1098. Bölüm

Ahlak

4985. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ahlak, dinin kabıdır.”[1]

4986. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala imanı yaratınca, iman, “Allahım! Beni güçlendir” dedi. Bunun üzerine Allah-u Teala imanı güzel ahlak ve cömertlikle güçlü kıldı. Allah küfrü yaratınca küfür, “Allahım! Beni güçlendir” dedi. Bunun üzerine Allah küfrü, cimrilik ve kötü ahlak ile güçlendirdi.”[2]

4987. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nice izzetli kimseyi ahlakı hor ve zelil kılmıştır ve nice zelil insanı ahlakı aziz kılmıştır.”[3]

bak. el-İlm, 2914.Bölüm

1099. Bölüm

Güzel Ahlak

4988. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İslam, güzel ahlaktır.”[4]

4989. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz en güzel güzellik, ahlak güzelliğidir.”[5]

4990. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak, dinin yarısıdır.”[6]

4991. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak, dünya ve ahiret hayrını elde etmiştir.”[7]

4992. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak gibi bir arkadaş yoktur.”[8]

4993. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Övülmüş ahlak aklın ve kınanmış ahlak cahilliğin meyvesidir.”[9]

4994. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminin kitabının başlığı ahlakının güzelliğidir.”[10]

4995. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah insanın yaratılış ve ahlakını ateşin yemi olsun diye güzel kılmadı.”[11]

4996. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer kul, güzel ahlakın faydalarını bilseydi, şüphesiz güzel huy sahibi olmaya muhtaç olduğunu da bilirdi.”[12]

4997. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mülk olarak kanaat ve nimet olarak güzel ahlak yeter.”[13]

4998. Cerir b. Abdullah şöyle diyor: “Resulullah (s.a.a) bana şöyle buyurdu: Allah seni güzel yarattı. O halde ahlakını da güzel kıl.”[14]

4999. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yumuşak huyluluk iki nimetten biridir.”[15]

5000. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak en üstün nasipten ve en güzel haslettendir.”[16]

5001. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak, iki ihsandan biridir.”[17]

5002. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak, tüm iyiliklerin başıdır.”[18]

5003. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlaktan daha tatlı bir hayat yoktur.”[19]

5004. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hoşnudu, ahlakından hoşnut olunan kimsedir.”[20]

5005. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En güzel yücelik, yumuşak huyluluktur.”[21]

5006. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı güzel olanın dostluğu güzel olur.”[22]

5007. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim şu üç şeye sahip olmazsa ne bendendir ve ne de Allah’tan.” Kendisine, “Ey Allah’ın Resulü! Onlar nelerdir?” diye sorulunca Resulullah (s.a.a) şöyle buyurdu: “Cahilin, cehaletle yaptığı işleri defeden hilim, kendisiyle insanlar arasında yaşadığı güzel ahlak ve kendisini aziz ve celil olan Allah’a isyan etmekten koruyan takva.”[23]

5008. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah katında en yüce olanınızın, en güzel ahlak sahibi kimse olduğunu göstermek için Mikdad ve Zeyd’i ben evlendirdim.”[24]

bak. Kenz’ul Ummal, 3/4, 22 Bu konuda nakledilen hadislerin çoğu Ehl-i Sünnet yoluyla da nakledilmiştir.

1100. Bölüm

İyi Ahlakın Sonuçları

5009. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ahlakını güzelleştiren kimseyi Allah, gündüzleri oruç tutup geceleri ibadetle geçiren kimsenin derecesine yüceltir.”[25]

5010. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul, ibadetinde ne kadar zayıf olsa da, güzel ahlak sayesinde ahirette büyük derecelere ve yüce makamlara ulaşır.”[26]

5011. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala, güzel ahlaklı kimseye, gece ve gündüz Allah yolunda cihad eden kimsenin sevabı gibi sevap verir.”[27]

5012. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanoğlu güzel ahlakı sebebiyle, ailesinden başkasına hakim olmadığı halde, (Allah nezdinde) gündüzleri oruç tutup geceleri ibadetle geçiren yönetici olarak yazılır.”[28]

5013. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz güzel ahlaklı insanın, gündüzleri oruç tutup geceleri ibadetle geçiren kimse gibi sevabı vardır.”[29]

5014. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin kimsenin, aziz ve celil olan Allah’a, farzları eda ettikten sonra insanlara karşı güzel ahlak göstermekten daha sevimli bir ameli yoktur.”[30]

1101. Bölüm

Amel Terazisine Koyulan En Faziletli Şey

5015. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet gününde kulun amel terazisine koyulacak ilk şeyi güzel ahlakıdır.”[31]

5016. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “”Amel terazisinde güzel ahlaktan daha ağır gelen amel yoktur. [32]

5017. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Amel terazisinde güzel ahlaktan daha ağır gelen bir şey yoktur.”[33]

5018. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü insanoğlunun amel terazisine yüce ahlaktan daha ağır bir şey konulmaz.”[34]

bak. es-Salat (5), 2322. Bölüm

es-Sadeka, 2232. Bölüm

1102. Bölüm

Peygamber’in (s.a.a) Ahlakının Azameti

Kur’an:

“Şüphesiz sen yüce bir ahlak üzeresin.”[35]

5019. İmam Bakır (a.s), Allah-u Teala’nın “Şüphesiz sen yüce bir ahlak üzeresin” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “O (ahlak) İslam’dır.”[36]

5020. Hakeza İmam Bakır (a.s), Allah-u Teala’nın “Şüphesiz sen yüce bir ahlak üzeresin” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Yani yüce bir din!”[37]

5021. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’nın Resulüne hitap ettiklerinden birisi şuydu: “Şüphesiz sen yüce bir ahlak üzeresin.” Yani cömertlik ve güzel ahlak.”[38]

5022. “Peygamber’in (s.a.a) ahlakı Allah-u Teala’nın şu ayeti üzereydi: “Sen af yolunu tut, iyiliği emret, cahillerden yüz çevir.”[39]

bak. el- Edeb, 73. Bölüm

1103. Bölüm

Güzel Ahlak ve Dinin Kemali

5023. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sizlerden bana en sevimli ve kıyamet günü bana en yakın oturanınız ahlak açısından en güzeliniz ve en çok tevazu göstereninizdir.”[40]

5024. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin iman açısından en kamili, ahlak açısından en güzel olanıdır.”[41]

5025. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bana en çok benzeyeniniz, ahlak açısından en güzel olanınızdır.”[42]

5026. Resulullah (s.a.a) Müminlerin Emiri’ne (a.s)şöyle buyurmuştur: “Sana ahlak açısından bana en çok benzeyeni haber vermeyeyim mi?” Müminlerin Emiri, “Evet haber ver ey Allah’ın Resulü!” deyince şöyle buyurdu: “Ahlak açısından en güzeliniz, hilim açısından en büyüğünüz, yakınlarına en çok iyilik edeniniz ve en çok insaflı olanınızdır.”[43]

1104. Bölüm

Güzel Ahlakın Anlamı

5027. İmam Sadık (a.s), güzel ahlakın tarifi hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Yumuşak huylu olman, güzel ve edepli konuşman ve kardeşine güler yüzlü davranmandır.”[44]

5028. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz güzel ahlakın anlamı, eğer dünya insana yönelirse razı olması ve eğer yönelmezse rahatsız olmamasıdır.”[45]

5029. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak üç şeydedir: Haramlardan sakınmada helal rızık talep etmede ve ailesinin refahını sağlamadadır.”[46]

5030. Adamın biri karşıdan gelerek Resulullah’a (s.a.a), “Ey Resulullah! Din nedir?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Din, güzel ahlaktır.” Sonra sağından gelerek, “Din nedir?” diye sordu. Resulullah, “Güzel ahlaktır” diye buyurdu. Sonra solundan gelerek, “Din nedir?” diye sordu. Resulullah (s.a.a), “Güzel ahlaktır” diye buyurdu. Sonra arkasından gelerek, “Din nedir?” diye sordu. Resulullah (s.a.a) ona yönelerek şöyle buyurdu: “Anlamıyor musun? Din öfkelenmemendir.”[47]

5031. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizlere en hayırlınızı haber vereyim mi? Kendisine, “Evet ya Resulullah” dediklerinde şöyle buyurdu: “En güzel ahlaklı olanınızdır. Onlar yumuşak huyludur, eziyet etmezler, başkalarıyla kaynaşırlar ve başkaları da kendileriyle kaynaşırlar.”[48]

5032. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz selam vermek güzel ahlaktandır.”[49]

Ebu Hamid Gazzali şöyle diyor: “Halk” ve “Hulk” kelimesi her zaman birlikte kullanılmaktadır. Örneğin, “Falan kimse güzel “halk” ve “hulk” sahibidir” denilmektedir. Yani zahir ve batını güzel insandır. Dolayısıyla “halk” kelimesinden maksat zahiri çehre ve şekildir. “Hulk” kelimesinden maksat ise batıni çehre ve surettir... “Hulk” nefiste kökleşen bir heyet ve halettir ki nefis bu halete dayanarak oldukça rahat ve hiç düşünmeksizin davranışlarda bulunmaktadır. O halde eğer ondan şer’i ve akli beğenilmiş davranışlar, fiiller ortaya çıkacak olursa o heyete güzel huy denmektedir. Eğer çirkin ve kötü filler çıkacak olursa o heyete kötü huy denmektedir.” [50]

bak. el-İman, 257- 261, 268-270, 280-282, 287, 291-298. Bölümler

1105. Bölüm

Huyları Birbirinden Ayırtetmek

5033. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İlmin başı huyları birbirinden ayırmak, övüleni aşikar etmek ve kınananı söküp atmaktır.”[51]

5034. İmam Askeri (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz cömertliğin bir ölçüsü vardır. Bu ölçü aşıldığı takdirde israf olur. Şüphesiz uzak görüşlülüğün de bir ölçüsü vardır. Bu ölçü aşıldığı takdirde korkaklık olur. Tutumluluğun da bir ölçüsü vardır. Bu ölçü aşılırsa, cimrilik olur. Cesaretin de bir ölçüsü vardır. Bu ölçü aşılırsa çılgınlık olur.”[52]

Ebu Hamid Gazzali şöyle diyor: “Yüz güzelliği sadece göz güzelliği ile elde edilemez. Burun, ağız ve yanak gibi diğer organlar da güzel olmalıdır ki ortaya güzel bir yüz çıksın. İnsanın batınında da dört temel unsur vardır. Bu dört temel unsur güzel olmalıdır ki güzel ahlak ortaya çıksın. Bu dört temel unsur dengeli ve mütenasip olunca güzel ahlak ortaya çıkar. Bu dört unsur şunlardır:

İlim gücü, gazap gücü, şehvet gücü ve bu üç kuvvet arasındaki adalet (denge) gücü... Gazap gücünün güzellik ve itidaline cesaret denmektedir. Şehvet gücünün itidal ve güzelliğine ise iffet denilmektedir. Eğer gazap gücü itidal sınırını aşarsa çılgınlık olur. Eğer zayıflar ve çekilirse o zaman da korkaklık ve ödleklik olur. Şehvet gücü de itidal sınırını aşarsa azgınlık ve doymazlık olur. Eğer eksilirse mizaç soğukluğu (cinsel soğukluk) diye adlandırılır. Beğenileni ise orta yol ve itidal olanıdır. Fazilet olan budur. İfrat ve tefrite düşmek ise rezalettir ve kınanmıştır. Ama adalet gücünün ifrat veya tefriti, azalma veya çoğalması yoktur. Sadece karşıt anlamı vardır ki o da zulümdür.

İlim veya hikmet gücünün ise haddi aşması ilimden batıl hedeflere ulaşmak için istifade edilmesidir. Buna hilekarlık denmektedir. Tefrit/kusur tarafı ise bönlük ve aptallıktır. Orta yol ise hikmet olarak adlandırılmaktadır.

O halde ahlaki temeller dört şeydir: Hikmet, cesaret, iffet ve adalet... Bütün güzel ve beğenilmiş huylar bu dört temel unsurun itidal halinde olmasından kaynaklanmaktadır.” Diyorum: Gazzali’nin bu sözlerinin kökü Müminlerin Emiri’nin (a.s) aşağıdaki hadisinde yer almıştır.”[53]

5035. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Faziletler dört kısımdır: Birisi kıvamı düşüncede olan hikmettir, ikincisi kıvamı şehvette olan iffettir, üçüncüsü kıvamı gazapta olan kuvvettir, dördüncüsü ise, kıvamı nefsin güçlerinin itidalinde olan adalettir.”[54]

1106. Bölüm

Ahlakın Değeri

5036. İshak b. Ammar İmam Sadık’ın (a.s) şöyle buyurduğunu nakletmektedir: “Güzel ahlak aziz ve celil olan Allah’ın kullarına ihsan ettiği bir bağıştır. Onlardan bazısı insanın tabiatından, bazısı ise niyet ve kastından meydana gelmektedir.” Ben (ravi), “Bu ikisinden hangisi önemlidir?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Huyu tabiatı olan kimse onunla yoğurulmuş ve ondan başkasını yapamaz haldedir. Niyet sahibi ise itaat hususunda kendisini zorlayarak sabreder. O halde bu en üstünüdür.”[55]

5037. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ahlak, aziz ve celil olan Allah’ın bir bağışıdır. Allah bir kulu sevince ona güzel ahlak ihsan eder. Allah bir kuldan nefret edince ona kötü ahlak nasip eder.”[56]

5038. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak soy yüceliğinin delilidir.”[57]

5039. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Soy açısından insanların en temizi en güzel ahlaklı olanlarıdır.”[58]

bak. el-Meheccet’ul Beyza, 5/99-103

1107. Bölüm

Ahlaki Yücelikler

5040. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nefislerinizi güzel ahlak üzere terbiye edin. Zira Müslüman kul, güzel ahlakıyla gündüzleri oruç tutan ve geceleri ibadetle geçiren kimsenin derecesine ulaşır.”[59]

5041. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Beğenilmiş huylar, büyük arzular ve yüce makamlar hususunda yarışın ki sevabınız büyüsün.”[60]

5042. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer yarışmak zorunda kalırsanız o halde beğenilmiş hasletleri ve yüce huyları elde etmek için yarışın.”[61]

5043. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah ahlaki yücelikleri sever ve aşağılık huylardan hoşlanmaz.”[62]

5044. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer cenneti ümit etmeseydik, ateşten korkmasaydık, bir sevap ve ceza da söz konusu olmasaydı yine de bizlere ahlaki yücelikleri taleb etmemiz yakışırdı. Zira şüphesiz ahlaki yücelikler, zafer yoluna dalalet (kılavuzluk) eden şeylerdendir.”[63]

5045. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlaki yücelikler üzere olun. Şüphesiz ahlaki yücelikler (insanın) yücelişini sağlar. Ahlaki aşağılıklardan sakının. Şüphesiz ahlaki aşağılıklar şerafetli insanı düşürür ve azameti yok eder.”[64]

1108. Bölüm

Ahlaki Yüceliklere Teşvik

5046. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlaki yücelikleri elde etmekte çalışkan ve dayanıklı olun.”[65]

5047. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yücelikleri elde etmekte çaba göster ki günahlardan kurtulasın ve yücelikleri elde edesin.”[66]

5048. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yücelikler iffet ve fedakarlık olmadan kemale ermez.”[67]

5049. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yüce insanların devleti en faydalı ganimetlerdendir.”[68]

5050. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yüceliklere rağbet edince haramlardan sakın.”[69]

1109. Bölüm

Yüceliklerin Zorluklarla Birlikte Oluşu

5051. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yücelikler zorluklarla ve sevap meşakkatlerle elde edilir.”[70]

bak, el-Cennet, 551

Es-Sevab, 470. Bölüm

1110. Bölüm

Ahlaki Yüceliklerin Tefsiri (1)

5052. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala Resulullah’ı (s.a.a) ahlaki yüceliklere özgü kılmıştır. O halde nefislerinizi imtihan edin. Eğer bu huylar sizde de varsa aziz ve celil olan Allah’a hamd edin ve ondan bu huyların fazlasını dileyin.” İmam (a.s) (sonra bu huyları on tane olarak zikretti): Yakin, kanaat, sabır, şükür, hilim, güzel ahlak, cömertlik, gayret, cesaret ve mürüvvet”[71]

5053. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlaki yücelikler on tanedir. Eğer gücün yetiyorsa hepsine sahib ol. Zira bazen bu yücelikler birinde olur da çocuğunda olmaz. Bazen de çocuğunda olur da babasında olmaz. Bazen bir kölede olur, hürde olmaz. (Bunlar): Olaylar karşısında sadakatle direnmek, doğru sözlülük, emaneti eda etmek, sıla-i rahim, misafirperverlik, yoksulu doyurmak, iyilikleri telafi etmek, komşu hakkına riayet, arkadaş hakkına riayet ve hepsinin başında da haya etmek.”[72]

5054. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Seninle ilişkisini kesenle ilişki kurman, seni mahrum kılanı ve sana zulmedeni bağışlaman ahlaki yüceliklerdendir.”[73]

5055. İmam Sadık’a (a.s) ahlaki yücelikler hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Sana zulmedeni affetmen, seninle ilişkisini kesenle ilişki kurman, seni mahrum kılana bağışta bulunman ve aleyhine de olsa hak sözü söylemendir.”[74]

5056. İmam Sadık (a.s) Cerrah-i Medaini’ye şöyle buyurmuştur: “Sana ahlaki yüceliklerin neler olduğunu söyleyeyim mi? İnsanları bağışlamak, kardeşine mali yardımda bulunmak ve Allah’ı çok zikretmek.”[75]

5057. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Adalet güzeldir. Ama yöneticiler için daha güzeldir. Cömertlik güzeldir. Ama zenginler için daha güzeldir. Takva güzeldir. Ama alimler için daha güzeldir. Sabır güzeldir. Ama fakirler için daha güzeldir. Tövbe güzeldir. Ama gençler için daha güzeldir. Haya güzeldir. Ama kadınlar için daha güzeldir.”[76]

bak. 1118. Bölüm, el- Eh, 54. Bölüm, ez-Ziynet, 1695. Bölüm, el-Bihar, 69/375, 78/245

1111. Bölüm

Ahlaki Yüceliklerin Tefsiri (2)

5058. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ben ahlaki yücelikleri tamamlamak için gönderildim.”[77]

5059. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ben ahlaki güzelliği tamamlamak için gönderildim.”[78]

5060. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Farzet ki ümit edilen bir sevap ve sakınılması gereken bir ceza da yok. Yine de ahlaki yüceliklerden yüz mü çevireceksiniz?”[79]

5061. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ahlaki güzellikler üzere olun! Şüphesiz aziz ve celil olan Allah beni ahlaki yücelikler için göndermiştir. Şüphesiz insanın kendisine zulmedeni bağışlaması, kendisine mahrum kılana bağışta bulunması, kendisiyle ilişkisini koparanla ilişki kurması ve kendisini ziyaret etmeyeni ziyaret etmesi ahlaki yüceliklerdendir.”[80]

5062. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Kumeyl! Ehline, gündüz ahlaki yücelikleri elde etmelerini ve gece uyuyan kimsenin hacetini gidermelerini emret.”[81]

5063. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah ahlaki yücelikleri kendisiyle kulları arasında bir sebep kılmıştır. Sizlerden birine Allah’a bağlanan bir haslete bağlanması yeter.”[82]

bak. en-Nubuvvet (1), 3770. Bölüm, el-Bihar, 41/48, 104. Bölüm, Husn-u Hulk’il İmam Ali (a.s); el-Bihar, 46/54, 5. Bölüm, Mekarim’ul Ahlak’il İmam Ali bin Hüseyin (a.s) ; 46/286, 6. Bölüm, Mekarim-u Ahlak’il İmam’il Bakır (a.s); el-Bihar, 47/16, 4. Bölüm, Mekarim-u Ahlak’il İmam’i-s Sadık (a.s); el-Bihar, 48/100, 5. Bölüm, Mekarim-u Ahlak’il İmam’il Kazım (a.s); el-Bihar, 49/89, 7. Bölüm, Mekarim-u Ahlak’il İmam’ir Rıza (a.s); el-Bihar, 50/85, 5. Bölüm, Mekarim-u Ahlak’il İmam’il Cevad (a.s); el-Bihar, 50/124, 3. Bölüm; Mekarim-u Ahlak’il İmam’il-Hadi (a.s); el-Bihar, 50/306, 4. Bölüm, Mekarim-u Ahlak’il İmam Askeri (a.s); el-Bihar, 69/332-414 ve c. 70/71, Ebvab-u Mekarim’il Ahlak

1112. Bölüm

Yüceliklerin En Hayırlısı

5064. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı yüce ahlak fedakarlıktır.”[83]

5065. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bağış ve kerametin en yüce mertebesi fedakarlıktır.”[84]

5066. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Haramlardan sakınmak en güzel yüceliktendir.”[85]

5067. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İhsanda bulunmak en güzel yüceliklerdendir.”[86]

5068. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En güzel yücelik bağışta bulunmaktır.”[87]

5069. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En güzel yücelik güçlünün affetmesi ve fakirin bağışta bulunmasıdır.”[88]

5070. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Affetmek ahlaki yüceliklerin tacıdır.”[89]

5071. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gerekli şeyleri eda etmek en üstün yüceliktendir.”[90]

5072. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün yücelik nimetleri tamamlamaktır.”[91]

1113. Bölüm

Güzel Huyları Seçmek

5073. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nefsini bağışlamaya alıştır. Nefsine her huyun en güzelini seç, şüphesiz hayır adet/alışkanlık haline gelir.”[92]

5074. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kötü huydan sakın. Kötü huydan sakınma hususunda nefsinle cihat et. Şüphesiz kötülük inattır.”[93]

1114. Bölüm

Güzel Ahlakın Meyveleri

5075. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak rızkı artırır.”[94]

5076. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak rızkı artırır ve dostlar arasında kaynaşma yaratır.”[95]

5077. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz iyilik ve güzel ahlak evleri imar eder ve ömürleri uzatır.”[96]

5078. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak güneşin buzu erittiği gibi günahları eritir/tüketir.”[97]

5079. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rızıkların hazinesi ahlak genişliğindedir.”[98]

5080. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak dostluğu kalıcı kılar.”[99]

5081. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlakla rızıklar artar.”[100]

5082. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak sahibi olanın dostları artar. Kalpler kendisiyle kaynaşır.”[101]

5083. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakını güzelleştir ki Allah hesabını hafifletsin.”[102]

5084. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Lokman oğluna şöyle buyurmuştur: “Ey oğulcağızım! Eğer kendisiyle akrabalarına bağlanacağın ve kardeşlerine ihsanda bulunacağın bir şeyin yoksa güzel ahlakını ve güler yüzlülüğünü kaybetme. Şüphesiz ahlakını güzelleştiren kimseyi hayırlı insanlar sever ve kötü insanlar ise kendisinden sakınır.”[103]

1115. Bölüm

Kötü Ahlak (1)

Kur’an:

“Allah'ın rahmetinden dolayı, sen onlara karşı yumuşak davrandın. Eğer kaba ve katı kalpli olsaydın, şüphesiz etrafından dağılır giderlerdi. Onları affet, onlara mağfiret dile, iş hakkında onlara danış, fakat karar verdin mi Allah'a tevekkül et. Doğrusu Allah tevekkül edenleri sever.” “”[104]

“Bütün bunlar dışında bir de soysuzlukla damgalanmış kimseye…”[105]

5085. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kötü ahlak sirkenin balı bozduğu gibi ameli bozar.”[106]

5086. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kötü ahlak sirkenin balı bozduğu gibi ameli bozar.”[107]

5087. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak bağışlanmaz bir günahtır.”[108]

5088. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah kötü ahlak sahibinin tövbesini kabul etmez.” Kendisine, “Neden ey Allah’ın Resulü?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Zira bir günahtan tevbe edince, tevbe ettiği günahtan daha büyük bir günaha düşer.”[109]

5089. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak, en kötü arkadaştır.”[110]

5090. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak hayatın kararma ve nefsin azap görme sebebidir.”[111]

5091. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak insanı yalnız bırakır ve insanla kaynaşmayı yok eder.”[112]

5092. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak yakını ürkütür ve uzağı kaçırtır.”[113]

5093. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Lokman oğluna şöyle buyurmuştur: “Ey oğulcağızım! Üzüntülü olmaktan, kötü ahlaktan ve az sabretmekten sakın. Hiç bir dost bu hasletlere tahammül edemez. İşlerinde sakin ol, kardeşlerinin bakımını üstlenmek hususunda sabırlı ol ve tüm insanlara güzel ahlaklı davran.”[114]

5094. Resulullah (s.a.a), uğursuzluk hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlaktır.”[115]

5095. İmam Ali (a.s) kimin hüznünün daha kalıcı olduğu hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Ahlak açısından en kötü olan kimsenin.”[116]

5096. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak iki azaptan biridir.”[117]

5097. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İki haslet müminde bir arada bulunmaz: Cimrilik ve kötü ahlak.”[118]

5098. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlaktan daha korkunç bir dehşet yoktur.”[119]

1116. Bölüm

Kötü Ahlak (2)

5099. Resulullah (s.a.a) kendisine, “Falan şahıs gündüzleri oruç tutuyor ve geceleri ibadetle geçiriyor ama aynı zamanda kötü ahlaklı biridir. Komşularına diliyle eziyet etmektedir” diye söylenince şöyle buyurmuştur: “Onda hayır yoktur o ateş ehlindendir.”[120]

5100. Resulullah (s.a.a) Sa’d b. Muaz defnedilince şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ona bir azap indi.” Kendisine bunun sebebi sorulunca da şöyle buyurdu: “Çünkü o ailesine karşı kötü ahlaklıydı.”[121]

5101. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul kötü ahlakı sebebiyle cehennemin en alt katına düşer.”[122]

bak. ez-Zevac, 1657, 1658. Bölüm

1117. Bölüm

Kötü Ahlakın Akıbeti

5102. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı kötü olan kimse nefsine azap verir.”[123]

5103. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı kötü olanın ailesi kendisinden utanır.”[124]

5104. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tahammülü az olanın rahatlığı da az olur.”[125]

5105. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı kötü olan kimse, arkadaş ve dost bulmaktan aciz kalır.”[126]

5106. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı kötü olanın rızkı daralır.”[127]

5107. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı kötü olanın hatası çok olur ve hayatı zehir olur.”[128]

5108. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahlakı kötü olan kimsenin kulağına ezan okuyun.”[129]

5109. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Et, et bitirir. Her kim kırk gün et yemezse ahlakı kötü olur.”[130]

1118. Bölüm

Kınanmış Ahlakın Tefsiri

5110. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bana benzeme hususunda en uzak olanınızı haber vermeyeyim mi?” Kendisine, “Haber ver ey Allah’ın Resulü!” dediklerinde şöyle buyurdu: “Kötü laf eden yüzsüz utanmaz, cimri, kibirli, kinci, hasetçi, katı kalpli, ümit edilen her hayırdan uzak ve sakınılan her türlü kötülükten güvende olunmayan kimse.”[131]

5111. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Ebu Zer! Ayıplayan, öven, dil uzatan ve çekişen kimse olma.”[132]

5112. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İki hasletten sakın: Tahammülsüzlük ve tembellik. Şüphesiz tahammülsüz olursan hakka sabredemezsin ve eğer tembel olursan hiç bir hakkı eda edemezsin.”[133]

5113. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s), tatsız olaylardan, kötü ahlaktan ve kınanmış fiillerden Allah’a sığındığı duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! İhtirasın heyecanından, gazabın şiddetinden, hasedin galebesinden, sabrın zayıflığından, kanaatin azlığından ve ahlakın yırtıcılığından sana sığınırım.”[134]

5114. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dokuz haslet başkalarından çok şu dokuz kişide daha çirkindir: Komutanlarda zayıflık, zenginlerde cimrilik, alimlerde çabuk kızma, yaşlılarda çocukluk, liderlerde halktan kopukluk, hakimlerde yalan, doktorlarda müzmin hastalık, kadınlarda hayasızlık ve güç sahiplerinde zulüm.”[135]

bak. 1108. Bölüm

eş-Şerr, 1972. Bölüm

1119. Bölüm

En Üstün Ahlak

5115. İmam Bakır (a.s), en üstün ahlak hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Sabır ve bağışlayıcılık.”[136]

5116. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ahlak cömertlik ve faydası en genel ahlak ise adalettir.”[137]

5117. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En şerafetli ahlak tevazu, hilim ve yumuşak huyluluktur.”[138]

5118. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En güzel ahlak seni ahlaki yücelikleri elde etmeye sevk edendir.”[139]

5119. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz en süslü/çekici ahlak sakınma ve iffettir.”[140]

bak. el-İsar, 2. Bölüm; el-Hayr, 117. Bölüm; el- Fazilet, 3218. Bölüm ; et-Takva, 4156. Bölüm

1120. Bölüm

En Güzel Hasletler

5120. İmam Sadık (a.s), Yahya b. İmran el-Halebi en güzel hasletleri sorunca şöyle buyurmuştur: “Heybetsiz vakar, karşılık beklemeden yapılan bağış ve dünya malından başkasıyla meşgul olmak.”[141]

5121. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İmamların ve Şiilerımizdan (taraftarlarımızdan) fazilet sahibi kimselerin en üstün ahlakları takiyye ve kardeşlerin hakkına riayet etmeyi kendilerine farz bilmeleridir.”[142]

5122. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Takiyye etmek, dini ve kardeşleri korumak içindir. Eğer yabancı (korkan) bir canı korursa, bu, yüce hasletlerin en şerafetlisindendir.”[143]

bak. 557. Konu et-Takiyye

1121. Bölüm

Ahlaki Karakterlerin Birbiriyle İrtibatı

5123. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer birinde beğenilmiş bir haslet olursa kardeşlerini de (beğenilmiş hasletlerin benzerlerini de) ondan bekleyin.”[144]

5124. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz yüce hasletler birbirine bağlıdır.”[145]

5125. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kur’an seni güzel bir haslete davet ettiğinde kendini onun benzerlerine zorla.”[146]

1155. Bölüm

Hayır

Kur’an:

“Herkes yaptığı iyiliği o gün hazır bulur ve yaptığı kötülükle kendi arasında uzun bir mesafe olmasını diler. Allah sizi kendinden sakındırır ve Allah kullarına karşı şefkatli olandır.”[363]

5315. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ömrünüz boyunca hayrı taleb edin. Gücünüz oranında ateşten kaçının. Şüphesiz cennetin talibi uyumaz ve şüphesiz ateşten kaçan da uyumaz.”[364]

5316. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayır eken kimse çok yakında hayır biçer.”[365]

5317. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırlı iş kalıcı bir stok ve temiz bir meyvedir.”[366]

5318. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırlı işe koşun ve başkaları hayırlı işte sizden daha çok hak sahibi olmasın.”[367]

5319. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır ağacını diken kimse, en tatlı meyvesini toplar.” [368]

5320. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim hayır işlerse ilk önce kendisine ulaşır.” [369]

5321. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayrı giyinen kimse, şerden soyunur.” [370]

1156.Bölüm

Hayrın Kolaylık ve Zorluğu

5322. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır, kötü işten daha kolaydır.” [371]

5323. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizler, günahı sizlere haram kılan ve itaat yolunu sizlere kolaylaştıran kimsenin gözleri önündesiniz.” [372]

5324. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hayır dünya ehline, kıyamet günü tartılarında ağırlık ettiği miktarda ağırdır.” [373]

bak. el-Cennet, 551. Bölüm; el-Hakk, 888. Bölüm

1157. Bölüm

Hayırların Toplamı

5325. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hayır tümüyle üç haslette toplanmıştır: Bakmak, susmak ve konuşmak. İçinde ibret alma olmayan her bakış hatadır. İçinde düşünce olmayan her sükut gaflettir. İçinde zikir olmayan her konuşma ise kuru gürültüdür. Bakışı ibret, susması düşünce ve sözü zikir olan, hatasına ağlayan ve insanların şerrinden güvende olduğu kimseye ne mutlu!” [374]

5326. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben hayrın tümüyle insanların elinde olan şeylere tamahın kesilmesinde toplandığını gördüm.” [375]

5327. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Adem’e (a.s) şöyle vahyetti: “Ey Adem! Şüphesiz ben senin için hayrı tümüyle dört kelimede topladım. Onlardan biri benim içindir. Biri senin içindir. Biri benimle senin arandaki şeydedir. Birisi de seninle insanlar arasındaki şeylerdedir. Benim için olan şey, bana ibadet etmen ve bana bir şeyi şirk koşmamandır. Senin için olan şey, seni en muhtaç olduğun şeyle mükafatlandırmamdır. Seninle benim aramda olan ise senin dua ve benim de icabet etmemdir. Seninle insanlar arasında olan ise kendin için beğendiğin şeyi insanlar için de beğenmendir.” [376]

5328. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır tümüyle insanın nefsini korumasıdır.” [377]

5329. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır tümüyle önündedir ve şer de tümüyle önündedir. Hayır ve şerri sadece ahiretten sonra göreceksin. Zira aziz ve celil olan Allah şüphesiz hayrı tümüyle cennette ve şerri ise tümüyle ateşte karar kılmıştır.” [378]

5330. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden biri az bir amelle hayrın tümüne erişse ne olurdu?” Ravi, “Fedan olayım hangi işle?” diye sorunca İmam şöyle buyurdu: “Şialarımızdan olan müminleri sevindirerek bizi sevindirmekle!” [379]

5331. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey hayırların toplamıdır: Nimet ihsanında bulunmak, ahitlere bağlı kalmak ve sıla-i rahimde bulunmak.” [380]

5332. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayrın tümü baki kalacak şeyler için amel etmek ve fani olan şeyleri küçümsemekte toplanmıştır.” [381]

5333. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayrın tümü Allah için dostluk kurmak, Allah için düşmanlık etmek, Allah için sevmek ve Allah için buğzetmekte toplanmıştır.” [382]

5334. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötülük tümüyle bir evde toplanmış, anahtarı da dünya sevgisi karar kılınmıştır. Hayır ise tümüyle bir evde toplanmış ve anahtarı ise dünyadan yüz çevirmek (zühd) karar kılınmıştır.” [383]

5335. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim yumuşak huyluluktan mahrum olursa tüm hayırlardan mahrum olmuştur.” [384]

5336. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hayır tümüyle akılla derkedilir ve aklı olmayanın dini yoktur.” [385]

5337. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İlim her hayrın, cehalet ise her kötülüğün başıdır.” [386]

5338. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hayır tümüyle ölçüsünü ve değerini bilen kimsededir.” [387]

5339. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır tümüyle nefsinin ölçüsünü ve değerini bilen kimsededir.” [388]

