] el-Kafi, 5/152/8

[384] a. g. e. 160/5

[385] a. g. e. 159/1

[386] Sunen-i Ebi Davud, 3336

[387] el-Kafi, 5/167/2

[388] a. g. e. h. 3.

[389] Kenz’ul Ummal, 9439

[390] a. g. e. 9440

[391] el-Bihar, 103/95/17

[392] Kenz’ul Ummal, 9453

[393] a. g. e. 9956

[394] a. g. e. 9426

[395] Vesail’uş-Şia, 12/288/4

[396] a. g. e. 12/335/4

[397] el-Kafi, 4/546/30

[398] Vesail’uş-Şia, 12/336/1

[399] el-Hisal, 245/103

[400] el-Kafi, 5/152/10

[401] Vesail’uş-Şia, 12/294/5

[402] el-Kafi, 5/154/22

[403] Vesail’uş-Şia, 12/294/4

[404] Kenz’ul Ummal, 9437

[405] Vesail’uş-Şia, 12/285/4

[406] Kenz’ul Ummal, 9451

[407] a. g. e. 10034

[408] a. g. e. 9216

[409] a. g. e. 9218

[410] a. g. e. 9219

[411] el-Bihar, 103/98/32

[412] ed-Durr’ul Mensur, 2/495

[413] el-Bihar, 75/211/6

[414] Emali es-Seduk, 390/6

[415] el-Bihar, 104/207/9

[416] el-Kafi, 5/162/2

[417] Saf suresi, 10 ve 11. ayetler

[418] Fatır suresi, 29. Ayet

[419] Mekarim’ul Ahlak, 2/356

[420] el-Bihar, 77/106/1

[421] a. g. e. 78/90/90

[422] a. g. e. 69/409/122

[423] a. g. e. 77/293/2

[424] Gurer’ul Hikem, 1307

[425] a. g. e. 1488

[426] a. g. e. 1572

[427] a. g. e. 3076

[428] a. g. e. 3473

[429] a. g. e. 3474

[430] a. g. e. 7355

[431] a. g. e. 2701

[432] Tenbih’ul Hevatir, 2/120

[433] el-Bihar, 77/87/3

[434] a. g. e. 106/1; Mekarim’ul Ahlak, 2/376, s. 356’ya bakınız.

[435] Gurer’ul Hikem, 8864

[436] Nur suresi, 37. ayet

[437] el-Bihar, 103/100/40

[438] Tuhef’ul Ukul, 223

[439] el-Bihar, 78/347/4

[440] Gurer’ul Hikem, 6341

[441] a. g. e. 8901

[442] Kenz’ul Ummal, 2270

[443] a. g. e. 2380

[444] Zuhruf suresi, 23. Ayet

[445] el-Kafi, 2/361/1

[446] a. g. e. h. 2.

[447] el-Bihar, 75/90/2

[448] Emali es-Seduk, 28/4

[449] el-Bihar, 75/90/4

[450] a. g. e. 91/8

[451] Şura suresi, 25. ayet

[452] Mustedrek’ul Vesail, 12/129/13706

[453] a. g. e. 13707

[454] el-Bihar, 6/19/6

[455] Gurer’ul Hikem, 1264

[456] a. g. e. 1355

[457] Kenz’ul Ummal, 10174

[458] Mustedrek’ul Vesail, 12/130/13707

[459] Bakara suresi, 222. ayet

[460] el-Bihar, 6/21/15

[461] a. g. e. 38/64

[462] Durr’ulMensur, 1/626

[463] Kenz’ul Ummal, 10159

[464] el-Kafi, 2/435/8

[465] Kenz’ul Ummal, 10165

[466] el-Hisal, 623/10

[467] Tevbe suresi, 112. ayet

[468] el-Bihar, 78/72/38

[469] Tuhef’ul Ukul, 20

[470] el-Bihar, 94/127/19

[471] a. g. e.

[472] Gurer’ul Hikem, 1758

[473] Nur suresi, 31. ayet

[474] el-Bihar, 6/31/38

[475] Kenz’ul Ummal, 10171

[476] Tevbe suresi, 104. ayet

[477] Şura suresi, 25. ayet

[478] el-Bihar, 69/410/124

[479] Kenz’ul Ummal, 43717

[480] el-Kafi, 2/284/18

[481] Nisa suresi, 18. ayet

[482] Al-i İmran suresi, 90. ayet

[483] el-Bihar, 6/19/3

[484] el-Kafi, 2/440/2

[485] Kenz’ul Ummal, 10187

[486] el-Kafi, 2/440/3

[487] a. g. e. 1/47/3

[488] Nur’us-Sakaleyn, 1/457/128

[489] el-Bihar, 6/18/1

[490] a. g. e. 23/25

[491] Mustedrek’ul Vesail, 12/118/13674

[492] Kenz’ul Ummal, 10301

[493] el-Hisal, 16/57

[494] el-Bihar, 78/164/1

[495] Mustedrek’ul Vesail, 12/118/13674

[496] Gurer’ul Hikem, 1398

[497] Mustedrek’ul Vesail, 12/118/13674

[498] a. g. e.

[499] Tevbe suresi, 102. ayet

[500] el-Bihar, 6/36/56

[501] a. g. e. 77/420/40

[502] el-Kafi, 2/426/2

[503] Mustedrek’ul Vesail, 12/118/13674

[504] a. g. e. 116/13671

[505] Gurer’ul Hikem, 5761

[506] a. g. e. 6334

[507] Mustefrek’ul Vesail, 12/117/13671

[508] Maide suresi 39. ayet

[509] En’am suresi, 54. ayet

[510] Taha suresi, 82. ayet

[511] A’raf suresi, 153. ayet

[512] Nisa suresi, 17. ayet

[513] Cami’ul Ahbar, 226/576

[514] el-Bihar, 78/81/74

[515] Gurer’ul Hikem, 2072

[516] Şerh-u Nehc’il Belağa li’l İbn-i Ebi’l Hadid, 20/56

[517] Metinde geçen “bes” kelimesi el-Bihar’ın haşiyesinde de yer aldığı üzere Farsça bir kelimedir ve “yeterli” anlamındadır.

[518] el-Bihar, 6/27/28

[519] Mustedrek’ul Vesail, 12/130/13707

[520] Bakara suresi, 279. Ayet

[521] el-Kafi, 2/331/3

[522] el-Kafi, 5/106/4 Hadisin tumune bakınız.

[523] Maide suresi, 34. ayet

[524] Vesail’uş-Şia, 11/265/10

[525] el-Bihar, 77/127/33

[526] a. g. e. 78/199/23

[527] Tahrim suresi, 8. ayet

[528] el-Bihar, 6/20/8

[529] a. g. e. 22/20

[530] Tuhef’ul Ukul, 210

[531] Kenz’ul Ummal, 10302

[532] a. g. e. 10427

[533] Nisa suresi, 17. ayet

[534] el-Bihar, 77/104/1

[535] Tuhef’ul Ukul, 456

[536] el-Bihar, 6/37/60

[537] a. g. e. 77/208/1

[538] Mustedrek’ul Vesail, 12/130/13707

[539] el-Bihar, 73/364/96

[540] a. g. e. 78/187/31

[541] Tuhef’ul Ukul, 392

[542] el-Bihar, 6/28/32

[543] a. g. e. 6/28/31

[544] Furkan suresi, 70. ayet

[545] el-Bihar, 6/28/30

[546] a. g. e. 7/288/5

[547] Nur’us-Sakaleyn, 4/34/119

[548] Kenz’ul Ummal, 7899

[549] a. g. e. 7902

[550] a. g. e. 7909

[551] a. g. e. 7905

[552] Vesail’uş-Şia, 11/267/13

[553] Kehf suresi, 46. ayet

[554] Meryem suresi, 76. ayet

[555] Nahl suresi, 96. ayet

[556] Gurer’ul Hikem, 4688

[557] Emali el-Mufid, 160/2

[558] Gurer’ul Hikem, 4692

[559] Nehc’ul Belağa, 368. hikmet

[560] Gurer’ul Hikem, 44

[561] a. g. e. 4690

[562] a. g. e. 4694

[563] a. g. e. 4345

[564] a.g.e, 3387

[565] a. g. e. 4690

[566] a. g. e. 5769

[567] En’am suresi, 160. ayet

[568] Secde suresi, 17. ayet

[569] Yunus suresi, 26. ayet

[570] Kaf suresi, 35. ayet

[571] Gurer’ul Hikem, 8588

[572] Sahifet-u Riza, 93/27

[573] ed-Durr’ul Mansur, 4/357

[574] a. g. e.