5340. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayrın tümü Allah’tan haşyet (korku) içinde olmakta toplanmıştır.” [389]

bak. eş-Şerr, 1975.Bölüm; es-Selah, 1850. Bölüm; el-Akl, 2789.Bölüm

1158. Bölüm

Dünya ve Ahiret Hayrına Ulaşma Sebebi

5341. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer arzuna ulaşmak, dünya ve ahiret iyiliğine erişmek istiyorsan insanların elinde olan şeylere tamahını kes, kendini ölülerden say, kendini insanlardan hiç kimseden üstün zannetme, malını koruduğun gibi dilini de koru.” [390]

5342. Kufe ehlinden birisi İmam Zeyn’ul-Abidin’e (a.s) bir mektup yazarak dünya ve ahiret hayrını sordu. İmam ona şöyle cevap verdi: “Rahman ve rahim olan Allah’ın adıyla. Allah’a hamd ve Resulüne salat-u selamdan sonra... Şüphesiz insanların gazabına rağmen Allah’ın rızasını taleb edene Allah insanların işleri hususunda kendisine yeter. Her kim de Allah’ın gazabına rağmen insanların hoşnutluğunu taleb ederse, Allah onu insanlara havale eder. Ve’s-selam.” [391]

5343. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ve ahiret hayrı sırrı gizlemek ve iyilerle arkadaşlık etmekte toplanmıştır.” [392]

5344. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizlere dünya ve ahiret hayrının nerede olduğunu, üzülüp hüzünlendiğinizde de Allah’ı çağırmanızı ve Allah’ın da böylece hüzünlerinizi gidermesini söylemeyeyim mi?” Onlar, “Ya Resulullah! Evet söyle!” deyince de şöyle buyurdu: “Deyiniz ki Allah’tan başka ilah yoktur, Allah rabbimizdir, ona hiç bir şeyi ortak koşmayız.” Sonra da Allah’tan istediğinizi dileyin.” [393]

5345. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu üç şey her kimde olursa dünya ve ahiret hayrıyla rızıklanmıştır: Onlar şunlardır: Kaza ve kaderden hoşnut olmak, belalara sabretmek ve genişlikte Allah’a şükretmek.” [394]

5346. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah kula dünya ve ahiret hayrından herhangi bir şeyi sadece güzel ahlak ve güzel niyeti sebebiyle verir.” [395]

5347. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kimde dört haslet bulunursa, Allah kendisine dünya ve ahiret hayrını bir araya toplamıştır.” Kendisine, “O dört haslet nedir ey Allah’ın Resulü?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Şükreden bir kalp, zikreden bir dil, orta halli bir ev ve saliha bir eş.” [396]

5348. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dört şey kime verilirse şüphesiz kendisine dünya ve ahiret hayrı verilmiştir: Sabreden bir beden, zikreden bir dil, şükreden bir kalp ve saliha bir eş.” [397]

5349. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dört şey kime verilmişse şüphesiz kendisine dünya ve ahiret hayrı verilmiştir: Doğru konuşmak, emaneti eda etmek, karın iffeti ve güzel ahlak.” [398]

5350. İmam Sadık (a.s), kendisini dünya ve ahiret hayrına ulaştıracak ve kendisine çok kısa gelecek bir şeyi soran birine şöyle buyurdu: “Yalan söyleme!” [399]

5351. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey her zaman az bulunur: Allah yolunda kardeş, saliha ve Allah’ın dininde kendisiyle ülfet edilen bir eş ve kemal sahibi bir çocuk. Her kim bu üçünden birine sahip olursa, dünya ve ahiret hayrına ulaşmış ve dünyadan bir çok nasip elde etmiş olur.” [400]

5352. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kime dünyada dört haslet verilmişse şüphesiz kendisine dünya ve ahiret hayrı verilmiş ve her ikisinden de nasip elde etmiş sayılır: Kendisini Allah’ın haramlarından koruyan takva, kendisiyle insanlar arasında yaşadığı güzel ahlak, cahilin cehaletini defeden bir hilim, dünya ve ahiret işlerinde kendisine yardımcı olan saliha bir eş.” [401]

5353. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali’nin (a.s) kitabında Allah Resulunün (s.a.a) minberinde şöyle buyurduğunu gördük: Kendisinden başka ilah olmayana andolsun ki mümine dünya ve ahiret hayrı sadece Allah hakkındaki güzel zannı, ümidi, güzel ahlakı ve müminlerin gıybetini etmekten sakınması sebebiyle verilmiştir.”[402]

5354. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adamın biri Peygamber’e (s.a.a) gelerek şöyle dedi: “Bana öyle bir amel öğret ki Allah ve yaratıkları beni sevsin, Allah servetimi çoğaltsın, beni sağlıklı kılsın, ömrümü uzatsın ve beni seninle haşretsin.” Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Bu altı hasletin altı haslete ihtiyacı vardır. Allah’ın seni sevmesini istiyorsan ondan kork ve sakın. Yaratıkların seni sevmesini istiyorsan onlara ihsanda bulun ve ellerinde olan şeyleri terk et. Allah’ın malını çoğaltmasını istiyorsan malını temizle, Allah’ın seni sağlıklı kılmasını istiyorsan çok sadaka ver. Allah’ın ömrünü uzatmasını istiyorsan sıla-i rahimde bulun. Allah’ın seni benimle mahşur kılmasını istiyorsan vahit ve kahhar olan Allah huzurunda uzun secdelerde bulun.” [403]

1159.Bölüm

Hayrın Anlamı

5355. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayır, malının veya evladının çoğalması değildir. Şüphesiz ki hayır ilminin çoğalması, hilminin büyümesi ve rabbine ibadet sayesinde insanlar arasında yücelmendir. O halde eğer iyilik yapmış olursan, Allah’a hamdedersin; eğer kötülük etmiş olursan, Allah’tan bağışlanma dilersin.” [404]

5356. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “İçinde şer olmayan hayır; nimetle birlikte olan şükür ve nazil olan belalara karşı sabırdır.” [405]

5357. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sonrası ateş olan hayır hayır değildir ve sonrası cennet olan şer şer değildir.” [406]

1160. Bölüm

Allah bir Kulun Hayrını Dileyince

5358. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu dünyaya zahid (itinasız) kılar, dininde fakih eder, ona ayıplarını gösterir. Bu üç haslet her kime verilmişse kendisine dünya ve ahiret hayrı verilmiştir.” [407]

5359. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu dininde fakih kılar ve ona kemalini ilham eder.” [408]

5360. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah bir kulun hayrını dileyince onu dinde fakih kılar, dünyaya itinasız yapar ve ona kendi ayıplarını gösterir.” [409]

5361. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince karnını ve tenasül organını iffetli kılar (günahlardan korur).” [410]

5362. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince ona kanaati ilham eder ve eşini ıslah eder.” [411]

5363. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu dinde fakih kılar ve kendisine yakin ilham eder.” [412]

5364. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince ona iktisatlı olmayı, güzel idare etmeyi ilham eder, onu kötü idare etmekten ve israftan korur.” [413]

5365. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince ona doğru bir akıl ve dürüst bir amel bağışlar.”[414]

5366. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince karnını yiyeceklerden ve tenasül organını haramlardan iffetli kılar (korur).” [415]

5367. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince kendisi için nefsinden emreden ve sakındıran bir vaiz karar kılar.”[416]

5368. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu över.” Kendisine, “Nasıl över?” denilince şöyle buyurdu: “Ölümünden önce kendisi için salih bir amel kapısını açar ve sonra kendine doğru canını alır.” [417]

5369. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu çalıştırır.” Kendisine, “Nasıl çalıştırır?” denilince şöyle buyurdu: “Ölüm anında etrafındakiler kendisinden hoşnut olsun diye ona salih bir amel kapısı açar.”[418]

5370. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu uykusunda kınar.” [419]

5371. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince ölümünden önce onu temizler.” Kendisine, “Kulu temizleyen şey nedir?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Ona salih bir amel ilham eder ve sonra canını alır.” [420]

5372. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince kendisine kalbinin kilidini açar, içine yakin ve doğruluk koyar. Böylece kalbini gittiği yoldan haberdar kılar ve kendisine selim bir kalp, doğru bir dil, güzel bir huy, duyan bir kulak ve gören bir göz bağışlar.” [421]

5373. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah bir kulun hayrını dileyince kalbinde beyaz bir nokta icad eder. Neticede kalp hakkı aramaya koyulur ve o zaman yuvasına dönen bir kuştan daha hızlı bir şekilde sizin inancınıza yönelir.” [422]

5374. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “...Yarattığım, sonra hidayet ettiğim, sonra ahlakını güzelleştirdiğim ve cimriliğe düşürmediğim kulun hayrını istemiş olurum.” [423]

5375. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bir kulun hayrını dilerse kalbinde nurdan bir nokta icad eder, kalbin kulaklarını açar ve kendisine yol gösteren bir meleği vekil kılar. Allah bir kulun kötülüğünü dileyince kalbinde siyah bir nokta icad eder, kalbinin kulaklarını kapatır ve ona saptırıcı bir şeytanı vekil kılar.” Sonra şu ayeti okudu: “Allah hangi kulunun hidayetini dilerse, kalbini İslam için açar.” [424]

5376. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah bir kulun hayrını dileyince göğsünü İslam için açar. Kendisine bunu verince de artık dilini hak üzere konuşturur, kalbini hakka bağlar, böylece hakla amel eder. Allah kendisine bunları toplayınca da İslam’ı kemale ulaşır.” [425]

1161. Bölüm

Allah Bir Kavmin Hayrını Dileyince

5377. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kavmin hayrını dileyince fakihlerini arttırır ve cahillerini azaltır. Böylece fakih konuşunca, dostlar bulur. Cahil konuştuğunda ise yenilir. Allah bir kavmin de kötülüğünü isteyince cahillerini çoğaltır, fakihlerini azaltır. Böylece cahil konuşunca kendisine yardımcılar bulur, fakih konuştuğunda ise mahkum edilir.” [426]

5378. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kavmin hayrını dileyince onları duyucu kılar. Duymayan kimseye Allah duyursa bile o gerisin geriye yüz çevirir ve hiç duymamış gibi davranır.” [427]

5379. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bir kavmin beka ve rüştünü irade ederse onlara iktisatlı ve iffetli olmayı nasip eder. Allah bir kavmin yok olmasını dilerse kendilerine (kendilerinden veya başkaları tarafından) hıyanet kapısını açar. “kendilerine verilene sevinince ansızın onları yakaladık da umutsuz kalıverdiler.” [428]

bak. el- Ummet, 120. Bölüm; ed- Devlet, 1283. Bölüm

1162. Bölüm

Allah Bir Ailenin Hayrını Dileyince

5380. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir ailenin hayrını dileyince onları dinde fakih kılar, küçükleri büyüklerini sayar; kendilerine aile ilişkilerinde samimiyet ve harcamalarında orta yol ve tutumluluğu nasip eder. Kendilerine ayıplarını gösterir. Böylece ondan tövbe ederler. Allah onlara bundan başkasını dilerse onları kendi hallerine bırakır.” [429]

1163. Bölüm

Hayırlı İşlerde Acele Etmeye Teşvik

5381. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Başka bir işle meşguliyetten dolayı mahrum kalmamak için hayırlı işlere koşun.” [430]

5382. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırlı bir işi yapmaya niyetlenince onu erteleme. Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bazen kendisine itaatle meşgul olan bir kuluna bakar ve şöyle der: İzzetime ve celalime andolsun ki bundan sonra sana azap etmeyeceğim.” [431]

5383. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Babam şöyle buyuruyordu: “Hayırlı bir işe niyetlenince acele davran. Şüphesiz ne olacağını bilemezsin.” [432]

5384. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kimin yüzüne hayır kapısı açılırsa bu fırsattan istifade etmelidir. Zira bu kapının yüzünün ne zaman kapanacağını bilemez.” [433]

5385. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden biri hayırlı bir işe veya birine fayda vermeye niyetlenince sağında ve solunda iki şeytan hazır olur. Bu yüzden bu iki şeytan kendisini ondan alı-koymadan acele davranmalıdır.” [434]

5386. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim hayırlı bir işe himmet ederse acele davranmalıdır. Şüphesiz ertelenen her işten şeytan bir fırsat elde eder.” [435]

5387. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah acele yapılan hayrı sever.” [436]

5388. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırlı işte acele davran ki doğruyu bulasın.” [437]

bak. el-İcleh, 2539.Bölüm ve 2540. Bölüm; et-Tesabuk, 1737. Bölüm

1164. Bölüm

Hayrın Farklı Anlamları

5389. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kardeşlerinin en hayırlısı sana mali yardımda bulunandır. Ondan daha hayırlısı ise sana kifayet edendir.” [438]

5390. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı malın, sana hacetin hakkında yardımcı olandır.” [439]

5391. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hakkında sabrettiğin en hayırlı kimse kendisinden başka çarenin olmadığı kimsedir.” [440]

5392. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı arkadaşlar dört kişilik arkadaşlardır, en hayırlı seriyye dört yüz kişilik seriyyedir, en hayırlı ordu ise dört bin kişilik ordudur.” [441]

5393. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlı anahtarı doğruluktur. En hayırlı mühürleri ise vefadır.” [442]

5394. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı din İbrahim’in (a.s) dinidir.” [443]

5395. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı sünnet Muhammed’in sünnetidir.” [444]

5396. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı azık takvadır.” [445]

5397. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı ilim fayda verendir.” [446]

5398. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı amel fayda verendir.” [447]

5399. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı hidayet uyulandır.” [448]

5400. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı zenginlik nefis zenginliğidir.” [449]

5401. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kalbe atılan en hayırlı şey yakindir.” [450]

5402. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı el infak eden eldir.” [451]

5403. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı belde sana tahammül edendir.” [452]

1165. Bölüm

İnsanların En Hayırlıları

Kur’an:

“Güçlü ve anlayışlı olan kullarımız İbrahim, İshak ve Yakup'u da an. Biz onları ahiret yurdunu düşünen, içten bağlı kimseler kıldık. Doğrusu onlar katımızda seçkin, hayırlı kimselerdendirler. İsmail’i, Elyesa'yı, Zülkifl'i de an. Hepsi iyilerdendir.” [453]

5404. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz en hayırlılarınız takva sahibi, temiz, elleri açık (cömert) olan, kötü dilli ve şehvetine düşkün olmayan, anne babasına iyilik eden ve ailesini başkasına muhtaç etmeyendir.” [454]

5405. İmam Ali (a.s), aziz ve celil olan Allah nezdinde insanların en hayırlıları sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’tan en çok korkan, en çok takva üzere amel eden ve dünyadan en çok yüz çevirendir.” [455]

5406. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “En hayırlılarınız, en cömertleriniz, en kötüleriniz ise en cimrilerinizdir.” [456]

5407. Resulullah (s.a.a), kendisine, “insanların en hayırlısı olmayı istiyorum” diyen birine şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı, insanlara fayda veren kimsedir. O halde insanlara faydalı ol.” [457]

5408. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı, insanların kendisinden istifade ettiği kimsedir.” [458]

5409. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı insanların kendisinden faydalandığı kimsedir.” [459]

5410. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kulların en hayırlısı kendisinde şu beş haslet toplanan kimsedir: İyilik ettiğinde sevinir, kötülük ettiğinde mağfiret diler, kendisine iyilik verilince şükreder, belaya uğrayınca sabreder ve zulme uğrayınca bağışlar.” [460]

5411. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı dünyadan yüz çeviren, rağbeti az olan, şehveti ölen, imanı halis olan ve yakini doğru olandır.” [461]

5412. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı genişliğinde cömert ve şükredici olandır. İnsanların en hayırlısı darlığında fedakar ve sabırlı olandır.” [462]

5413. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı, kalbinden hırsı çıkaran ve rabbine itaatte isteklerine isyan edendir.” [463]

5414. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı nefsinin şehvetlerinden temizlenen, gazabını söküp atan ve rabbini razı edendir.” [464]

5415. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı gazaplandığında hilimli (yumuşak) olan, zulme uğradığında bağışlayan ve kendisine kötülük edildiğinde iyilikte bulunandır.” [465]

5416. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı, insanların zahmetine katlanandır.” [466]

5417. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların makam açısından en hayırlısı, atının üzerine oturup düşmanına korku salan ve düşmanlarının kendisini korkuttuğu kimsedir.” [467]

5418. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en hayırlısı çabuk gazaplanmayan ve hemen hoşnut olan kimsedir.” [468]

1166. Bölüm

Müminlerin En Hayırlısı

5419. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız, Allah’ın nefsi hususunda kendisine yardım ettiği ve neticede nefsine malik olan kimsedir.” [469]

5420. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız hızla göç ettiğini bilip, göçü için azık edinendir.” [470]

5421. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız, görünüşü sizlere Allah’ı hatırlatandır.” [471]

5422. Resulullah (s.a.a), kendisine, “Ey Allah’ın Resulü! Hangi arkadaş hayırlıdır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Görünüşü sizlere Allah’ı hatırlatan ve konuşması ilminizi arttırandır.” [472]

5423. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız sizleri hayırlı işlere davet edendir.” [473]

5424. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız günah ve suçlardan münezzeh olanlardır.” [474]

5425. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız yemek yediren, selamı yayan ve insanlar uyurken namaz kılandır.” [475]

5426. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız, güzel konuşan, yemek yediren ve gece insanlar uyurken namaz kılan kimsedir.” [476]

1167. Bölüm

İşlerin En Hayırlısı

5427. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı, en itidalli olandır.” [477]

5428. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı, farzlardır, işlerin en kötüsü ise bidatlardır.” [478]

5429. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı, yakini ortaya çıkarandır.” [479]

5430. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı akıbet açısından en hayırlı olandır.” [480]

5431. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı tamahtan soyunandır.” [481]

5432. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı, başlangıcı kolay, neticesi güzel ve akıbeti övülmüş olandır.” [482]

5433. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlerin en hayırlısı aşırı gidenin ona geri döndüğü ve geride kalanın ona katıldığı orta yoldur.” [483]

5434. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Allah’ın Kulları! Sizlere ilahi takvayı tavsiye ediyorum. Şüphesiz takva kulların tavsiye edildiği en hayırlı şey ve Allah indinde, işlerin en hayırlı sonudur.” [484]

bak. Eş-Şerr, 1974. Bölüm

1168. Bölüm

Az da Olsa Hayırlı İşi Küçük Görmekten Sakınma

5435. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırlı işler yapın! Az da olsa hayırlı şeyi küçümsemeyin, şüphesiz hayrın küçüğü de büyüktür ve azı da çoktur.” [485]

5436. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayrın hiç bir şeyini küçümsemeyin, şüphesiz yarın seni sevindirdiğini görürsün.” [486]

1169. Bölüm

Sadece Şunlar Hayırlıdır

5437. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyada sadece şu iki kişi için hayır vardır: Günah işleyip günahını tövbeyle telafi eden ve hayırlarda acele eden kimse.” [487]

5438. İmam Ali (a.s) sürekli şöyle buyururdu: “Dünyada sadece iki kişi için hayır vardır: Her gün iyiliğini arttıran kimse ve kötülüğünü tövbeyle telafi eden kimse.” [488]

5439. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayatta sadece iki kişi için hayır vardır: İtaat edilen alim ve can kulağıyla dinleyen kimse.” [489]

1170. Bölüm

En Hayırlı Ahlak

5440. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bilin! Sizlere dünya ve ahiretin en hayırlı ahlakını göstereyim mi?” Kendisine, “Evet ey Allah’ın Resulü” denilince şöyle buyurdu: “Kendisinden kopan kimseyle ilişki kuran, kendisini mahrum edene bağışta bulunan ve kendisine zulmedeni bağışlayan.” [490]

5441. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bilin! Sizlere dünya ve ahiret ehlinin en hayırlı ahlakını haber vereyim mi?” Kendisine, “Evet ey Allah’ın Resulü” denilince şöyle buyurdu: “Alemde selamı yaymak!” [491]

bak. el-İhsan, 866; er-Rahim, 1466. Bölüm; el-Mukafat, 3505. Bölüm; el- Eh, 45. Bölüm

1171.Bölüm

Hayrı Umulmayan Kimse

5442. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şu üç kimsenin asla hayrı umulmaz: Gizli halinde Allah’tan korkmayan, yaşlılığında günahtan sakınmayan ve ayıplardan utanmayan kimsenin.” [492]

1172. Bölüm

Hayır ve Şer Ölçüsü

5443. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hayır ve şer sadece insanlarla tanınır. Hayrı tanımak isteyince, hayır işle ki ehlini tanıyasın. Kötülüğü tanımak istediğinde ise kötülük yap ki ehlini tanıyasın.” [493]

bak. el-Hakk, 898, 899. Bölümler

1173. Bölüm

Hayır Ehlinin Sıfatları

5444. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki şüphesiz münezzeh olan Allah hayır için ehil, hak için sütunlar ve itaat için ise koruyucu takdir etmiştir.” [494]

5445. Mirac hadisinden şöyle yer almıştır: “Ey Ahmed! Şüphesiz hayır ve ahiret ehli kimseler, utangaç ve hayası çok kimselerdir. Ahmaklıkları az, faydaları çok, düzenleri azdır. İnsanlar onlardan rahattadır. Nefisleri kendilerinden sıkıntıdadır. Sözleri ölçülüdür, nefislerini hesaba çeker ve kınarlar. Gözleri uyur ama kalpleri uyumaz. Gözleri ağlar, kalpleri Allah’ı zikreder, insanlar gafillerden yazılınca onlar zikredenlerden yazılırlar... Göz açıp kapayıncaya kadar bile olsa, hiç bir şey onları Allah’tan alıkoymaz. Çok yemek istemez ve çok konuşmazlar, çok elbiseleri olmaz, insanlar, onlara göre ölülerdir. Allah ise onlara göre diri ve ayaktadır.” [495]

5446. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İyilerin sünneti, yumuşak konuşmak ve herkese selam vermektir..” [496]

bak. el-Ma’ruf (2), 2699. Bölüm

1174. Bölüm

Hayırdan daha üstün Şey Nedir?

5447. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayırdan daha hayırlı şey hayrı yapandır. ” [497]

5448. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Doğruluktan daha güzeli söyleyenidir, hayırdan daha hayırlısı yapanıdır.” [498]

5449. İmam Hadi (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırdan daha hayırlısı yapanıdır, güzelden daha güzeli söyleyenidir ve ilimden daha üstünü taşıyanıdır.” [499]

5450. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayrı yapan, hayırdan daha hayırlıdır. Kötülüğü yapan ise kötülükten daha kötüdür.” [500]

5451. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gücünüz yettiğince hayır yapın! Hayır yapan kimse hayırdan daha hayırlıdır.” [501]

5452. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayırdan daha hayırlısı sadece hayrın sevabıdır.” [502]

1175. Bölüm

Hayır Kapıları

5453. İmam Bakır (a.s), Süleyman b. Halid’e şöyle buyurmuştur: “Sana hayrın kapılarını haber vermemi ister misin?” Süleyman, “Evet, sana feda olayım” deyince şöyle buyurdu: “Oruç ateş karşısında bir kalkandır, sadaka günahları siler ve insanın gece yarısı Allah’ın zikri için ayağa kalkmasıdır.” [503]

5454. İmam Sadık (a.s), Ali b. Abdulaziz’e şöyle buyurmuştur: “Sana hayrın kapılarını haber vereyim mi? Oruç kalkandır. Sadaka günahları temizler ve insanın gece yarısı kalkıp rabbiyle münacaat etmesi” Sonra şu ayeti tilavet etti: “Vücutlarını yataklardan uzak tutup...” [504]

5455. Resulullah (s.a.a) Muaz b.Cebel’e şöyle buyurmuştur: “Sana hayır kapılarını haber vereyim mi?” Muaz, “Evet, ey Allah’ın Resulü” deyince şöyle buyurdu: “Oruç cehennem karşısında bir kalkandır, sadaka hataları örter, insanın Allah’ın hoşnutluğunu taleb ederek gece yarısı (ibadet için) kıyam etmesi.” Sonra şu ayeti okudu: “vücutlarını yataklardan uzak tutup...” [505]

5456. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayır çoktur. Hayrı işleyen ise azdır.” [506]

bak. el-Birr, 342. Bölüm

1176. Bölüm

Hayra Kılavuzluk Etmenin Değeri

5457. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayra kılavuzluk eden de hayrı işleyen kimse gibidir.” [507]

5458. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayrın kılavuzu, hayrı işleyen kimse gibidir.” [508]

5459. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hayra kılavuzluk eden kimseye, hayrı işleyen kimse gibi sevap vardır.” [509]

1177. Bölüm

Allah-u Teala’nın Seçtikleri

5460. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala sözlerden dört, meleklerden dört, Peygamberlerden dört, doğrulardan dört, şehitlerden dört, kadınlardan dört, günlerden dört ve topraklardan dört tanesini seçmiştir.

Sözden seçtiği şunlardır: Sübhanallah, elhamdulillah, la ilahe illallah ve Allah-u Ekber. Her namazın arkasından bu dört cümleyi söyleyen kimseye on iyilik yazılır, on kötülüğü silinir ve on derecesi yükselir.

Meleklerden seçtiği ise şunlardır: Cebrail, Mikail, İsrafil ve Azrail

Peygamberlerden ise İbrahim’i halil, Musa’yı kelim, İsa’yı Ruh ve Muhammed’i habib olarak seçmiştir.

Doğrulardan seçtiği ise şunlardır: Sıddık olan Yusuf, Habib-i Naccar ve Ali b. Ebi Talib”[510]

Şehitlerden seçtikleri ise şunlardır: Yahya b. Zekeriyya, Circis’un-Nebi, Hamza b. Abdulmuttalib ve Cafer- i Tayyar.

Kadınlardan seçtiği ise şunlardır: Meryem b. İmran, Firavun’un karısı Asiye binti Müzahim, Fatimat’uz-Zehra ve Hatice binti Huveylid

Aylardan seçtikleri ise şunlardır: Recep, Zilka’de, Zilhicce ve Muharrem. Bunlar haram olan dört aylardır.

Günlerden seçtikleri ise şunlardır: Ramazan bayramı günü, Arefe günü, Kurban bayramı günü ve suyun tandırdan fışkırdığı gün olan Cuma günü.[511]

Şüphesiz Mekke’de namaz kılmaz, yüz bin namaza, Medine’de (Mescid’un-Nebi’de) namaz kılmak, yetmiş beş bin namaza, Beyt’ul-Mukaddeste namaz kılmak elli bin namaza ve Kufe (Mescidi’nde) namaz kılmak yirmi beş bin namaza bedeldir. [512]

1189. Bölüm

Dua

Kur’an:

“De ki: “duanız olmasa Rabbim size ne diye değer versin?” Yalanladığınız için, azâb yakanızı bırakmayacaktır.”[569]

“Rabbiniz: “Bana dua edin ki duanıza icabet edeyim. Bana kulluk etmeyi büyüklüklerine yediremiyenler alçalmış olarak cehenneme gireceklerdir” buyurmuştur.”[570]

5515. İmam Ali (a.s) oğlu Hasan’a (a.s) yaptığı vasiyetinde şöyle buyurmuştur: “Bil ki şüphesiz dünya ve ahiretin melekutunun hazinelerini elinde tutan, senin dua etmene izin vermiş, sana icabet edeceğini üstlenmiş, sana bağışta bulunması için kendisinden istemeni emretmiştir. O rahim ve kerimdir. Seninle kendisi arasına seni O’ndan engelleyecek birisini karar kılmamış ve katında senin için şefaat edecek birine seni sığındırmamıştır... Sonra dua ve ondan istemek olan hazienelerinin kilidini eline vermiştir. O halde istediğin zaman dua ederek hazinelerinin kapılarını açabilirsin.”[571]

5516. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ibadetimden çekinenler hor bir halde cehenneme gireceklerdir” İmam şöyle buyurdu: “İbadetten maksat duadır. En üstün ibadet duadır.”

Ben (Zürare), “Şüphesiz ki İbrahim çok yumuşak huylu ve çok sabırlı idi” deyince de imam şöyle buyurdu: “(Ayette geçen) “evvah” kelimesi aslında dua anlamındadır.” [572]

5517. İmam Bakır (a.s), kendisine, “Çok Kur’an okumak mı daha iyidir yoksa çok dua etmek mi?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Dua etmek. Sen Allah-u Teala’nın şu sözünü duymadın mı? “De ki: “Duanız olmasa Rabbim size ne diye değer versin?” [573]

5518. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Duayı terk etmek günahtır.” [574]

5519. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dua ibadetin beynidir. Hiç kimse dua ile helak olmaz.” [575]

5520. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua başarının anahtarları ve kurtuluşun gerdanlıklarıdır.” [576]

5521. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua kurutuluşun gerdanlıkları ve başarının kandilleridir.” [577]

5522. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua rahmetin anahtarı ve karanlığın meşalesidir.” [578]

5523. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dua müminin silahı, dinin direği, göklerin ve yerin nurudur.” [579]

5524. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aynı ameli yapan iki kişi cennete girer ama biri arkadaşını daha üstün görür ve şöyle der: Ey Rabbim! İkimiz de aynı şeyi yaptık o halde ona neden daha üstün bağışta bulunuyorsun.” Allah tebarek ve teala şöyle buyurur: “O benden istedi, ama sen istemedin.” [580]

5525. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a yeryüzünde en sevimli amel duadır.” [581]

5526. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala nezdinde duadan daha saygın bir şey yoktur.” [582]

5527. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz insanların en acizi duadan aciz olandır.” [583]

5528. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Çok dua et ki şeytanın zararından salim kalasın.” [584]

5529. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua et ve, “iş işten geçmiş” deme. Şüphesiz aziz ve celil olan Allah nezdinde sadece dua ile elde edilen bir makam vardır.” [585]

5530. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a dua et ve, “iş işten geçmiş” deme.”

Zurare şöyle diyor: Şüphesiz İmam’ın maksadı şudur ki kaza ve kadere olan imanın dua hususunda ısrarlı olmana engel olmamalıdır.” [586]

5531. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde en sevimli şey Allah’tan dilekte bulunmaktır.” [587]

5532. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet duadır.” [588]

5533. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bütün hayırlı işlerin yarısı ibadettir, diğer yarısı ise duadır.” [589]

5534. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah kıyamet günü müminlerin duasını amele çevirir ve bu yüzden cennette onlara fazla ihsanda bulunur.” [590]

5535. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri (a.s) çok dua eden biriydi.” [591]

5536. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlardan münezzeh olan Allah’ı en çok bilen kimse, O’ndan en çok dilekte bulunan kimsedir.” [592]

5537. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet duadır. Allah kula dua için izin verirse ona rahmet kapısını açar. Şüphesiz hiç kimse dua ile helak olmaz.” [593]

bak. Kenz’ul Ummal, 2/62

1190. Bölüm

Dua Peygamberlerin Silahıdır

5538. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizleri düşmanlarınızdan kurtaracak ve rızkınızı artıracak bir silahı göstereyim mi?” Kendisine, “Evet ey Allah’ın Resulü” denilince şöyle buyurdu: “Gece gündüz Rabbinize dua edin. Şüphesiz ki müminlerin silahı duadır.” [594]

5539. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua güzel bir silahtır.” [595]

5540. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Peygamberlerin silahıyla kuşanın.” Kendisine, “Peygamberlerin sialhı nedir?” denilince şöyle buyurdu: “Duadır.” [596]

5541. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua mızraktan daha etkilidir.” [597]

5542. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dua keskin silahtan daha etkilidir.” [598]

5543. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua keskin mızraktan daha etkilidir.” [599]

5544. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua müminin kalkanıdır.” [600]

1191. Bölüm

Dua Kesinleşmiş Kaza ve Kaderi Bile Değiştirir

5545. İmam Bakır (a.s), Zürare’ye şöyle buyurmuştur: “Sana Allah Resulunün (s.a.a) istisna etmediği bir şeyi haber vermeyeyim mi?” Ben, (Zürare) “Evet söyle” deyince şöyle buyurdu: “Dua, her ne kadar kesinleşmiş de olsa kaza ve kaderi değiştirir. (İmam kesinleşmiş kaza ve kaderi teşbih ve beyan etmek için) parmaklarını birbirine geçirdi.” [601]

5546. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duadan ayrılmayın. Şüphesiz ki Allah için dua etmek ve Allah’tan bir şey dilemek, kaza ve kaderi kesinleşmiş ve sadece uygulaması kalmış olan belayı bile defeder. Nitekim aziz ve celil olan Allah’a dua edilir ve bir şey dilenilirse belayı tümüyle geri çevirir.” [602]

5547. Amr b. Yezid şöyle diyor: “İmam Kazım’ın (a.s) şöyle buyurduğunu işittim: Şüphesiz dua taktir edilmiş veya edilmemiş her şeyi (belayı) defeder.” Ben, “taktir edileni bildim de taktir edilmeyen nedir?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Yani artık asla taktir edilmez.” [603]

5548. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua nazil olan ve olmayan her türlü belayı defeder.” [604]

5549. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kaza ve kader sadece dua ile geri çevrilir.” [605]

5550. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sakınma insanı kaderden kurtarmaz. İnsanı kaderden sadece dua kurtarır.” [606]

5551. İmam Sadık (a.s), ashabına şöyle buyurmuştur: “Uzun belayı kısasından ayırt ediyor musunuz?” Biz, (ashap) “Hayır” deyince şöyle buyurdu: “Bela anında sizden birine dua ilham edilirse bilin ki şüphesiz o bela kısadır.”[607]

1192. Bölüm

Dua Her Hastalığın Şifasıdır

5552. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duadan ayrılma, şüphesiz ki duada her hastalığın şifası vardır.”[608]

5553. Muhammed bin Müslim şöyle diyor: “İmam Bakır’a (a.s) şöyle arzettim: “Allah’ın Resulü (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bu siyah tanede (çörekotu) zehir dışında her şeyin şifası var.” İmam, “Evet” dedi.” Daha sonra şöyle buyurdu: “Sana içinde her türlü hastalığın ve zehirin de şifasının olduğu şeyi haber vermeyeyim mi?” Ben, “Evet” deyince şöyle buyurdu: “Dua.”[609]

1193. Bölüm

Dua Her Türlü Belayı Defeder

5554. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bela inmeden önce dua ile bela dalgalarını kendinizden uzaklaştırın. Taneyi yarana ve insanları yaratana yemin olsun ki bela mümine, selin yüksek tepeden aşağı dökülmesinden ve tatar atlarının koşmasından daha hızlı ulaşır.”[610]

5555. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bela dalgalarını dua ile defedin. Şüphesiz belanın usandırdığı müptela kimse, duaya, beladan güvende olmayan afiyetteki kimseden daha muhtaç değildir.” [611]

5556. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim kendisine bir belanın çatacağından korkar da bela gelmeden önce dua ederse aziz ve celil olan Allah onu asla belaya düşürmez.” [612]

5557. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dua belayı karşılar. Kıyamete kadar birbirleriyle karşı karşıya dururlar.” [613]

5558. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bela indikten sonra yapılan duadan istifade edilmez.” [614]

5559. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz münezzeh olan Allah’ın gazapları ve cezaları vardır. O halde sizlere gelip çatarsa onları dua ile uzaklaştırın. Şüphesiz belayı dua dışında bir şey uzaklaştıramaz.” [615]

5560. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bela kapılarını dua ile kapatın.” [616]

5561. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bela kapılarını istiğfar ile kapatın.” [617]

bak. el-Bela, 416. Bölüm

1194. Bölüm

Önce Duada Öncelik

Kur’an:

“İnsanın başına bir sıkıntı gelince Rabbine yönelerek O’na yalvarır. Sonra Allah, katından bir nimet verince önceden kime yalvarmış olduğunu unutuverir; Allah'ın yolundan saptırmak için O’na eşler koşar. De ki: “küfrünle az bir müddet zevklen, şüphesiz sen cehennemliksin.” [618]

“İnsana bir darlık gelince, yan yatarken, oturur veya ayakta iken bize yalvarıp yakarır; biz darlığını giderince, başına gelen darlıktan ötürü bize hiç yalvarmamışa döner. İsraf edenlere yaptıkları böylece güzel görünür.” [619]

“Yoksa, darda kalana, kendisine yakardığı zaman karşılık veren, başındaki sıkıntıyı gideren ve sizi yeryüzünün sahipleri yapan mı? Allah'ın yanında başka bir ilah mı? Pek kıt düşünüyorsunuz.” [620]

bak. Zümer, 49, Yunus, 22; Ankebut, 65; Rum, 33; Lokman, 32; En’am, 40, 41, 63; İsra, 67

5562. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Rahatlığında kendini Allah’a tanıt ki şiddetli sıkıntı anında seni tanısın.” [621]

5563. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duada öncelikli davranan kimseye bela indiğinde icabet edilir ve melekler şöyle der: “Bu ses tanıdık bir sestir ve göklerden örtülü kalmaz.” Her kim de duada öncelikli davranmazsa kendisine bela indiğinde icabet edilmez ve melekler şöyle der: “Biz bu sesi tanımıyoruz.” [622]

5564. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümine zorluk anında dua ettiği gibi rahatlık anında da aynı şekilde dua etmesi yakışır.” [623]

5565. “Allah-u Teala Davud’a (a.s) şöyle vahyetti: “Rahatlık günlerinde beni an ki ben de zorluk günlerinde sana icabet edeyim.” [624]

5566. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s), münacaatında şöyle buyurmuştur: “Beni rahatlığın kendisini azdırdığı ve belanın yere serdiği kimselerden kılma. Onlar sadece kendilerine bela inince seni çağırır ve sadece haceti olduğunda seni anar. Böyle olunca senin için yere kapanır ve elleri dilekte bulunmak için sana uzanır.” [625]

5567. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul rahatlık anında Rabbini anınca Allah onu beladan kurtarır.” [626]

1195. Bölüm

Her Hacetinde Duaya Teşvik

5568. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir ayakkabı bağı bile olsa her ihtiyacınızı aziz ve celil olan Allah’tan dileyin. Şüphesiz Allah onu kolaylaştırmadıkça, kolay olmaz.” [627]

5569. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden her biri tüm ihtiyaçlarını hatta kopmuş ayakkabı bağını bile Allah’tan dilemelidir.” [628]

5570. “Allah Musa’ya şöyle vahyetmiştir: Ey Musa! İhtiyaç duyduğun her şeyde, hatta koyunun otunu ve hamurunun tuzunu bile benden dile.” [629]

5571. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duadan ayrılmayın. Şüphesiz dua gibi hiç bir şeyle Allah’a yakın olamazsınız. Küçük bir şey için bile olsa, küçük olduğu sebebiyle dua etmeyi terketmeyin. Zira küçük ihtiyaçlar da büyük ihtiyaçaları gideren kimsenin elindedir.” [630]

5572. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Küçük ihtiyaçlarınızı küçümsemeyin. Şüphesiz Allah-u Teala nezdinde müminlerin en sevimlisi en çok dileyendir.” [631]

5573. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden her biri ihtiyaçlarını, hatta tuzunu ve ayakkabı bağını bile Rabb’inden dilemelidir.” [632]

1196. Bölüm

Dua İcabetin Anahtarıdır

Kur’an:

“Kullarım sana beni sorarlarsa, bilsinler ki ben, şüphesiz onlara yakınım. Benden isteyenin, dua ettiğinde duasını kabul ederim. Artık onlar da davetimi kabul edip bana iman etsinler ki doğru yolda yürüyenlerden olsunlar.” [633]

“Rabbiniz: “Bana dua edin ki size icabet edeyim. Bana kulluk etmeyi büyüklüklerine yediremiyenler alçalmış olarak cehenneme gireceklerdir” diye buyurmuştur.” [634]

5574. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebareke ve Teala...bir peygamberi göndermek istediğinde ona şöyle buyurmuştur: “Tatsız bir olay seni üzdüğünde beni çağır ki icabet edeyim.” Allah bunu benim ümmetime de ihsan etmiştir. Nitekim şöyle buyurmuştur: “Beni çağırın ki size icabet edeyim.” [635]

5575. İmam Sadık (a.s), Allah Tebarek ve Teala’nın, “Allah’ın insanlara açtığı rahmeti hiç kimse engelleyemez” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “(Bu rahmet) duadır.” [636]

5576. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bulut yağmurun hazinesi olduğu gibi dua da icabetin hazinesidir.” [637]

5577. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’tan izin isterse Allah ona izin verir.” [638]

5578. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim münezzeh olan Allah’ın kapısını çalarsa kapı kendisine açılır.” [639]

5579. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Çalınan her kapı mutlaka çok geçmeden çalan kimsenin yüzüne açılır.” [640]

5580. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah yüzüne dua kapısını açtığı herkese mutlaka icabet kapısını da açmıştır.” [641]

5581. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden her kimin yüzüne dua kapısı açılırsa icabet kapıları da açılmıştır.” [642]

5582. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a dua kapısını yüzüne açtığı kimseye icabet kapısını kapatması yaraşmaz. Allah böyle yapmaktan yücedir.” [643]

5583. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kula icabet etmek istediğinde ona dua etme iznini (başarısını) verir.” [644]

5584. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir şeyi arzular ve o şey aziz ve celil olan Allah’ın rızasına uygun olursa, o şey kendisine ihsan edilmedikçe dünyadan ayrılmaz.” [645]

5585. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Çok dua et, şüphesiz dua her rahmetin anahtarı ve her hacetin gideriliş sebebidir. Allah nezdinde olan şeylere sadece dua ile erişilir. Bir kapı çok çalınırsa mutlaka çok geçmeden çalan kimsenin yüzüne açılır.” [646]

5586. Bezenti şöyle diyor: “İmam Rıza’ya (a.s) şöyle dedim: “Fedan olayım! Ben kaç yıldır Allah’tan bir hacetimin giderilmesini istiyorum. Ama icabetinin ertelenmesinden dolayı kalbimde bir şüphe oluştu...” Bana şöyle buyurdu: “De bakayım: Eğer sana bir söz söylersem ona itimat eder misin?” Ben, “Fedan olayım, eğer senin sözünüze güvenmezsem kimin sözüne güveneyim?...” İmam şöyle buyurdu: “O halde Allah’a daha fazla itimat et, zira Allah sana (icabet) vaat etmiştir. Nitekim Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Kullarım sana sorunca...” [647]

1197. Bölüm

Duanın İcabet Şartları

5587. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duanın adabına riayet et. Eğer duanın adabına riayet etmezsen icabet beklentisi içinde olma... Bil ki eğer Allah bize duayı emretmeseydi ama biz halis bir şekilde dua etmiş olsaydık yine de fazlı ve keremi sebebiyle bizlere icabet ederdi. Kendisi duanın şartlarını yerine getiren kimseye icabet etmeyi garantilediği halde nasıl icabet etmez?” [648]

Burada duanın müstecab olması için gerekli olan, Masumlar’dan (a.s) nakledilen en önemli şartlarını zikrediyorum:

1-Marifet

5588. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Her kim benim fayda veya zarar verdiğimi bildiği halde benden bir şey isterse kendisine icabet ederim.” [649]

5589. İmam Sadık (a.s), kendisine, “neden dua ediyoruz da duamız müstecap olmuyor” diyen bir topluluğa şöyle buyurmuştur: “Çünkü şüphesiz sizler tanımadığınız bir kimseye dua ediyorsunuz.” [650]

5590. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “O halde davetime icabet etsinler ve bana inansınlar” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Yani benim istedikleri şeyi kendilerine bağışlayabileceğimi bilsinler.” [651]

bak. 1206. Bölüm; 5717. Hadis

2-Marifetin Gerektirdiği Şeylerle Amel Etmek

Kur’an:

“Ey İsrailoğulları! Size verdiğim nimeti hatırlayın ve ahdimi yerine getirin ki ben de ahdimi yerine getireyim; sadece benden korkun.” [652]

5591. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Amelsiz dua eden kimse yaysız ok atan kimseye benzer.” [653]

5592. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Yemeğe yeterince tuz atıldığı gibi, iyilikle birlikte de yeterince dua edilmelidir. ” [654]

5593. İmam Ali (a.s), kendisine, “Allah, “bana dua edin sizlere icabet edeyim” diye buyurmuştur; o halde neden dua ediyoruz da icabet edilmiyor?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Zira kalpleriniz sekiz hıyanette bulunmuştur. İlk olarak siz Allah’ı tanıdınız, ama hakkını sizlere farz kıldığı şekilde eda etmediniz. Dolayısıyla bu tanımanız sizlere fayda vermedi... Dualarınızın kapılarını ve yollarını kapattığınız takdirde hangi duanız kabul olacak?” [655]

5594. İmam Sadık (a.s), aynı sorunun cevabında şöyle buyurmuştur: “Zira sizler Allah’a verdiğiniz söze vefa göstermediniz. Allah şöyle buyuruyor: “Ahdime vefa gösterin ki, ahdinize vefa göstereyim” Allah’a yemin olsun ki eğer Allah’ın ahdine vefa göstermiş olsaydınız, Allah da sizin ahdinize vefa gösterirdi.” [656]

5595. “Allah Musa’ya (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Ey Musa! Beni temiz bir kalp ve doğru bir dille çağır.” [657]

5596. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul Allah Tebarek ve Teala’yı doğru bir niyet ve halis bir kalple çağırınca, aziz ve celil olan Allah’ın ahdine vefa ettikten sonra kendisine icabet edilir. Ama aziz ve celil olan Allah’ı niyet ve ihlas olmaksızın çağırırsa kendisine icabet edilmez. Nitekim Allah da şöyle buyurmuyor mu: “Ahdime vefa gösterin ki ben de ahdinize vefa göstereyim.” O halde vefa gösteren kimse vefa görür.” [658]

3-Kazanç Temizliği

5597. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı dua takvalı göğüs ve temiz kalpten çıkan duadır.” [659]

5598. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul, yiyeceği haram olduğu halde elini Allah’a doğru kaldırınca bu haliyle kendisine nasıl icabet edilsin?” [660]

5599. Resulullah (s.a.a), kendisine, “duamın kabul olmasını istiyorum” diye söyleyen birine şöyle buyurmuştur: “O halde yiyeceğini temiz kıl. Karnına haram lokma girmesin.” [661]

5600. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kazancını temiz kıl ki duan kabul olsun. Şüphesiz insan haram bir lokma ağzına götürdüğü taktirde kırk gün duası kabul olmaz.” [662]

5601. Kutsi bir hadiste şöyle yer almıştır: “Dua senden, icabet ise bendendir. Dolayısıyla haram yiyen kimsenin duasından başka hiç bir dua benden örtülü kalmaz.” [663]

5602. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kimi duasının müstecap olması sevindiriyorsa o halde kazancını temiz kılsın.” [664]

5603. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden her kim kendisine icabet edilmesini istiyorsa kazancını temizlemeli ve insanların hakkını ödemelidir. Karnında haram olan veya yanında halktan birine ait bir hak bulunan kimsenin duası Allah’a yükselmez.” [665]

5604. Rivayet edildiği üzere Musa (a.s) şiddetle yalvarıp yakaran, ellerini göğe doğru kaldıran ve dua eden birini gördü. Bunun üzerine Allah Musa’ya (a.s) şöyle vahyetti: “Eğer o şöyle ve böyle de yapsaydı duası kabul olmazdı. Zira onun karnında, sırtında ve evinde haram vardır.” [666]

4-Dua Anında Kalp Huzuru ve Yumuşaklığı

5605. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki şüphesiz Allah gafil ve habersiz olan kalbin duasına icabet etmez.” [667]

5606. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki şüphesiz Allah gafil kalbin duasını kabul etmez.” [668]

5607. Resulullah (s.a.a), Allah’ın en büyük isminin ne olduğu sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’ın isimlerinden hepsi de büyüktür. O halde kalbini Allah’tan başka her şeyden boşalt ve Allah’ı istediğin isimle çağır.” [669]

5608. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah gafil ve habersiz kalbin duasını kabul etmez.” [670]

5609. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah gafil ve dikkatsiz kalbin duasına icabet etmez. O halde dua edince kalbinle yönel, sonra icabet edileceğine yakin et.” [671]

5610. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah katı olan kalbin duasına icabet etmez.” [672]

5611. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kalbiniz yumuşadığında dua etmeyi ganimet bilin. Şüphesiz ki kalp yumuşaklığı rahmettir.” [673]

5612. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bedenin titrediğinde, gözlerin ağladığında ve kalbin yumuşadığında o anı ganimet bil ki şüphesiz sana teveccüh edilmiştir.” [674]

5613. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden birisi kalbi yumuşayınca dua etsin. Şüphesiz kalp halis olmadıkça yumuşamaz.” [675]

Bu Bölümle ilgili olan hadisler de ileride zikredilecektir.

1198. Bölüm

İcabetin Engelleri

1-Günah

5614. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul Allah’tan bir hacet dilerse Allah da yakın gelecekte ve biraz ertelemeyle o hacetini giderir. Ama kul sonradan günaha düçar olur. Bunun üzerine Allah Tebarek ve Teala meleğe şöyle der: “Onun hacetini giderme ve onu mahrum kıl, zira o kendini benim gazabıma maruz bıraktı ve benden taraf mahrumiyete müstahak oldu.” [676]

bak. 1204.Bölüm; ez-Zenb, 1383. Bölüm

2-Zulüm

5615. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah İsa b. Meryem’e (a.s) şöyle vahyetti: “İsrailoğullarının önde gelenlerine şöyle de: “Ben sizlerden birinin ve boynunda kul hakkı olan hiç kimsenin duasına icabet etmem.” [677]

5616. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah şöyle buyuruyor: “İzzetim ve celalime andolsun ki bir mazlum kendisine zulmedilen bir hak hususunda bana dua ederde, kendisi de aynı zulmü başkasına işlerse asla kendisine icabet etmem.” [678]

5617. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala İsa’ya (a.s) şu öğütü vermiştir: “Ey İsa! İsrailoğullarının zalimlerine şöyle de: Ayaklarınızın altında haram ve evlerinizde put varken sakın bana dua etmeyin. Zira ben, bana dua edene icabet edeceğime dair yemin ettim, benim ona icabetim (dua yerinden) dağılıncaya kadar kendileri için lanet olacaktır.” [679]

5618. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Birisine zulmedilipte kendisine zulmedene beddua ettiğinde aziz ve celil olan Allah şöyle buyurur: “Başka birisi de senin ona zulmettiğini söyleyerek beddua ediyor, istersen ikinizin de bedduasını kabul edeyim ve istersen de affıma uğramak için erteleyeyim.” [680]

bak. 1204. Bölüm

3-Duanın İlahi Hikmetle Uyumsuzluğu

5619. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz münezzeh olan Allah’ın keremi hikmetiyle çelişmez. Bu yüzden her dua müstecap olmaz.” [681]

İbn-i Sina şöyle diyor: “Duanın icabet sebebi, sebeplerin ilahi hikmetle uyuşmasıdır. Yani bir şey hakkında dua eden birinin duası ile Allah tarafından o şeyin gerçekleşme sebebi bir araya gelmektedir. Dolayısıyla eğer, “O şey dua ve o duayla uyuşması olmaksızın vücuda gelebilir mi?” diye sorulursa şöyle deriz: “Hayır, zira her ikisinin de sebebi birdir ve bu sebep duayı o şeyin vücuda geliş sebebi kılan Allah’tır. Nitekim ilaç kullanmayı da, hastanın sıhhat bulma sebebi kılmıştır. Hasta ilaç kullanmadıkça asla iyileşmez. Gerçekleşmesi için dua ettiğimiz şey bir hikmet esasınca, ilahi kaza ve kader minvali üzeri o şeyin varlık sebebiyle buluşur. Dolayısıyla dua etmek gerekir. Duanın icabetini beklemek de farzdır...”[682]

1199. Bölüm

Dua Etmenin Adabı

1-Besmele

5620. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bismillahirrahmanirrahim ile başlayan dua reddedilmez.” [683]

2-Allah’ı Övmek

5621. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz başında övgü olmayan her dua kısırdır.” [684]

5622. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri’nin (a.s) kitabında yer aldığı üzere Allah’tan bir şey dilemeden önce onu övmek gerekir. O halde aziz ve celil olan Allah’a dua edince önce onu öv.” Ravi şöyle diyor: “Ben, “Nasıl övelim” diye sorunca İmam şöyle buyurdu: “Şöyle demelisin: “Ey bana şahdamarımdan yakın olan! Ey insan ile kalbi arasına giren! Ey en yüce yerde görülen! Ey benzeri olmayan!” [685]

3-Muhammed ve Ehl-i Beyt’ine Salavat Göndermek

5623. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizin bana salavat göndermeniz dualarınız için icabet ve amelleriniz için temizliktir.” [686]

5624. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e salavat gönderilmedikçe (Allah’tan) örtülüdür.” [687]

5625. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim aziz ve celil olan Allah’tan bir ihtiyacını dilemek isterse Muhammed’e ve Ehl-i Beyt’ine salavat göndermekle başlasın. Sonra Allah’tan hacetini dilesin. Sonunda da Muhammed’e ve Ehl-i Beyt’ine salavat göndersin. Zira aziz ve celil olan Allah duanın başını ve sonunu kabul ettiği halde ortasını terk etmekten daha yücedir. Zira Muhammed’e ve Aline gönderilen salavat örtülü kalmaz.” [688]

5626. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her dua Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e salavat göndermedikçe göklerden örtülüdür.” [689]

4-Salihleri Şefaatçi Kılmak

5627. Masumların (a.s) duasında şöyle yer almıştır: “Allahım! Eğer günahlarım senin nezdinde yüzsuyumu dökmüşse ve senden duamı engellemişse o halde Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e salavat gönder. Onların yüzü suyu hürmetine ya Rabbi dualarımı kabul et.” [690]

5628. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’tan bir ihtiyacını dilemek istediğinde şöyle de: “Allahım! Ben senden Muhammed ve Ali’nin hakkı için diliyorum. Şüphesiz onların senin nezdinde bir makamı vardır.” [691]

5629. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’ın açık ve gizli elçileri vardır. O halde Allah’ın açık elçileri hakkı için bir şey dilediğinde gizli elçilerinin hakkı için de dile.” [692]

5-Günahını İtiraf Etmek

5630. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duada önce övmek, sonra günahını itiraf etmek ve sonra da icabet edilmesini istemek gerekir.” [693]

6-Yalvarıp Yakarmak

5631. “Allah-u Teala Musa’ya (a.s)şöyle vahyetmiştir: “Ey Musa! Bana dua edince korku, panik ve endişe ile dua et, yüzünü yere sür, bedeninin değerli organlarıyla karşımda secdeye kapan, karşımda horluk ve tevazu içinde dur ve benimle münacaat ettiğinde haşyetle korkan bir kalple münacaatta bulun.” [694]

5632. “Allah-u Teala İsa’ya (a.s) şöyle öğüt vermiştir: “Ey İsa! Bana üzgün ve kurtarıcısı olmayan boğulmak üzere olan birisi gibi dua et… Bana sadece horluk, yalvarıp yakarmak ve ihlas üzere dua et. Bana böyle dua edersen ben de icabet ederim.” [695]

5633. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın Resulü (s.a.a) yalvarıp yakarma ve dua anında, yiyecek bir şey isteyen bir sefil gibi dua ediyor ve ellerini yukarı kaldırıyordu.” [696]

7-İki Rekat Namaz Kılmak

5634. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adamın biri camiye girdi, iki rekat namaz kıldı, sonra aziz ve celil olan Allah’tan hacetini diledi. Allah’ın Resulü (s.a.a) şöyle buyurdu: “Bu kul rabbinden çok çabuk diledi.” Daha sonra başka birisi geldi, iki rekat namaz kıldı, sonra aziz ve celil olan Allah’ı övdü, Peygamber’e ve Ehl-i Beyt’ine salavat gönderdi. Bunun üzerine Allah’ın Resulü (s.a.a) ona şöyle buyurdu: “(Allah’tan) Dile ki sana verilecektir.” [697]

5635. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim doğru dürüst abdest alır, iki rekat namaz kılar, rüku ve secdelerini kamil bir şekilde yerine getirir sonra selam verir, aziz ve celil olan Allah’ı ve Allah’ın Resulünü över ve ardından hacetini dilerse şüphesiz yerinde dilemiş olur. Her kim de yerinde hayrı taleb ederse, ümitsiz geri dönmez.” [698]

8-Hiç bir Duayı Küçük Görmemek Gerekir.

5636. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala... icabetini duanın içinde gizlemiştir. O halde hiç bir duayı küçük görme. Zira bir çok defa icabet edilir de sen bilmezsin.” [699]

9-İstediğini Çok Görmemek

5637. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah şöyle buyuruyor: “... Eğer kullarımın kalpleri, en mutlu kalbin arzusuna benzer bir arzu içinde olursa bu arzular kullarımdan birinin deniz suyuna daldırdığı bir iğne gibi kalır. Zira benim bağışım da, vaadim de sözdür. Ben bir şeye, “ol” dersem o olur.” [700]

5638. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Eğer ilk ve son, canlı ve ölü, yaş ve kuru tümünüz toplansanız ve herkes istediğini dilese ve de ben onları giderecek olsam, benim mülküme en küçük bir etkisi olmaz.” [701]

5639. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah Peygamberlerinden birine şöyle vahyetti: “... Eğer yedi kat gök ve yeryüzü benden tümüyle bir şey dilese ve hepsinin hacetini tek tek giderecek olsam, yine de bir sinek kanadı kadar bir şey mülkümden eksilmez. Sorumlusu olduğum mülküm nasıl azalsın?” [702]

5640. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’tan isteyin ve çok isteyin. Zira Allah için hiç bir şey büyük/çok değildir.” [703]

5641. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hiç bir isteği çok görmeyin. Zira Allah nezdinde olanlar taktir ettiğinizden daha çoktur.” [704]

10-İsteklerde Yüce Himmet Sahibi Olmak

5642. İmam Ali (a.s), oğlu Hasan’a (a.s) vasiyetinde şöyle buyurmuştur: “Kendin için güzelliği kalacak olan ve vebali yok olacak olan şeyi dilemelisin. Mal ve servet senin için kalmaz ve sen de onun için baki kalmazsın.” [705]

5643. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ebu Zer Allah korkusundan o kadar ağladı ki gözleri rahatsız oldu. Ona, “Neden gözlerin şifa bulsun diye Allah’a dua etmiyorsun?” dediklerinde ise Ebu Zer şöyle dedi: “Ben bu işten (gözlerimin iyileşmesinden) gafilim. Buna fazla önem vermiyorum.” Kendisine, “Seni hangi şey bundan gafil kıldı?” dediklerinde ise şöyle dedi: “İki büyük şey: Cennet ve Cehennem” [706]

5644. Rabia b. Ka’b şöyle diyor: “Günün birinde Allah’ın Resulü (s.a.a) bana şöyle buyurdu: “Ey Rabia! Yedi yıl bana hizmet ettin, benden bir şey istemiyor musun?” Ben şöyle dedim: “Ey Allah’ın Resulü! Bana düşünmem için fırsat ver.” Ertesi gün sabah Allah Resulünün huzuruna vardım. Bana, “Ey Rabia! Benden hacetini dile” deyince şöyle dedim: “Allah’tan beni seninle cennete götürmesini dile.” dedim. Bana, “Sana bunu kim öğretti?” dedi. Ben, “Ey Allah’ın Resulü! Bana hiç kimse öğretmedi. Kendi kendime düşündüm ve şöyle dedim: “Eğer ondan servet istersem sonunda yok olacak, eğer ondan uzur ömür veya evlat istersem hepsinin sonu ölümdür.” Rabia daha sonra şöyle dedi: “Allah’ın Resulü bir müddet başını önüne saldı ve sonra şöyle buyurdu: “Ben bu şeyi yapacağım, sen de çok secdelerle bana yardımcı ol.” [707]

5645. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adamın biri Allah Resulünün huzuruna vardı, selam verdi, Müslüman oldu ve sonra şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü! Beni tanıyor musun?” Allah’ın Resulü, “Sen kimsin?” diye sordu. O, “Ben, cahiliyye döneminde falan gün Taif’te geldiğin evin sahibiyim ve ben sana ikramda bulundum. Allah’ın Resulü, “Hoş geldin, şimdi ne istiyorsun?” diye buyurdu. O şahıs, “Ben, çobanlarıyla birlikte ikiyüz koyun istiyorum” dedi. Allah’ın Resulü (s.a.a), ona istediği şeyi vermelerini emretti ve ashabına şöyle buyurdu: “Bu şahıs, İsrailoğullarından olan yaşlı kadının Musa’dan (a.s) istediği şeyi isteme himmetine sahip olamadı.” [708]

5646. İmam Sadık (a.s), İsrailoğullarından yaşlı kadının Musa’ya (a.s) sorduğu şey hakkında şöyle buyurmuştur: “O yaşlı kadın şöyle dedi: “Benim için bir kaç şey yapmadan bu işi yapmayacağım: Ayaklarımı hızlı yürütmeli, gözlerimi geri vermeli, gençliğimi iade etmeli ve bana kendinle cennette yer vermelisin.” [709]

11-Herkes İçin Dua Etmek

5647. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden biri dua edince herkes için dua etsin. Zira bu dua icabete daha yakındır, her kim kendisine dua etmeden önce kardeşlerinden kırk kişi için dua ederse, o dua hem onlar, hem de kendisi hakkında müstecap olur.” [710]

5648. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim, kendisine dua etmeden önce kırk mümine dua ederse duası müstecap olur.” [711]

12-Gizli Dua

Kur’an:

“Rabbini gönülden ve korkarak yüksek olmayan hafif bir sesle sabah akşam an, gafillerden olma.” [712]

5649. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Gizli yapılan bir dua açık yapılan yetmiş duaya denktir.” [713]

5650. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kulun gizlice yaptığı tespih ve duanın sevabını Allah tebarek ve Teala’dan başka hiç kimse bilmez.” [714]

bak. Ez- Zikr, 1352. Bölüm

13-Toplu Dua

5651. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kırk kişi bir araya gelir ve herhangi bir şey hakkında Allah’a dua ederse mutlaka icabet edildiği bir halde ayrılırlar.” [715]

5652. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Babam için tatsız bir olay baş gösterdiğinde, kadın ve çocukları topluyar, dua ediyor, onlar da “amin” diyorlardı.” [716]

Ben diyorum ki: Bu tür rivayetleri ve gizli duanın faziletine delalet eden önceki rivayetlerin arasını şöyle bulmak mümkündür: Önceki rivayetlerde toplu dua edilmesinin toplumsal etkisinin olmadığı hususlar ele alınmıştır veya şeriatın sadece gizli hallerde dua edilmesini güzel gördüğü hususlarla ilgilidir. Teheccüt (gece) namazı kılmak gibi. Ama ikinci grup hadisler ise toplu dua edilmesinin toplumsal etkilerinin olduğu veya hadiste zikri geçen özel konulara özgü hususlarla ilgilidir.

bak. Er-Riya, 1420. Bölüm

14-İcabet Hakkında Hüsnü Zan İçinde Olmak

5653. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İcabet edileceğine yakin ettiğiniz bir halde Allah’a dua edin.” [717]

5654. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua edince kalbinle Allah’a yönel ve icabetinin kapıda olduğunu düşün.” [718]

5655. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dua ettiğinde icabetinin kapıda olduğunu zannet.” [719]

15-Uygun Bir Zaman Seçmek

5656. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir farzı eda ederse, duası Allah nezdinde müstecaptır.” [720]

5657. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç vakitte dualar Allah’tan örtülü kalmaz: Bir farzı yerine getirdikten sonra, yağmur yağdığı zaman ve yeryüzünde Allah’ın bir mucizesi ortaya çıktığı zaman.” [721]

5658. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a dua edeceğiniz en hayırlı vakit seher vakitleridir.” Daha sonra Yakub’un (a.s) sözünü nakleden şu ayeti okudu: “Yakında sizler için Rabbimden mağfiret dileyeceğim.” Allah’ın Resulü daha sonra şöyle buyurdu: “Onlar için duayı seher vaktine bıraktı.” [722]

5659. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah için bir hastayı ziyaret ederse o hastanın kendisi hakkında ettiği duayı Allah kabul eder.” [723]

16-Israr

5660. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah insanların birbirinden ısrarla bir şey istemesini hoş görmez. Ama bunu kendisi hakkında hoş görür.” [724]

5661. Tevrat’ta şöyle yer almıştır: “Dualarda ısrarlı olun ki icabetle rahmet sizi kuşatsın ve afiyet sizleri müjdelesin.” [725]

5662. Hakeza Tevrat’ta şöyle yer almıştır: “Her kim benim ihsanımı ümit ederse benden ısrarla dilemelidir.” [726]

5663. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’tan dilemekte ısrarlı ol ki rahmet kapıları yüzüne açılsın.” [727]

5664. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki mümin kul aziz ve celil olan Allah’tan hacetini dilemekte ısrar ederse mutlaka haceti giderilir.” [728]

5665. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah ısrarla dua eden kimseyi sever.” [729]

5666. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’tan hacetini dileyen ve icabet olsun veya olmasın dualarında ısrar eden kula Allah rahmet etsin.” [730]

5667. “Allah-u Teala Musa’ya (a.s) şöyle dedi: “...Ey Musa! Nezdimde olan şeylere rağbet eden ve yaptıklarından pişman olan kimse gibi bana dua et.” [731]

5668. “Hakeza Allah Musa’ya (a.s) şöyle buyurmuştur: “Benden bir şey dileyince, yanımdaki şeylere rağbetinin nasıl olduğuna bir bak.” [732]

bak. el-Mucat, 3853. Bölüm

1200.Bölüm

Dua Eden Kimsenin Terketmesi Gereken Hususlar

1- Olmayacak ve Doğru Olmayan Şeyler İçin Dua Etmek

5669. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey dua sahibi! Olmayacak veya doğru olmayan şeyleri Allah’tan dileme.” [733]

5670. İmam Ali (a.s), hangi duanın daha etkisiz olduğu sorulunca şöyle buyurmuştur: “Olmayacak şeyler için yapılacak olan dua.” [734]

5671. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben, “Allahım! Beni kullarından hiç birine muhtaç etme” diye dua edince Allah’ın Resulü şöyle buyurdu: “Ey Ali! Böyle deme. Herkes mutlaka diğer insanlara ihtiyaç duyar.” Ben, “Ey Allah’ın Resulü! Nasıl dua edeyim?” diye sorunca şöyle buyurdu: “De ki: Allahım! Beni kötü yaratıklarına muhtaç etme.” [735]

5672. İmam Ali (a.s), “Allahım! Fitneden sana sığınırım” diyen birine şöyle buyurmuştur: “Senin malından ve çocuklarından Allah’a sığındığını görüyorum. Allah-u Teala şöyle buyuruyor: “Şüphesiz mallarınız ve evlatlarınız fitnedir.” O halde şöyle de: “Allahım! Saptırıcı fitnelerden sana sığınırım.” [736]

5673. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Allah’ın kendisiyle bazınızı bazınıza üstün kıldığı şeyleri temenni etmeyin” ayeti hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “İnsan başkasının eşini ve kızını arzu etmemelidir. Aksine onların benzerlerini arzu etmelidir (ki Allah ona da versin.)” [737]

2-Acele Etmek

5674. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul dua edince acele etmediği takdirde Allah Tebarek ve Teala sürekli hacetini giderme işinde olur.” [738]

5675. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul acele eder ve Allah’tan istemekten el çekerse Allah-u Teala şöyle buyurur: “Kulum acele etti, ihtiyaçlarını benden başka birisinin giderebileceğini sanıyor.” [739]

5676. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin acele etmediği ve ümitsizce duadan el çekmediği takdirde sürekli olarak Allah’ın rahmetinde, genişliğinde ve hayrındadır.” Ravi şöyle diyor: “Ben, “Nasıl acele ediyor?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Kul şöyle der: “Ben falan falan zamandan beri dua ediyorum, ama hiç bir icabet görmedim.” [740]

5677. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar acele etmedikçe sürekli hayır üzere olurlar.” Kendisine, “Ey Allah’ın Resulü! (s.a.a) nasıl acele ediyorlar?” deyince şöyle buyurdu: “İnsanlar şöyle derler: “Biz dua ediyoruz ama müstecap olmuyor.” [741]

3-İşinin Salahını Allah’a Öğretmeye Kalkışmamak

5678. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Ey Ademoğlu! Sana emrettiğim hususlarda bana itaat et ve seni islah edecek şeyi bana öğretme.” [742]

5679. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah arşının üstünde şöyle buyurmuştur: “Ey kullarım! Sizlere emrettiğim hususlarda bana ibadet edin ve bana sizleri islah edecek şeyi öğretmeye kalkışmayın. Şüphesiz ben onu daha iyi bilirim ve maslahatınız hususunda sizlere cimri davranmam.” [743]

5680. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a bilmediği şeyi öğretmeye kalkışırsa Allah’ın arşı titrer.” [744]

1201. Bölüm

Haceti İstemediği Halde Giderilen Kimse

5681. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Her kim benden bir şey istemeyi unutacak kadar zikrimle meşgul olursa, isteyenlere verdiğim en iyi şeyi ona veririm.” [745]

5682. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a ibadetten dolayı istemekten gafil kalırsa, Allah isteyenlere verdiği şeyin en hayırlısını ona verir.” [746]

5683. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Her kim benim zikrim sebebiyle istemekten gaflet ederse, benden istemeden önce ona veririm.” [747]

5684. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyuruyor: “Her kim zikrimden dolayı istemekten gaflet gösterirse, isteyenlere verdiğim şeyin daha büyüğünü ona veririm.” [748]

5685. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kulun aziz ve celil olan Allah’a bir haceti bulunduğunda önce Allah’ı övmeli Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e selevat göndermelidir. Bu taktirde hacetini unutsa bile Allah onun hacetini dilemeden önce karşılar.” [749]