[575] Kenz’ul Ummal, 4425

[576] a. g. e. 4615

[577] Vesail’uş-Şia, 1/60/4

[578] el-Kafi, 2/87/2

[579] a. g. e. h. 1

[580] Kenz’ul Ummal, 3038

[581] a. g. e. 38657

[582] a. g. e. 35126

[583] et-Teşrifu bi’l-Minen, 84/30

[584] a. g. e. s. 339/499

[585] Kenz’ul-Ummal, 38677

[586] et-Teşrifu bi’l-Minen, 314/445

[587] a. g. e. 118/111

[588] el-Gaybetu li’l-Nu’mani, 273/50

[589] Nehc’us-Saadet, 2/703

[590] el-Bihar, 67/174/7

[591] el-Gaybetu-li’l-Nu’mani, 318/5

[592] a. g. e. 319/6

[593] et-Teşrifu bi’l-Minen, 95/59

[594] a. g. e. 268/390

[595] a. g. e. 351/517

[596] el-Bihar, 60/213/22

[597] a. g. e. h. 23

[598] a. g. e, 60/216/37

[599] a. g. e. h. 38

[600] İsra suresi, 5. ayet

[601] a. g. e. h. 40

[602] Nur’us-Sakaleyn, 3/138/77

[603] Metalib’ul-Aliye, 4/337

[604] Rum suresi, 30. ayet

[605] el-Bihar, 5/19/29

[606] el-Kafi, 2/417/1; el-Bihar, 69/213/1

[607] el-Bihar, 5/13/19

[608] et-Teraf, s. 329’da ve muzevver yerine vizr ve mevzur olarak kaydedilmiştir.

[610] el-Bihar, 5/58/108

[611] a. g. e. 78/323/23, Tevhid-i Mufazzal, 96, metinde olduğu gibi.

[612] a. g. e. 5/59/109

[613] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 1/135/33

[614] el-Bihar, 5/17/27

[615] a. g. e. 5/83

[616] Kenz’ul-Ummal, 1567

[617] et-Tevhid, 360/3

[618] a. g. e. h. 4

[619] el-Bihar, 5/59/110

[620] a. g. e. s. 4/3, 56/99, 57/104

[621] a. g. e. 5/9/12

[622] a. g. e. s. 11/17

[623] a. g. e. s. 60/112

[624] a. g. e, 5/47/75

[625] a. g. e. s. 10/16

[626] A’raf suresi, 28. ayet

[627] Tuhef’ul-Ukul, 206

[628] el-Hisal, 168/221

[629] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/227

[630] Haşr suresi, 23. ayet

[631] Nehc’ul-Belağa, 53. Mektup

[632] a. g. e. 224 hutbe

[633] et-Tevhid, 20/9

[634] Kenz’ul-Ummal, 5809

[635] Tenbih’ul-Havatir, 1/199

[636] a. g. e. s. 198

[637] Vesail’uş-Şia, 11/304/7

[638] Gurer’ul-Hikem, 10587

[639] Amalika veya amalik diye adlandırılan topluluk Tevrat’ta yer almıştır. Tekvin seferinde yer aldığına göre Elifaz’ın cariyesi olan Temna’dan meydana gelmişlerdir. Bu kavim yahudilere düşmandı. Avn’ın dedesi ve Davud onları yenilgiye uğratmış ve sonunda da yok olmuşlardır. İslami tarih kitaplarında yer aldığına göre ise Amalik Sam b. Nuh veya Ham b. Nuh’un neslindendir. Onlar Sina çölünde Mısır ve Ken’an arasında yaşamışlardır. (Çev.)

[640] Furkan ve Kaf suresinde de yer alan Ress halkı Semut kavminden olup Ress adlı bir kuyunun yanında yaşıyorlardı. Bu topluluk Peygamberini öldürmüştü. Şuayb’in ümmeti olduğu söylenmiştir. Bazıları ise Ress’in Aras nehri olduğunu söylemiştir. (Çev.)

[641] Nehc’ul-Belağa, 182. hutbe

[642] a. g. e. 216. hutbe

[643] Gurer’ul-Hikem, 7697

[644] a. g. e. 8471

[645] a. g. e. 2695

[646] Nehc’ul-Belağa, 3. hikmet

[647] Gurer’ul-Hikem, 89

[648] a. g. e. 1837

[649] a. g. e. 2582

[650] a. g. e. 5773

[651] el-Bihar, 75/301/1

[652] Gurer’ul-Hikem, 10349

[653] Tuhef’ul-Ukul, 225

[654] el-Bihar, 100/49/15

[655] a. g. e. h. 16

[656] Kenz’ul-Ummal, 11298

[657] Hac suresi, 3. ayet

[658] Mu’min suresi, 4. ayet

[659] Mu’min suresi, 5. ayet

[660] Mu’min suresi, 35. ayet

[661] Mu’min suresi, 56. ayet

[662] Şura suresi, 16. ayet

[663] el-Hisal, 615/10

[664] el-İhtisas, 247

[665] el-Bihar, 2/138/52

[666] Gurer’ul-Hikem, 1177

[667] Nahl suresi, 125. ayet

[668] Ankebut suresi, 46. ayet

[669] el-Bihar, 2/125/2

[670] a. g. e, h. 1

[671] Emali el-Mufid, 33/7

[672] Gurer’ul-Hikem, 36, 37

[673] el-Bihar, 78/7/59

[674] Gurer’ul-Hikem, 1036

[675] Tuhef’ul-Ukul, 70; Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 16/66

[676] Gurer’ul-Hikem, 376

[677] a. g. e. 10169

[678] a. g. e. 4617

[679] a. g. e. 1104

[680] a. g. e. 7899-8038

[681] el-Bihar, 77/420/40

[682] Gurer’ul-Hikem, 8040-8680

[683] a. g. e. 7016

[684] el-Bihar, 77/208/1

[685] Gurer’ul-Hikem, 6460

[686] el-Hisal, 434/20

[687] Gurer’ul-Hikem, 5426

[688] a. g. e, 42

[689] a. g. e, 9180

[690] a. g. e, 1717

[691] a. g. e, 673

[692] a. g. e, 4916

[693] el-Bihar, 71/342/15

[694] A’lam’ud-Din, 298

[695] Tuhef’ul-Ukul, 85

[696] Gurer’ul-Hikem, 1543

[697] Mearic suresi, 19-21

[698] Gurer’ul-Hikem, 58

[699] el-Bihar, 82/144/29

[700] Emali es-Seduk, 395/1

[701] Nehc’ul-Belağa, 292. hikmet

[702] Gurer’ul-Hikem, 1198

[703] a. g. e, 1562

[704] el-Bihar, 67/235/54

[705] Gurer’ul-Hikem, 2043

[706] a. g. e, 4203

[707] a. g. e, 10314

[708] a. g. e, 1623

[709] Tuhef’ul-Ukul, 414

[710] Gurer’ul-Hikem, 1876

[711] a. g. e, 2527

[712] a. g. e, 8925

[713] a. g. e, 8086

[714] Musekkin’ul-Fuad, 99

[715] Tuhef’ul-Ukul, 40

[716] el-Bihar, 82/93/45

[717] a. g. e, 78/60/138

[718] Nehc’ul-Belağa, 322. hikmet

[719] el-Bihar, 77/211/1; Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 16/112

[720] Taha suresi, 15. ayet

[721] Necm suresi, 31. ayet

[722] Gurer’ul-Hikem, 6918

[723] a. g. e, 7405-7406

[724] En’am suresi, 160. ayet

[725] Gafir suresi, 40. ayet

[726] Kasas suresi, 84. ayet

[727] Yusuf suresi, 22. ayet

[728] Kasas suresi, 14. ayet

[729] Saffat suresi, 79-80. ayetler

[730] Saffat suresi, 104-105. ayetler

[731] Saffat suresi, 109-110. ayetler

[732] Saffat suresi, 120-121. ayetler

[733] Saffat suresi, 130-131. ayetler

[734] İnsan suresi, 12. ayet

[735] Murselat suresi, 43-44. ayetler

[736] Nahl suresi, 31. ayet

[737] Zumer suresi, 34. ayet

[738] Gurer’ul-Hikem, 8666

[739] a. g. e. 8257

[740] a. g. e. 6186

[741] Sebe suresi, 16-17. ayetler

[742] Yunus suresi, 13. ayet

[743] Taha suresi, 124, 127. ayetler

[744] A’raf suresi, 152. ayet

[745] Ahkaf suresi, 21-25. ayetler

[746] A’raf suresi, 41. ayet

[747] Fatır suresi, 36. ayetler

[748] Taha suresi, 74. ayet

[749] Kamer suresi, 47-48. ayetler

[750] Tevbe suresi, 29. ayet

[751] İlel’uş-Şerayi’, 377/3

[752] Vesail’uş-Şia, 11/118/2

[753] Hucurat suresi, 12. ayet

[754] Alimler şöyle demiştir: et-Tehassus, bir topluluğun sözünü dinlemektir. Et-Tecessüs ise ayıpları araştırmaktır. İşlerin gizliliğini araştırma anlamına geldiği de söylenmiştir. Genelde kötülük hususunda söylenmektedir. el-Casus kötü sır sahibidir. En-Namus ise hayırlı sır sahibidir. (Kaynağın haşiyesinde)

[755] Sahih-i Muslim, 2563

[756] Kenz’ul-Ummal, 31597, 15035

[757] el-Kafi, 2/355/4

[758] a. g. e, h. 5

[759] et-Tehzib’ul-Ahkam 10/48/177

[760] a. g. e, h. 178

[761] Kenz’ul-Ummal, 8827

[762] el-Bihar, 78/253/109

[763] Sunen-i Ebi Davud, 2651. hadiste Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendisine yemin edilene andolsun ki ya seni öldürürüm, ya da mektubu çıkarırsın.”

[764] Sunen-u Ebi Davud, 2650

[765] Vesail’uş-Şia, 11/44/4

[766] Sunen-u Ebi Davud, 2618

[767] et-Tac’ul-Cami’u lil-Usul, 4/402

[768] Siret-u İbn-i Hişan, 3/243

[769] a. g. e, 3/240

[770] Mustedrek’ul-Vesail, 11/98/12518

[771] Sunen-i Ebi Davud, 2652

[772] a. g. e, 2653

[773] Vesail’uş-Şia, 18/213/1, Kafi’den, 7/431/15

[774] el-Bihar, 75/469/4

[775] Mekarim’ul-Ahlak, 1/66/72

[776] Mucadele suresi, 11. ayet

[777] el-Bihar, 16/240

[778] Mekarim’ul-Ahlak, 1/66/71

[779] el-Bihar, 75/465/3

[780] Kurb’ul İsnad, 69/222

[781] el-Bihar, 78/371/2

[782] Mekarim’ul-Ahlak, 1/65/69

[783] el-Bihar, 16/236

[784] a. g. e, 84/354/2

[785] a. g. e, 78/304/1

[786] Gurer’ul-Hikem, 10283

[787] Ankebut suresi, 29. ayet

[788] Nisa suresi, 140. ayet

[789] En’am suresi, 68. ayet

[790] el-Kafi, 2/377/8

[791] el-Bihar, 100/96/1, bak. 245. Konu, el-İstima’

[792] a. g. e, 75/246/9

[793] el-Hisal, 410/12

[794] el-Bihar, 10/98/1

[795] Emali et-Tusi, 8/8

[796] el-Kafi, 2/374/1

[797] a. g. e. s. 378/10

[798] Emali et-Tusi, 53/71

[799] el-Bihar, 77/89/3

[800] Emali et-Tusi, 572/1185

[801] Tenbih’ul-Havatir, 1/98

[802] el-Bihar, 75/465/6

[803] el-Bihar, 93/163/42

[804] a. g. e. s. 162/42

[805] Kaynakta da bu kelime “şahib” diye geçmektedir. Ama doğru olanı “helak olan” anlamına gelen “şacib” kelimesidir.

[806] el-Bihar, 74/189/18

[807] a. g. e. 93/163/43

[808] İlel’uş-Şerayi’, 394/9

[809] el-Bihar, 94/127/19

[810] a. g. e. s. 75/468/20

[811] Mustatrefat’us-Serair, 143/7

[812] Emali es-Seduk, 68/4

[813] Kurb’ul İsnad, 36/117

[814] el-Bihar, 75/467/17

[815] el-Kafi, 2/496/3

[816] Nur’us-Sakaleyn, 4/441/132

[817] Emali et-Tusi, 215/374

[818] el-Kafi, 2/504/4

[819] Gurer’ul-Hikem, 4719-4720

[820] a. g. e. 4774

[821] Tuhef’ul-Ukul, 44; Emali et-Tusi, 157/262; Lafızda az bir farklılıkla. Hakeza bak. ez-Zikr, 1345. Bölüm

[822] el-Bihar, 78/141/35

[823] İkbal’ul-A’mal, 1/164

[824] el-Bihar, 1/204/22

[825] Gurer’ul-Hikem, 4722

[826] a. g. e. 4717

[827] a. g. e. 4786

[828] a. g. e. 4787

[829] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[830] Gurer’ul-Hikem, 9875

[831] a. g. e. 4723

[832] Tuhef’ul-Ukul, 41

[833] el-Bihar, 74/188/18

[834] Mekarim’ul-Ahlak, 2/348/2660

[835] el-Bihar, 77/36/7

[836] Tenbih’ul-Havatir, 1/31

[837] a. g. e. 2/120

[838] Tefsir-i Kumi, 2/70

[839] Gurer’ul-Hikem, 4783

[840] el-Hisal, 569/1

[841] a. g. e. 87/20

[842] Nehc’ul-Belağa, 86. hutbe

[843] el-Bihar, 77/285/1

[844] Gurer’ul-Hikem, 10823

[845] el-Bihar, 74/194/19

[846] el-Kafi, 2/375/3

[847] Tenbih’ul-Havatir, 2/32

[848] Mustedrek’ul-Vesail, 8/337/9595

[849] Gurer’ul-Hikem, 4746

[850] a. g. e. 5072

[851] Kenz’ul-Ummal, 1031; bak. 1/206, 207

[852] a. g. e. 1028

[853] a. g. e. 1032

[854] a. g. e. 1035 ve manasında 1036, 1039, 1042

[855] a. g. e. 20241

[856] a. g. e. 20242

[857] a. g. e. 1644, el-Bihar, 2/266/23 (Lafızdaki az bir farklılıkla.)

[858] Mean’il-Ahbar, 154/1

[859] a. g. e. h. 2

[860] Kenz’ul-Ummal, 909

[861] a. g. e. 1025

[862] a. g. e. 1030

[863] a. g. e. 1029, manasında, 1663

[864] a. g. e. 34459

[865] a. g. e. 34461

[866] Buruc suresi, 3. ayet

[867] el-Bihar, 89/263

[868] Mean’il-Ahbar, 299/2

[869] el-Bihar, 89/267/5

[870] a. g. e. s. 283/28

[871] Sevab’ul-A’mal, 220/1

[872] el-Bihar, 104/73/24

[873] a. g. e. 81/129/18

[874] İlel’uş-Şerayi’, 285/2

[875] Gurer’ul-Hikem, 4943

[876] el-Bihar, 62/262/19

[877] Gurer’ul-Hikem, 9052

[878] Vesail’uş-Şia, 14/10/6

[879] a. g. e. h. 8

[880] A’raf suresi, 26. ayet

[881] A’raf suresi, 32. ayet

[882] el-Hisal, 612/10

[883] Vesail’uş-Şia, 3/340/4

[884] Kenz’ul-Ummal, 17166

[885] a. g. e. 17168

[886] Emali et-Tusi, 275/526

[887] el-Bihar, 79/303/16

[888] el-Kafi, 6/439/5

[889] Mekarim’ul-Ahlak, 1/85/1

[890] Kenz’ul-Ummal, 17164

[891] Kurb’ul İsnad, 67/215

[892] Gurer’ul-Hikem, 1659

[893] a. g. e. 4803

[894] a. g. e. 4848

[895] el-Bihar, 77/59/3

[896] a. g. e. s. 40/8

[897] Kenz’ul-Ummal, 5170

[898] el-Bihar, 70/11/11

[899] Kenz’ul-Ummal, 16792

[900] a. g. e. 16795; Emali et-Tusi, 394/870

[901] a. g. e. 16796

[902] a. g. e. 16810

[903] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/74/344

[904] Vesail’uş-Şia, 1/432/2

[905] a. g. e. h. 1

[906] Mean’il-Ahbar, 234/1

[907] A’lam’ud-Din, 313

[908] el-Bihar, 71/293/63

[909] Tuhef’ul-Ukul, 37

[910] Kenz’ul-Ummal, 5164

[911] el-Bihar, 71/390/48

[912] Gurer’ul-Hikem, 4807

[913] Cami’ul-Ahadis’il-Kumi, 70

[914] Kenz’ul-Ummal, 28776

[915] Gurer’ul-Hikem, 1193

[916] a. g. e. 4718

[917] a. g. e. 4744

[918] a. g. e. 4747

[919] a. g. e. 4748

[920] a. g. e. 4745

[921] a. g. e. 4749

[922] Gurer’ul-Hikem, 4750

[923] a. g. e. 4751

[924] a. g. e. 4752

[925] a. g. e. 4753

[926] a. g. e. 4754

[927] Nehc’us-Saadet, 1/51

[928] el-Bihar, 77/381/5

[929] Gurer’ul-Hikem, 320

[930] a. g. e. 1175

[931] a. g. e. 4171

[932] Maide suresi, 6. ayet

[933] Vesail’uş-Şia, 1/495/1

[934] a. g. e. s. 501/3

[935] el-Bihar, 77/247/1, et-Tuhef’ten naklen “Hilim açısından en üstünleri, ilim ve siyaset açısından en kapsamlısı …”

[936] Nehc’ul-Belağa, 53. Mektub, tüm mektuba bakınız.