5686. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir defa Allah’a dua ettim bana icabet etti ve ben hacetimi unuttum. Zira Allah’ın cevap vermesi ve dua esnasında kuluna yönelmesi kulun O’ndan bir şey dilemesinden çok daha büyük ve değerlidir. Hatta istediği şey cennet ve ebedi nimetler bile olsa.” [750]

5687. Ebu Hamza şöyle diyor: “Şüphesiz Allah Davud’a (a.s) şöyle vahyetti: “Ey Davud! Şüphesiz emrime itaat eden kulumun hacetini daha dilemeden karşılarım ve bana dua etmeden ona icabet ederim.” [751]

5688. Fatımat’uz Zehra (s.a) şöyle buyuruyor: “Her kim Allah’a halis bir ibadet gönderirse, aziz ve celil olan Allah da ona en üstün maslahatını indirir.” [752]

bak. el-İbadet, 2503. Bölüm

1202. Bölüm

Duası Kabul Olan Kimse

5689. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden birinin Rabbinden talep ettiği her şeyin kendisine bağışlamasını dilemesi için tüm insanlardan ümidini kesmesi ve sadece Allah’a ümit bağlaması gerekir. Aziz ve celil olan Allah onun gerçekten böyle olduğunu bilince Allah’tan istediği her şeyi kendisine ihsan eder.” [753]

5690. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim herhangi bir şey hususunda insanlara ümit bağlamaz ve tüm işlerini aziz ve celil olan Allah’a havale ederse, aziz ve celil olan Allah onun tüm hacetlerine icabet eder.” [754]

5691. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalbinde Allah’ın rızasından başka hiç bir istek olmayan kimseye Allah’tan istediği her şeye icabet edileceği konusunda garanti veriyorum.”[755]

5692. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalplerinizi inceleyiniz. Eğer Allah kalplerinizi kendi yaptığı işlere oranla her türlü hoşnutsuzluk düşüncesinden temiz kılmışsa bu taktirde Allah’tan istediğinizi dileyin.” [756]

bak. el-Bihar, 46/51, Ali Bin. Hüseyin’in Duası

1203. Bölüm

Müstecap Olan Dualar

5693. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç dua Allah-u Teala’dan örtülü kalmaz: Kendisine iyilik yaptığı zaman babanın oğula yaptığı dua ile kendisine eziyet ettiği zaman aleyhine ettiği beddua, mazlumun zalim hakkında ettiği beddua ile mazlumun, zalimden intikamını almada ona yardım eden kimse hakkında ettiği dua ve bizim için mümin kardeşine mali yardımda bulunduğu kimseye mümin insanın ettiği dua ile kendisine muhtaç olduğu ve ihtiyacını giderebildiği halde gidermeyen kimse aleyhinde ettiği beddua.” [757]

5694. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Babanın bedduasından sakının. Şüphesiz babanın bedduası kılıçtan daha keskindir.” [758]

5695. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dört kişinin duası asla reddolmaz: Adil imamın, babanın oğula ettiği dua, insanın gıyabında kardeşi için ettiği dua ve mazlumun duası. Azameti yüce olan Allah şöyle buyurmuştur: “İzzetim ve celalime andolsun ki her ne kadar uzun da sürse sonunda intikamını alacağım.” [759]

5696. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dört kişinin duası asla reddolmaz: Adil imamın halkı için ettiği dua, iyi babanın evladı için ettiği dua, iyi çocuğun babası için ettiği dua ve mazlumun duası. İsmi yüce olan Allah şöyle buyurmuştur: “İzzetim ve celalime andolsun ki her ne kadar uzun da sürse sonunda intikamını alacağım.” [760]

5697. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sakın mazlum bir müslümana zulmetmek hususunda zalime yardımcı olmayınız. Zira size beddua ederse bedduası müstecap olur. Şüphesiz babamız Resulullah (s.a.a) şöyle buyuruyordu: “Şüphesiz mazlum müslümanın duası müstecap olur.” [761]

5698. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ümmetimin çocuklarının duası günahlara bulaşmadıkça müstecap olur.” [762]

5699. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir topluluğa iyilik eder de, onlar kendisine teşekkür etmezlerse ve o da haklarında beddua ederse bedduası müstecap olur.” [763]

5700. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kur’an okuyan kimsenin duası er veya geç kabul olur.” [764]

bak. Ez- Zulm, 2469. Bölüm

1204. Bölüm

Müstecap Olmayan Dualar

5701. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dört kişinin duası müstecap olmaz: Evinde oturduğu halde “Allahım! Bana rızık ver” diyen kimsenin duası. Kendisine şöyle denir: “Sana rızık talep etmeni emretmedim mi?” Karısına beddua eden erkeğin bedduası. Ona da şöyle denir: “Onun işini sana havale etmedim mi?” Hakeza malı olupta heder eden ve “Allahım! Bana rızık ver.” diyen kimsenin duası. Ona da şöyle denir: “Sana iktisatlı olmanı emretmedim mi?” Hakeza hiç bir belge ve delil olmaksızın birine borç veren kimsenin duası... Allah ona şöyle buyurur: “Sana şahit tutmanı emretmedim mi?” [765]

5702. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’ın Resulü (s.a.a) bir gece evinden dışarı çıktı, göklere baktı ve şöyle buyurdu: “Bu saat, (kötü yönetici), şair, polis, (kötü gece bekçisi) tambur ve davul çalan kimse dışında herkesin duasının kabul olduğu bir saattir.” [766]

5703. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Benden başkasına tevessül eden yaratığı göklerin ve yerin sebeplerinden kesip atarım. O zaman benden bir şey isterse ona bağışlamam ve beni çağırırsa ona cevap vermem.” [767]

5704. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Musa bin İmran (a.s) secde halinde olan ashabın birinin yanından geçti. İşi bitip dönünce onun hala secde halinde olduğunu gördü. Musa (a.s) ona şöyle dedi: “Eğer hacetin benim elimle giderilseydi onu giderirdim. Aziz ve celil olan Allah Musa’ya şöyle vahyetti: “Ey Musa! Eğer boynu kırılıncaya kadar da secde etse, sevmediğim şeylerden el çekmedikçe ve sevdiğim şeylere yönelmedikçe yine de isteğini kabul etmem.” [768]

5705. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İyiliği emretmeli ve kötülükten sakındırmalısınız. Aksi taktirde Allah kötülerinizi iyilerinize musallat eder. Bu taktirde iyileriniz dua eder ama duaları kabul olmaz.” [769]

5706. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir zaliminm zulmünü mazur görürse Allah ona zulmedecek birini musallat eder. Bu taktirde dua ettiğinde duası müstecap olmaz ve Allah mazlumiyeti hakkında ona hiç bir sevap vermez.” [770]

5707. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ben Allah’tan dostun dostu hakkında ettiği bedduayı müstecap etmemesini istedim.” [771]

1205. Bölüm

Duanın İcabetinin Erteliniş Sebebi

5708. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duanın icabetinin ertelenişi seni ümitsiz kılmasın. Zira Allah’ın bağışlaması niyetine bağlıdır. Bazen bir duanın icabeti ertelenir ki bu vesileyle dileyene daha büyük bir mükafaat ve ümitvar olana daha çok bağışta bulunulsun. Nice şey istersin de sana verilmez. Ama er veya geç ondan daha iyisi sana verilir. Veya hayır ve maslahat açısından senden esirgenir. Nice istekler karşılandığı taktirde dininin helakine sebep olur.” [772]

5709. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duanın icabetinin ertelenişi seni ümitsiz kılmasın, zira bağış niyete bağlıdır.” [773]

5710. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz (bazen) kul dua edince aziz ve celil olan Allah iki meleğe şöyle der: “Ben onun duasını kabul ettim. Ama hacetini bekletin. Zira onun sesini işitmeği seviyorum. (Bazen de) Kul dua eder, Allah Tebarek ve Telaa ise şöyle buyurur: “Çabuk isteğini karşılayın, onun sesini işitmek istemiyorum.” [774]

5711. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlarınla dualarının yolunu kapattıysan icabetinin ertelenişini geç sayma.” [775]

5712. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ın (Musa ve Harun’un Firavun’u helak etmesini Allah’tan istemesi üzerine), “Şüphesiz duanıza icabet edilmiştir” diye buyurmasından, Firavun’un helak olmasına kadar tam kırk yıl geçti.” [776]

5713. İshak bin Ammar şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s) şöyle arzettim: “Acaba birinin duası müstecap olduğu halde ihtiyacının giderilmesi ertelenebilir mi?” İmam şöyle buyuradu: “Evet, yırmı yıl da ertelenebilir.” [777]

1206. Bölüm

Duanın Müstecap Olmayış Sebepleri

Kur’an:

“Savaş, hoşunuza gitmediği halde size farz kılındı. İhtimal ki hoşlanmadığınız şey sizin iyiliğinizedir ve ihtimal ki sevdiğiniz bir şey sizin kötülüğünüzedir. Siz bilmezsiniz, Allah bilir.” [778]

5714. Zebur’da şöyle yer almıştır: “Allah-u Teala şöyle buyuruyor: “Ey ademoğlu! Sen benden bir şey istiyorsun ben ise senin maslahatın için onu karşılamıyorum. Daha sonra ısrarla isteyince ben de isteğini kabul ediyorum ve sen onun yardımıyla bana karşı günah işliyorsun. Bunun üzerine ben yüzsuyunu dökmek istiyorum ama sen bana dua ediyorsun ve ben günahlarını örtüyorum. Ben sana ne kadar iyilik ettim sen ise bana ne kadar kötülük! Neredeyse artık senden asla hoşnut olmayacak kadar gazap edeceğim.” [779]

5715. İmam Bakır ve İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz bazı kullarım benden itaatimden bir şey diliyor ki bu sebeple onu seveyim. Ama ben ondan esirgiyorum ki bu ameli sebebiyle kendini beğenmişliğe düşmesin.” [780]

5716. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah dünyayı dost ve düşmanına verir. Ama ahireti sadece sevdiklerine verir. Şüphesiz mümin Rabbinden dünyada bir karış yer ister ama Allah ona vermez. Ahireti talep ettiğinde ise Allah ona istediği her şeyi verir. Allah kafire dünyada istediği her şeyi verir ama ahirete bir karış yer ister ama Allah ona vermez.” [781]

5717. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adamın biri Müminlerin Emiri’nin (a.s) yanına vardı ve şöyle dedi: “Ben Allah’a dua ediyorum, ama müstecap olmuyor.” İmam şöyle buyurdu: “Çünkü sen Allah’ı onun sıfatları dışındaki sıfatlarla nitelendiriyorsun. Şüphesiz duanın dört hasleti vardır: Batını ihlas, niyet (kalp) huzuru, vesileyi tanımak ve isteklerinde insaflı olmak. Acaba sen bu dört hasleti bilerek mi dua ediyorsun.” O şahıs, “hayır” deyince imam şöyle buyurdu: “O halde onları tanı.” [782]

5718. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “İzzetime, celalime, azametime ve yüceliğime andolsun ki ben dünyada dostuma kendisini zikrimden alıkoyacak bir şeyi vermekten çekinirim. Çünkü sesini duymak için bana dua etmesini istiyorum. Kafiri ise arzusuna ulaştırırım zira ondan nefret ediyorum. Bana dua etmesini ve sesini işitmek istemiyorum.” [783]

5719. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bazen de bir şey istersin verilmez; fakat, dünyada ya da ahirette bundan daha hayırlısı verilir. Veya verilmemesi senin yararınadır. İstediğin pek çok şey vardır ki, eğer verilirse dinin helak olur. O halde güzelliği sana kalıp vebali senden uzaklaşanı isteyen kimse ol.” [784]

bak. el-Bihar, 93/326/10

1207. Bölüm

Bilinçsiz Dua Etmekten Sakındırmak

Kur’an:

“İnsan iyiliğin gelmesine dua ettiği gibi, kötülüğün gelmesine de dua eder. Esasen insanoğlu acelecidir.” [785]

“Allah: “Ey Nuh! O senin ailenden sayılmaz; çünkü kötü bir iş işlemiştir; öyleyse bilmediğin şeyi Benden isteme. Şüphesiz ben sana öğüt veriyorum; bilgisizlerden olma” dedi.” [786]

5720. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kurtuluş ve helak yollarını bil ki Allah’tan içinde kurtuluşunun olduğunu sandığın, oysa helakine sebep olan bir şeyi istemeyesin. Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “İnsan kötülüğü diler.” [787]

1208. Bölüm

Zalim ve Kafirler İçin Dua Etmekten Sakınmak

Kur’an:

“Cehennemlik oldukları anlaşıldıktan sonra, akraba bile olsalar, puta tapanlar için mağfiret dilemek Peygambere ve müminlere yaraşmaz. İbrahim'in, babası için mağfiret dilemesi, sadece ona verdiği bir sözden ötürü idi. ” [788]

5721. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir zalimin bekası için dua ederse, şüphesiz yeryüzünde Allah’a isyan edilmesini sevmiş olur. ” [789]

5722. İmam Kazım (a.s), kendisine, “Müslüman bir insanın, kafir olan anne beabası için namazda mağfiret dilemesi doğru mudur?” diye soran kardeşi Ali bin Cafer’e şöyle buyurmuştur: “Eğer çocukken onları kaybetmiş ve dolayısıyla Müslüman olup olmadıklarını bilmiyorsa sakıncası yoktur. Ama kafir olduklarını biliyorsa onlar için mağfiret dilememelidir. Eğer bilmiyorsa onlar için dua etsin.” [790]

1209. Bölüm

Dua Tesirsiz Değildir

5723. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminin duası üç halet dışında değildir: Ya kendisi için biriktirilir, ya dünyada karşılanır, ya da kendisine çatacak olan belayı ondan defeder.” [791]

5724. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a dua eden bir Müslüman hakkında, duasında sıla-i rahimi terketmek veya bir günaha ulaşmak olmadığı taktirde -Allah-u Teala üç şeyden birini yapar: Ya duasını dünyada karşılar, ya ahireti için biriktirir veya ondan bir kötülüğü defeder.” [792]

5725. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Söylediğim duanın şartlarına riayet eder ve içini Allah için halis kılarsan şu üç şeyden biri sana müjdeler olsun: Ya çok geçmeden isteğin kabul olur, ya daha iyisi senin için biriktirilir, ya da indiği taktirde seni yok edecek olan bir belayı senden defeder.” [793]

5726. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah müminin hesabını görür ve şöyle buyurur: “Bu hesabı tanıyor musun?” o, “Ey Rabbim! Hayır tanımıyorum” der Allah şöyle buyurur: “Falan ve falan gece şöyle ve böyle dua ettin ve ben onu sana biriktirdim.” İmam daha sonra şöyle buyurdu: “O mümin Allah’ın kendisine verdiği sevabın büyüklüğünü görünce şöyle der: “Ey Rabbim! Keşke dünyada hiç bir duamı kabul etmeseydin de onu benim için ahirete saklasaydın.” [794]

5727. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulunu severse şiddetli sıkıntılara sokar ve başına bela yağmurlarını yağdırır. Bunun üzerine kul Allah’a dua edince şöyle buyurur: “Lebeyk ey kulum, lebbeyk! Eğer istersen senin dünyadaki isteklerini karşılayayım. Şüphesiz isteklererini karşılamaya kadirim. Ama eğer ertelersem nezdimde senin için biriktirdiğim şey, senin için daha iyidir.” [795]

5728. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin ahiretin güzel sevabını görünce dünyada hiç bir duasının müstecep olmamasını arzular.” [796]

5729. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Rabbiniz haya ve kerem sahibidir. Kulu kendisine elini uzattığı halde onu boş olarak döndürmekten haya eder.” [797]

1210. Bölüm

Mümin Kadın ve Erkekler İçin Duanın Etkileri

5730. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hiç bir dua insanın birinin gıyabında yaptığı dua kadar hızlı müstecap olmaz.” [798]

5731. Allah Musa’ya (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Bana günah işlemediğin dilinle dua et!” Musa, “Bu dili nereden getireyim,? diye sorunca Allah şöyle buyurdu: “Bana başkasının diliyle dua et.” [799]

5732. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “En çabuk müstecap olan dua kardeşin kardeşi hakkında gıyabında ettiği duadır. Kardeşi için dua etmeye başlayınca kendisi için tayin edilen melek şöyle der: “Amin, sana da iki katı olsun.” [800]

5733. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müstecap olmaya en yakın ve hızlı dua insanın kardeşine gıyabında ettiği duadır.” [801]

5734. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Fatıma (a.s) dua ettiğinde mümin erkek ve kadınlar için dua eder, kendisi için dua etmezdi. Bu konuda kendisine sorulunca şöyle buyururdu: “Önce komşu sonra ev.” [802]

5735. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müslümanın kardeşi için gıyabında ettiği dua dua eden kimseye rızık kazandırır, ondan belayı defeder ve melek kendisine şöyle der: “Sana da iki katı olsun.” [803]

5736. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminin mümin hakkındaki duası ondan belayı uzaklaştırır ve rızkını artırır.” [804]

5737. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gıyabında kardeşlerine dua et, zira bu iş rızık yağdırır.” İmam bu cümleyi tam üç defa buyurdu.” [805]

5738. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hiç kimsenin duasını küçük sayma. Yahudinin bile kendi hakkındaki duası müstecap olmaz ama sizler hakkındaki duası müstecap olur.” [806]

Ben diyorum ki; insanın gıyabında din kardeşi için dua etmesinin fazileti hakkındaki rivayetler gerçekten de çoktur.

bak. el-Bihar, 93/383, 26. Bölüm; el-Kafi, 2/507; Kenz’ul Ummal, 2/97, 98

1211. Bölüm

Dünya Hayatı

Kur’an:

“O halde sen de zikrimizden dönenlerden ve dünya hayatından başka bir şey istemeyenlerden yüz çevir. Bu onların ulaştıkları bilginin nihayetidir. Doğrusu Rabbin yolundan sapmış olanı bilir, hidayete ermiş olanı da bilir.”[807]

“Ardlarından yerlerine gelen bir takım kötüler, Kitaba mirasçı oldular. “Biz nasıl olsa affedileceğiz” diyerek Kitab’ın hükümlerini değiştirme karşılığında bu değersiz dünyanın mallarını alırlar; yine ona benzer geçici bir şey kendilerine gelince onu da kabul ederlerdi. Onlardan, Allah'a karşı ancak gerçeği söyleyeceklerine dair Kitab üzerine söz alınmamış mıydı? Kitapta olanları okumamışlar mıydı? Allah'a karşı gelmekten sakınanlar için, ahiret yurdu daha hayırlıdır.” [808]

5739. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya herşeyden daha aşağı olduğu için dünya olarak adlandırılmış ve ahiret ceza ve sevap olduğu için ahiret olarak adlandırılmıştır.” [809]

5740. Resulullah (s.a.a), kendisine, “dünya neden dünya olarak adlandırılmıştır?” diye soran Yezid b. Selam’a şöyle buyurmuştur: “Zira şüphesiz dünya aşağılıktır ve ahiretten daha düşük yaratılmıştır. Eğer ahiretle eşit yaratılsaydı ehli fani olmazdı. Nitekim ahiret ehli fani değiller.” “O halde ahiret neden ahiret olarak adlandırılmıştır” diye sorunca da şöyle buyurmuştur: “Çünkü sona ertelenmiştir ve dünyadan sonra gelecektir. Yılları nitelendirilmez, günleri sayılmaz ve sakinleri ölmez.” [810]

5741. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar dünyanın çocuklarıdır. Hiç kimse annesini sevdiği için kınanmaz.” [811]

5742. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar dünyanın çocuklarıdır ve çocuk annesinin sevgisi üzere yaratılmıştır.” [812]

1212. Bölüm

Dünya Ahiretin Tarlasıdır

5743. İmam Bakır (a.s), Allah-u Teala’nın, “Takva sahiplerinin yurdu ne güzeldir” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu yurttan maksat dünyadır.” [813]

5744. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ahirete ne güzel bir yardımcıdır.” [814]

5745. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kendisini kalıcı bir ev bilmeyen kimseye güzel bir ev ve vatan bilmeyen kimseye güzel bir vatandır.” [815]

5746. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ile ahiret elde edilir.” [816]

5747. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya ahiretin tarlasıdır.” [817]

5748. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Musa’ya (a.s) bir münacaatında şöyle buyurmuştur: “Hayır üzere amel edenler dışında bu dünya zalimler yurdudur. Hayır üzere amel edenler için ise dünya ne güzel bir yurttur.” [818]

5749. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kendisini hazırlamayan ve korku üzere olmayan kimse için ne kötü bir yurttur.” [819]

1213. Bölüm

Dünya Ahiret İçin Yaratılmıştır

5750. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah dünyayı, dünyadan sonrası için yarattı. Dünya ehlini de hangisinin güzel amel işleyeceğini bilmek için imtihan etti. Biz dünya için yaratılmadık ve dünya için çalışmakla da emrolunmadık.” [820]

5751. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya, başkası için yaratılmıştır; kendisi için değil.” [821]

5752. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bedenleriniz dünyadan çıkmadan önce kalplerinizi dünyadan çıkarın. Sizler burada imtihan edileceksiniz ve başka bir yer için yaratıldınız.” [822]

5753. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul dünyadan ahireti için, hayatından ölümü için, gençliğinden yaşlılığı için azık almalıdır. Zira dünya sizler için yaratılmış ve sizler ise ahiret için yaratılmışsınız.” [823]

1214. Bölüm

Dünyanın Anlamı(1)

Araç Olan Dünya ve Lanetlenmiş Dünya

5754. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya iki dünyadır. Araç olan dünya ve lanetlenmiş dünya.” [824]

5755. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadece kendisiyle aziz ve celil olan Allah’ın rızası istenen dünya dışında dünyada olan her şey mel’undur, mel’undur.” [825]

5756. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah yolunda kullanılan dışında dünya ve dünyanın içinde olan her şey mel’undur, mel’undur.” [826]

5757. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Musa’ya (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Şüphesiz dünya ceza yurdudur, dünyada Adem’i hatası sebebiyle cezalandırdım ve benim için olan şeyler dışında dünyayı ve dünyanın içindeki her şeyi lanetledim.” [827]

5758. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin dünya öyle bir yurttur ki orada (dünyadan yüzçevirme) olmadan hiç kimse ondan kurtulamaz, esenliğe kavuşamaz. Hiç kimse dünya için sayılabilecek bir şeyle kurtuluşa eremez. İnsanlar dünyaya imtihan nedeniyle müptela olmuşlardır. O halde dünyadan dünya için elde ettikleri şeyler ellerinden çıkacaktır. Ondan hesabını soracaklardır. Ama dünyadan gayrisi (yani ahiret için elde ettikleri) kendisi için baki kalır ve sürekli onunla olur, ondan ayrılmaz.” [828]

5759. İmam Sadık (a.s), İmam Hüseyin’e (a.s) veda ziyaretinde şöyle buyurmuştur: “Allahım! Bana dünyayı o kadar çoğaltma ki ilginç güzellikleriyle meşgul olarak ve süslerinin şatafatına aldanarak senin zikrinden mahrum kalayım ve dünyayı bana o kadar az kılma ki sıkıntısı amelime zarar versin, hüznü göğsümü doldursun. Dünyadan bana kötü kullarından müstağni olacağım ve kendisiyle hoşnutluğuna ereceğim miktarda bağışla.” [829]

1215. Bölüm

Dünyanın Anlamı (2)

Yeterli Dünya ve Fazla Dünya

5760. İmam Ali (a.s), ihtiyacını izhar eden birine şöyle buyurmuştur: “Bil ki dünyadan sana ulaşan ihtiyacından fazlası hususunda, sen başkalarının hazinedarısın.” [830]

5761. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı ehline terk ediniz. Zira dünyadan kendisine yetecek miktardan fazlasını alan kimse bilmeden ölümünü hızlandırmıştır.” [831]

5762. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan kendinize yeten şeyden fazlasını istemeyin ve size ulaşan-erişenden fazlasını taleb etmeyin.” [832]

5763. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Az bir dünya, çok dünyadan hayırlıdır. Yeterli miktarı sonu insanı helak edecek olandan daha uygundur.” [833]

5764. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Lokman oğluna şöyle buyurmuştur: “Dünyadan sana yetecek kadarını al ve onu terk etme. Aksi takdirde insanlara yük olursun ve dünyaya ahiretine zarar verecek kadar dalma.” [834]

5765. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Öncekilerden ve sonrakilerden herkes kıyamet günü dünyadan kendisine sadece yiyeceği kadarının verilmiş olmasını temenni eder.” [835]

5766. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer dünyadan yarın hesaba çekileceğin bir şeyi elde etmemeye gücün yeterse bunu yap.” [836]

5767. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya metası çerçöp gibidir. Mirası ise çamur ve balçıktır. Dünyadan yeterli miktarda almak toplamaktan daha hayırlıdır. Dünyadan kopmak, dünyaya bağlanmaktan daha huzur vericidir. Dünyadan fazla bir şey isteyen fakirliğe mahkumdur. Dünyadan kaçan kimse rahatlık içindedir.” [837]

5768. Selman-i Farsi ölüm anında neye hasret ettiği ve neden üzüldüğü sorulunca şöyle buyurdu: “Benim üzüntüm dünya sebebiyle değildir, lakin Allah’ın Resulü (s.a.a) bizlere tavsiyede bulundu ve şöyle buyurdu: “Sizden her birinizin yiyeceği bir yolcunun azığı kadar olmalıdır. Ben etrafımdaki bunca eşya sebebiyle Allah Resulünün emrine aykırı davranmış olmaktan korkuyorum.” Ardından evdeki eşyalara işaret etti: “O yastık, kılıç ve kadeh!” [838]

bak. er-Rızk, 1503, 1504. Bölümler; el-Mesken, 1847.Bölüm

1216. Bölüm

Dünyadan Zaruret Miktarınca Almak

5769. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu Allah’ın Peygamberleri ve seçkinleri dünyadan münezzehtir... Daha sonra salih insanlar onları takip ettiler... Dünyayı kendileri için bir leş gibi gördüler ki zaruret dışında ondan yemek hiç kimse için caiz değildir. Ondan sadece hayatta kalacakları ve ölmeyecekleri ölçüde yediler. Dünyayı yanından geçenlerin ağzını kapadığı kokmuş bir leş bildiler. Onlar dünyadan sadece yetecek miktarıyla iktifa ettiler. Ey kardeşlerim! Allah’a yemin olsun ki dünya düşüncesini saf ve fikrini halis kılan kimse için leşten daha kokmuş ve ölüden daha iğrenç bir şeydir. Ama işi deri tabaklamak olan kimse, leşin yanından geçen veya ölüye yakın oturan kimse gibi kokuşmuşluğunu hissetmez ve kokusundan rahatsız olmaz.” [839]

5770. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Benim gözümde dünya sadece mecbur kaldığımda yediğim bir leş gibidir.” [840]

5771. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin dünyaya ibret gözüyle bakar, karnın ihtiyacı miktarınca ondan azık alır; dünya sözünü düşman ve gazap kulağıyla işitir.” [841]

5772. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ondan az şey elde eden, çokça güven; çok şey elde eden ise helakı için korku ve endişe elde etmiş demektir.” [842]

5773. İmam Ali (a.s) bazı ashabına yazdığı mektubunda öğüt vererek şöyle buyurmuştur: “Her kim aziz ve celil olan Allah’tan sakınırsa güç elde eder, doyar, kanar, aklı dünya ehlinden üstün olur...dünyanın haramını pis bilir, şüphelerinden sakınır. Allah’a andolsun ki dünyanın halis helallarına, kendisine yetecek miktarı dışında teveccüh etmez. Bedenine güç veren bir parça ekmek ve çıplaklığını örtecek bir elbise; hem de bulduğu yiyeceğin en sıradanını ve elbisenin en kabasını edinir. Mecbur kaldığı şeye de güvenmez ve ümit bağlamaz.” [843]

5774. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya münafıkların yurdudur, takva sahiplerinin yurdu değildir. O halde dünyadan sadece bedenine güç verecek, seni hayatta tutacak ve ahiretin için azık olacak miktarını al.” [844]

5775. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Haramdan kaçtığınız gibi dünyanın fazlalıklarından da kaçının. Leşe önem vermediğiniz gibi dünyaya da önem vermeyin. Dünyanın fazlalıklarından ve kötü davranışlarınızdan Allah’a tövbe edin ki şiddetli azaptan kurtuluşa erişebilesiniz.” [845]

1217. Bölüm

Dünya Kendisini Terkedenin Malıdır

5776. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala dünyaya şöyle vahyetti: “Bana hizmet edene hizmet et ve sana hizmet edeni sıkıntıya düşür.” [846]

5777. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah dünyayı yaratınca ona itaat etmesini emretti ve dünyada Rabbine itaat etti. Sonra Allah dünyaya şöyle buyurdu: “Seni talep edene muhalefet et ve sana muhalefet edene uyumluluk göster.” Dünya Allah’ın kendisine ettiği bu tavsiye üzere dönmektedir ve bu dünyanın tabiatıdır.” [847]

5778. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz azameti yüce Allah şüphesiz dünyaya şöyle vahyetmiştir: “Her kim sana hizmet ederse onu sıkıntıya düşür ve her kim de seni terkederse ona hizmet et.” [848]

5779. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya nasibi, kendisini istemeyen kimseye koşar.” [849]

5780. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya, onu terkedenin ahiret ise onu talep edenindir.” [850]

5781. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünya için çalışırsa onu kaybeder. Her kim de dünyadan el çekerse dünya onu talep eder.” [851]

5782. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan uzaklaşan kimseye dünya horluk çinde gelir.” [852]

5783. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyaya hizmet ederse dünya onu kullanır, her kim de münezzeh olan Allah’a hizmet ederse dünya kendisine hizmet eder.” [853]

5784. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer sen dünyaya yönelirsen dünya senden yüz çevirir. Eğer sen dünyaya sırt çevirirsen dünya sana yönelir.” [854]

5785. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah-u Teala dünyayı ahiret niyeti üzere verir ve dünyayı dünya niyeti üzere vermekten sakınır.” [855]

5786. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyayı talep için çabalarsa onu kaybeder. Her kim dünyadan el çekerse dünya bizzat yanına gelir.” [856]

5787. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın örneği senin gölgen örneğidir. Sen durursan durur. Sen peşine düşersen uzaklaşır.” [857]

5788. “Musa’ya (a.s) şöyle vahyedilmiştir: “Yaratıklarımdan dünyayı büyük sayan hiç kimsenin gözü aydın olmaz ve dünyayı küçük gören her kes ondan istifade eder.” [858]

1218. Bölüm

Dünyayı Cahilce Kınamak

5789. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer birisi, “Allah dünyaya lanet etsin.” derse dünya da ona şöyle der: “Allah ikimizden rabbine en çok isyan edeni çirkinleştirsin.” [859]

5790. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya sövmeyin, şüphesiz dünya mümin için güzel bir binektir. Zira onunla hayra ulaşılır ve kötülükten kurtulunur. Şüphesiz kul, “Allah dünyaya lanet etsin” deyince dünya şöyle der: “Allah ikimizden, rabbine en çok isyan edene lanet etsin.” [860]

5791. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey dünyayı kötüleyen, aldatıcılığına kanan, boş şeylerine kapılan k! Dünyaya aldandıktan sonra mı onu kötülüyorsun?! Sen mi dünyayı suçluyorsun, yoksa o mu seni suçluyor?! O seni ne zaman azıttı, aldattı!... Dünya, ona doğru davranana doğruluk yurdu, ondan bir şey anlayana afiyet yurdu, ondan azık toplayana zenginlik yurdudur.” [861]

5792. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey dünyayı kınayan kimse! Sen mi ona karşı suçlusun, yoksa o mu sana karşı suçlu!” Orada hazır bulunanlardan biri, “Ey Müminlerin Emiri! Ben ona karşı suçluyum” deyince İmam şöyle buyurdu: “O halde neden dünyayı kınıyorsun? Dünya kendisine doğru olan kimseye doğruluk yurdudur... Eğer dünyayı acılıkları sebebiyle kınıyorsan, tatlılıkları sebebiyle de öv. Aksi takdirde onu terk et; ne öv ve ne de kına.” [862]

5793. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ne olmuş da bir grup dünyayı kınıyor ve ona sırt çeviriyor. Dünya şüphesiz kendisine doğru olana doğruluk yurdudur... Ey Cabir! Dünya ayrılacağını ilan ettiği halde dünyayı kınayan kimdir?... Bir topluluk yarınki pişmanlıkla onu kınar (bir grubu ise över). Oysa dünya hepsine de hizmet etmiştir.” [863]

5794. İmam Hadi (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya bir pazardır. Bir grup onda kazanır ve diğer bir grup ise onda zarar eder.” [864]

1219. Bölüm

Dünyada Basiret Sahibi Olmak

5795. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ancak kör (kalpli) olanların görme sınırının son noktasıdır, dünyanın ötesinde ne olduğunu görmez. İnsan basiretiyle dünyayı deler geçer ve (esas) yurdun dünyanın ötesinde olduğunu bilir. Bu yüzden basiretli kimse dünyadan yüz çevirir, kör ise ona yönelir. Basiretli kimse ondan azık toplar, kör ise onun için azık biriktirir.” [865]

5796. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ibretle bakanı basiret sahibi yapar, hasretle bakanı ise kör eder.” [866]

bak. 39. Konu; el-Besire

1220. Bölüm

Kınanmış Dünyanın Özellikleri

5797. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya bir uykudur. Dünyaya aldanmak ise pişmanlıktır.” [867]

5798. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya hüsran pazarıdır.” [868]

5799. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya akılların yere serildiği yerdir.” [869]

5800. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ağlatıcı bir gülüştür.” [870]

5801. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya zekilerin boşadığıdır.” [871]

5802. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya zehirdir. Onu sadece bilmeyen kimse içer.” [872]

5803. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kötü bir maden ve aldanış yurdudur.” [873]

5804. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya içen hiç kimse için tatlı ve hiç bir dosta vefalı değildir.” [874]

5805. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kötülük tarlasıdır.” [875]

5806. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya mutsuzların arzusudur.” [876]

5807. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya insanı teslim alır.” [877]

5808. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya insanı zelil kılar.” [878]

5809. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya aşağılık insanların arzusudur.” [879]

5810. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya bağlanan kimsenin bağı kopar.” [880]

5811. Hz. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey dünyayı hayır işlemek için dileyen kimse! Dünyayı terk etmek daha iyidir.”[881]

5812. Rivayet edildiği üzere Osman b. Maz’un vefat ettiğinde Allah’ın Resulü (s.a.a) yüzünü örten parçayı kaldırdırıp iki gözünün arasını öperek uzun uzun ağladı. Tabutunu kaldırdıklarında Peygamber şöyle buyurdu: “Ne mutlu sana ey Osman! Ne dünya sana elbisesini giydirdi ve ne de sen dünyanın elbisesini giydin.” [882]

1221. Bölüm

Dünya Sevgisi Her Günahın Başıdır

5813. Allah-u Teala Musa’ya (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Bil ki şüphesiz her fitnenin tohumu dünya sevgisidir.” [883]

5814. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En büyük günah dünya sevgisidir.” [884]

5815. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tüm günahların başı dünya sevgisidir.” [885]

5816. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisi her isyanın kökü ve her günahın evvelidir.” [886]

5817. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisi fitnelerin başı ve mihnetlerin köküdür.” [887]

5818. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Afetlerin başı dünyaya bağlanmaktır.” [888]

5819. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya dinin fesadı, yakinin yok edicisi, fitnelerin başı ve zorlukların köküdür.” [889]

5820. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sen münezzeh olan Allah’ı dünya sevgisinden daha zararlı bir amelle karşılamazsın.” [890]

5821. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Şüphesiz ki kul gök ve yeryüzü ehlinin namazı kadar namaz kılsa, gök ve yeryüzü ehlinin orucu kadar oruç tutsa, melekler gibi yemekten kaçınsa, çıplak fakirlerin elbisesini de giyse, ama dünya sevgisinden, refahından, riyasetinden süsünden veya ziynetinden bir zerresi bile kalbinde olsa asla bana yakın olmaz ve kalbinden sevgimi çekip alırım.” [891]

5822. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’a isyan edilen ilk şey altı taneydi: “Dünya sevgisi, riyaset sevgisi, yiyecek sevgisi, kadın sevgisi, uyku sevgisi ve rahatlık sevgisi” [892]

5823. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ı ve Resulünü tanıdıktan sonra hiç bir amel dünyadan nefret etmekten daha üstün değildir… Şu günahlar dünya sevgisinden kaynaklanmıştır: Kadın sevgisi, dünya sevgisi, riyaset sevgisi, rahatlık sevgisi, konuşma sevgisi, yücelik sevgisi ve servet sevgisi. Bütün bu yedi haslet dünya sevgisinde bir araya toplanmıştır. Bu yüzden Peygamberler ve alimler bu konuyu bildikten sonra şöyle demişlerdir: “Dünya sevgisi bütün günahların başıdır.” [893]

1222. Bölüm

Dünya Sevgisinden Sayılmayan Şey

5824. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Seni islah eden şeyi taleb etmek, dünya sevgisinden değildir.” [894]

5825. İbn-i Ebi Ya’fur şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s), “Biz dünyayı seviyoruz” deyince, “Dünya ile ne yapıyorsun?” diye sordu. Ben, “Dünya vesilesiyle evleniyorum, hacca gidiyorum, ailemin masraflarını karşılıyorum, kardeşlerime yardım ediyorum ve sadaka veriyorum” deyince İmam (a.s) şöyle buyurdu: “Bunlar dünya değildir, bu ahirettendir.” [895]

bak. Vesail’uş-Şia, 12/18, 7. Bölüm

1223. Bölüm

Dünya Sevgisinin Sonuçları

5826. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı terk et. Şüphesiz dünya sevgisi, insanı kör, sağır, dilsiz ve hor kılar.” [896]

5827. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisi aklı bozar, kalbi hikmet duymaktan sağır kılar ve acı azaba neden olur.” [897]

5828. Allah Davud’a şöyle buyurdu: “Ey Davud! Dünya şehvetlerine bağlanmış kalplerden sakın, şüphesiz onların akılları benden örtülüdür.” [898]

5829. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendisine dünya galebe çalan kimse önünde olan şeyleri görmekten kör olur.” [899]

5830. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisine kapılanın kalbi üç şeye tutulur: Kendini bırakmayan bir hüzne, ondan ayrılmayan bir hırsa ve ulaşamayacağı bir arzuya.” [900]

5831. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalbi dünyaya bağlanan kimsenin, kalbi üç haslete bağlanır: Bitmeyen bir hüzün, ulaşılamayan bir arzu ve erişilmeyen bir ümit.” [901]

5832. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim bekayı seviyorsa musibetler için sabırlı bir kalp hazırlamalıdır.” [902]

5833. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisi bir kulun kalbinde yer ederse sürekli üç şeyle birlikte olur: “Sıkıntısı bitmeyen bir meşguliyet, zenginliğe ulaşmayan bir fakirlik ve sonuna erişilmeyen bir arzu.” [903]

5834. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz eğer dünyaya rağbet ederseniz ömrünüzü sizlere baki kalmayacak ve sizlerin de kendisine baki kalmayacağınız bir şeyde tüketmiş olursunuz.” [904]

5835. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kimin himmeti dünya olursa, dünyadan ayrıldığında hasreti şiddetli olur.” [905]

5836. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyaya daha çok sarılırsa, dünyadan ayrıldığında hasreti daha şiddetli olur.” [906]

5837. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisi tamaha düşmeye neden olur.” [907]

5838. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı seven kalpten tamahın ayrılması haramdır.” [908]

5839. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya kalp ve bedenler için bir meşguliyettir. Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bizlere verdiği helal nimetin bile hesabını sorar; nerede kaldı ki haram yoldan elde edilen nimetler.” [909]

5840. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı seven kimse, dünyayı başkası için toplar.” [910]

5841. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan faydalanan kimseler sevinçli olsalar bile kalpleri ağlar ve dünyadan kendilerine ulaşan nasip sebebiyle sevinç içinde olasalar da kendilerinden hoşnut değillerdir.” [911]

5842. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı seven kimsenin kalbinden ahiret korkusu gider.” [912]

5843. Misbah’uş-Şeria’da yer aldığına göre İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyayı severse tekebbüre kapılır. Her kim dünyayı beğenir ve güzel sayarsa haris olur. Her kim dünyayı taleb ederse tamaha kapılır. Her kim dünyayı överse dünya kendisine riya elbisesini giydirir. Her kim dünyayı isterse kendini beğenmişliğe düşer. Her kim dünyaya güvenirse, dünya onu gaflet bineğine bindirir.” [913]

5844. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sevgisi için kulaklar hikmeti duymaya karşı sağır olmuş ve kalpler basiret nurundan körelmiştir.” [914]

5845. Mirac hadisinde yer aldığı üzere Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Ey Ahmet! Eğer kul gök ve yeryüzü ehlinin namazı kadar namaz kılsa, gök ve yeryüzü ehlinin orucu kadar oruç tutsa, melekler gibi yemekten çekinse, abitlerin elbisesini giyinse, lakin kalbinde zerre kadar bir dünya sevgisi olsa, şöhret düşkünlüğü, riyaset sevgisi, dünyaya ilgi ve dünya süslerine ve zinetlerine kapılma olsa asla evimde bana komşu olmaz, kalbinden sevgimi çıkarırım. Beni unutsun diye kalbini karartırım ve sevgimin tatlılığını ona tattırmam.” [915]

bak. el- Ummet, 126, 1243. Bölümler; el-Huzn, 817.Bölüm

1224. Bölüm

Dünyadan Nefret

5846. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Acaba ağızda kalan bu yemek artığını ehline bırakacak hür bir insan yok mu? Canlarınızın değeri cennettir; o halde onları ondan düşüğüne satmayın.” [916]

5847. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu Allah’ın peygamberleri ve seçkinleri dünyadan münezzehtirler. Övgüsü yüce Allah’ın yüz çevirttiği şeylerden yüz çevirmiş, nefret ettiği şeylerden nefret etmiş ve küçük gördüğü şeyleri küçük görmüşlerdir.” [917]

5848. İmam Seccad (a.s), “Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve doğrularla birlikte olun!” ayeti okununca şöyle buyururdu: “Allahım! Beni bu çağrının en yüce mertebesine yücelt. Güçlü bir iradeyle bana yardım et... Bana dünyayı kınamada ve dünyadan güzel ayrılmada birlikte hareket eden bir kalp ve dil nasip et ki sadece doğruyu söyleyeyim.” [918]

5849. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın çirkinliklerine ve alçaklıklarına, dünyaya düşkünlüğün ayıplığına ve kötülüğüne karşı Allah’ın Resulü sana güzel bir örnek ve bir delil olarak yeter. Çünkü dünya etrafıyla Peygamber’den alınmış, bütün yönleriyle başkası için hazırlanmıştır. Peygamber onun sütünden kesilmiş ve süslerinden yüz çevirmiştir... Öyleyse tertemiz olan pak Peygamberine (s.a.a) uy; çünkü, onda uyacak kimse için güzel örnekler, yaslanacak kişiye yaslanacak yerler vardır. Allah katında kullarının en sevgilisi, nebisine uyup onun yolunu izleyen kimsedir.

Dünyada ağız dolusu bir lokma yemediği gibi, gözünün ucuyla bile bakmadı ona. Dünya ehlinin, bedeni en zayıf ve karnı en aç olanıydı. Dünya ona sunuldu, kabul etmedi. Noksan sıfatlardan münezzeh olan Allah’ın buğzettiği şeyi bildi de buğzetti, hor gördüğünü hor gördü ve küçük gördüğünü de küçük gördü. Hiç bir ayıbımız olmasa bile, yalnız Allah ve Resulünün buğzettiğini sevsek, Allah ve Resulünün küçük gördüğünü büyük görsek, Allah’a karşı gelmek ve Allah’ın emrinden çıkmak için yeter bize. Peygamber (s.a.a) yerde yemek yer, kul gibi otururdu. Ayakkabısını kendisi tamir eder, elbisesini kendisi yamardı. Çıplak merkebe biner, birini de arkasına bindirirdi. Evinin kapısına asılmış olan üzerinde resimler bulunan perdeyi görünce, zevcelerinden birine “Benden gizle, baktıkça dünyayı ve süslerini hatırlıyorum” dedi.

Dünyadan kalbiyle yüz çevirmiş, içinde yad etmeyi öldürmüştü. Güzel bir elbisesi olmasın, dünyayı sürekli bir yer bilmesin ve onda her zaman kalma ümidini taşımasın diye, ziynetini gözünden uzak tutmayı severdi. Bu yüzden ruhundan dışarı atmış, gönülden uzaklaştırmış, gözünden gizlemişti. Bir şeyi sevmeyen biri işte böyledir; ne onu görmek ve ne de yanında adının anılmasını ister.

Resulullah’ın bu dünyada dostlarıyla beraber aç yaşaması ve Allah nezdindeki yüce makamına rağmen dünya süslerini kendisinden esirgemesi bu dünyanın kötülüklerine ve ayıplarına delalet eder. Bakan kimse aklederek baksın; Allah Muhammed’’i böyle yaşamakla alçalttı mı, yoksa ikram edip yüceltti mi?! Alçalttı diyen, yüce Allah’a andolsun büyük iftira eder, yalan söyler. İkram edip yüceltti diyen de bilsin ki Allah ondan gayrisine dünyayı vermekle alçaltmış, dergahına en yakın olanlardan da dünyayı uzak tutmuştur. Peygambere uyan kişinin de onun izini takip etmesi, konduğu yere konması gerekir. Yoksa helak olmaktan kurtulamaz. Allah Muhammed’i kıyametin yaklaştığına dair bir nişane; cenneti müjdeleyen, azapla korkutan bir kimse olarak gönderdi. Dünyadan karnı boş olarak çıktı, ahirete esenlik içinde vardı. Taş üstüne taş koymadan rabbinin yolunu tuttu, davetine icabet etti. Rabbimiz onu bize uyulacak, tabi olunacak biri olarak göndermekle ne büyük lütufta bulunmuştur!” [919]

bak. 1221. Bölüm

1225. Bölüm

İmam Ali’ye (a.s) Göre Dünya

5850. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki bana göre dünyanız bir suya inen, aniden kervan öncüsünün göç emrini verdiği, onların da hemen göç ettiği kervana benzemektedir. Dünyanın lezzetleri benim gözümde içtiğim cehennemin kaynar suyu, yudum yudum içtiğim zehir, tabak tabak yediğim engerek zehiri ve boynuma astığım ateşten kolye gibidir. Allah’a andolsun, şu yünden dokunmuş gömleğimi o kadar yamattım ki artık yamayandan utanıyorum. Birisi bana, “Artık bunu atmayacak mısın?” dedi. Ona “Benden uzak dur” dedim. Sabah olduğu zaman halk, gece yol alanları över.” [920]

5851. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah'a and olsun bu dünyanız benim gözümde, cüzzamlının elinde bulunan domuz kemiğinden daha değersizdir.” [921]

5852. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanızın değeri bir keçinin aksırığından daha değersizdir bence.” [922]

5853. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Benim nazarımda dünyanız, bir çekirgenin ağzıyla çiğnediği yapraktan daha değersizdir. Ali’nin fani olacak nimetler ve baki olmayan lezzetlerle işi ne!” [923]

5854. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Benim nazarımda dünyanız, bir çekirgenin ağzıyla çiğnediği yapraktan daha değersizdir. Bu dünyanız benim gözümde, cüzzamlının bulunan sıyırdığı domuz kemiğinden daha değersiz ve bir hastanın çiğneyip sindirim bozukluğuna düçar olduğu Ebu Cehil karpuzundan daha acıdır! Ali fani olan nimetlere ve günaha bulaşmış lezzetlere ne yapsın? Çok yakında ben ve Şialarım gece uyumamış gözler ve zayıf karınlarla rabbimizi görmeye gideceğiz. “Ta ki iman edenleri arıtsın ve kafirleri yok etsin.” [924]

5855. Abdullah b. Abbas (r.a) diyor ki: “Cemel savaşına giderken Basra yakınlarındaki “Zikar” bölgesinde Hz. Ali’nin (a.s) yanına vardım. Hz. Ali oturmuş yırtık ayakkabısını dikiyordu. Bana, “Bu ayakkabımın değeri ne kadardır?” diye buyurdu. “Hiç değeri yok” dedim. O zaman da Hz. Ali (a.s) şöyle buyurdu: “Allah’a yemin olsun ki bu ayakkabı bana sizlere hükümet etmekten daha sevimlidir. Sadece bir hakkı ikame edeyim veya bir batılı yok edeyim (diye sizlere hükümet etmeyi kabul ettim.” [925]

5856. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eskiden ilahi bir kardeşim vardı. Gözünde dünyanın küçüklüğü, onu benim gözümde büyütmüştü.” [926]

5857. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey İnsanlar! Bilin ki gözümde insanların en büyüğü olan bir kardeşim vardı. Onu benim gözümde büyüten en önemli şey, dünyanın gözündeki küçüklüğüydü.” [927]

bak. el- Eh, 54. Bölüm

5858. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kimin nefsi yüce olursa dünya gözünde küçülür.” [928]

5859. Zerar b. Zemret’uş Şeybani, Şam’a gidip Muaviye’nin yanına vardığında Muaviye kendisine Emir’ül-Mü’minin’i (Hz. Ali) sordu. O şöyle dedi: “Şahadet ederim ki onun, gece karanlık bastığında mihrabında eliyle sakalını tutup, yılan sokmuş birisi gibi kıvranarak ve hüzünlü birisi gibi ağlayarak şöyle dediğini gördüm: “Ey dünya! Ey dünya! Uzaklaş benden. Kendini bana mı sunuyorsun, yoksa beni mi arzuluyorsun? Beni aldattığın gün olmasın! Heyhat! Sen, benden başkasını aldat; benim sana ihtiyacım yok. Seni üç kez boşadım; artık dönmeye imkan yok. Ömrün kısadır, değerin azdır, arzun hakirdir. Ah! Azığın azlığından, yolun uzunluğundan, seferin uzaklığından, varılacak yerin (kabir, berzah ve kıyametin) zorluk ve azametinden!” [929]

Ben şöyle diyorum: “Nehc’ül Belaga’da ise şöyle yer almıştır: “Zerar b. Hamza-i Zebaiyy’in naklettiğine göre Muaviye’nin yanına varınca Muaviye kendisinden Müminlerin Emirini (a.s) sordu. Zerar şöyle dedi: “Şehadet ederim ki onu ibadet mahallerinin birinde gördüm.” Hadisin devamı Tenbih’ul Hevatir’de yer aldığı şekliyle aynıdır.”[930]

5860. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı yüzünün üstüne çarpan, ona gerektiği kadar değer veren ve olması gerektiği gibi bakan benim.” [931]

5861. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey dünya! Benden uzaklaş! Yularını boynuna attım (dilediğin yere git), pençenden kurtuldum, tuzaklarından sıyrıldım. Sürçme yerlerinden uzak kaldım... Heyhat! Senin sürçme yerlerine ayak basan kayarak düşer. Dalgalarına düşen boğulur; (ama) senin tuzaklarından uzaklaşan başarıya ermiştir. Senden kurtulup da selamete eren kimsenin geçimi dar olsa ne çıkar! Onun yanında dünyanın, zevale ermesi yakın bir gün gibidir. Benden uzak ol! Vallahi ben sana zelil edesin diye boyun eğmem. Beni istediğin yere çekesin diye irademi sana teslim etmem.” [932]

el-İmamet (2); 165 ve 166. Bölümler

1226. Bölüm

Dünyanın Gerçeği Oyun ve Eğlencedir

Kur’an:

“Dünya hayatı bir oyun ve eğlenceden başka bir şey değildir. Takvalı olanlar için ahiret yurdu muhakkak ki daha hayırlıdır. Hala akıl erdiremiyor musunuz?!” [933]

“Bu dünya hayatı sadece bir eğlence ve oyundan ibarettir. Asıl hayat ahiret yurdundaki hayattır. Keşke bilseler!” [934]

“Bilin ki, dünya hayatı oyun, eğlenme, süslenme ve aranızda övünmeden ibarettir.” [935]

5862. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Acaba dünya rüyada bindiğini gördüğün ve uyandığında kendini yatakta bulduğun bir binekten başka bir şey midir? Oysa ne bir bineğe binmişsin, ne de dizginlerini eline almışsın! Veya dünya (rüyada) giyindiğin bir elbise ve ilişkiye girdiğin bir cariye (kız) gibidir.” [936]

5863. İmam Ali (a.s), derinden bir ah çeken Cabir b. Abdullah’ı görünce şöyle buyurmuştur: “Ey Cabir! Dünya için mi ah çekiyorsun?” Cabir, “Evet!” deyince İmam şöyle buyurdu: “Ey Cabir! Dünyanın lezzetleri yedi şeydedir: Yiyilecek, içilecek, giyilecek, nikah kıyılacak, binilecek, koklanacak ve duyulacak şeylerde. En lezzetli yiyecek baldır ve o bal arısının salyasıdır. En tatlı içilecek sudur ve o da yerin üstünde akıp gitmektedir. En iyi giyilecek şeyi ipektir, o da bir böceğin salyasındandır. Nikah kıyılacak en iyi şey kadınlardır ve o da iki idrar aletinin ve iki benzer şeyin birbirine girişidir. Kadında olan en güzel şey onun en çirkin organından istenir. Binilen en iyi şey attır ve o da öldürücüdür. Koklanılan en değerli şey misktir ve o da bir hayvanın göbeğindeki kandır. Duyulan şeylerin en güzeli şarkıdır ve o da günahtır. Dolayısıyla akıllı insan bu niteliklere sahip bir şey için ah çekmez.” [937]

Cabir bin Abdudllah şöyle diyor: “Allah’a yemin olsun ki o andan sonra artık dünya kalbimden bile geçmedi.”

1227. Bölüm

Dünyadan Sakındırmak

5864. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizleri dünyadan sakındırıyorum. Şüphesiz dünya gıpta edilecek bir yurt değildir. Dünya kandırıcı şeylerle süslendirilmiş ve kendisine bakanı zinetleriyle aldatmıştır.”[938]

5865. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizleri dünyadan sakındırıyorum. Şüphesiz dünya nefsani isteklerle çevrilmiş tatlı ve taze bir şeydir.” [939]

5866. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizi dünyadan sakındırıyorum. Şüphesiz dünya içinden göç edilmesi gereken bir konaktır ve kalma yeri değildir.” [940]

5867. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizi dünyadan sakındırıyorum. Çünkü dünya göç edilecek bir yurt, meşakkat ve zorluk yeridir. Onun sakinleri göçmek, oturanları ayrılmak zorundadır.” [941]

5868. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizleri dünyadan sakındırıyorum. Zira dünya çok kandırıcıdır. Dünya ehli arzusuna ulaştığında bile dünya aziz ve celil olan Allah’ın şu sözünden öteye geçmez: “Onlara dünya hayatının örneğini zikret ki...” [942]

5869. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan sakının! Şüphesiz dünyanın helalinin bir hesabı, haramının bir cezası vardır. Başlangıcı sıkıntı ve sonu fenadır.” [943]

5870. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizi dünyadan ve dünyaya aldanmaktan sakındırıyorum. Zira dünya çok geçmeden sizden öncekilerden alınıp ayrıldığı gibi alınacak ve ayrılacaktır. O halde dünyadaki çabanı, kısa gününden uzun ahiret günü için azık alma yolunda tüket.” [944]

5871. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Süsleriyle kendini süsleyen, bezekleriyle bezenen… gelin gibi tecelli eden ve gözlerin dikilip kaldığı bu aldatıcı ve vefasız dünyadan sakının.” [945]

5872. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan tümüyle sakının ve çok geçmeden sizden ayrılacağına yakin ettiğiniz için hüzün yüklerini omuzlarınızdan atın. Dünyada en çok sevindiğiniz zaman, ondan en çok sakındığınız zaman olsun.” [946]

5873. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan sakının! O gerçekten kalleş, aldatıcı ve kandırıcıdır! Bir taraftan verici, diğer taraftan ise alıcıdır. Bir taraftan giydirici, bir taraftan soyundurucudur.” [947]

5874. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan sakının. Şüphesiz dünya hem Allah dostlarının düşmanı ve hem de Allah düşmanlarının düşmanıdır. Zira Allah’ın dostlarını üzer ve düşmanlarını ise kandırır.” [948]

5875. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan sakının. Şüphesiz Harut ve Marut’tan daha büyücüdür.” [949]

1228. Bölüm

Dünyaya Aldanmaktan Sakındırmak (1)

Kur’an:

“Küfredenlere, dünya hayatı süslendirilmiştir. Onlar, (bu yüzden) iman edenlerle alay ederler; oysa, takva sahipleri kıyamet günü onların üstünde olacaklardır. Allah dilediğini hesapsız şekilde rızıklandırır. ” [950]

“Kadınlara, oğullara, kantar kantar altın ve gümüşe, nişanlı atlar ve dört ayaklı hayvanlara, ekinlere karşı aşırı sevgi beslemek insanlara güzel gösterilmiştir. Bunlar dünya hayatının nimetleridir, oysa gidilecek yerin güzeli Allah katındadır.” [951]

“Mal ve oğullar, dünya hayatının süsüdür. Ama baki kalacak yararlı işler, sevab olarak da, emel olarak da, Rabbinin katında daha hayırlıdır.” [952]

5876. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya aldanan kimsenin durumu ise, nimeti bol, mamur bir konaktan; harap, kıtlıktan kupkuru kesilmiş bir yere göçen topluluğa benzer. Onlar için önce bulundukları yerden ayrılmak kadar kötü, ansızın öyle bir yere gitmek kadar hoş olmayan hiç bir şey yoktur.” [953]

5877. Mirac Hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmed! Gözü renkli bir şeye iliştiğinde veya kendisine tatlı ve ekşi bir şey verildiğinde kanan bir çocuk gibi olma.” [954]

5878. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yok olucu az bir şeyin seni aldatmasından ve değersiz yok olucu bir şeyin seni kaydırmasından sakın.” [955]

1229. Bölüm

Dünyaya Aldanmaktan Sakındırmak (2)

Kur’an:

“Her nefis (insan) ölümü tadacaktır. Kıyamet günü, ecirleriniz size tam olarak mutlaka ödenecektir. Ateşten uzaklaştırılıp cennete sokulan kimse artık kurtulmuştur. Dünya hayatı, zaten, sadece aldatıcı bir metadan ibarettir.” [956]

“Dünya hayatı sakın sizi aldatmasın. Allah'ın affına güvendirerek şeytan sizi ayartmasın.” [957]

“Ey insanlar! Allah'ın verdiği söz şüphesiz gerçektir; dünya hayatı sizi aldatmasın. Allah'ın affına güvendirerek şeytan sizi ayartmasın.” [958]

“Bu, Allah'ın ayetlerini alaya almanızdan ve dünya hayatının sizi aldatmış olmasından ötürüdür.” O gün, ne oradan çıkarılırlar ve ne de özürleri dinlenir.” [959]

5879. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki şüphesiz dünya aldatıcı ve hilekardır. Her gün bir koca edinir, her gece bir aileyi öldürür ve her an bir topluluğu dağıtır.” [960]

5880. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın sayısız ilginçlikleri sizi kandırmasın. Zira dünyadan yanınızda çok az bir şey götüreceksiniz.” [961]

5881. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın aldatışından sakının. Şüphesiz dünya gençlik, güzellik ve servet gibi kandırıcı güzelliklerini insana vermekte ve sonra almaktadır. Oraya bağlananı ve kurulanı dışarı atar.” [962]

5882. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kandırıcıdır ve içinde olan her şey aldanıştır. Yok olucudur ve içinde olan her şey fani olacaktır. Takva dışında hiç bir azığında hayır yoktur.” [963]

5883. Mesih (a.s) şöyle buyuruyor: “Dünya kandırıcı ve üzüntü vercidir. Dünyaya kanan kimse aldatılmış ve dünyaya itminan eden kimse fitneye düşmüştür.” [964]

5884. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya aldanan kimsenin himmeti her ne kadar yücelse de ahiretten az bir şeyle nasiplenen kimse gibi değildir.” [965]

5885. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya imkansız arzularla aldattığı ve yalan ümitlerle kandırdığı kimseye körlük elbisesini giydirmiş, ahiretten koparıp atmış ve helak yerlerine düşürmüştür.” [966]

5886. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Önceden gönderdiğin senin malındır. Senden sonra varislere bıraktığın ve şu anda sahip olduğun şeyler senin aldanış vesilendir.” [967]

5887. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kandırıcı ve yok olucudur. Boş bir yurt ve eğri bir dayanaktır.” [968]

5888. İmam Ali (a.s) dünyanın nitelikleri hakkında şöyle buyurmuştur: ““Dünya kandırır, zarar verir ve geçer. Allah dünyayı dostlarına sevap, düşmanlarına da ceza olarak beğenmemiştir.” [969]

5889. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya yöneldiğinde insanı kandırır, sırt çevirdiğinde ise insana zarar verir.” [970]

1230. Bölüm

Dünyaya Aldanma Tehlikesi

Kur’an:

“Bu, Allah'ın ayetlerini alaya almanızdan ve dünya hayatının sizi aldatmış olmasından ötürüdür.” O gün, ne oradan çıkarılırlar ve ne de özürleri dinlenir.” [971]

“Dinlerini oyun ve eğlenceye alanları, dünya hayatının aldattığı kimseleri bırak.” [972]

“Doğrusu Allah dinlerini alay ve eğlenceye alan, dünya hayatına aldananlar. Bugünle karşılaşacaklarını unuttukları, ayetlerimizi bile bile küfrettikleri gibi biz de bu gün onları unutuyoruz.” [973]

5890. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın hilesi insanı yere serer, heva ve hevesin hilesi insanı kandırır. Şeytanın hilesi ise insana (dünyayı) süsler ve tamaha düşürür.” [974]

5891. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nefsin dünya ile huzur bulması en büyük aldanıştır.” [975]

5892. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: ““Şüphesiz dünya bir tuzak gibidir. Kendisine rağbet edeni kuşatır.” [976]

1231. Bölüm

Dünya Sadece Cahili Aldatır

5893. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey dünya! Hileni bilmeyen ve tuzakların kendisine gizli kalan kimseyi kandır.” [977]

5894. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İçindeki değişiklikleri gördüğü halde dünyaya bağlanmak cehalettir.” [978]

5895. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İçindeki kötü değişiklikleri gördüğü halde dünyaya bağlanmak cehalettir.” [979]

5896. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ahmak insanın ganimetidir.” [980]

5897. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu geçici dünya ahmak insanın aldanış sebebidir.” [981]

5898. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya sevinmek ahmaklıktır.” [982]

5899. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aklın meyvesi dünyaya düşmanlık ve nefsani istekleri kesip atmaktır.” [983]

5900. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın hilesini bilen kimse, gerçekleşmesi mümkün olmayan rüyalarına aldanmaz.” [984]

5901. ReSulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer benim dünya hakkında bildiklerimi siz de bilseydiniz canlarınız ondan rahata ererdi.” [985]

bak. 1253. Bölüm, 6015. hadis; 386. Konu, el- Gurur

1232. Bölüm

Dünya İnsanları Aldatmada Kusurlu Değildir

5902. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hakkı söylüyorum! Dünya seni aldatmadı; fakat sen, dünyayla kendi kendini aldattın! Dünya sana bir yığın öğüt vermiş, seni adalet ve insafa davet etmiştir. Dünya sana isabet eden bir bela veya gücünün eksileceği hususunda verdiği vaatlerinde, sana yalan söylemekten veya seni kandırmaktan daha vefalı ve daha doğru davranmıştır.” [986]

1233. Bölüm

Dünyaya İtminan Etmekten Sakındırmak

Kur’an:

“Bizimle karşılaşmayı ummayan ve dünya hayatından hoşnut olup ona bağlananların ve ayetlerimizden habersiz bulunanların, işte bunların kazandıklarına karşılık varacakları yer cehennemdir.” [987]

5903. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer dünya fani ise o halde ona itminan etmek neden?” [988]

5904. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şehirlerin birinin duvarının altında bir levha bulundu ki üzerinde şöyle yazılıydı: “Ben Allahım! Benden başka ilah yoktur. Muhammed benim peygamberimdir... dünyayı denediği halde dünyaya itminan eden kimseye şaşarım.”[989]

5905. İmam Ali (a.s) Allah-u Teala’nın, “Duvarın altında onların bir hazinesi vardı” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu hazine altından bir levha idi ve üzerinde şöyle yazılıydı: “…Dünyayı ve ehlini halden hale değiştiğini gördüğü halde dünyaya itminan eden kimseye şaşarım.” [990]

5906. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nice kimse dünyaya güvendiği halde dünya onları acılara düşürmüş, dünyaya itminan eden nice kimseyi dünya yere sermiş ve nice çekinen kimseyi dünya aldatmıştır.” [991]

1234. Bölüm

Dünyaya Gönül Vermekten Sakındırmak

5907. Adem (a.s), oğlu Şit’e (a.s) şöyle vasiyet etmiştir: “Fani dünyaya gönül verme. Ben ebedi cennete gönül verdiğim halde bana vefa göstermedi ve ondan çıkarıldım.” [992]

5908. Allah-u Teala Musa’ya şöyle vahyetmiştir: “Ey Musa! Zalimler gibi ve dünyayı anne ve babası sayan kimseler gibi dünyaya gönül verme... Dünyadan ihtiyaç duymadığın şeyleri terket.” [993]

5909. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Talih onlara yöneldi ve faydalandılar ve dünyaya gönül verdiler. Ahiret için hazırlıklı olmadılar. Sonunda boğazları tutuldu ve çoklarından eser kalmayan bir topluluğun yurduna sürüldüler. Dünyada çok az kaldılar ve süratle ahirete doğru götürüldüler.” [994]

1235. Bölüm

Dünyaya Bakmak

5910. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya, dünyadan yüzçevirenler gibi bakın. Dünya çok geçmeden sakinlerini kovacak ve refah içinde yüzen zengini derde müptela kılacaktır. O halde dikkatli ol ki insanı şaşırtan dünyanın çokluğu sizleri kandırmasın. Zira dünyadan kendinizle götüreceğiniz şeyler çok azdır.” [995]

5911. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya, ondan ayrılıp yüz çeviren kimse gibi bakın. Şüphesiz dünya çok geçmeden kendisini yurt edineni sürer ve güvenlik içindeki eşraf takımını derde mübtela kılar. Yüz çevirip sırtını dönen dünyaya ümit bağlanmaz ve ne olacağı bilinmeyen geleceği beklenmez.” [996]

5912. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı bir diken gibi gör ve nereye bastığına dikkat et. Her kim dünyaya güvendiyse dünya onu hor kıldı. Her kim dünya ile ünsiyet edindiyse dünya onu yalnız bıraktı ve her kim dünyaya rağbet ettiyse dünya onu gevşek ve güçsüz kıldı.” [997]

5913. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya yüz çeviren ve ayrılacak bir kimse gibi bak. Dünyaya şeyda aşıklar gibi bakma.” [998]

5914. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya yüz çeviren ve elçeken zahitler gibi bakınız. Zira Allah’a andolsunki dünya çok geçmeden kendisini yurt edinen sakinini dışarı atacak ve güven içinde olan eşraf takımını derde mübtela kılacaktır.” [999]

5915. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Allah’ın kulları! Sizi terk edecek olan bu dünyayı her ne kadar terk etmeyi istemeseniz de terk etmenizi tavsiye ederim... O halde dünyanın yüceliği ve övüncü hususunda yarışmayın. Ziynet ve nimetlerine aldanmayın. Derdinden, mihnetinden sızlanmayın. Zira izzeti de övüncü de bir gün biter. Ziyneti de nimeti de bir gün zeval bulur, derdi de mihneti de bir gün sona erer.” [1000]

1236. Bölüm

Dünyayı Tercih Etme Tehlikesi (1)

Kur’an:

“İşte, azıp da dünya hayatını tercih edenin varacağı yer şüphesiz cehennemdir.” [1001]

“Ama sizler dünya hayatını tercih ediyorsunuz. Oysa ahiret daha hayırlı ve daha bakidir.” [1002]

“Onlar ahiret karşılığında dünya hayatını satın alan kimselerdir, bu yüzden azapları hafifletilmez, onlar yardım da görmezler.” [1003]

5916. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Lezzetlere ve nefsani isteklere uyarak dünya hayatını ahirete sakın tercih etme. Şüphesiz Allah-u Teala kitabında şöyle buyurmaktadır: “İşte azıpta...”Yani Allah için olan şeyler dışında dünya ve dünyanın içinde olan her şey lanetlenmiştir.” [1004]

5917. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kime dünya ve ahiret sunulur ve kendisi dünyayı ahirete tercih ederse aziz ve celil olan Allah’ı kendisiyle ateşten korunacağı hiç bir iyiliği olmaksızın karşılaşır. Her kim de ahireti seçer ve dünyayı terkederse, kıyamet günü Allah’ı kendisinden hoşnut olduğu bir halde karşılar.” [1005]

5918. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyaya tapar ve dünyayı ahirete tercih ederse, akıbeti korkunç olur.” [1006]

5919. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar dünyalarını düzeltmek için dini işlerinden birini terk ettiklerinde, Allah daha zararlı bir şeyi onların yüzüne açar.” [1007]

5920. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali b. Hüseyin (a.s) bana şöyle buyurdu: “Her ne zaman biri dünya diğeri ahiret olan iki işle karşılaştım ve dünyayı seçtiysem, henüz akşam olmadan istemediğim olaylarla karşılaştım.” Daha sonra İmam Sadık (a.s) Ümeyyeoğulları hakkında şöyle buyurdu: “Onlar seksen yıl boyunca dünyayı ahirete tercih ettiler, ama kendileri tatsız bir olayla karşılaşmadılar.” [1008]

5921. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyası salim kaldığı takdirde ahirette zarar görmekten korku içinde olmazsa helak olur.” [1009]

5922. Lokman oğluna öğüt vererek şöyle buyurmuştur: “Dünyanı ahiretine sat ki her ikisini de elde edesin. Ahiretini dünyana satma ki her ikisini de kaybedersin.” [1010]

1237. Bölüm

Dünyayı Tercih Etme Tehlikesi (2)

Kur’an:

“Küfredenler, ateşe sunuldukları gün, onlara: “Dünyadaki hayatınızda sizin için güzel olan her şeyi harcadınız, onların zevkini sürdünüz; ama bugün, yeryüzünde haksız yere büyüklük taslamanızın ve yoldan çıkmanızın karşılığında alçaltıcı bir azâb göreceksiniz” denir. ” [1011]

5923. Bir hadiste Ömer şöyle diyor: “Peygamber’e (s.a.a) şöyle arzettim: “Ey Allah’ın Resulü! Allah İranlılara ve Rumlara Allah’a tapmadıkları halde rahatlık ve genişlik vermiştir. Dua et ki senin ümmetin de rahatlık ve zenginlik içinde olsun.” Peygamber (s.a.a) dik oturdu ve şöyle buyurdu: “Ey İbn-i Hattab! Yoksa şekke mi düştün? Onlar iyilikleri acil bir şekilde bu dünya hayatında kendilerine verilen bir topluluktur.” [1012]

bak. 1236. Bölüm, 5989 ve 5990. hadisler

1238. Bölüm

Ahireti Tercih Etmeye Teşvik

Kur’an:

“O halde, dünya hayatı yerine ahireti alanlar, Allah yolunda savaşsınlar. Kim Allah yolunda savaşır, öldürülür veya galip gelirse, yakında ona büyük bir ecir vereceğiz.” [1013]

5924. Suveyd b. Gafele şöyle diyor: “Küçük bir hasırın üzerine oturduğu ve evde başka bir kimse olmadığı halde hilafet için kendisine biat edildiği bir sırada Müminlerin Emiri’nin (a.s) yanına vardım ve biatten sonra şöyle dedim: “Beytülmal senin elindedir, ben odanda her ev için gerekli olan hiç bir eşya görmüyorum.” O şöyle buyurdu: “Ey İbn-i Gafele! Akıllı insan terk edeceği ev için eşya almaz. Bizim güvenlik yurdumuz vardır ki en hayırlı metamızı oraya intikal ettirdik ve kendimiz de yakında oraya varacağız.” [1014]

1239. Bölüm

İnsanlar Dünyanın Kuludur

5925. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz insanlar dünyanın kuludur ve din ağızlarında bir lakırtıdır. Menfaatleri nerede temin edilirse oraya dönerler. Bela ile imtihan edildiklerinde ise dindarlar azalır.” [1015]

5926. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dinarı ve dirhemi severse o dünyanın kuludur.” [1016]

5927. İmam Sadık (a.s), İshak b. Galib’e şöyle buyurmuştur: “Ey İshak! Sence, “Kendilerine bir şey bağışlanırsa razı olur ve eğer bağışlanmazsa öfkelenirler” ayetinin muhatapları kimlerdir?” Sonra İmam bana (raviye) şöyle dedi: “Onlar insanların üçte ikisinden çoğudur.” [1017]

5928. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden önce sizden daha çok yaşayıp eser bırakanların, olmayacak emeller peşinde koşanların, yardımcıları hazır ve orduları çok olanların yurdunda değil misiniz? Onlar da dünyaya taptılar, nasıl da dinlerini bırakıp dünyayı tercih ettiler!? Ondan sonra, kendilerini menzile ulaştıracak azık almadan, o güç yolları aşacak binekleri olmadan göçüverdiler.” [1018]

5929. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hevesleri, akıllarını çelmiş; dünya kalplerini öldürmüştür. O, kendini oraya kaptırmıştır. Artık dünyanın ve ondan bir şeye sahib olanların kölesi olup çıkmıştır. Gittiği yere gitmekte, yanaştığı yere yanaşmaktadır.” [1019]

1240. Bölüm

Dünyaya Tapanların Özellikleri

5930. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Çok yiyenler, çok uyuyanlar, çok gülenler, çok öfkelenenler, az hoşnut olanlar, kötülük ettiği kimseden özür dilemeyenler, kendisine kötülük edip özür dileyenlerin özrünü kabul etmeyenler, itaat anında tembel olanlar, günah anında cesur olanlar, arzusu uzun ve eceli yakın olanlar, nefsini muhasebe etmeyenler, az fayda verenler, çok konuşanlar, az korkanlar ve yemek anında çok sevinenlerdir… İşte onlar dünya ehlidirler.