[937] a. g. e.

[938] Gurer’ul-Hikem, 8329

[939] a. g. e. 3932

[940] Feth suresi, 4. ayet

[941] Feth suresi, 7. ayet

[942] Muddessir suresi, 31. ayet

[943] Saffat suresi, 171/173. ayetler

[944] Bakara suresi, 249-251. ayetler

[945] Tevbe suresi, 26. ayet

[946] Tevbe suresi, 40. ayet

[947] Ahzab suresi, 9. ayet

[948] Al-i İmran suresi, 132. ayet

[949] Hadid suresi, 21. ayet

[950] Nehc’ul-Belağa, 28. hutbe

[951] Gurer’ul-Hikem, 3736

[952] Tuhef’ul-Ukul, 291

[953] el-Bihar, 77/94/1

[954] Tuhef’ul-Ukul, 281

[955] Gurer’ul-Hikem, 1024

[956] a. g. e. 1074

[957] a. g. e. 397

[958] a. g. e. 417

[959] a. g. e. 477-478

[960] a. g. e. 437-438

[961] Nehc’ul-Belağa, 387. hikmet

[962] Secde suresi, 17. ayet

[963] Kenz’ul-Ummal, 43069, el-Bihar, 8/191/168 (Lafızdaki az bir farklılıkla)

[964] Tevbe suresi, 111. ayet

[965] el-Bihar, 78/13/71

[966] Gurer’ul-Hikem, 3474

[967] a. g. e. 9164

[968] et-Tevhid, 21/13

[969] a. g. e. 22/17

[970] a. g. e. 28/29

[971] a. g. e. 24/21

[972] a. g. e. 29/30

[973] Gurer’ul-Hikem, 4698

[974] a. g. e. 4700

[975] et-Tevhid, 28/27

[976] a. g. e. 25/23

[977] a. g. e. 23/18

[978] el-Bihar, 3/13/28

[979] Nisa suresi, 124. ayet

[980] Tevbe suresi, 111. ayet

[981] Meryem suresi, 63. ayet

[982] el-Bihar, 78/90/95

[983] el-Kafi, 2/100/6

[984] Emali et-Tusi, 508/1110

[985] el-Kafi, 2/300/2

[986] el-Hisal, 432/15, 433/16

[987] Emali et-Tusi, 534/1162

[988] el-Zuhd li’l Huseyin b. Said, 21/45

[989] Kenz’ul-Ummal, 43147, 43145, (Lafızdaki az bir farklılıkla)

[990] Sevab’ul-A’mal, 161/1

[991] el-Bihar, 74/360/1

[992] el-Kafi, 2/103/2

[993] Nehc’ul-Belağa, 42. hikmet

[994] Nur’us-Sakaleyn, 5/583/24

[995] Tenbih’ul-Havatir, 1/105

[996] a. g. e. 1/272

[997] Vesail’uş-Şia, 6/331/6

[998] Tenbih’ul-Havatir, 1/135

[999] a. g. e, 2/248

[1000] Mustedrek’ul-Vesail, 2/122/1604

[1001] Gurer’ul-Hikem, 10868

[1002] Kenz’ul-Ummal, 319, 317 Lafızdaki az bir farklılıkla)

[1003] Bakara suresi, 214. ayet

[1004] Al-i İmran suresi, 142. ayet

[1005] Naziat suresi, 40-41. ayetler

[1006] Nehc’ul-Belağa, 176. hutbe

[1007] el-Kafi, 2/89/7

[1008] Mir’at’ul-Ukul, 8/132

[1009] Kenz’ul-Ummal, 43605, 44159 Lafızdaki az bir farklılıkla)

[1010] Gurer’ul-Hikem, 7421

[1011] a. g. e. 7403

[1012] a. g. e. 4204

[1013] Tenbih’ul-Havatir, 2/230

[1014] Gurer’ul-Hikem, 10566

[1015] Mean’il-Ahbar, 411/99

[1016] el-Hisal, 144/170

[1017] el-Kafi, 2/144/2

[1018] Emali es-Seduk, 82/2

[1019] Kenz’ul-Ummal, 43530

[1020] el-Hisal, 294/60

[1021] el-Bihar, 77/22/6

[1022] et-Tevhid, 19/4

[1023] Maide suresi, 72. ayet

[1024] A’raf suresi, 40. ayet

[1025] Sevab’ul-A’mal, 262/3

[1026] el-Zuhd li’l Huseyin b. Said, 9/17

[1027] Emali es-Seduk, 351/1

[1028] Mean’il-Ahbar, 330/1

[1029] Nur’us-Sakaleyn, 5/394/43

[1030] a. g. e. 5/394/44

[1031] Yani, Muhammed, Ali, Fatıma, Hasan ve Hüseyin’in velayeti için.

[1032] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 1/58/27, bak. el-İmame, 135. Bölüm

[1033] Kenz’ul-Ummal, 43777

[1034] a. g. e. 43776

[1035] a. g. e. 43808

[1036] a. g. e. 43906

[1037] el-Hisal, 151/185

[1038] Tenbih’ul-Havatir, 1/198

[1039] a. g. e. 2/227

[1040] Sad suresi, 50. ayet

[1041] Mean’il-Ahbar, 409/90

[1042] Kurb’ul İsnad, 120/420

[1043] el-Bihar, 8/116/1

[1044] el-Hisal, 408/6

[1045] el-Fezail, 129

[1046] ed-Durr’ul-Mensur, 1/597

[1047] Ta-Ha suresi, 75. ayet

[1048] İsra suresi, 21. ayet

[1049] Bu cümle ayet değildir. Zahiren ravi hata etmiştir. (Kudsi bir hadis de olabilir.)

[1050] el-Zuhd li’l Huseyin b. Said 99/270

[1051] Emali et-Tusi, 529/1162

[1052] Nehc’ul-Belağa, 85

[1053] el-Bihar, 8/133/39

[1054] Emali et-Tusi, 528/1162

[1055] Gurer’ul-Hikem, 3514

[1056] el-Bihar, 8/132/35

[1057] a. g. e. 97/47/32

[1058] el-Hisal, 93/39

[1059] el-Kafi, 2/178/11

[1060] Mean’il-Ahbar, 251/1

[1061] el-Bihar, 81/194/50

[1062] Tevbe suresi, 72. ayet

[1063] el-Bihar, 69/251/30

[1064] a. g. e. 8/140/57

[1065] a. g. e. s. 126/27

[1066] İrşad’ul-Kulub, 200

[1067] el-Kafi, 2/83/2

[1068] el-Bihar, 71/383/18

[1069] Kenz’ul-Ummal, 39281, a. g. e. 39292 (Lafızdaki az bir farklılıkla)

[1070] el-Bihar, 8/120/11

[1071] Kenz’ul-Ummal, 39423

[1072] el-Bihar, 93/169/7

[1073] Emali es-Seduk, 486/14

[1074] Ra’d suresi, 35. ayet

[1075] Muhammed suresi, 15. ayet

[1076] Metalib’us-Suul, 55

[1077] Emali et-Tusi, 29/31

[1078] el-Bihar, 7/220/132

[1079] Nehc’ul-Belağa, 165. hutbe

[1080] el-İhtisas, 357

[1081] Nur’us-Sakaleyn, 5/484/57

[1082] Tenbih’ul-Havatir, 2/226

[1083] el-Bihar, 8/127/27

[1084] İlel’uş-Şerayi’, 173/1

[1085] Emali es-Seduk, 210/5

[1086] Kenz’ul-Ummal, 16636

[1087] Tenbih’ul-Havatir, 1/57

[1088] a. g. e. 2/121

[1089] a. g. e. s. 213

[1090] el-Mu’cem’ul-Kebir, 1/319/950

[1091] Musned-u İbn-i Hanbel, 2/572/6582

[1092] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 2/183

[1093] a. g. e.