Şüphesiz dünya ehli genişlik anında şükretmez, bela anında sabretmezler, halkın çoğu onların gözünde azdır, yapmadıkları şey sebebiyle kendilerini överler ve kendilerinin olmayan şeyleri iddia ederler. Arzu ettikleri şeyi konuşurlar, halkın kötülüklerini zikr ederler ve iyiliklerini gizlerler.”

Peygamber (s.a.a) şöyle sordu: “Ey Rabbim! Dünya ehlinin bu ayıplardan başka ayıpları da var mıdır?” Allah şöyle buyurdu: “Ey Ahmet! Dünya ehlinin bir çok ayıpları vardır, onlar cahil ve ahmaktırlar, öğretmenleri karşısında tevazu göstermezler, kendilerine göre akıllı kimselerdir. Ama arifler nezdinde onlar ahmakların ta kendileridir.” [1020]

1241. Bölüm

Dünya Müminin Zindanıdır

5931. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya müminin zindanı ve sıkıntı sebebidir. O halde dünyadan ayrılınca zindan ve sıkıntılardan kurtulmuş olur.” [1021]

5932. Lokman (a.s) oğluna öğüt vererek şöyle buyurmuştur: “Dünyayı kendine zindan et ki ahiretin cennet olsun.” [1022]

5933. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya müminin zindanı ve kafirin cennetidir.” [1023]

5934. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya müminin zindanı, mezar, kalesi ve cennet, döneceği yerdir. Dünya kafirin cenneti, kabir zindanı ve ateş sığınacağı yerdir.” [1024]

5935. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya hiç bir mümine sefalı değildir. Nasıl olsun ki! Oysa dünya onun zindanı ve belasıdır.” [1025]

bak. el-Bela, 408. Bölüm; es-Secn, 1766. Bölüm

1242. Bölüm

Allahım Dünyayı Bana Zindan Kılma

5936. İmam Bakır (a.s), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Hayatta kaldığım müddetçe hayatımı, refah içinde kılmanı ve kendisiyle itaatinde güçleneceğim ve hoşnutluğuna ulaşacağım bir geçim sağlamanı istiyorum... Dünyayı bizlere zindan etme. Dünyadan ayrılışı bizlere hüzün sebebi kılma.” [1026]

5937. İmam Sadık (a.s), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Dünyayı bizlere zindan etme. Dünyadan ayrılışı bizlere hüzün sebebi kılma.” [1027]

1243. Bölüm

Dünyaya Fazla Önem Verme Tehlikesi

5938. İmam Ali (a.s), oğlu Hasan’a (a.s) yaptığı bir tavsiyesinde şöyle buyurmuştur: “Dünya senin en büyük himmetin olmasın.” [1028]

5939. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kimin gece gündüz en büyük himmeti dünya olursa Allah-u Teala fakirliği iki gözünün arasına diker, işini dağıtır ve dünyadan sadece Allah’ın kendisine nasip ettiğine ulaşır. Her kimin de gece gündüz en büyük himmeti ahireti olursa Allah-u Teala kalbine zenginlik verir ve işlerini toparlayıp düzene koyar.” [1029]

5940. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kimin en büyük himmeti dünya olursa mutsuzluğu ve hüznü uzar.” [1030]

5941. Resulullah (s.a.a), sürekli okuduğu bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Bizlere öyle bir korkunu nasip et ki bizimle günahların arasına engel olsun...Dünyayı en büyük himmetimiz ve ilmimizin nihayeti karar kılma.” [1031]

5942. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim en büyük himmeti dünya olduğu halde sabahlarsa Allah tarafından hiç bir şey üzerinde değildir ve dört haslete maruz kalır: Kendisinden asla ayrılmayan bir hüzün, kendisinden kurtulamadığı bir meşguliyet, hiç bir zaman zenginliğe dönüşmeyen bir fakirlik ve hiç bir zaman son bulmayan bir arzu.” [1032]

1244. Bölüm

İnsanların En Değerlisi

5943. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların dünyada en değerlisi dünyaya hiç bir değer vermeyen kimsedir.” [1033]

5944. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s), kendisine, “İnsanların en değerlisi kimdir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Dünyayı kendisi için bir değer görmeyendir.” [1034]

5945. İmam Bakır (a.s), “insanların en değerlisi kimdir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Dünyayı kendisi için bir değer görmeyendir.” [1035]

5946. İmam Bakır (a.s), aynı sorunun cevabında şöyle buyurmuştur: “Dünyanın kimin elinde olduğuna önem vermeyen kimsedir.” [1036]

5947. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz insanların en değerlisi dünyayı kendisi için bir değer görmeyendir.” [1037]

5948. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyadan ahiretin sevabına yönelirse değersiz bir şeyden değerli bir şeye yönelmiştir. Ondan daha büyüğü dünyadan kaybettiğini ulaştığı bir nimet ve elde ettiği bir ganimet sayandır.” [1038]

1245. Bölüm

Allah Nezdinde Dünya Hordur (1)

Kur’an:

“Eğer bütün insanların tek ümmet olma (tehlikesi) olmasaydı, Rahman olan Allah küfredenlerin evlerinin tavanlarını… gümüşten yapar ve altın bezeklerle işlerdi. Bunların hepsi ancak dünya hayatının geçimliğidir. Ahiret, Rabbinin katında O’na karşı gelmekten sakınanlaradır. ” [1039]

5949. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Eğer bütün insanların tek ümmet olma tehlikesi olmasaydı...” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah böyle yapsaydı tüm insanlar kafir olurdu.” [1040]

5950. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala dünya nimetine düşmanı için bir an olsun önem vermemiştir. Aksi takdirde aziz ve celil olan Allah kitabında şöyle buyurmazdı: “Eğer bütün insanların tek ümmet olma tehlikesi olmasaydı...” Aksi takdirde hadiste de şöyle yer almazdı: “Eğer mümin kulum üzülmeseydi, kafirin kafasına başı ağrımasın diye yırtılmayan, demirden bir bez bağlardım.” [1041]

5951. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah şöyle buyuruyor: “Eğer mümin kulum olmasaydı, kafirin kafasına, mücevherattan bir bez bağlardım.” [1042]

5952. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sizin canından korktuğunuz için hastayı yemekten ve içmekten sakındırdığınız gibi, Allah-u Teala da mümin kulunu sevdiği için onu dünyadan sakındırmaktadır.” [1043]

1246. Bölüm

Allah Nezdinde Dünya Hordur (2)

5953. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya yurdu rabbinin katında bayağı görülmüş bir yurttur. Helali haramına, hayrı şerrine katışıktır. Hayat ölümle, tatlı acı ile içiçedir. Bu yüzden Allah onu dostlarına özgü kılmamıştır ve onu düşmanlarından esirgememiştir.” [1044]

5954. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer dünya aziz ve celil olan Allah nezdinde bir sivrisineğin kanadı kadar değerli olsaydı, asla kafire ve facire bir yudum su içirmezdi.” [1045]

5955. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Resulullah (s.a.a) bir çöpe atılmış olan kulağı kesik keçi yavrusunun leşinin yanından geçerken ashabına şöyle dedi: “Bu ne kadar eder?” Ashab, “Eğer canlı olsaydı, bir dirhem bile etmezdi” deyince Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Canım elinde olan Allah’a andolsun ki dünya Allah nezdinde bu keçi yavrusunun sahibi nezdindeki değerinden daha düşüktür.” [1046]

5956. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya aziz ve celil olan Allah nezdinde hiç bir değere sahip değildir. Bildiğimiz yaratıkları arasında gözünde dünyadan daha nefret edilecek bir varlık yaratmamıştır. Dünyayı yarattığı günden beri ona bakmamıştır. Dünya anahtarları ve hazineleriyle, ahiretinden hiç bir nasibi eksilmeksizin Peygamberimize (s.a.a) teklif edildi de o kabul etmekten sakındı. Zira aziz ve celil olan Allah’ın bir şeydennefret ettiğini bildi de nefret etti ve Allah’ın küçük gördüğü şeyi küçük gördü.” [1047]

5957. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde dünyanın hakir olmasının nişanelerinden biri Allah’a karşı günahların sadece dünyada yapılmasıdır; Allah katında olana dünyayı terk etmedikçe erişmenin mümkün olmamasıdır.” [1048]

5958. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yahya b. Zekeriyya’nın başının İsrailoğullarından olan bir fahişeye hediye edilmesi dünyanın Allah nezdindeki değersizliğindendir.” [1049]

5959. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yahya b. Zekeriyya’nın başının altından bir leğen içinde İsrailoğullarından olan bir fahişeye hediye edilmesi dünyanın Allah nezdindeki değersizliğindendir. Bu aşağılık bir insanın dünyadan büyük bir nimete eriştiğini görmesi faziletli özgür insan için bir tesellidir. Nitekim o kötü kadın o değerli hediyeyi elde etti.” [1050]

5960. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir kadının Yahya b. Zekeriyya’yı öldürmesi, dünyanın Allah-u Teala nezdindeki horluğundandır.” [1051]

5961. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala nezdinde dünyadan daha nefret edilen bir şey yoktur. Allah dünyayı yarattı, sonra takdim etti. Kendisi ona bakmadı ve kıyamete kadar da bakmayacaktır.” [1052]

1247. Bölüm

Hakir Dünyanın Küçüklüğü

5962. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “O halde dünya, deri tabaklanan ağacın düşen yaprağından ve yün kırpılan makasın artığından daha düşük/aşağı olmalı.” [1053]

5963. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey İbn-i Cündeb! Eğer yüce Allah’ın evine komşu olmak ve yakınında Firdevs cennetinde sükunet etmek istiyorsan dünya nezdinde hor/küçük olmalıdır.” [1054]

5964. Resulullah (s.a.a), bir çöpün yanında durmuş ve şöyle buyurmuştur: “Geliniz ve dünyayı görünüz!” Çöpün içinden eskimiş kumaş parçalarını ve çürümüş kemikleri alarak şöyle buyurdu: “İşte dünya budur.” [1055]

1248. Bölüm

Dünya Sahibini Ululamaktan Sakınmak

5965. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünya sahibini ulular ve dünyasına tamah ettiği için severse Allah ona gazab eder.” [1056]

5966. İmam Ali (a.s) Şam’a sefer ederken, geçtiği Enbar şehrinin büyükleri, saygı ifadesi olarak atlarından inip önünde koştuklarında; “Bu yaptığınız nedir?” diye sordu. Onlar; “Bu bizim adetimizdir; emirlerimizi böyle ulularız” dediler. İmam (a.s) şöyle buyurdu; “Vallahi emirleriniz bundan faydalanmamaktalar. Böyle yapmakla dünyada kendinize zahmet veriyorsunuz; ahirette de bu işinizle sefil olacaksınız. Arkasında azap olan meşakkat, ne de zararlıdır; ateşten emin olmayı beraberinde getiren rahatlık da ne de faydalıdır!” [1057]

5967. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Takvanın yücelttiği kimseyi aşağılamayın, dünyanın yücelttiğini yüceltmeyin.” [1058]

bak. 359. Konu, et-Ta’zim

1249. Bölüm

Dünyanın Ahiret İle İhtilafı

5968. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ve ahiret iki uyumsuz düşman ve iki farklı yoldurlar. O halde kim dünyayı sever ve ona gönül verirse, ahirete buğzeder ve ona düşman kesilir. Bunlar doğu ve batı gibidirler. Bunların arasında yürüyen, birine yaklaştıkça diğerinden uzaklaşır. Bunlar bir kocası olan iki kadın (kuma) gibidirler (sürekli ihtilaf içerisindedirler).” [1059]

5969. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın acılığı, ahiretin tatlılığıdır; dünyanın tatlılığı da ahiretin acılığıdır.” [1060]

5970. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki dünya ve ahiret terazinin iki kefesi gibidir; biri aşağı inerse diğeri yukarı çıkar.” [1061]

5971. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünyayı taleb etmek ahirete zarar verir ve ahireti taleb etmek de dünyaya zarar verir. O halde dünyaya zarar verin ki dünya zarar vermeye daha müstahaktır.” [1062]

5972. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyayı severse ahiretine zarar verir.” [1063]

5973. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ve ahiretin misali iki eşi olan bir adamın misalidir; birini hoşnut ederse diğerini öfkelendirir.” [1064]

5974. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ve ahireti bir araya toplamayı istemek nefsin aldatışındandır.” [1065]

5975. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya işin düzeldiğinde dinin hakkında kötümser ol.” [1066]

5976. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Su ve ateş bir tabakta bir araya gelmediği gibi dünya ve ahiret sevgisi de mümin kimsenin kalbinde bir araya gelmez.” [1067]

bak. el-Mehebbet (2), 672. Bölüm ; el-Ahiret, 33. Bölüm

1250. Bölüm

Dünya Lezzeti Ahiretin Hüznüdür

5977. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Biz dünyayı seviyoruz, ama dünyanın bize verilmemesi, verilmesinden daha iyidir. İnsanoğluna dünyada bir şey verilince ahiretteki nasibinden bir şey eksilir.” [1068]

5978. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cennete giren en son Peygamber Süleyman b. Davud’dur (a.s). Bu ona dünyanın verilmesi sebebiyledir.” [1069]

5979. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kime bu dünyada fazla bir şey verilir ve cennete girerse cennetteki nasibi, dünyadaki nimeti sebebiyle azalır.” [1070]

5980. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya lezzetlerinden birine ulaşan kimseye, kıyamet günü bu lezzet hüzün olur.” [1071]

5981. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya serveti ahiret fakirliğidir.” [1072]

5982. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyada her neyi kaybedersen senin için ganimettir.” [1073]

5983. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın acılığı ahiretin tatlılığıdır.” [1074]

5984. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyadan bir şey taleb eden kimse, ahiretten taleb ettiği şeyin çoğunu kaybetmiştir.” [1075]

5985. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dünyadan bir şeye sahip olursa ahirette sahip olduğu şeyin çoğunu kaybeder.” [1076]

5986. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya çoğaldıkça ahiret azalır. Dünyada her ne azalırsa, ahirette çoğalır.” [1077]

5987. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların ahirette en zengini, dünyada en fakir olanıdır. İnsanların ahiretten en çok nasipleneni, dünyadan en az nasiplenenidir.” [1078]

5988. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Fakirlik iki çeşittir: Dünya fakirliği ve ahiret fakirliği. Dünya fakirliği ahirette zenginliktir, dünya zengiliği ise ahirette fakirliktir ve bu helak olmaktır.” [1079]

5989. Resulullah’a (s.a.a), özel bir sütlaç getirdiler, ama o yemekten sakındı. “Bu haram mıdır?” diye sorduklarında ise şöyle buyurdu: “Hayır, ama nefsimin sevmesini istemiyorum.” Daha sonra şu ayeti okudu: “Dünya hayatında temiz ve güzel şeylerden nasiplendiniz...” [1080]

5990. Ömer b. Hattab şöyle diyor: “Allah’ın Resulünden (s.a.a) görüşmek için izin istedim ve Ümmü İbrahim’in odasında olduğu bir esnada yanına vardım. Hasırın üzerine uzandığını, bedenin bir Bölümünün yerde olduğunu, başının altındaki yastığın hurma lifinden doldurulduğunu gördüm. Selam verdikten sonra oturup şöyle dedim: “Ey Allah’ın Resulü! Sen Allah’ın Peygamberi, seçkini ve yaratıklarının en iyisisin. Kisra ve Kayser ise altından tahtlar, ipek halılar üzerinde oturuyorlar. Allah’ın Resulü (s.a.a) şöyle buyurdu: “Onların nimetleri kendilerine sadece bu dünyada verilir ve bu da çok geçmeden sona erer. Bizim nimetlerimiz ise bize ahirette verilir.” [1081]

5991. Cabir Ensari şöyle diyor: “Allah’ın Resulü (s.a.a), Fatıma’yı (a.s) deve örtüsünden dikilmiş bir elbise içinde, eliyle değirmen taşını çevirdiği ve çocuğuna süt verdiği bir halde görünce gözlerinden yaşlar döküldü ve şöyle buyurdu: “Ey kızcağızım! Dünyanın acılığıyla ahiretin tatlılığına doğru koş.” Fatıma (a.s) şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü! Nimetleri sebebiyle Allah’a hamdeder ve verdikleri sebebiyle ona şükrederim.” Bunun üzerine şu ayet nazil oldu: “Çok yakında Rabbin sana bağışta bulunacak ve sen de razı olacaksın.” [1082]

1251. Bölüm

Dünya ve Ahiretin Bir Araya Gelişi

Kur’an:

“Bu yüzden Allah onlara dünya sevabını ve ahiret güzelliğini verdi. Allah ihsan sahiplerini sever.” [1083]

“Dünya nimetini kim isterse, bilsin ki, dünyanın ve ahiretin nimeti Allah'ın katındadır. Allah işiten ve görendir.” [1084]

“İyi davrananlara; daima daha iyisi ve üstünü verilir. Onların yüzlerine ne bir karalık, ne de zillet bulaşır. İşte onlar cennetliklerdir, orada temelli kalırlar.” [1085]

“Kadın, erkek, iman etmiş olarak kim güzel iş işlerse, ona hoş bir hayat yaşatacağız. Ecirlerini yaptıklarından daha güzeli ile ödeyeceğiz.” [1086]

“İbrahim'e İshak'ı ve Yakup'u bahşettik. Soyundan gelenlere kitab ve peygamberlik verdik. Onu dünyada mükâfatlandırdık; doğrusu o ahirette de salihlerdendir. ” [1087]

5992. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mal ve çocuklar, dünya ürünüdür. Salih amel ise ahiret ürünüdür. Bazen Allah her ikisini de bazı kimseler için bir araya toplar.” [1088]

5993. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ekinler iki türlüdür: “Dünya ekini, mal ve çocuklardır. Ahiret ekini ise kalıcı iyiliklerdir. Bazen aziz ve celil olan Allah her ikisini de birisi için bir araya toplar.” [1089]

5994. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Allah’ın kulları! Şunu bilin ki muttakiler, hem dünyanın geçici faydalarını, hem de bir müddet sonra gelecek olan ahiretin faydalarını elde ettiler. Onlar dünya ehlinin dünyadaki nimetlerine ortak oldular, fakat dünya ehli onların ahiretteki nimetlerine ortak olamadılar. Muttakiler dünyada en güzel yaşam şeklini seçtiler, dünyanın nimetlerinden en iyi şekilde faydalandılar. Üstelik onlar, dünya nimetiyle çarpılan dünya ehlinin dünyada tattıklarından da tattılar. Zalimlerin ve mütekebbirlerin aldıklarından da aldılar. Sonra karlı bir alış verişle, maksada ulaştıracak bir azıkla oradan ayrıldılar; dünyalarında zahitliğin lezzetine kavuştular, ahirette de Allah’ın komşuları olacaklarına yakin ettiler. Onların (muttakilerin) duaları reddedilmez, lezzetten de payları azalmaz.” [1090]

5995. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer dinini dünyana tabi kılarsan, dinini ve dünyanı helak etmiş olursun ve ahirette hüsrana uğrayanlardan olursun. Dünyanı dinine tabi kılacak olursan dinini ve dünyanı elde etmiş olursun ve ahirette de kurtuluşa erenlerden olursun.” [1091]

5996. İmam Ali (a.s), Allah-u Teala’nın “İyi davrananlara daima daha iyisi ve üstünü verilir” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Ayette geçen “el-Hüsna” (daha iyisi) cennettir ve “ez-Ziyadet” (üstünü) ise dünyadır.” [1092]

5997. İmam Bakır (a.s), hakeza ayetin tefsirinde şöyle buyurmuştur: “Ayette geçen “el-Hüsna” kelimesi cennet, “ez-Ziyadet” kelimesinden maksat ise dünyadır. Allah dünyada kendilerine verdiği şeyin ahirette hesabını sormaz ve onlar için dünya ve ahiret sevabını bir araya toplar.” [1093]

5998. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İlahi takvadan ayrılmayın. Şüphesiz takva hayrı toplar. Takvadan başka bir hayır yoktur. Takva ile elde edilen dünya ve ahiret hayrı başka bir şeyle elde edilemez. Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Sakınan kimselere: “Rabbiniz ne indirdi?” denince, “iyilik” derler. Bu dünyada iyi davrananlara iyilik vardır. Ahiret yurdu ise daha iyidir. Sakınanların yurdu ne güzeldir!” [1094]

5999. İmam Sadık (a.s), “Allah-u Teala’nın “Ta ki menfaatlerini görsünler” ayetindeki menfaatler, dünya menfaatleri midir yoksa ahiret menfaatleri midir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Her ikisi de”[1095]

6000. İmam Ali (a.s), Allah-u Teala’nın “Onu dünyada mükâfatlandırdık; doğrusu o ahirette de Salihlerdendir” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah-u Teala için çalışırsa Allah ecrini dünya ve ahirette verir ve her iki yurtta da isteklerini karşılar.” [1096]

6001. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Üç şeyin sevabı dünya ve ahirettedir: Hac fakirliği giderir, sadaka belayı yok eder ve sıla-i rahim ömrü uzatır.” [1097]

1252. Bölüm

Müminin Dünya Ve Ahireti Önemsemesi

6002. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mürüvvete zarar vermeyecek ve israfla sonuçlanmayacak şekilde, helaldan isteklerini karşılayarak nefislerinizi dünyadan nasiplendirin ve bu yoldan din işleri hususunda yardım alın. Şüphesiz şöyle rivayet edilmiştir: “Dünyasını dini için veya dinini dünyası için terk eden kimse bizden değildir.” [1098]

6003. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en himmetlisi dünya ve ahiret işlerine himmet gösteren mümin kuldur.” [1099]

6004. Lokman (a.s) oğluna nasihat ederek şöyle buyurmuştur: “Ey oğulcağızım! Ahiretine zarar verecek şekilde dünyaya koyulma ve insanlara yük olacak şekilde dünyayı terk etme.” [1100]

1253. Bölüm

Dünyanın Misali

Kur’an:

“Dünya hayatı gökten indirdiğimiz su gibidir ki, onunla bitkiler yetişip birbirine karışmıştır.” [1101]

“Onlara, dünya hayatı misalinin tıpkı şöyle olduğunu anlat: Gökten indirdiğimiz su ile yeryüzünde yetişen bitkiler birbirine karışır, ama sonunda rüzgarın savuracağı çerçöpe döner. Allah her şeyin üstünde bir kudrete sahip olandır.” [1102]

6005. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyanın misali yılanın misalidir; dokunulması yumuşak ama içi öldürücü zehirdir. Akıllı insanlar ondan sakınır, çocuklar ona ellerini uzatır.” [1103]

6006. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünyanın misali yılan misalidir; dokunulması yumuşak, ısırması ise şiddetlidir. O halde kendisiyle çok az birlikte olacağın için dünyadan hoşuna gidenlerden uzaklaş. Dünyadan seni sevindiren her şeyden daha çok sakın. Zira her kim sevinçle dünyaya bağlanırsa o sevinç kendisini hoş olmayan olaylara sürükler.” [1104]

6007. Ashabtan birisi şöyle diyor: “Ben Allah’ın Resulü (s.a.a) ile birlikteydim. Kendisinden bir şeyi uzaklaştırdığını gördüm ve şöyle dedim: “Ey Allah’ın Resulü! Allah’ın selamı sana ve Ehl-i Beyt’ine olsun. Kendinden neyi uzaklaştırıyorsun?” Allah Resulü şöyle buyurdu: “Dünya karşımda tecessüm etti ve ben ona şöyle dedim: “Benden uzaklaş!” Dünya yeniden döndü ve şöyle dedi: “Sen benden kaçatıysan da senden sonra gelenler benden kaçamayacaktır.” [1105]

6008. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bu dünyanın misali, baştan aşağı yırtılarak kopmak üzere olan son bir ipe bağlı kalan elbise misalidir.” [1106]

6009. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya içtikçe susuzluğu arttıran ve sonunda insanı öldüren deniz suyu misalidir.” [1107]

6010. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya mavi gözlü bir kadın şeklinde Mesih’e (a.s) tecessüm etti. Mesih (a.s) ona şöyle buyurdu: “Kaç defa evlendin?” Dünya, “Çok!” dedi. Mesih (a.s) şöyle buyurdu: “Onların tümü seni boşadı mı?” Dünya şöyle dedi: “Hayır! Hepsini öldürdüm.” Mesih (a.s) şöyle buyurdu: “Senin geriye kalan kocalarına eyvahlar olsun! Nasıl da geçmişten ibret almıyorlar.” [1108]

6011. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya zehir gibidir. Onu bilmeyen kimse yer.” [1109]

6012. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya onu tanımayanların düştüğü bir tuzaktır.” [1110]

6013. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya, durduğunda duran ve peşisıra gittiğinde uzaklaşan gölgen gibidir.” [1111]

6014. Misbah’uş-Şeria’da yer aldığına göre İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya başı kibir, gözü hırs, kulağı tamah, dili riya, eli şehvet, ayağı kendini beğenmişlik, kalbi gaflet, rengi fena ve ürünü yokluk olan bir suret mesabesindedir.” [1112]

6015. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hüseyin (a.s) Kufe’ye doğru gitmeye hazırlanınca İbn-i Abbas, yanına vararak, Tef (Kerbela) taraflarında öldürüleceği sebebiyle gitmemesi için ona Allah ve akrabalık hakkına yemin içtirdi. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurdu: “Ben öldürüleceğim yeri senden daha iyi biliyorum. Ben dünyadan ayrılmak dışında bir şey istemiyorum. Ey İbn-i Abbas! Sana Müminlerin Emiri (a.s) ve dünyanın hikayesini anlatayım mı?...