[1094] Gurer’ul-Hikem, 3400

[1095] Kenz’ul-Ummal, 39338

[1096] el-Bihar, 8/199/202

[1097] Kenz’ul-Ummal, 39301

[1098] a. g. e. 393329

[1099] a. g. e. 10221

[1100] el-Bihar, 74/308/61

[1101] Vesail’uş-Şia, 11/197/22

[1102] Tuhef’ul-Ukul, 200

[1103] ed-Deavat lil Ravendi, 164/452

[1104] A’raf suresi, 46. ayet

[1105] A’raf suresi, 48. ayet

[1106] Gurer’ul-Hikem, 1975

[1107] el-Bihar, 8/335/2

[1108] a. g. e. h. 3

[1109] a. g. e. s. 336/7

[1110] Nur’us-Sakaleyn, 2/34/134

[1111] el-Hisal, 359/45

[1112] Hicr suresi, 27. ayet

[1113] Neml suresi, 39. ayet

[1114] Nur’us-Sakaleyn, 5/433/12

[1115] Nehc’ul-Belağa, 255. hikmet

[1116] Mean’il-Ahbar, 238/2

[1117] el-İhtisas, 343

[1118] Mişkat’ul-Envar, 270

[1119] a. g. e. 169

[1120] Mean’il-Ahbar, 237/1

[1121] Tahrim suresi, 9. ayet

[1122] Tevbe suresi, 24. ayet

[1123] Nehc’ul-Belağa, 27. hutbe

[1124] Gurer’ul-Hikem, 1346

[1125] Kenz’ul-Ummal, 10495

[1126] Mişkat’ul-Envar, 154

[1127] Sahih-i Muslim, 1910

[1128] Mustedrek’ul-Vesail, 11/21/12324

[1129] Vesail’uş-Şia, 11/9/15

[1130] Kenz’ul-Ummal, 10527

[1131] Emali el-Mufid, 11/8

[1132] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 3/182

[1133] Nur’us-Sakaleyn, 1/408/429

[1134] Gurer’ul-Hikem, 5452

[1135] a. g. e. 5455

[1136] Vesail’uş-Şia, 11/35/9

[1137] Nisa suresi, 95. ayet

[1138] Muhammed suresi, 31. ayet

[1139] Emali es-Seduk, 462/8

[1140] Gurer’ul-Hikem, 1347

[1141] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 3/184

[1142] Mustedrek’ul-Vesail, 11/17/12310

[1143] Kenz’ul-Ummal, 10680

[1144] Tefsir-i Ayyaşi, 1/206/152; Tenbih’ul-Hevatir, 2/197 (Lafızdaki az bir farklılıkla)

Ayrıca şu da yer almıştır: “Ey Allah’ın Resulü! Benim yaşlı annem ve babam var. Bana ısındıkları için cihada çıkmamı istemiyorlar.” Resulullah (s.a.a) şöyle buyurdu: “Onlarla otur! Allah’a yemin olsun ki onlarla bir gün ve bir gece oturman, bir yıl cihad etmenden daha hayırlıdır.”

[1145] Mustedrek’ul-Vesail, 11/13/12293

[1146] a. g. e.

[1147] a. g. e. 11/9/12286

[1148] a. g. e. s. 118/12581

[1149] a. g. e. 11/20/12320

[1150] Nevadir, Ravendi, 21

[1151] Mustedrek’ul-Vesail, 11/24/12333

[1152] a. g. e. h. 12335

[1153] a. g. e. 11/29/12351; bak. Cubn, 491. Bölüm

[1154] Vesail’uş-Şia, 11/14/2

[1155] Kenz’ul-Ummal, 10664

[1156] el-Bihar, 100/49/23

[1157] Nehc’ul-Belağa, 53. mektup

[1158] el-Bihar, 100/89/71

[1159] Kenz’ul-Ummal, 10885

[1160] Nehc’ul-Belağa, 47. mektup

[1161] Enfal suresi, 65. ayet

[1162] Nisa suresi, 75. ayet

[1163] Nehc’ul-Belağa, 34. hutbe

[1164] a. g. e. 51. hutbe

[1165] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 4/26

[1166] a. g. e. 6/99

[1167] Gurer’ul-Hikem, 5933

[1168] Kenz’ul-Ummal, 10787

[1169] a. g. e. 10791

[1170] Tevbe suresi, 12. ayet

[1171] Sunen-i Ebi Davud, 2670

[1172] Emali es-Seduk, 462/8

[1173] Nehc’ul-Belağa, 27. hutbe

[1174] el-Hisal, 232/74

[1175] Enfal suresi, 60. ayet

[1176] Al-i İmran suresi, 200. ayet

[1177] Kenz’ul-Ummal, 10508

[1178] a. g. e. 10510

[1179] a. g. e. 10611

[1180] a. g. e. 10714

[1181] a. g. e. 10730

[1182] Şueb’ul-İman, 4292

[1183] Sunen-i İbn-i Mace, 2769

[1184] Sunen-i Tirmizi, 1639

[1185] Kenz’ul-Ummal, 10587

[1186] a. g. e. 10588

[1187] a. g. e. 10667

[1188] a. g. e. 10669

[1189] Tahrim suresi, 9. ayet

[1190] Ankebut suresi, 6. ayet

[1191] Ankebut suresi, 69. ayet

[1192] Bu da Allah katında en yüce ve büyük cihadın batıl ehlinin şüphelerine cevap veren mütekellimlerin cihadı olduğuna delalet etmektedir. (Mecme’ul-Beyan, 7/273)

[1193] Furkan suresi, 52. ayet

[1194] Tuhef’ul-Ukul, 243; Mişkat’ul-Envar, 245 (Lafızdaki az bir farklılıkla)

[1195] el-Mehasin, 1/456/1053

[1196] el-Hisal, 620/10

[1197] Gurer’ul-Hikem, 4755

[1198] a. g. e. 4756

[1199] a. g. e. 3331-3332

[1200] a. g. e. 3546

[1201] a. g. e. 9756

[1202] a. g. e. 3775

[1203] Tuhef’ul-Ukul, 399

[1204] Gurer’ul-Hikem, 10922

[1205] a. g. e. 4759

[1206] a. g. e. 5406

[1207] Kenz’ul-Ummal, 11261; Tenbih’ul-Havatir, 1/96

[1208] Tuhef’ul-Ukul, 284

[1209] Gurer’ul-Hikem, 4772

[1210] a. g. e. 4931

[1211] el-Bihar, 19/182/31

[1212] Mean’il-Ahbar, 160/1

[1213] Mustedrek’ul-Vesail, 11/140/12651

[1214] Gurer’ul-Hikem, 3232

[1215] Mustedrek’ul-Vesail, 11/137/12640

[1216] Gurer’ul-Hikem, 6370

[1217] Tuhef’ul-Ukul, 286

[1218] Gurer’ul-Hikem, 11005

[1219] Kenz’ul-Ummal, 11260

[1220] a. g. e. 11265

[1221] a. g. e. 11780

[1222] Tuhef’ul-Ukul, 304

[1223] Gurer’ul-Hikem, 4761

[1224] a. g. e. 4762

[1225] a. g. e. 7080

[1226] el-Bihar, 77/24/6

[1227] Gurer’ul-Hikem, 2489

[1228] a. g. e. 4655

[1229] a. g. e. 4760

[1230] a. g. e. 2784

[1231] a. g. e. 3488

[1232] a. g. e. 5407

[1233] a. g. e. 9449

[1234] Tenbih’ul-Havatir, 2/119

[1235] Gurer’ul-Hikem, 4319

[1236] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[1237] a. g. e.

[1238] a. g. e.