Müminlerin Emiri (a.s) bana şöyle nakletti: “Ben Fatıma’nın olan Fedek bağlarının birinde büyük bir istekle elimde kürek çalışıyordum. Aniden içeri bir kadın girdi. Ona bakınca güzelliğinden neredeyse kalbim duracaktı. Onu Kureyş kadınlarının en güzeli olan Amır Cümi’nin kızı Buseyne’ye benzettim. O kadın bana şöyle dedi: “Ey Ebu Talib’in Oğlu! Seni bu kürekten müstağni kılmam için benimle evlenmeyi ister misin? Böylece sana yer yeryüzünün hazinelerini gösteririm ve tüm mülk senin ve senden sonra geriye kalan soyunun olur.” Ona şöyle dedim: “Sen kimsin? Seni ailenden isteyeyim?” O, “Ben dünyayım!” dedi. Müminlerin Emiri (a.s) şöyle buyurduğunu söyledi: “Git ve başkasını bul. Sonra küreğimi elime alarak kendi kendime şu şiiri okudum:

“Aşağılık dünyanın kandırdığı kimse şüphesiz kaybetmiştir. Bu dünya aldattığı ümmetlere asla bir şey bağışlamaz. Dünya Buseyne’nin güzel yüzüyle bana geldi. Güzelliği onun gibiydi. Ona şöyle dedim: “Başka birini aldat! Şüphesiz ben dünyadan yüz çevirdim ve cahil değilim. Ben dünyaya ne yapayım? Zira Muhammed o taşlar arasına düştü. Farzedelim dünya hazinelerini, incilerini, Karun’un varlığını ve kabilelerin mülkünü bana verdi. Hepsi yok olacak değil midir? Hazinedarlarından bağışlanması istenir. O halde benden başkasını kandır. Benim senin mülk, izzet ve bağışına rağbetim yoktur. Nefsim kendisine verilen rızka kanidir. Ey dünya! Git maceracılarla işine bak. Ben Allah’ı göreceğim günden korkuyorum. Ebedi ve yok olmayacak azaptan korkuyorum.” [1113] [1114]

Ben şöyle diyorum: “Nehc’ul-Belağa-i Keyderi’de, Müminlerin Emiri’nin takva sahiplerinin niteliği hakkında Hemmam’a söylediği, “Dünya onları istedi ama onlar dünyayı istemedi” sözünü şerh ederken şöyle denilmiştir: “Müminlerin Emiri’nin kerametlerinden biri de İmam Sadık’ın babalarından (a.s) nakl ettiği –Hadisin şarihi zikredilen hadisin benzerini- rivayettir.” Daha sonra şöyle demektedir: “İşte İmam Ali’nin (a.s), “Dünya onları istedi, ama onlar dünyayı istemedi sözünün anlamı da budur.” [1115]

1254. Bölüm

Dünya Ehlinin Misali (1)

6016. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya ehli bir konakta konaklayan, aniden kafile önderinin göç emrini verdiği ve herkesin göçtüğü bir kervan misalidir.” [1116]

6017. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ehli uyku halinde götürülen kervan misalidir.” [1117]

6018. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sizlerin ve dünyanın misali bir yolda giden ve adeta o yolu katetmiş olan, bir işarete varmak isteyen ve adeta ona ulaşmış olan yolcular misalidir.” [1118]

6019. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya az bir dinlenme yeridir. Kalınacak yer değildir. Sizler dünyada, bir konakta konaklayan, kısa bir süre dinlenen, sonra göçen ve gece gündüz yol alan bir kervan gibisiniz. Onlar (kervan ehli) dünyaya hafif yüklerle girdiler, ama ağır yüklerle çıktılar. Uzaklaştıkları konakta bir daha konaklamazlar ve terk ettikleri yere bir daha geri dönmezler.” [1119]

6020. Resulullah (s.a.a), kendisine “İnsan dünyada nasıldır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Göçüp giden kafile gibidir.” Kendisine, “İçinde ne kadar kalırlar?” diye sorulunca da, “Kervandan geride kalan kimse miktarınca” diye buyurdu. Kendisine, “Dünya ve ahiret arasındaki mesafe ne kadardır?” diye sorulunca da şöyle buyurdu: “Göz açıp kapayıncaya kadar. Nitekim Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Onlar, kendilerine söz verileni gördükleri gün dünyada sadece gündüzün bir müddeti eğlendiklerini sanırlar.” [1120]

6021. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünyalık sahibinin misali suda yürüyen kimse misalidir. Acaba suda yürüdüğü halde ayaklarının ıslanmaması mümkün müdür?” [1121]

1255. Bölüm

Dünya Ehlinin Misali (2)

6022. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sakın dünya ehlinin dünyaya yöneldiğini ve hırsla dünyaya kapıldığını görüp aldanmayasın. Zira onlar birbirine hırlayan, güçlülerin güçsüzleri yediği büyüklerin küçükleri mağlub ettiği vahşi yırtıcılar ve havlayan köpekler gibidirler. Onların bir kısmı esir, bir kısmı başı boş bırakılmış hayvanlar gibidirler. Akıllarını kaybetmiş, bilmedikleri yola saplanmışlardır.” [1122]

6023. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yedikleri için rüsva oldukları bir leşe yöneldiler ve o leşe olan sevgi üzere birbiri ile anlaştılar.” [1123]

6024. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Öncekiler sonrakileri güderler; sonrakiler de öncekilere uyarlar. Aşağılık dünyayı elde etmek için savaşırlar, kokmuş leşe saldırıp dalaşırlar.” [1124]

1256. Bölüm

İnsan ve Dünyanın Misali

6025. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyaya ne yapayım? Benim ve dünyanın misali bir yaz günü öğlen vakti uyumak için bir ağacın gölgesine sığınan ve sonra orayı terkeden bir yolcu misali gibidir.” [1125]

6026. Ömer Allah Resulünün (s.a.a) yanına vardı. Allah Resulü bir hasırın üzerine uzanmış, hasır bedeninde iz bırakmıştı. Ömer şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü! Daha yumuşak bir yatak bulsanız daha iyi olur.” Peygamber (s.a.a) ona şöyle buyurdu: “Benim ve dünyanın misali bir yaz günü günün belli bir saatinde ağacın gölgesine inen sonra orayı terkedip giden bir yolcu misalidir.” [1126]

1257. Bölüm

Dünyayı İmtihan Eden Kisenin Misali

6027. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı deneyen kimsenin durumu; harap, kıtlık, darlık bir yerden, evi mamur ve geniş, otlağı bol bir yere yolculuk eden bir kavme benzer; yolun zahmetine, arkadaşlardan ayrılığa yolculuğun meşakkatlerine, yemeğin yabanlığına katlanır, sonra, genişlik ve bolluk diyarı yurtlarına, yerleşecekleri evlerine gelirler.” [1127]

1258. Bölüm

Dünya Bir Metadır

Kur’an:

“De ki: “Dünya menfaati öenmsizdir. Allah’tan korkanlar için ahiret daha hayırlıdır ve size kıl payı kadar haksızlık edilmez.” [1128]

“Allah dilediği kimsenin rızkını genişletir ve bir ölçüye göre verir. Dünya hayatıyla övünenler bilsinler ki dünyadaki hayat ahiret yanında sadece bir geçimlikten ibarettir.” [1129]

“Size verilen her hangi bir şey, dünya hayatının bir geçimliği ve süsüdür. Allah katında olan daha güzel ve devamlıdır. Akletmez misiniz?” [1130]

6028. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ahiret karşısında dünya, ancak sizden birinin parmağını denize sokup, sonra da kendisiyle ne getirdiğine bakan kimse misalidir.” [1131]

6029. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Acaba dünya birinin parmağıyla yaladığı bir şeyden, birinin içtiği su karıştırılmış sütten veya uyuklayan kimsenin uyuklamasından başka bir şey midir?” [1132]

6030. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendine kolay davran. Şüphesiz çok yakında gideceksin, (dünya ile) arkadaşlık azdır, (dünyada) ikamet etmek çok kısadır.” [1133]

6031. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her fani olan şey azdır.” [1134]

6032. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya fani ve yok olucudur. Eğer o senin için kalsa da sen onun için kalmayacaksın.” [1135]

1259. Bölüm

Dünya Bir Köprüdür

6033. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya bir köprüdür. Ondan geçiniz, onu bayındır kılmayınız.” [1136]

6034. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyada bir garipmişsin veya yoldan geçen biriymişsin gibi ol. Kendini kabirlerde yatanlardan say.” [1137]

6035. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Beka yurduna indiği halde fena yurdu olan dünyayı bayındır kılmaya çalışan kimseye şaşarım.” [1138]

6036. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden önce ve karşınızda ölüp gidenler gibi olun. Onlar dünyada göçebeler gibi çadır kurdular, sonra konaklarını bırakıp göçtüler.” [1139]

6037. İmam Ali (a.s), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! İçinde insanı yere seren çukurların kazıldığı bir yurtta nasıl yol alınabilir...? Allahım! Dünyanın hile ve aldatmasından sana sığınırım ve dünya köprüsünden geçmek için senden yardım dilerim.” [1140]

1260. Bölüm

Dünya Geçiş Yurdudur

Kur’an:

“Ey kavmim! şüphesiz bu dünya hayatı geçicidir, ama ahiret, doğrusu işte o, kalınacak yurttur.” [1141]

6038. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey İnsanlar! Dünya yurdu geçiş yurdu, ahiret yurdu ise karar kılınacak yurttur. Dünyadan ahiretiniz için azık alın.” [1142]

6039. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kalmak yurdu değil, geçiş yurdudur. Orada iki tip insan vardır: Biri özünü (nefsi isteklere) satarak kendisini helak eder; diğeri de özünü (Allah’a) satarak kendisini (azaptan) kurtarmış olur.” [1143]

6040. İmam Ali (a.s) oğlu İmam Hasan’a (a.s) yaptığı vasiyetlerin birinde şöyle buyurmuştur: “Ey oğulcağızım! Dünya için değil, ahiret için yaratıldığını bil. Beka için değil, yok olmak için hayat için değil, ölüm için yartıldın. Ne kadar kalacağını bilmediğin bir evde, alınıp götürüleceğin bir durakta, ahırete varacağın bir yoldasın.” [1144]

6041. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Deniz dalgasının üzerinde kim ev yapar. Dünyanın hali işte budur! O halde dünyayı kalış yeri edinmeyin.” [1145]

6042. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya yurdu olmayanın yurdudur. Malı olmayanın malıdır. Aklı olmayan kimse dünya için toplar ve ilmi olmayan kimse dünya için düşmanlığa kalkışır. Allah’a itimadı olmayan kimse dünya hakkında haset eder ve yakini olmayan kimse dünya için çaba gösterir.” [1146]

6043. Rivayet edildiği üzere Cebarail (a.s), Nuh’a (a.s) şöyle demiştir: “Ey Peygamberlerin en uzun ömür süreni! Dünyayı nasıl gördün?” Nuh (a.s) şöyle buyurdu: “Bir kapısından girip diğer kapısından dışarı çıktığım iki kapılı bir ev gibi.” [1147]

bak. 1238. Bölüm

1261. Bölüm

Dünya Bir Andır

6044. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya geçen bir gün ve biten bir ay gibidir.” [1148]

6045. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya son bulucu, ahiret ise ebedidir.” [1149]

6046. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adeta dünyada olan şeyler az sonra yok olacak, ahirette olan şeyler ise yok olmayacak ve her gelecek olan yakin gibidir.” [1150]

6047. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya bir andır; o halde onu itaatle geçirin.” [1151]

6048. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a itaat hususunda sabredin ve Allah’a karşı günah işlememe hususunda sabırlı olun. Şüphesiz dünya bir andır. Dünyadan geçip giden vakitlerin ne sevincini duyarsın ne de hüznünü. Henüz gelmemiş olanın ise ne olacağını bilemezsin. O halde içinde bulunduğun anda sabırlı ve sevinçli ol.” [1152]

1262. Bölüm

Dünya Gölgenin Hareketi Gibidir

6049. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz doğuda ve batıda, denizde ve karada, çölde ve dağda, Allah’ın velilerinden bir velinin veya Allah’ın hakkını bilen kimsenin nezdinde güneşin üzerine doğduğu her şey bir gölgenin hareketi gibidir.” [1153]

6050. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı konakladığın ve sonra terkettiğin bir konak, rüya aleminde gördüğün ve uyandığında kendisinden hiç bir eser görmediğin bir mal gibi gör. Ben bunu sana örnek olarak söyledim. Zira dünya akıl ve ilim sahibi kimseler nezdinde bir gölgenin hareketi gibidir.” [1154]

6051. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz akıllı kimselerin gözünde dünya bir gölgenin hareketi gibidir; henüz yayılmadan toplanır ve uzamadan kısalır.” [1155]

6052. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya alimler nezdinde bir gölge gibidir.” [1156]

6053. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aldananları aldatan şeyler sizi de aldatmasın. O, belli bir zamanda devam edecek olan, uzun bir gölgedir.” [1157]

6054. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya bir bulut gölgesi ve insanın uykuda gördüğü bir rüya gibidir.” [1158]

6055. Hasan bin Ali (a.s) sürekli şu şiiri örnek veriyordu: “Ey dünya lezzetlerinin ehli! Bu lezzetler kalıcı değildir. Geçici gölgeye aldanmak şüphesiz ahmaklıktır.” [1159]

el-Mev’izet, 4130. Bölüm

1263. Bölüm

Dünya Derin Bir Denizdir

6056. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Lokman oğluna şöyle buyurmuştur: “…Şüphesiz dünya derin bir denizdir. Bir çok insan bu denizde boğulmuştur. O halde bu denizdeki gemi ilahi takva olmalıdır. Yatağı iman, yelkeni tevekkül, kaptanı akıl, kılavuzu ilim ve dümeni sabır olmalıdır.” [1160]

6057. Bir rivayette şöyle yer almıştır: “Ey oğulcağızım! Şüphesiz dünya bir çok neslin boğulduğu bir denizdir. O halde bu denizde gemi Allah-u Teala’dan sakınma, köprün Allah’a iman, yelkeni tevekkül olmalıdır. Böylece ey oğulcağızım kurtuluşun umulur! Ama kurtulacağını zannetmiyorum!” [1161]

6058. Lokman (a.s) oğluna öğüt vererek şöyle buyurmuştur: “Oğulcağızım! Dünya derin bir denizdir. Onda bir çok varlık helak olmuştur. O halde bu denizdeki gemin iman, yelkenin tevekkül, içindeki azığın ilahi takva olsun. Eğer kurtulursan bu Allah’ın rahmetiyledir ve eğer helak olursan kendi günahların sebebiyledir.” [1162]

6059. Evzai şöyle diyor: “Şüphesiz Lokman Hekim şehrinden çıkarak Musul’un köylerinden Kumas adındaki bir köye vardı. Orada tahammülü bitince...kapıları kapattı. Çocuğuna seslendi, ona öğüt verdi ve şöyle dedi: “Ey oğulcağızım! Dünya derin bir denizdir. İçinde bir çok insan helak olmuştur. O halde dünyanın işinden azık edin ve içi ilahi takva olan bir gemi hazırla. Sonra bu gemiye bin ki kurtuluşa eresin. Gerçi yine de kurtulmayacağından korkuyorum. Oğulcağazım! O gemi imandır, yelkeni tevekkül, dümeni sabır, kürekleri ise oruç, namaz ve zekattır. Oğulcağazım her kim gemi olmaksızın denize açılırsa boğulur.” [1163]

1264. Bölüm

Dünya Misafirhanedir

6060. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey insanlar! Şüphesiz dünyada olan kimse misafirdir! İnsanların elinde olan şey ödünçtür. Şüphesiz misafir sonunda gidicidir ve ödünçler geri çevrilmelidir.” [1164]

6061. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ebu Zer (a.s) bir hutbesinde şöyle buyurmuştur: “Ey ilim talibi! Sakın ailen ve malın seni alı koymasın! Onlardan ayrılacağın gündesin. Onlarda bir gece kaldığın, sabah onları terk ettiğin ve başkalarının yanına gideceğin bir misafir gibi.” [1165]

6062. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyada misafirler gibi olunuz.” [1166]

6063. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sizler ve bu dünyada arzuladıklarınız geçici misafirlersiniz.” [1167]

1265. Bölüm

Dünya Belalarla Çevrilmiştir

6064. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya, belalarla çevrilmiş ve hıyanetle tanınmış bir evdir. Ne kendi hali sabit kalır, ne de sakinleri güvenlik ve esenlik içindedir! Çeşit çeşit durumları, durmadan değişen halleri vardır. Dünya hayatı kınanmış, orada emniyette olmak imkansız kılınmıştır.” [1168]

6065. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Savaş, soygun, yağma ve helak yurdudur. Dünya ehlinin bir ayağı mezarda; gidenlere kavuşacak, kalanlardan ayrılacak durumdadır. Yolları şaşırtıcıdır.” [1169]

6066. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya zorluk, zahmet zeval ve intikal yurdudur. Lezzetleri, hayatın acılarıyla eşit değildir. Dünyanın mutlulukları mutsuzluklarına vefa göstermez, yükselişleri alçalışına karşı direnmez.” [1170]

6067. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya gariplerin yurdu ve mutsuzların vatanıdır.” [1171]

6068. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sıkıntı ve mihnet diyarıdır.” [1172]

6069. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya musibetler, belalar ve tatsız olaylarla doludur.” [1173]

6070. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın gazabına en yakın ve rızasına en uzak yurt dünyadır! Dünya hallerinin değişmesini ve ayrılıklarını çok iyi bildiğiniz için, dünyanın gamına ve zorluklarına göz yumun.” [1174]

6071. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ceza, zeval, fena ve bela yurdudur. Nuru karanlık, hayatı bulanık, zengini fakir, sağlıklısı hasta ve azizi zelildir.” [1175]

6072. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey İnsanlar! Bu dünya hüzün diyarıdır; sevinç diyarı değil. Eğri büğrüdür, doğru değil. Onu tanıyan kimse hiç bir ümidine sevinmez ve hiç bir mutsuzluğuna üzülmez.” [1176]

1266. Bölüm

Dünya Hiç Kimse İçin Sefalı Değldir

6073. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya, sizden sevince ulaşan herkesi sonunda ağlatmıştır, güvenlik kanadı altında sabahlayan herkes şiddetli bir belanın inişinden, bir nimeti kaybetmekten veya bir afiyetin zevalinden dolayı korku içinde olmuştur. Bütün bunların ötesinde de ölüm vardır.” [1177]

6074. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı şahit tutuyorum ki bu dünyada sevindirici bir nimete ulaşınca, başka bir nimeti kaybederek hüzne boğulursunuz.” [1178]

6075. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyada bir sevince ulaşan herkesi dünya, ardından göz yaşına boğmuştur. Dünyanın hoşnutluğuna ulaşan herkesi, dünya ardından sıkıntılara düşürmüştür. Nimet yağmurunun ıslattığı herkesi, bela ve mihnet bulutları da ıslatmıştır.” [1179]

6076. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her yudum suda boğaza kaçıp boğulma, her lokmada boğazda durup ölme tehlikesi vardır. Bir nimetine ancak bir başkasından ayrılarak nail olabilirsiniz.” [1180]

6077. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya ters yüz ve baş aşağı olmuştur. Lezzetleri kararmıştır, bağışları hüzün vericidir. Yaşamı dert dolu, kalışı geçicidir. Talep edenine inatçılık etmekte ve süvarisini helak etmektedir. Kendisine güvenene hıyanet etmektedir. Kendisine dayananı yerinden söküp almaktadır. Topluluğu dağılmaya yüz tutmuş bağı kopmak üzeredir.” [1181]

1267. Bölüm

Dünyanın Çocukları Olmayın

Kur’an:

“Dünya hayatının geçici menfaatine göz dikmeyin. Allah katında bir çok ganimetler vardır.” [1182]

“Yeryüzünde ağır basıncaya kadar düşmanı esir almak hiç bir peygambere yaraşmaz. Geçici dünya malını istiyorsunuz, oysa Allah ahireti kazanmanızı ister.” [1183]

6078. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah dünyayı dost ve düşmanına verir. Ama ahireti sadece sevdiğine verir. Şüphesiz dünya ve ahiretin çocukları vardır. Siz ahiretin çocukları olun ve dünyanın çocukları olmayın.” [1184]

1268. Bölüm

Dünya Elden Ele Gezer

6079. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dünya elden ele gezer. O halde dünyadan nasibini en güzel şekilde taleb et ki sıra sana gelsin.” [1185]

6080. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünya elden ele gezer. Her ne kadar zayıf da olsan, lehine olduğunda sana ulaşır. Eğer zararlı olursa, güçlü de olsan, kendinden uzaklaştıramazsın.” [1186]

1269. Bölüm

Dünya (Çeşitli)

6081. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Size ne olmuş da elde ettiğiniz az bir dünyayla seviniyor ve ahiretten mahrum olduğunuz nice şeye hüzünlenmiyorsunuz?” [1187]

6082. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya sebepleri kopucu ve ödünçleri geri dönücüdür.” [1188]

6083. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya kime yönelirse başkalarının güzelliklerini de ona bağışlar. Dünya her kimden yüz çevirirse kendi güzelliklerini de ondan alır.” [1189]

6084. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ehli akıllı olsaydı, dünya viran olurdu.” [1190]

6085. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın tesellisiyle teselli bulmayan kimse dünyanın hasretlerinden canı boğazına gelir.” [1191]

6086. Allah-u Teala Peygamberlerinden birine şöyle vahyetti: “Dünyayı dadı, ahireti ise anne edinin.” [1192]

6087. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim sağlık içinde sabahlar, ailesi içinde rahat olur ve günlük yiyeceği bulunursa dünya hayrı kendisine verilmiş gibidir.” [1193]

6088. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dünyayı terk etmek sabır bitkisinden daha acı ve aziz ve celil olan Allah yolunda kılıçların kırılmasından daha şiddetlidir.” [1194]

6089. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya ve din kazancı çok zor olmuştur. Dünya malından hangisine el uzatırsan senden önceki facir birinin de buna el uzattığını görürsün. Ahiret kazancını elde etmek hususunda ise sana yardım edecek birini bulamazsın.” [1195]

1292. Bölüm

Din

6183. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şeyde insan kendisini hak üzere bilir: İnandığı dinde, kendisine galebe çalan heva ve hevesde ve işlerindeki tedbirde.” [1294]

6184. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ben birinde hayırlı hasletlerden birini güçlü görürsem onu o haslet için kabullenir ve sahip olmadığı diğer hasletleri görmezlikten gelirim ve onu kendime seçerim, terbiyesini üstlenirim. Ama din ve akıl yokluğunu bağışlamam. Zira dinden ayrılmak güvenden ayrılmaktır. Korkuyla iç içe olan hayat tatlı değildir. Aklın yokluğu ise hayatın yokluğu demektir ve hiç kimse ölüler ile muaşeret etmez.”[1295]

6185. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri (a.s) konuşmalarında şu cümleyi sık sık ifade ederdi: “Ey insanlar! Dindar olun! Dindar olun! Şüphesiz dindar olduğunuz halde bir kötülük işlemeniz, dinsiz olduğunuz halde iyilik işlemenizden daha hayırlıdır. Zira dinde günah bağışlanır ama dinsizlikte iyilik kabul görmez.” [1296]

6186. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hayat sadece dinledir ve ölüm sadece yakini inkar etmekledir.” [1297]

6187. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilinki şüphesiz işlerinizin ölçüsü din ve ismetinizin ölçüsü takvadır.” [1298]

6188. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim dininde dikkatli olursa kıyamet günü yüce bir makama erişir.” [1299]

6189. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinde uyanık olmak, kendisine rızık verilen kimseye bir nimettir.” [1300]

6190. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din izzettir, ilim hazinedir ve suskunluk nurdur.” [1301]

6191. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din iki nesepten en şerafetlisidir.” [1302]

6192. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din nurdur.” [1303]

6193. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu seçince ona dindarlığı ilham eder.” [1304]

1293. Bölüm

Dinin Başı ve Sonu

6194. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin başı dini tanımak, dini tanımanın kemali onu tastik etmek ve onu tastik etmenin kemali ise onu tek bilmektir.” [1305]

6195. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bil ki şüphesiz dinin başı teslim, sonu ise ihlastır.” [1306]

6196. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin sonu iyiliği emretmek, kötülükten sakındırmak ve hadleri ikame etmektir.” [1307]

6197. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin nihayeti imandır.” [1308]

bak. el- Yakin, 4247. Bölüm

1294. Bölüm

Dinin Kökü

6198. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din kökü teslim ve rızayet olan bir ağaçtır.” [1309]

6199. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin kökü emaneti eda etmek ve ahidlere vefa göstermektir.” [1310]

6200. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz din kökü Allah’a yakin, meyvesi Allah yolunda dostluk kurmak ve münezzeh olan Allah yolunda düşmanlık etmek olan bir ağaçtır.” [1311]

6201. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dostum Cebrail bana şöyle dedi: “Şüphesiz bu dinin örneği sabit olan bir ağaç örneğidir; kökü iman, damarları namaz, suyu zekat, dalları oruç, yaprakları güzel ahlak ve meyvesi haramlardan sakınmaktır. Ağaç sadece meyvesi ile kemale erdiği gibi iman da aynı şekilde haramlardan sakınmakla kemale erer.” [1312]

6202. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinde işlerin kökü namazlara dayanmak ve büyük günahlardan sakınmaktır. Bu işlerden göz açıp kapatıncaya kadar olsun müstağni değilsin. O halde bunlardan gaflet etme ki bunlardan mahrumiyet insanı helak eder. Eğer ilerleyip fıkıh ve ibadete koyulursan bu senin nasibindir/kemalindir.” [1313]

6203. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dinin kökü sakınmak, başı ise itaattir.” [1314]

6204. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah hak taraftarlarını, Allah’ın düşmanlarını dost ve yardımcı edinmekten sakındırmıştır...Allah’ın düşmanlarını Allah’ın dininin temel ilkelerinden haberdar etmeniz sise helal değildir. Zira eğer bu konuda sizden bir şey duyarlarsa, o konuda size düşmanlık ederler.” [1315]

bak. el-İman, 256. Bölüm; ez-Zuhd, 1611. Bölüm

1295. Bölüm

Dinin Başı

6205. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin başı yakin doğruluğudur.” [1316]

6206. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin başı takva sahipleriyle arkadaşlık etmektir.” [1317]

6207. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Doğruluk dinin başıdır.” [1318]

6208. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin başı yakinin sağlamlığıdır.” [1319]

6209. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin başı iyilikleri elde etmektir.” [1320]

6210. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin başı heva ve hevese muhalefet göstermektir.” [1321]

bak. el- Yakin, 4242, 4243. Bölümler; el-Vere’, 4058. Bölüm

1296. Bölüm

Dinin Düzeni

6211. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin düzeni nefsani isteklere muhalefet etmek ve dünyadan münezzeh olmaktır.” [1322]

6212. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin düzeni iki haslettir: Kendini insafa davet etmen ve kardeşlerine mali yardımda bulunman.” [1323]

6213. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Biz Ehl-i Beyt’in sevgisi dinin düzenidir.” [1324]

bak. el-İmamet (1), 134. Bölüm

1297. Bölüm

Dinin Toplamı

6214. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Takva ve doğruluktan ayrılma. Şüphesiz din, takva ve doğrulukta toplanmıştır.” [1325]

6215. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin toplamı amel ihlasında, emeli kısaltmada, ihsanda bulunmada ve çirkinlikten sakınmadadır.” [1326]

6216. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey dinin toplamıdır: İffet, takva ve haya.” [1327]

bak. el-İslam, 1872. Bölüm

1298. Bölüm

Dinin Ölçüsü

6217. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İki şey dinin ölçüsüdür: Doğruluk ve yakin.” [1328]

6218. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İslam’ın ölçüsü doğru sözlülüktür.” [1329]

bak. Nehc’ul Belağa, 7. Hutbe; en-Niyyet, 3979. Bölüm

1299. Bölüm

Dinin Dayanağı

6219. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her şeyin bir dayanağı vardır. Dinin dayanağı ise fıkıhtır.” [1330]

6220. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ruh dinin dayanağıdır, ilim ruhun dayanağıdır ve beyan ise ilmin dayanağıdır.” [1331]

6221. İmam Ali (a.s) Malik Eşter’e yazdığı mektubunda şöyle buyurmuştur: “Dinin direği olan, İslam cemaatini oluşturan, düşmanlara karşı duran, ümmetin çoğunluğu olan halkı daha çok sevmeli ve onlara daha fazla meyletmelisin.” [1332]

bak. es-Salat (1), 2270. Bölüm; el- Yakin, 4243. Bölüm

1300. Bölüm

Dinin Yarısı

6222. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tevhid dinin yarısıdır.” [1333]

6223. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Güzel ahlak dinin yarısıdır.” [1334]

bak. ez-Zevac, 1634. Bölüm

1301. Bölüm

Dinin En Üstünü

6224. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin en üstünü arzuları kısaltmaktır.” [1335]

6225. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dininizin en üstünü günahtan kaçınmadır.” [1336]

6226. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dinin en üstünü Allah için sevmek ve Allah için buğzetmektir.” [1337]

6227. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin zirvesi sabır, yakin ve nefsani isteklerle cihad etmektir.” [1338]

6228. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en dindarı, şehveti dinini bozmayandır.” [1339]

1302. Bölüm

Dinin Temelleri

6229. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Altı şey dinin temellerindendir: Halis yakin, Müslümanların hayrını dilemek, namazı ikame etmek, zekat vermek, haccetmek ve dünyadan yüz çevirmek.” [1340]

6230. İmam Sadık (a.s), kendisine, “dinin temeli tevhid ve adalettir. İlminin sahası çok geniştir. Akıllı insan onu derketmelidir. O halde tevhid ve adaleti bana öyle bir anlat ki anlayışı kolay ve ezberlemesi rahat olsun” diye söyleyen birisine şöyle buyurmuştur: “Tevhid, kendin hakkında caiz gördüğün şeyi rabbin hakkında da caiz görmen, adalet ise yaratıcının, hakkında kınadığı şeyleri ona isnad etmemendir.” [1341]

6231. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cahil olmanızın size yakışmadığı hususlarda iyi düşünün. Kendi hayrınızı dileyin ve cahil olmanız hususunda hiç bir özrünüzün kabul edilmeyeceği şeyi tanıma hususunda çaba gösterin. Şüphesiz Allah’ın dininin bir takım erkanı vardır ki onları tanımayan kimseye zahiri ibadetlerinin hiç bir faydası olmaz. Her kim onları tanır ve onlara inanırsa ibadetteki güzel ılımlılığı ona zarar vermez.” [1342]

bak. el-İslam, 1871, 1873. Bölümler

1303. Bölüm

Dinin Meyvesi

6232. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dindar insan düşünür ve neticede huzura kavuşur. Huzu gösterir ve tevazuya yönelir. Kanaat eder ve bu sebeple müstağni olur. Kendisine verilen şeyden hoşnut olur. İnzivayı seçer ve kardeşlerden müstağni olur. Şehvetleri terkeder ve böylece hür olur. Dünyayı kenara iter ve neticede kötülüklerinden korunur. Hasadeti (kıskançlığı) uzağa atar ve neticede sevgi ortaya çıkar. İnsanları korkutmaz ve bu yüzden de insanlardan korkmaz. Onlara karşı suç işlemez ve bu yüzden de onlardan salim kalır. Hiç bir şeye gönül bağlamaz ve neticede kurtuluşa ve faziletin kemaline erişir. Afiyeti basiret gözüyle görür ve bu yüzden de pişmanlıktan güvende olur.” [1343]

6233. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin meyvesi emanete riayettir.” [1344]

6234. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dini sığınağın ve adaleti kılıcın kıl ki her türlü kötülükten kurtulasın ve tüm düşmanlarına galip gelesin.” [1345]

6235. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din insanı korur.” [1346]

6236. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din en güçlü dayanaktır.” [1347]

1304. Bölüm

Dinin Afeti

6237. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin afeti haset, kendini beğenmişlik ve böbürlenmektir.” [1348]

6238. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin afeti kötü zanda bulunmaktır.” [1349]

6239. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dinin afeti üç kişidedir: Facir olan fakihde, zalim olan imamda ve cahil olan gayretli (abid) kimsede.” [1350]

6240. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin fesadı tamahtır.” [1351]

6241. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tamah din için ne kötü bir arkadaştır.” [1352]

6242. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin fesadı dünyadır.” [1353]

1305. Bölüm

Dini Korumaya Teşvik

6243. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer başına bir bela gelirse malını canına feda et. Eğer bela seni aşarsa malını ve canını dinine feda et. Zira yağmalanan kimse, gerçekte dini yağmalanandır. Evi yıkılan kimse gerçekte dini yıkılandır.” [1354]

6244. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bela gelip çatınca mallarınızı, canlarınıza kalkan kılın. Bir olay ortaya çıktığında canlarınızı dinlerinize feda edin. Bilin ki dini helak olan kimse helak olmuş ve dini yağmalanan kimse yağmalanmıştır.” [1355]

6245. Resulullah (s.a.a), Ali’ye (a.s) yaptığı bir tavsiyesinde şöyle buyurmuştur: “...Beşincisi şu ki canını ve malını dinine feda et.”[1356]

6246. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din musibeti en büyük musibettir.” [1357]

6247. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinini kaybeden kimse küfür ve delalet uçurumuna düşer.” [1358]

6248. İmam Sadık (a.s), aziz ve celil olan Allah’ın “Böylece Allah onu, onların hilelerinin kötülüklerinden korudu” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Yani Firavun ailesinin müminini. Allah’a andolsunki onu parça parça ettiler. Lakin Allah dinine zarar vermelerinden onu korudu.” [1359]

6249. İmam Sadık (a.s), musibet esnasında şöyle buyururdu: “Musibetimizi dinimizde kılmayan Allah’a andolsun.” [1360]

bak. Temam’ul Hayr fi unvan’il musibet, 2244. Bölüm

bak. el- Fakr, 3230. Bölüm; ed- Din, 1320. Bölüm

1306. Bölüm

Dinin Afetleri

6250. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a isyan edene itaat eden kimsenin dini yoktur. Allah’a isnad edilen batıl/yalan bir iftiraya düşen kimsenin dini yoktur. Allah’ın ayetlerinden bir şeyi inkar eden kimsenin dini yoktur.” [1361]

6251. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’tan olmayan zalim bir imamın velayetine inanan kimsenin dini yoktur.” [1362]

6252. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Takvası olmayan kimsenin dini yoktur.” [1363]

6253. İmam Bakır (a.s) veya İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Batılı güçlendirmeyi Allah’ın dini sanan kimsenin dini yoktur ve zalime itaat etmeyi Allah’ın dininin bir parçası gören kimsenin de dini yoktur.” [1364]

6254. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ahde vefa göstermeyen kimsenin dini yoktur.” [1365]

6255. İmam Bakır (a.s) veya İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmakla Allah’a itaat etmeyen kimsenin dini yoktur.” [1366]

6256. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mertliği olmayan kimsenin dini yoktur.” [1367]

6257. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hayır tümüyle akılla derk edilir ve dolayısıyla aklı olmayanın dini yoktur.” [1368]

6258. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ı gazaplandırarak bir sultanı razı etmeye çalışırsa aziz ve celil olan Allah’ın dininden çıkmıştır.” [1369]

6259. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din için sevmeyen ve din için buğzetmeyen kismenin dini yoktur.” [1370]

6260. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şekki olan kimsenin dini yoktur.” [1371]

1307. Bölüm

Din ve Dindarları Küçümsemekten Sakındırmak

Kur’an:

“Şöyle derler: “Kendilerini dünyada iken kötü saydığımız kimseleri burada niçin görmüyoruz?” “Onları alaya alırdık; yoksa şimdi gözlere görünmezler mi?”” [1372]

“Bu söze mi şaşıyorsunuz? Gülüyorsunuz...Ağlamıyorsunuz. Sürekli gaflet içinde oyalanmaktasınız.” [1373]

bak. Saffat, 12-15; Zuhruf, 47; Casiye, 9, 33, 35

6261. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ben sizler hakkında dini küçümsemenizden ve hükmü (hakimliği) satmanızdan korkuyorum.” [1374]

6262. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ın dinini hor görmekten sakının. Her kim Allah’ın emrini hor görürse, Allah kıyamet günü onu hor kılar.” [1375]

6263. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dininizi dillerinize pelesenk etmiş, sanki her biriniz amelini işleyip tamamlamış, efendisinin rızasını kazanmıştır.” [1376]

6264. İmam Sadık (a.s) Ebi Basir’e şöyle buyurmuştur: “Ey Eba Muhammed! Allah cehennemlik düşmanlarınızın dilinden naklettiği şu sözünde sizleri anmıştır. “Şöyle derler: “Kendilerini dünyada iken kötü saydığımız kimseleri burada niçin görmüyoruz?” Allah’a yemin olsun ki bu ayetten maksat sadece sizlersiniz. Sizler bu dünyanın ehli nezdinde en kötü insanlarsınız. Oysa Allah’a andolsun ki sizler cennette sevinecek, onlar ise cehennemde sizleri arayacaktırlar.” [1377]

bak. el-Bihar, 72/226, 112. Bölüm

1308. Bölüm

Dini Küçümsemenin Akıbeti

Kur’an:

“Dinlerini oyun ve eğlenceye alanları, dünya hayatının aldattığı kimseleri bırak. Kur'an ile öğüt ver ki, bir kimse kazandığıyla helake düşmeye görsün, o takdirde Allah'dan başka ona ne bir yardımcı, ne de bir kurtarıcı bulunur; her türlü fidyeyi de verse kabul olunmaz. Kazandıklarından ötürü yok olanlar işte bunlardır. İnkar etmelerinden dolayı kızgın içecek ve can yakıcı azâb onlaradır.” [1378]

“Doğrusu Allah, dinlerini alay ve eğlenceye alan, dünya hayatına aldanan küfredenlere ikisini de haram etmiştir” derler.” Bugünle karşılaşacaklarını unuttukları, ayetlerimizi bile bile küfrettikleri gibi biz de onları unutuyoruz.” [1379]

6265. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ın dinini oyun ve eğlenceye alırsa münezzeh olan Allah onu ebedi olarak ateşe sokar.” [1380]

6266. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki o ciddidir, şaka değildir! Hakikattir, yalan değildir! Sesini bütün canlıların kulağına ulaştıran ve hepsini hızla süren ölümü söylüyorum! O halde insanların kalabalık oluşu seni aldatmasın.” [1381]

6267. İmam Sadık (a.s) Abdullah b. Cündeb’e yaptığı vasiyetinde şöyle buyurmuştur: “Ey İbn-i Cündeb! Cehalet çok eskiden beri bayındır olmuş, temeli güçlü kılınmıştır. Bu, Allah’ın dinini oyun olarak edindiklerinden dolayıdır. Öyle ki onlardan biri ameliyle Allah’a yakınlaşmak isterse (gerçek) maksadı O’ndan gayrisidir. Onların hepsi zalimdirler.” [1382]

bak. 478. Konu, el- Lehv

1309. Bölüm

Hak Din

Kur’an:

“Puta tapanlar hoşlanmasa da, dinini bütün dinlerden üstün kılmak üzere, peygamberini doğru yol ve hak dinle gönderen Allah'tır.” [1383]