[1239] Gurer’ul-Hikem, 5190

[1240] a. g. e. 7751

[1241] el-Kafi, 8/7/1

[1242] a. g. e. s. 11

[1243] el-Bihar, 78/228/100, bak. tüm hadisler

[1244] a. g. e. 77/171/7

[1245] Nehc’ul-Belağa, 230. hutbe

[1246] Gurer’ul-Hikem, 6009

[1247] a. g. e. 5891

[1248] A’lam’ud-Din, 343

[1249] Hac suresi, 78. ayet

[1250] Tuhef’ul-Ukul, 69

[1251] el-Bihar, 77/25/6

[1252] Mekarim’ul-Ahlak, 1/61/55

[1253] Emali es-Seduk, 28/4

[1254] el-Mehasin, 1/455/1052

[1255] a. g. e. s. 456/1053

[1256] el-Kafi, 2/77/4

[1257] Ankebut suresi, 69. ayet

[1258] el-Bihar, 71/96/61

[1259] Gurer’ul-Hikem, 9160

[1260] a. g. e. 8785

[1261] Metalib’us-Suul, 57

[1262] el-Bihar, 78/356/11

[1263] Ankebut suresi, 6. ayet

[1264] Fatır suresi, 18. ayet

[1265] Fussilet suresi, 46. ayet

[1266] Casiye suresi, 15. ayet

[1267] Gurer’ul-Hikem, 7616

[1268] a. g. e. 1981

[1269] a. g. e. 987

[1270] a. g. e. 9026

[1271] a. g. e. 8711

[1272] Ahzab suresi, 72. ayet

[1273] Gurer’ul-Hikem, 47-48

[1274] a. g. e. 1830

[1275] a. g. e. 689

[1276] a. g. e. 820

[1277] a. g. e. 1969

[1278] a. g. e. 485

[1279] a. g. e. 1464

[1280] a. g. e. 848

[1281] a. g. e. 930

[1282] a. g. e. 819

[1283] a. g. e. 658

[1284] Kenz’ul-Ummal, 5830

[1285] Ed-Durret’ul-Bahire, 44

[1286] Gurer’ul-Hikem, 1694

[1287] ed-Duru’ul-Vakıa, 249

[1288] Gurer’ul-Hikem, 3444

[1289] a. g. e. 10816

[1290] a. g. e. 7582

[1291] el-Mehasi, 1/340/700

[1292] Sebe suresi, 6. ayet

[1293] Hac suresi, 54. ayet

[1294] Rum suresi, 56. ayet

[1295] Kenz’ul-Ummal, 28944

[1296] Gurer’ul-Hikem, 2094

[1297] a. g. e. 1809

[1298] a. g. e. 1125

[1299] a. g. e. 1729

[1300] a. g. e. 1162

[1301] a. g. e. 1772

[1302] a. g. e. 2081

[1303] a. g. e. 1190

[1304] a. g. e. 1238-1239

[1305] a. g. e. 1113-1114

[1306] a. g. e. 1240

[1307] a. g. e. 1241

[1308]a. g. e, 1285

[1309] a. g. e. 327

[1310] a. g. e. 1716

[1311] Nehc’ul-Belağa, 70. hikmet

[1312] Gurer’ul-Hikem, 3864

[1313] a. g. e. 449

[1314] Ed-Durret’ul-Bahire, 41

[1315] Gurer’ul-Hikem, 1534

[1316] a. g. e. 5988

[1317] a. g. e. 7964

[1318] a. g. e. 6327

[1319] Tenbih’ul-Havatir, 2/17

[1320] Gurer’ul-Hikem, 6382

[1321] a. g. e. 5898

[1322] a. g. e. 4709

[1323] a. g. e. 7329

[1324] el-Bihar, 1/160/39

[1325] Tuhef’ul-Ukul, 489

[1326] el-Bihar, 78/326/33

[1327] Tuhef’ul-Ukul, 73

[1328] A’lam’ud-Din, 303

[1329] el-Kafi, 2/237/26, bak. tüm hadisler, 45. bölüm

[1330] Tuhef’ul-Ukul, 18

[1331] a. g. e. 29

[1332] a. g. e. 219

[1333] Gurer’ul-Hikem, 3262

[1334] a. g. e. 6371

[1335] Availi el-Leali, 1/292/171

[1336] Gurer’ul-Hikem, 2936

[1337] a. g. e. 4576

[1338] a. g. e. 5238

[1339] a. g. e. 5247

[1340] a. g. e. 10187

[1341] a. g. e. 7063

[1342] Metalib’us-Suul, 55

[1343] Emali et-Tusi, 56/78

[1344] Gurer’ul-Hikem, 7054

[1345] el-Bihar, 70/379/26

[1346] Nehc’ul-Belağa, 69. mektup

[1347] Mean’il-Ahbar, 401/62

[1348] Tuhef’ul-Ukul, 317

[1349] a. g. e. 487

[1350] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[1351] Nehc’ul-Belağa, 384. hikmet

[1352] Gurer’ul-Hikem, 5384

[1353] A’raf suresi, 199. ayet

[1354] el-Bihar, 78/352/9

[1355] Tuhef’ul-Ukul, 489

[1356] Gurer’ul-Hikem, 5856

[1357] Emali es-Seduk, 28/4

[1358] Tuhef’ul-Ukul, 85

[1359] Gurer’ul-Hikem, 7178

[1360] Metalib’us-Suul, 57

[1361] Keşf’ul-Gumme, 3/137

[1362] Emali et-Tusi, 494/1082

[1363] Gurer’ul-Hikem, 10246

[1364] İsra suresi, 97. ayet

[1365] Nebe suresi, 21. ayet

[1366] Nebe suresi, 22. ayet

[1367] Gurer’ul-Hikem, 478

[1368] Kenz’ul-Ummal, 44225

[1369] Şerh-u Nehc’il-Belağa, İbn-i Ebi’l-Hadid, 15/164

[1370] Gurer’ul-Hikem, 2619

[1371] a. g. e. 2620

[1372] a. g. e. 9995

[1373] Emali es-Seduk, 496/7

[1374] Kenz’ul-Ummal, 39477

[1375] Nur’us-Sakaleyn, 4/8/27

[1376] Emali es-Seduk, 447/14

[1377] Kenz’ul-Ummal, 39516

[1378] Bakara suresi, 24. ayet

[1379] Cin suresi, 15. ayet

[1380] Nehc’ul-Belağa, 183. hutbe

[1381] İnsan suresi, 4. ayet

[1382] Gafir suresi, 71. ayet

[1383] Hakka suresi, 30-32. ayetler

[1384] el-Bihar, 8/280/1

[1385] İbrahim suresi, 50. ayet

[1386] Hac suresi, 19-21. ayetler

[1387] el-Bihar, 8/280/1

[1388] el-Bihar, 7/221/132

[1389] Gaşiye suresi, 6-7. ayetler

[1390] Duhan suresi, 43-44. ayetler

[1391] Hakka suresi, 35-36. ayetler

[1392] Emali et-Tusi, 533/1162

[1393] el-Bihar, 8/280/1

[1394] Nur’us-Sakaleyn, 5/565/14

[1395] Yunus suresi, 4. ayet

[1396] Vakıa suresi, 54-55. ayetler

[1397] el-Bihar, 8/244

[1398] a. g. e. s. 302/58

[1399] Kenz’ul-Ummal, 39487

[1400] Nahl suresi, 29. ayet

[1401] Hicr suresi, 43-44. ayetler

[1402] el-Bihar, 8/289/27

[1403] Tenbih’ul-Havatir, 1/121

[1404] A’raf suresi, 179. ayet

[1405] Naziat suresi, 37-39. ayetler

[1406] Kenz’ul-Ummal, 44064

[1407] a. g. e. 44071

[1408] el-Hisal, 159/204

[1409] Tenbih’ul-Havatir, 2/121

[1410] Meryem suresi, 71-72. ayet

[1411] Gurer’ul-Hikem, 7404

[1412] el-Bihar, 78/356/11

[1413] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/28/20

[1414] el-Bihar, 8/295/44

[1415] a. g. e. s. 316/96

[1416] Kenz’ul-Ummal, 39507

[1417] a. g. e. 28977

[1418] Durr’ul-Mensur, 1/178

[1419] Gurer’ul-Hikem, 3217

[1420] a. g. e. 3225

[1421] Zumer suresi, 72. ayet

[1422] el-Kafi, 2/310/10, Savab’ul-A’mal, 265/7

[1423] Sevab’ul-A’mal, 324/1

[1424] el-Hisal, 296/65

[1425] el-Bihar, 8/297/48

[1426] Bakara suresi, 81. ayet

[1427] Leyl suresi, 15-16. ayetler

[1428] Kenz’ul-Ummal, 261

[1429] a. g. e. 318

[1430] el-Kafi, 8/136/103

[1431] et-Tevhid, 20/6

[1432] a. g. e. h. 7

[1433] a. g. e, 29/31

[1434] el-Kafi, 2/385/7

[1435] et-Tevhid, 407/6

[1436] Mustedrek’ul-Vesail, 9/149/10516

[1437] İkbal’ul-A’mal, 3/336

[1438] Zuhruf suresi, 77. ayet

[1439] Fatır suresi, 36. ayet

[1440] İbrahim suresi, 16-17. ayetler

[1441] Ta-Ha suresi, 74. ayet

[1442] Gurer’ul-Hikem, 10892

[1443] a. g. e. 10116

[1444] a. g. e. 10114

[1445] Durr’ul-Mensur, 1/102

[1446] Kenz’ul-Ummal, 39349

[1447] a. g. e. 39427

[1448] el-Zuhd li’l Huseyin b. Said, 96/260

[1449] Kenz’ul-Ummal, 284

[1450] Sahih-i Muslim, 186

[1451] el-Kafi, 2/85/5

[1452] Kaf suresi, 30. ayet

[1453] Durr’ul-Mensur, 7/603

[1454] a. g. e.

[1455] Kenz’ul-Ummal, 39404

[1456] a. g. e. 39312

[1457] el-Bihar, 8/287/19

[1458] Durr’ul-Mensur, 3/262

[1459] Ankebut suresi, 54. ayet

[1460] Tevbe suresi, 49. ayet

[1461] Kenz’ul-Ummal, 43607

[1462] Nehc’ul-Belağa, 243. hikmet

[1463] Mean’il-Ahbar, 238/2

[1464] Gurer’ul-Hikem, 5378

[1465] a. g. e. 8640

[1466] a. g. e. 9417

[1467] a. g. e. 5136

[1468] a. g. e. 4104

[1469] a. g. e. 5303

[1470] a. g. e. 5321

[1471] a. g. e. 4061

[1472] Gurer’ul-Hikem, 3778

[1473] a. g. e. 4716

[1474] a. g. e. 4728

[1475] a. g. e. 4729

[1476] a. g. e. 4733

[1477] İrşad, 1/303

[1478] Keşf’ul-Gumme, 2/242

[1479] Nehc’ul-Belağa, 211. hikmet

[1480] Gurer’ul-Hikem, 330

[1481] a. g. e. 3019

[1482] a. g. e. 3153

[1483] a. g. e. 3185

[1484] a. g. e. 3327

[1485] a. g. e. 4726

[1486] a. g. e. 2020

[1487] a. g. e. 6372

[1488] İrşad 1/299

[1489] Tuhef’ul-Ukul, 226

[1490] İrşad, 1/299

[1491] Keşf’ul-Gumme, 2/242

[1492] Nevadir li’l-Ravendi, 20

[1493] Mean’il-Ahbar, 256/1

[1494] a. g. e. 401/62

[1495] el-Bihar, 78/231/27

[1496] Tuhef’ul-Ukul, 380

[1497] el-Bihar, 77/139/13

[1498] Gurer’ul-Hikem, 2152

[1499] Kenz’ul-Fevaid li’l Keracekiy, 1/349

[1500] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 1/141/41; Mean’il-Ahbar, 256/1

[1501] Gurer’ul-Hikem, 1532

[1502] Keşf’ul-Gumme, 2/370

[1503] el-Bihar, 78/380/4

[1504] Gurer’ul-Hikem, 4725

[1505] el-Bihar, 78/113/7

[1506] Musned-u İbn-i Ya’li, 3/190/2782

[1507] Menakıb-i İbn-i Şehraşub, 4/66

[1508] Gurer’ul-Hikem, 2073

[1509] Nisa suresi, 36. ayet

[1510] Emali es-Seduk, 294/10

[1511] el-Zuhd li’l Huseyn bin. Said, 43/115

[1512] el-Kafi, 2/667/8

[1513] Emali Seduk, 168/13

[1514] Tuhef’ul Ukul, 85

[1515] Gurer’ul Hikem, 7967

[1516] a. g. e. 7762

[1517] Emali et-Tusi, 520/1145

[1518] Nehc’ul Belağa, 47. Mektup

[1519] Gurer’ul Hikem, 9528

[1520] Mekarim’ul Ahlak, 1/274/834

[1521] Tuhef’ul Ukul, 409; el-Kafi, 2/667/9 (Lafızdaki az bir farklılıkla)

[1522] Mustedrek’ul Vesail, 8/429/9898

[1523] Gurer’ul Hikem, 5598

[1524] Kısas’ul Enbiya, 196/247

[1525] el-Hisal, 206/24

[1526] el-Kafi, 2/669/16

[1527] Kurb’ul Esnad, 81/266

[1528] Gurer’ul Hikem, 4734

[1529] el-Kafi, 2/667/6

[1530] Uyun-u Ahbar-i Rıza, 2/24/2

[1531] Bu unutkanlık Amr b. İkrime adlı raviden kaynaklanmıştır.

[1532] Vesail’uş-Şia, 8/487/1

[1533] Emali et-Tusi, 520/1145

[1534] Emali es-Seduk, 349/1

[1535]Kenz’ul-Ummal, 24929; Mustedrek’ul-Vesail, 8/429/9896

[1536] Mustedrek’ul-Vesail, 8/429/9897

[1537] el-Kafi, 2/668/14

[1538] el-Bihar, 77/191/11

[1539] el-Hisal, 569/1

[1540] Musekkin’ul-Fuad, 105

[1541] el-Hisal, 544/20

[1542] Kenz’ul-Ummal, 24892

[1543] Kamer suresi, 55. ayet

[1544] Emali et-Tusi, 103/158

[1545] Gurer’ul-Hikem, 4736

[1546] Avali el-Leali, 1/293/179

[1547] Mustedrek’ul-Vesail, 12/429/14525

[1548] Vesail’uş-Şia, 6/325/2

[1549] Tenbih’ul-Havatir, 1/155

[1550] el-Kafi, 2/315/2

[1551] Kenz’ul-Ummal, 31002

[1552] Tuhef’ul-Ukul, 97

[1553] a. g. e. 234

[1554] Gurer’ul-Hikem, 1627

[1555] a. g. e. 649

[1556] a. g. e. 3029

[1557] a. g. e. 81

[1558] Nehc’ul-Belağa, 308. hikmet

[1559] Metalib’us-Suul, 57

[1560] Tuhef’ul-Ukul, 316

[1561] Gurer’ul-Hikem, 4684

[1562] el-Hisal, 61/84

[1563] Nehc’ul-Belağa, 214. hikmet

[1564] Tuhef’ul-Ukul, 296

[1565] Keşf’ul-Gumme, 3/139

[1566] Gurer’ul-Hikem, 4194

[1567] a. g. e. 5511

[1568] Vesail’uş-Şia, 11/471/4

[1569] Mucadele suresi, 22. ayet

[1570] Mumtehine suresi, 8-9. ayetler

[1571] Gurer’ul-Hikem, 9872

[1572] a. g. e. 3124

[1573] a. g. e. 9829

[1574] a. g. e. 9833

[1575] a. g. e. 9827

[1576] a. g. e. 10238

[1577] a. g. e. 2703

[1578] a. g. e. 10275

[1579] a. g. e. 10164

[1580] el-Kafi, 8/8/1

[1581] İrşad’ul-Kulub, 201

[1582] Beşaret’ul-Mustafa, 180

[1583] Yusuf suresi, 30. ayet

[1584] Avali el-Leali, 1/290/149

[1585] Gurer’ul-Hikem, 6314

[1586] Nur’us-Sakaleyn, 2/423/54

[1587] Metalib’us-Suul, 56

[1588] A’lam’ud-Din, 308

[1589] Nur’us-Sakaleyn, 2/424/59

[1590] Gurer’ul-Hikem, 7718

[1591] a. g. e. 7851

[1592] a. g. e. 3471

[1593] el-Bihar, 70/22/22

[1594] el-Mehasi, 1/415/950

[1595] Gurer’ul-Hikem, 3328

[1596] Kenz’ul-Ummal, 24674

[1597] Gurer’ul-Hikem, 3111

[1598] a. g. e. 6511

[1599] Tevbe suresi, 24. ayet

[1600] Bakara suresi, 165. ayet

[1601] el-Bihar, 70/25/25

[1602] İkbal’ul-A’mal, 1/135

[1603] a. g. e. s. 167

[1604] el-Bihar, 98/226/3

[1605] a. g. e. 14/40/23

[1606] Kenz’ul-Ummal, 44147

[1607] Kemal’ud-Din, 460/21

[1608] Kenz’ul-Ummal, 43127-43128

[1609] Cami’ul-Ahbar, 518/1468

[1610] İkbal’ul-A’mal, 1/129

[1611] a. g. e. s. 173

[1612] Kenz’ul-Ummal, 3648, 3813

[1613] a. g. e. 3718, 3794

[1614] el-Kafi, 8/129/98

[1615] Tuhef’ul-Ukul, 295

[1616] el-Kafi, 2/125/5

[1617] el-Hisal, 21/74

[1618] Nur’us-Sakaleyn, 5/285/49

[1619] Tenbih’ul-Havatir, 1/134

[1620] İrşad’ul-Kulup, 199

[1621] el-Kafi, 2/82/5

[1622] Kenz’ul-Ummal, 5826; Mişkat’ul-Envar, 309

[1623] el-Kafi, 8/56/17

[1624] a. g. e. 2/122/3

[1625] Kenz’ul-Ummal, 44154

[1626] Mustedrek’ul-Vesail, 12/173/13810

[1627] el-Kafi, 2/130/10

[1628] Bakara suresi, 195. ayet

[1629] Bakara suresi, 222. ayet

[1630] Al-i İmran suresi, 76. ayet

[1631] Al-i İmran suresi, 146. ayet

[1632] Al-i İmran suresi, 159. ayet

[1633] Maide suresi, 42. ayet

[1634] Tevbe suresi, 4. ayet

[1635] Tevbe suresi, 108. ayet

[1636] Saf suresi, 4. ayet

[1637] el-Mehasi, 1/456/1056

[1638] el-Kafi, 2/99/30

[1639] a. g. e. s. 112/4

[1640] a. g. e. h. 8

[1641] Kenz’ul-Ummal, 43256

[1642] Bakara suresi, 190. ayet

[1643] Bakara suresi, 276. ayet

[1644] Al-i İmran suresi, 57. ayet

[1645] Nisa suresi, 36. ayet

[1646] Nisa suresi, 107. ayet

[1647] Maide suresi, 64. ayet

[1648] En’am suresi, 141. ayet

[1649] Enfal suresi, 58. ayet

[1650] Hac suresi, 38. ayet

[1651] Nahl suresi, 23. ayet

[1652] Kasas suresi, 76. ayet

[1653] Rum suresi, 45. ayet

[1654] Nisa suresi, 148. ayet

[1655] Tuhef’ul-Ukul, 376

[1656] a. g. e. 49

[1657] Mekarim’ul-Ahlak, 2/375/2661

[1658] Emali es-Seduk, 243/8

[1659] el-Bihar, 82/90/43

[1660] Mekarim’ul-Ahlak, 2/375/2661

[1661] Nehc’ul-Belağa, 87. hutbe

[1662] el-Kafi, 2/164/7

[1663] a. g. e. h. 6

[1664] a. g. e. s. 199/10

[1665] Tenbih’ul-Havatir, 2/213

[1666] a. g. e. s. 121

[1667] a. g. e.

[1668] Kurb’ul İsnad, 145/522

[1669] el-Kafi, 2/192/16

[1670] a. g. e. 188/2

[1671] a. g. e. 352/7; el-Mehasin, 1/454/1047

[1672] Kamil’uz-Zariyat, 146

[1673] Mekarim’ul-Ahlak, 2/9/1985

[1674] el-Bihar, 95/467

[1675] İlel’uş-Şerayi’, 57/1

[1676] Musekkin’ul Fuad, 27

[1677] Al-i İmran suresi, 31. ayet

[1678] el-Kafi, 8/14/1

[1679] A’lam’ud-Din, 278

[1680] ed-Deavat, Ravendi, 18/20; Kenz’ul-Ummal, 1870, Musa (a. s)’dan

[1681] Gurer’ul-Hikem, 4066

[1682] a. g. e. 4073

[1683] a. g. e. 4099

[1684] a. g. e. 4101

[1685] a. g. e. 4177

[1686] a. g. e. 4032

[1687] a. g. e. 4110

[1688] a. g. e. 4112

[1689] ed-Deavat, Ravendi, 166/461

[1690] Gurer’ul-Hikem, 4080

[1691] el-Bihar, 71/156/74; Kenz’ul-Ummal, 1882

[1692] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/50/192

[1693] el-Hisal, 617/10

[1694] Cami’ul-Ahbar, 505/1398

[1695] Al-i İmran suresi, 31. ayet

[1696] Emali es-Seduk, 292/1

[1697] Misbah’uş-Şeria, 521

[1698] a. g. e. 523

[1699] Uddet’ud-Dai, 237; A’lam’ud-Din, 279; İrşad’ul-Kulub, 60

[1700] Kenz’ul-Ummal, 1776

[1701] Tenbih’ul-Havatir, 2/87

[1702] Mustedrek’ul-Vesail, 1/133/188

[1703] el-Bihar, 70/25/26

[1704] Musekkin’ul-Fuad, 28

[1705] el-Mehasin, 1/454/1047

[1706] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[1707] Gurer’ul-Hikem, 7002

[1708] a. g. e. 7219

[1709] el-Kafi, 8/129/98

[1710] Gurer’ul-Hikem, 8425

[1711] a. g. e. 3747

[1712] Kısas’ul-Enbiya, 161/179

[1713] a. g. e. 205/266

[1714] İkbal’ul-A’mal, 1/116

[1715] a. g. e. s. 159

[1716] a. g. e. s. 168

[1717] el-Bihar, 98/226/3

[1718] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/273/1

[1719] Kamil’uz-Zariyat, 40

[1720] Mişkat’ul-Envar, 34

[1721] el-Mehasin, 1/411/937

[1722] a. g. e. s. 413/943

[1723] ed-Deavat, Ravendi, 28/50

[1724] Tuhef’ul-Ukul, 455

[1725] Gurer’ul-Hikem, 1402

[1726] a. g. e. 1538

[1727] a. g. e. 3540

[1728] a. g. e. 1649

[1729] Kenz’ul-Ummal, 24638

[1730] a. g. e. 24648

[1731] a. g. e. 24656

[1732] a. g. e. 24671

[1733] a. g. e. 24688

[1734] el-Kafi, 2/126/11; el-Mehasin, 1/410/935

[1735] a. g. e. s. 127/16

[1736] el-Hisal, 3/4

[1737] el-Kafi, 2/125/3; el-Mehasin, 1/410/933

[1738] İlel’uş-Şerayi’, 140/1; Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 1/291/41; Emali es-Seduk, 20/7; Mean’il-Ahbar, 299/58

[1739] Gurer’ul-Hikem, 2358

[1740] Tuhef’ul-Ukul, 282

[1741] Kenz’ul-Ummal, 70

[1742] a. g. e. 93

[1743] İlel’uş-Şerayi’, 140/3

[1744] a. g. e. 139/1; Emali et-Tusi, 278/531

[1745] Mişkat’ul-Envar, 81, bak. Hadisin tamamına.

[1746] a. g. e.

[1747] Fezail’uş-Şia, 47/2

[1748] ed-Deavat, Ravendi, 249/699

[1749] el-Hisal, 110/82

[1750] Nur’us-Sakaleyn, 1/263/1054

[1751] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/58/217

[1752] a. g. e. 1/292/43

[1753] Nur’us-Sakaleyn, 1/264/1060

[1754] a. g. e. h. 1061

[1755] Emali et-Tusi, 296/582

[1756] el-Hisal, 624/10

[1757] Vesail’uş-Şia, 11/185/4

[1758] el-Bihar, 61/132/3

[1759] el-İhtisas, 311

[1760] Emali et-Tusi, 154/255

[1761] Kenz’ul-Ummal, 16646; Mişkat’ul-Envar, 87

[1762] a. g. e. 37615

[1763] Tuhef’ul-Ukul, 325

[1764] Nehc’ul-Belağa, 111. hikmet

[1765] “Semer’el-Ma” yüksekten düz yere akıp hareket ettiği halde sakinleşen su anlamındadır. Semir’el-Ma ise es-Simr ise suyun karar kıldığı yer demektir. (el-Kamus, 2/72)

[1766] el-Bihar, 67/246/85

[1767] Nisa suresi, 69. ayet

[1768] Durr’ul-Mensur, 2/588

[1769] Kenz’ul-Ummal, 25553

[1770] İlel’uş-Şerayi’, 139/2

[1771] Emali et-Tusi, 621/1281

[1772] Kenz’ul-Ummal, 24667

[1773] a. g. e. 24684-24685

[1774] a. g. e. 24686

[1775] el-Fakih, 3/31/3266

[1776] et-Tehzib’ul-Ahkam, 6/280/770; bak. Vesail’uş-Şia, 18/243, 15. bölüm

[1777] et-Tehzib’ul-Ahkam, 10/144/569

[1778] a. g. e. s. 142/564

[1779] el-Kafi, 7/263/21

[1780] Mustedrek’ul-Vesail, 17/403/21674

[1781] Vesail’uş-Şia, 13/156/1, 2

[1782] Mustedrek’ul-Vesail, 13/438/15843

[1783] Vesail’uş-Şia, 13/161/1

[1784] Nehc’us-Saadet, 2/372

[1785] Mustedrek’ul-Vesail, 17/403/21673

[1786] el-Fakih, 3/31/3264

[1787] el-Kafi, 7/285/1

[1788] el-Fakih, 4/115/5231

[1789] Kenz’ul-Ummal, 13424

[1790] et-Tehzib’ul-Ahkam, 6/314/870

[1791] Mustedrek’ul-Vesail, 17/403/21672

[1792] el-Fakih, 3/31/3265

[1793] Mustedrek’ul-Vesail, 6/27/6353

[1794] a. g. e. 18/36/21943; Deaim’ul-İslam, 2/443/1544

[1795] Mustedrek’ul-Vesail, 17/403/21672

[1796] Tehzib’ul-Ahkam, 10/174/683

[1797] Sunen-i Ebi Davud, 3630

[1798] Furkan suresi, 23. ayet

[1799] Zumer suresi, 65. ayet

[1800] el-Kafi, 2/81/5

[1801] Kenz’ul-Ummal, 43685

[1802] Ahzab suresi, 59. ayet

[1803] Tuhef’ul-Ukul, 86

[1804] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[1805] Tenbih’ul-Havatir, 2/78

[1806] Sahih-i Muslim, 2128

E-Kitap: http://kitab.nur-az.com/tr - http://gadir.free.fr

İçindekiler

Zorbalara Karşı Savaş Başlatılabilir

383. Bölüm

Büyük Şehirlere Gidiniz

Bühtan-İftira