6268. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “On iki hidayet bulmuş insan bizdendir. İlki Müminlerin Emiri Ali b. Ebi Talib (a.s) ve sonuncuları ise neslimden olan dokuzuncusudur. O hak üzere kıyam eden bir imamdır. Allah yeryüzünü ölümünden sonra onunla diriltir ve O’nun sebebiyle hak dini müşrikler istemediği halde tüm dinlere üstün kılar.”[1384]

bak. 1316. Bölüm; el-Hakk, 886. Bölüm; el- Emsal, 3598. Bölüm

1310. Bölüm

Dosdoğru Din

Kur’an:

“İnsanların fırka fırka olacağı, Allah katından kaçınılmaz o günün gelmesinden önce, kendini dosdoğru dine yönelt.” [1385]

“Sadece kendisine tapmanızı emretmiştir. İşte dosdoğru din budur.” [1386]

6269. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkese gücünün yeteceği kadar yüklenmiştir. Cahillerin yükü de hafifletilmiştir. Rahmet eden bir Rab, doğru bir din ve bilen bir imam var.”[1387]

Merhum Allame Tabatabai “Kayyim” (dosdoğru) hakkında şöyle demektedir: “Kayyim bir işin sorumluluğunu üstlenen ve o işi tedbirle idare etmekte güçlü olan veya hiç bir gevşeklik veya sarsıntıya düşmeden ayakları üzerinde duran kimsedir. O halde ayetin manası şöyledir: “Toplumu idare etmekte ve toplumu mutluluğun zirvesine ulaştırmada güçlü olan din tevhit dinidir. Dosdoğru, sarsılmayan, beşeri hidayet eden, asla insanı sapıklığa düşürmeyen, hak olan ve batılın asla sızamadığı din, tevhit dinidir. Ama insanların çoğu his ve duyu alemine alıştığından ve fani dünyanın debdebesinde boğulduğundan dolayı temiz bir kalp ve doğru bir akıldan mahrumdurlar. Onlar tevhit dininin dosdoğru ve kurtarıcı bir din olduğunu anlamıyor, sadece dünya hayatının zahirini görüyor ve ahiretten gaflet edip yüz çeviriyorlar.”[1388]

1311. Bölüm

Hanif Dini

Kur’an:

“Yüzünü, doğruya yönelmiş olarak dine çevir, sakın müşriklerden olma.” [1389]

“Hakka yönelerek kendini Allah'ın insanlara yaratılışta verdiği dine ver. Zira Allah'ın yaratışında değişme yoktur; işte dosdoğru din budur, fakat insanların çoğu bilmezler.” [1390]

6270. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a dinlerden en sevimli olanı, hanif dinidir. Alime, “Sen zalimsin” dediğini görmediğin takdirde şüphesiz ümmetime veda edilmiş olur.” [1391]

6271. İmam Bakır (a.s), aziz ve celil olan Allah’ın, “Allah’a hanifler olun ve ona şirk koşmayın” ayeti hakkında soru soran Zürare’ye şöyle buyurmuştur: “Hanif Allah’ın insanları üzerinde yarattığı fıtrattır. “Allah’ın yaratışında değişiklik olmaz” Allah insanları kendisini tanıma üzere yaratmıştır. [1392]

6272. İmam Bakır (a.s), aziz ve celil olan Allah’ın, “Allah için hanifler olun ve Allah’a şirk koşmayın” ayetinde geçen “hanifiyye”den maksadın ne olduğunu soran Zürare’ye şöyle buyurmuştur: “Maksat Allah’ın insanları üzerinde yarattığı fıtrattır. “Allah’ın yaratışında değişiklik olmaz” Allah insanları kendini tanıma fıtratı üzere yaratmıştır.” [1393]

6273. İmam Bakır (a.s) aziz ve celil olan Allah’ın, “Allah için hanifler olun ve Allah’a şirk koşmayın” ayetinde geçen “hanifiyye”den maksadın ne olduğunu soran Zürare’ye şöyle buyurmuştur: “Bu Allah’ın insanları üzerine yarattığı fıtrattır. Allah bütün yaratıkları kendi marifeti üzerinde yaratmıştır.” [1394]

6274. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hanif dininde bıyıkları kısaltmak, tırnakları kesmek, bıyıkları aldırmak (kesmek) ve sünnet ettirmek gibi şeyler dahil hiç bir şey hükümsüz bırakılmamıştır.” [1395]

1312. Bölüm

Dinin Kolaylığı

Kur’an:

“Allah size kolaylık ister, zorluk istemez.” [1396]

6275. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey İnsanlar! Şüphesiz Allah’ın dini kolaydır.” [1397]

6276. İbn’ul-Edre’ şöyle diyor: “Şüphesiz Allah’ın Resulü (s.a.a) namaz kılan birini gördü. Bir müddet ona baktıktan sonra şöyle buyurdu: “Onun doğru namaz kıldığını mı zannedi yorsun?” Ben, “Ey Allah’ın Resulü! O Medine halkının tümünden daha fazla namaz kılıyor” deyince şöyle buyurdu: “Bunu sakın ona söyleme ki onu helak edersin.” Daha sonra şöyle buyurdu: “Şüphesiz Allah bu ümmet için kolaylık istemiştir. Allah onların zorluğa düşmesini dilememiştir.” [1398]

6277. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın. Ram ettirin, ürkütmeyin.” [1399]

6278. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde dinlerin en sevimlisi, kolay olan hanif dinidir.” [1400]

6279. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ben kolay olan hanif dini üzere gönderildim. Her kim benim sünnetime muhalefet ederse, benden değildir.” [1401]

6280. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah beni, ruhbanlık için göndermedi. Şüphesiz ki Allah nezdinde dinlerin en hayırlısı kolay olan hanif dinidir.” [1402]

1313. Bölüm

Dinde Zorluk Yoktur

Kur’an:

“Dinde sizin için bir zorluk kılmamıştır” [1403]

“Allah insana ancak gücünün yeteceği kadar yükler;” [1404]

“Varlıklı olan kimse, nafakayı varlığına göre versin; rızkı ancak kendisine yetecek kadar verilmiş olan kimse, Allah'ın kendisine verdiğinden versin; Allah kimseye, verdiği rızkı aşan bir yük yüklemez. Allah, zorluktan sonra kolaylık verir.” [1405]

6281. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın ümmetime verdiği ve kendisiyle onları diğer ümmetlere üstün kıldığı üç şey vardır ki Allah onları peygamberlerden başkasına vermemiştir. Zira Allah Tebarek ve Teala bir peygamberi gönderdiğinde ona şöyle buyurmuştur: “Dininde çaba göster ve kendini zorluğa salma.” Allah Tebarek ve Teala bu nimeti benim ümmetime de bağışlamış ve nitekim şöyle buyurmuştur: “Allah dinde sizlere zorluk kılmamıştır.” Yani hiç bir darlık kılmamıştır.”[1406]

6282. Al-i Sam’in kölesi Abd’ul-A’la şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s) şöyle arzettim: “Ayağım kayıp, tırnağım kopunca ayağıma merhem sürdüm. Nasıl abdest alayım?” İmam şöyle buyurdu: “Bu ve benzerlerinin hükmü aziz ve celil olan Allah’ın kitabından anlaşılır. Allah şöyle buyurmuştur: “O sizlere dinde zorluk kılmamıştır” Üzerine mesh et.” [1407]

bak. el-Bihar, 5/298, 14. Bölüm

1314. Bölüm

Dinin Kemali

6283. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey dinin kemalidir: “İhlas, yakin ve kanaat.” [1408]

6284. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki dinin kemali ilim elde etmek ve ilimle amel etmektir.” [1409]

6285. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Haramlardan sakındığında, şüphelerden kaçındığında, farzları eda edip müstehapları yerine getirdiğinde, dini faziletleri kemale erdirmiş olursun.” [1410]

bak. el-İman, 267-270. Bölümler; el-Bela, 407. Bölüm; 467. Konu, el-Kemal

1315. Bölüm

Dini Kemale Erdirmek

Kur’an:

“Bugün, size dininizi kemale erdirdim, üzerinize olan nimetimi tamamladım, din olarak sizin için İslam’ı beğendim.” [1411]

6286. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kur’an emredici ve sakındırıcıdır. Konuşan bir suskun ve Allah’ın yaratıkları üzerindeki hüccetidir. Allah Kur’an hakkında yaratıklarından söz almış, nefislerini Kur’an’a rehin kılmış, nurunu tamamlamış ve dinini kemale erdirmiştir.” [1412]

6287. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah her şeyi beyan edici olarak sizlere Kur’an’ı indirdi. Peygamberi bir müddet aranızda yaşattı ki kitabında zikrettiği ve beğendiği dinini sizler ve kendisi için kemale erdirsin.” [1413]

bak. el-İmamet (1), 131. Bölüm; el-Hamr, 1122, 5129. Hadis

1316. Bölüm

Amellerin Yegane Kabul Vesilesi Olan Din

Kur’an:

“Allah'a, bize gönderilene, İbrahim'e, İsmail’e, İshak'a, Yakub'a ve (Yakub’un evlatlarından 12) torunlarına indirilene, Mûsa, İsa ve Rableri tarafından peygamberlere verilene…” [1414]

“Kim İslam’dan başka bir dine yönelirse, onunki kabul edilmeyecektir. O ahirette de kaybedenlerdendir.” [1415]

6288. Ebu Basir, İmam Sadık’a (a.s) şöyle dedi: “Fedan olayım! Bana aziz ve celil olan Allah’ın kullarına farz kıldığı, insanların tanımak zorunda olduğu ve kendisinden başka hiç bir dinin kabul görmeyeceği dini tanıt.” İmam şöyle buyurdu: “Allah’tan başka ilah olmadığına ve Muhammed’in (s.a.a) Allah’ın Resulü olduğuna şahadet etmek, namaz kılmak, zekat vermek, imkanı olanların haccetmesi, Ramazan ayının orucunu tutmak.” Sonra bir müddet sustuktan sonra iki defa şöyle buyurdu: “...ve velayet” [1416]

6289. Abdulazim Hasani şöyle diyor: “Efendim olan Ali b. Muhammed’in (a.s) huzuruna vardım. Gözü bana ilişince şöyle buyurdu: “Ey Ebu’l Kasım! Hoş geldin. Sen gerçekten bizim dostumuzsun. Ben şöyle dedim: “Ey İbn-i Resulillah! Dinimi size arz etmek istiyorum! Eğer doğru ve beğenilmiş ise hayatta olduğum müddetçe bu din üzere sebat göstereceğim.” İmam, “Ey Ebul Kasım! Söyle!” deyince ben şöyle arzettim: “Ben Allah Tebarek ve Teala’nın bir olduğuna inanıyorum... Velayetten sonra Farz olan vecibeler şunlardır: Namaz, zekat, oruç, hac, cihad, iyiliği emretmek ve kötülükten sakındırmak.” Ali b. Muhammed (a.s) şöyle buyurdu: “Ey Ebu’l-Kasım! Allah’a andolsun ki bu Allah’ın kullarına seçtiği ve beğendiği dindir. Bu din üzere sabit kal. Allah seni dünya ve ahirette hak ve sabit din üzere kılsın.” [1417]

6290. İbrahim Muhariki şöyle diyor: “Ebu Abdillah Cafer b. Muhammed’e (a.s) dinimi beyan ederek şöyle dedim: “Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur, o tektir ve ortağı yoktur. Hakeza şehadet ederim ki Muhammed (s.a.a) Allah’ın elçisi ve Ali ondan sonraki adil imamdır. Sonra Hasan, sonra Hüseyin, sonra Ali b. Hüseyin, sonra Muhammed b. Ali ve sonra da sen.” İmam, “Allah sana rahmet etsin” dedikten sonra şöyle buyurdu: “Allah’tan sakının! Allah’tan sakının! Allah’tan sakının. Takvadan, doğru konuşmaktan, emanete riayet etmekten, karın ve tenasül organı iffetinden ayrılmayın ki Refik-i A’lada bizlerle birlikte olasınız.” [1418]

6291. Amr b. Hureys şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s) şöyle arzettim: “Kurbanın olayım! Kendisiyle Allah’a ibadet ettiğim dinimi size arz etmeme izin verir misiniz?” İmam, “söyle!” deyince ben şöyle arzettim: “Ben Allah’a kendisinden başka ilah olmadığı, Muhammed’in (s.a.a) onun kulu ve elçisi olduğu, kıyametin şüphesiz geleceği, Allah’ın ölüleri mezarlarından dirilteceği üzere ibadet ediyorum. Hakeza namaz kılmak, zekat vermek, Ramazan ayında oruç tutmak ve gücü olana Ka’be’yi haccetmek de farzdır. Allah’ın Resulü’nden (s.a.a) sonra velayet Ali b. Ebi Talib’in, ondan sonra Hasan’ın, ondan sonra Hüseyin’in, ondan sonra Ali b. Hüseyin’in, ondan sonra Muhammed b. Ali’nin hakkıdır. Sizler benim imamlarımsınız. Ben bu inanç üzere yaşıyorum, bu inanç üzere öleceğim ve Allah’a bu inanç üzere ibadet ediyorum.” İmam şöyle buyurdu: “Ey Amr! Allah’a andolsun ki bu benim ve babalarımın dinidir. Bu din üzere Allah’a gizli ve açık ibadet ediyoruz ve bu dine bağlıyız.” [1419]

6292. Yusuf şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s) şöyle arzettim: “Allah’a kendisiyle ibadet ettiğim dinimi size de arzetmek istiyorum ki eğer doğru ise bu din üzere beni sabit kıl. Yok eğer doğru değilse, beni hakka yönelt. İmam, “Söyle!” deyince ben şöyle arzettim: “Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur, O tektir, O’nun ortağı yoktur ve Muhammed O’nun kulu ve elçisidir ve Ali benim İmamımdır ve Hasan benim imamımdır ve Hüseyin benim İmam’ımdır ve Ali b. Hüseyin benim imamımdır ve Muhammed b. Ali benim imamımdır ve sen fedan olayım, babalarının yolu üzeresin.” Yusuf şöyle diyor: “Bu esnada İmam Sadık (a.s) kaç defa şöyle buyurdu: “Allah’ın rahmeti senin üzerine olsun!” Ardından şöyle buyurdu: “Allah’a yemin olsun ki bu din Allah’ın, meleklerin, benim ve babalarımın dinidir. Allah bu dinden başka bir dini kabul etmez.” [1420]

6293. Hasan b. Ziyad Attar şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s) şöyle arzettim: “Her ne kadar amellerim hususunda iyilik üzere olsam da dinimi sizlere arzetmek istiyorum.” İmam, “söyle” deyince şöyle arzettim: “Allah’tan başka ilah olmadığına, Muhammed’in Allah’ın kulu ve elçisi olduğuna şahadet ederim. Onun Allah tarafından getirdiği her şeyi ikrar ediyorum.” (İmam benim dediğime benzer şeyler söyledi.) Ali benim imamımdır Allah ona itaati farz kılmıştır. Her kim onu tanırsa mümindir, her kim de onu tanımazsa sapıktır. Her kim ona muhalefet ederse kafirdir. [1421]

6294. İmam Bakır (a.s), kendisine, “sen ve ailenin Allah’a ibadet ettiği dini bana haber ver ki ben de o din üzere Allah’a ibadet edeyim” diye söyleyen Ebu’l Carud’a şöyle buyurmuştur: “Kısa ama çok önemli bir şeyi sordun. Allah’a yemin olsun ki sana kendisiyle aziz ve celil olan Allah’a ibadet ettiğimiz, benim ve babalarımın dinini sana beyan edeceğim: “Allah’tan başka ilah olmadığına, Muhammed’in (s.a.a) Allah’ın elçisi olduğuna şahadet etmek, Allah nezdinden getirdiği her şeyi, ikrar etmek dostumuzla dost olmak, düşmanlarımızdan beri olmak, emrimize teslim olmak, Kaim’imizi beklemek, çaba göstermek ve sakınmaktır.” [1422]

bak. el-Bihar, 69/1, 28. Bölüm; el-Amel (1), 2946. Bölüm; eş-Şefaat, 2035. Bölüm

1317. Bölüm

Dinde Zorlama Yoktur

Kur’an:

“Dinde zorlama yoktur; artık hak ile batıl iyice ayrılmıştır. Tağutları inkar edip Allah'a iman eden kimse, kopmak bilmeyen sağlam bir kulpa sarılmıştır. Allah işitendir, bilendir.” [1423]

“Onların dediklerini biz biliriz. Sen onların üzerinde bir zorba değilsin; söz verdiğim günden korkanlara Kur'an'la öğüt ver.”[1424]

“Sen öğüt ver! Esasen sen sadece bir öğütçüsün. Sen, onlara zor kullanacak değilsin.” [1425]

6295. “İbn-i Abbas şöyle diyor: “Araplar arasında adet olduğu üzere bir kadının çocuğu kalmayınca kendi kendisine, bir çocuğu hayatta kaldığı takdirde onu Yahudi edeceğine dair söz veriyordu. Beni Nadir yahudileri sürgün edilince Ensar’ın çocuklarının bazısı da bunlar arasındaydı. Ensar şöyle dedi: “Biz çocuklarımızdan el çekemeyiz.” Bunun üzerine aziz ve celil olan Allah şu ayeti nazil buyurdu: “Dinde zorlama yoktur. Hah ile batıl iyice ayrılmıştır.” [1426]

bak. et-Tekelluf, 3509. Bölüm; Tefsir’ul Mizan, 2/342

1318. Bölüm

Dini Tanıma Yolu

6296. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinini aziz ve celil olan Allah’ın kitabı vesilesiyle tanıyan kimse dağlar yerinden sökülse bile o dininde sarsıntıya uğramaz. Bilmeden bir inancı kabul eden kimse ise haberi olmadan ondan çıkar.” [1427]

6297. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim şahıslar vesilesiyle bu dine girerse, şahıslar da onu bu dinden çıkarırlar. Her kim de kitap ve sünnet üzere bu dine girerse, dağlar yerinden sökülse bile o sarsılmaz.” [1428]

bak. el-Hakk, 898. Bölüm

1319. Bölüm

Din Ehli

6298. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz dindarların kendileriyle tanındığı bir takım alametleri vardır: “Doğru sözlülük, emanete riayet, sözüne bağlı olmak, sıla-i rahimde bulunmak, zayıflara merhamet etmek, kadınlara az karışmak, iyilik etmek, güler yüzlü olmak, sabır ve tahammül etmek, ilme ve insanı aziz ve celil olan Allah’a yaklaştıran şeye tabi olmak! Ne mutlu bunlara ve güzel akıbetlerine!” [1429]

bak. el-Hayr, 1173. Bölüm; ez-Zikr, 1344. Bölüm; ed- Dünya, 1240, 1254, 1255. Bölümler

1320. Bölüm

Dini Dünyayla Korumak

6299. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinini dünyan ile koru ki ikisini de kazanasın. Dünyanı dinin ile koruma ki ikisini de kaybedersin.” [1430]

6300. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinini dünya ile koru ki seni kurtarsın. Dünyanı din ile koruma ki seni yok etmesin.” [1431]

6301. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinini dünyana tabi kılarsan dinini ve dünyanı helak edersin ve ahirette hüsrana uğrayanlardan olursun. Eğer dünyanı dinine tabi kılarsan, dinini ve dünyanı elde etmiş ve ahirette kurtuluşa erenlerden olursun.” [1432]

6302. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim mülkünü dinine hizmetçi kılarsa her padişah ona boyun eğer. Her kim dinini mülküne hizmetçi kılarsa, her insan ona tamah eder.” [1433]

6303. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar dünyalarını ıslah etmek için dinlerinden bir şeyi terk edince mutlaka Allah da onlara daha çok zarar verecek bir kapı açar.” [1434]

bak. 1305. Bölüm

1321. Bölüm

Dini Kalpte Sabit Kılmak İçin Dua

6304. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Çok geçmeden öyle bir şüpheye düşeceksiniz ki doğru yolu bulmak için ne bir nişane ve ne de sizleri hidayet edecek bir imam göreceksiniz. O şüpheden sadece “el- Garik” duasını okuyan kimse kurtulacaktır. Ben, “Garik duası nasıldır?” diye sorunca şöyle buyurdu: “Şöyle de: Ey Allah! Ey Rahman! Ey Rahim ve ey kalpleri değiştiren Allah! Kalbimi dinin üzere sabit kıl.” [1435]

6305. Resulullah (s.a.a), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Ey kalpleri sabit kılan Allah! Kalplerimizi dinin üzere sabit kıl!” [1436]

6306. Resulullah (s.a.a), hakeza bir duasında şöyle buyurmuştur: “Ey kalpleri değiştiren Allah! Kalbimi dinin üzere sabit kıl.”[1437]

6307. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinin sebatı yakinin gücüyledir.” [1438]

Bak. el-İmamet (3), 235, 256. Bölümler

1322. Bölüm

Allah’ın Dinini Koruyanların Sıfatı

6308. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın dinini sadece onu tümüyle kavrayan kimse koruyabilir.” [1439]

6309. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah-u Teala’nın dinine sadece onu tümüyle ihata eden kimse yardım edebilir.” [1440]

6310. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah’ın dininin koruyucuları, dini ikame edenler, ona yardım edenler, her taraftan onu ihata edenler, Allah’ın kulları için koruyup riayet edenlerdir.” [1441]

1323. Bölüm

Dini, Nasipsiz Kimselerle Güçlendirmek

6311. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah bu dini kötü birisi ile güçlendirir.” [1442]

6312. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bu dini nasipsiz topluluklarla güçlendirir.” [1443]

6313. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala İslam’ı, ehli olmayan kimselerle güçlendirir.” [1444]

6314. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bu din, Allah nezdinde nasibi olmayan kimselerle güçlü olur.” [1445]

1324. Bölüm

Din (Çeşitli)

6315. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dinlerin bütün işleri dört türdür: “İlki hakkında ihtilaf olmayan, bütün ümmetlerin üzerinde icma ettiği ve mecburen kabul edilmesi gereken zaruri şeydir. İkincisi icma edilen haberlerdir. Her şüpheyi bu haberlere döndürmek gerekir. Her olayın hükmünü ondan çıkarmak icab eder. Bunlar hususunda ümmet icma etmiştir. Üçüncüsü ise şek ve inkar edilebilir şeylerdir. Bunlar hususunda ehlinden açıklama istemek gerekir. Her kim bu konuda görüş belirtirse tevili hususunda ittifak edilen ilahi kitaptan bir delili veya üzerinde icma edilen ve hakkında hiç bir ihtilaf olmayan bir sünneti ortaya koymalıdır. Dördüncüsü ise akılların doğruluğunu tanıdığı ve ümmetin özel ve genel hiç bir ferdinin hakkında şek edip inkarda bulunamayacağı kanunlardır. Bu iki şey tevhid ve ondan daha aşağısını tırmalama diyeti ve ondan daha yukarısını kapsamaktadır. O halde din hususunda ortaya çıkan meselelerde eğer sabit bir delili varsa kabul et, eğer gerçeği örtülü ise onu kabul etme. Her kim bu üç işten birini (dini bir konuyu ispat için) ortaya koyarsa, bu Allah’ın şu ayette Peygamberine açıkladığı üstün delildir: “Üstün delil Allah'ın delilidir. O dileseydi hepinizi doğru yola eriştirirdi” de.” Bu üstün delil, cahile ulaştığında, alimin ilmiyle anladığı gibi cahil kimse de cehaletine rağmen onu anlar. Zira Allah adildir, zulmetmez. Kullarına bildiği şeyi delil kılar ve kullarını anlayıp tanıdıkları şeye davet eder; bilmedikleri ve tanımadıkları şeye değil. [1446]

6316. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dini sadece akıl ıslah eder.” [1447]

6317. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din ve edep aklın neticesidir.” [1448]

6318. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Din sevgiden başka bir şey midir?” [1449]

6319. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dini korumak marifetin meyvesi ve hikmetin başıdır.” [1450]

6320. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dini idare etmek takva ve yakin güzelliği ile mümkündür.” [1451]

1329. Bölüm

Allah’ı Zikretmenin Fazileti

Kur’an:

“Onlar iman etmişlerdir, kalpleri Allah'ı anmakla huzura kavuşmuştur. Bilin ki kalpler ancak Allah'ı anmakla huzura kavuşur. ” [1468]

“Ey iman edenler! Sizi, mallarınız ve çocuklarınız Allah'ı anmaktan alıkoymasın; böyle olanlar hüsrana uğrayanlardır.” [1469]

bak. Bakara, 152; Al-i İmran, 41, 191; Nisa, 142; A!raf, 180, 205; Tevbe, 67; Kehf, 24, 28; Ta-Ha, 34, 32; Nur, 37; Şuara, 227; Ankebut, 45; Ahzab, 21, 35, 41; Cuma, 10; Müzzemmil, 8

6335. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “(Allah’ı) zikretmek” muhiplerin lezzetidir.[1470]

6336. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Senin zikrinin lezzetinden başka lezzetlerden, seninle ünsiyet edinmekten başka tüm rahatlıktan, sana yakın olmaktan başka tüm sevinçlerden ve senin itaatinden gayri tüm işlerden senden bağışlanma dilerim!”[1471]

6337. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) hakeza bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Senin hatıranı anmak, kalplere ne kadar lezzetli ve vehimlerle gayp yollarını katetmek ne de tatlıdır!”[1472]

6338. İmam Ali (a.s), Haris’e şöyle buyurmuştur: “Allah Resulü’nün (s.a.a) bana öğrettiği bir duayı sana da öğreteyim mi?” Ben (Haris), “Öğret” deyince şöyle buyurdu: “Allahım! Kalbimin pencerelerini senin zikrine aç ve bana, sana ve peygamberine itaat etmeyi ve kitabınla amel etmeyi nasip et.”[1473]

6339. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir sevgiliyle (mahbub ile) oturmaktır.”[1474]

6340. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Rabbim bana sözümün zikir, sessiz kalışımın fikir ve bakışımın ibret olmasını emretti.”[1475]

6341. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın zikri dışında susan kimseye ne mutlu!”[1476]

6342. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir iki ganimetten en üstünüdür.”[1477]

6343. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e selam gönder, bizi senin zikrinle nefsani isteklerinden yüz çeviren, dakik bir marifeti sebebiyle kudret düşkünlüğünün sebeplerine muhalefet eden, şehvetlerin ateşten perdelerini tövbe suyunu dökerek söndüren ve cehalet tabaklarını hayatın berrak suyu ile yıkayan kimselerden kıl.”[1478]

6344. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Ey zikri, zikredenler için bir şerafet, şükrü şükredenler için bir zafer, itaati, itaat edenler için bir kurtuluş olan Allahım! Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e selam gönder ve kalplerimizi zikrinle diğer tüm zikirlerden müstağni kıl.”[1479]

1330. Bölüm

Zikir Takva Sahiplerinin Huyudur

6345. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek takva sahiplerinin huyudur.”[1480]

6346. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek her iyilik sahibinin huyu ve her müminin hasletidir.”[1481]

6347. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek her takva sahibinin sevinci ve her yakin sahibinin lezzetidir.”[1482]

bak. 1344. Bölüm

1331. Bölüm

Allah İndinde Zikrin Değeri

Kur’an:

“Allah'ı anmak daha büyüktür!” [1483]

6348. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hiç bir şeyi Allah’ın zikrine değiştirmeyin. Şüphesiz Allah şöyle buyurmuştur: “Allah’ı anmak daha büyüktür!”[1484]

6349. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’ya en sevimli gelen amel ve kulu dünya ve ahirette her türlü kötülükten kurtaran en etkili şey Allah’ı zikretmektir.” Kendisine, “Hatta Allah yolunda cihattan da mı üstündür?” denilince şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah’ın zikri olmasaydı cihat emri de verilmezdi.”[1485]

6350. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizlere melikiniz olan Allah nezdinde en hayırlı amelinizi, en temiz işinizi ve makamınızı en çok yükselten şeyi, sizler için dirhem ve dinardan daha hayırlı olan ve hatta düşmanla karşılaştığınızda öldürmek ve öldürülmekten daha hayırlı olan fiili haber vermeyeyim mi?” Onlar, “Haber ver, ey Allah’ın Resulü!” deyince şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allahı çok zikretmek”[1486]

bak. el-Mehabbet (2), 664

1332. Bölüm

Allah’ı Çok Zikretmeye Teşvik

Kur’an:

“Ey iman edenler! Allah'ı çok anın. O’nu sabah akşam tesbih edin.” [1487]

“Seni daha çok tesbih edelim ve çokça analım.” [1488]

6351. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kur’an’ı tilavet et ve Allah’a çok zikirde bulun. Şüphesiz zikir senin için göklerde bir hatırlanma ve yeryüzünde bir nurdur.”[1489]

6352. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikri yüce Allah’tan, onu çok zikretmekle sakının.”[1490]

6353. Resulullah (s.a.a) kendisine, “Allah-u Teala’ya insanların en özel kulu olmak istiyorum” denilince şöyle buyurmuştur: “Allah’ı çok zikret ki Allah-u Teala’ya kullarının en özeliolasın.”[1491]

6354. İmam Sadık (a.s) kendisine, “Allah nezdinde en değerli yaratık kimdir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’ı en çok zikreden ve itaatiyle en çok amel edendir.”[1492]

1333. Bölüm

Çok Zikrin Ölçüsü

6355. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir dışında her şeyin sona erdiği bir sınır vardır. Zikrin sona erdiği bir sınır yoktur. Aziz ve celil olan Allah bir takım farzları farz kılmıştır. Her kim onları eda ederse o onların sınırıdır... Aziz ve celil olan Allah zikrin azına razı olmamış ve sona erdiği bir sınır taktir etmemiştir.” İmam Daha sonra şu ayeti okudu: “Ey iman edenler! Allah’ı çok zikredin.”[1493]

6356. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gücünüz yettiğince gece gündüz her an Allah’ı zikredin. Şüphesiz Allah kendisini çok zikredilmesini emretmiştir.”[1494]

6357. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul rabbini her gün yüz defa zikredince bu Allah’ı çok zikirdir.”[1495]

6358. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ı gizlice zikrederse Allah’ı çok zikretmiş sayılır.”[1496]

6359. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Fatımet’uz-Zehra’nın (a.s) tesbihatı da aziz ve celil olan Allah’ın buyurduğu çok zikirdir. “Ey İman edenler! Allah’ı çok zikredin.”[1497]

6360. Abdullah b. Bukeyr şöyle diyor: “İmam Sadık’a (a.s), “Ey iman edenler! Allah’ı çok zikredin!” ayeti hakkında çok zikretmenin en az sınırı nedir diye sordum. Şöyle buyurdu: “Her namazın arkasından otuz üç defa Allah’ı tespih etmektir.”[1498]

bak. 1342. Bölüm

1334. Bölüm

Zikri Sürdürmeye Teşvik

6361. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İyi insanın dili zikri sürdürmeye aşıktır.”[1499]

6362. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikri devam ettirmek evliyanın samimi dostudur.”[1500]

6363. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin sürekli Allah’ı zikreder ve çok düşünür.”[1501]

6364. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanoğlu içinde Allah’ı zikretmediği her an için kıyamet günü hasret duyar.”[1502]

6365. İmam Ali (a.s) Nevf’ul-Bekali’ye öğrettiği bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Her kim zikrinle meşgul olmaz ve sana yakınlığa doğru yolculuk etmeye hazırlanmazsa hayat ona ölüm ve ölümü ona hasret sebebi olur.”[1503]

6366. İmam Ali (a.s) Şabaniye duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Bana zikrinden zikrine aşık olmayı ilham et. Himmetimi üstün isimlerine ve mukaddes mahalline yönelt.”[1504]

6367. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Senden Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e selam göndermeni, beni sürekli seni zikreden ve ahdini bozmayan kimselerden kılmanı dilerim.”[1505]

6368. İmam Ali (a.s), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Hakkın, kutsiyetin, en yüce sıfatların ve isimlerin hakkı için senden gece ve gündüzümü zikrinle bayındır kılmanı, sürekli sana hizmette bulunmayı, amellerimi nezdinde makbul saymanı, böylece tüm amel ve virdlerimin -irademin- tek bir vird olmasını ve sürekli sana hizmette bulundurmanı dilerim.”[1506]

bak. 1346. Bölüm

1335. Bölüm

Allah’ı Zikretmek Her Haliyle Güzeldir

Kur’an:

“Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelmesinde akıl sahiplerine şüphesiz deliller vardır. Onlar ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah'ı anarlar.” [1507]

“Namazı kıldıktan sonra, Allah'ı ayakta iken, otururken, yan yatarken de anın. Emniyete kavuştuğunuzda, namazı gereğince kılın. Namaz şüphesiz, iman edenlere belirli vakitlerde farz kılınmıştır. ” [1508]

6369. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Musa (a.s) şöyle arzetmiştir: “Ey Rabbim! Ben, makamını seni zikretmekten daha yüce gördüğüm bir haldeyim.” Allah şöyle buyurdu: “Ey Musa! Beni her hal üzere zikret!”[1509]

6370. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ve gerekli vasiyet rabbini unutmaman, sürekli onu zikretmen, ona isyan etmemen ve oturup kalkarken ona ibadet etmendir.”[1510]

6371. İmam Ali (a.s), oğlu Hasan’a (a.s) vefat anında şöyle vasiyet etmiştir: “Her hal üzere Allah’ı zikret.”[1511]

1336. Bölüm

Zikredenler

Kur’an:

“Allah'ı çok anan erkekler ve kadınlar,” [1512]

6372. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim gafiller arasında zikrederse, kaçanlar arasında cihat edenler gibidir.”[1513]

6373. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gafiller arasında Allah’ı zikreden, kaçanlar yerine savaşan kimse gibidir.”[1514]

6374. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gafiller arasında Allah’ı zikreden kimse, kaçanlar yerine savaşan kimse gibidir. Kaçanların yerine savaşan kimsenin ise varacağı yer cennettir.”[1515]

6375. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikreden kimse kurtuluşa erenlerdendir.”[1516]

6376. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde en sevimli amel sözün tesbihidir...” Kendisine, “sözün tesbihi nedir?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Bir grup sohbet ederken, birisinin Allah’ı tesbihte bulunmasıdır.”[1517]

6377. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikreden kimse dışında herkes susamış bir halde ölür.”[1518]

6378. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ın zikriyle meşgul olursa Allah da (insanlarca) anılışını güzel kılar.”[1519]

6379. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yıldırım mümin ve kafire isabet eder; ama Allah’ı zikreden kimseye isabet etmez.”[1520]

6380. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yıldırım aziz ve celil olan Allah’ı zikreden kimseye isabet etmez.”[1521]

6381. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin her ölümle ölür; boğulur, enkaz altında kalır; yırtıcı hayvanlara yem olur, yıldırıma çarpılır. Ama Allah’ı zikreden kimseye yıldırım çarpmaz.”[1522]

1337. Bölüm

Allah’ı Zikreden Namaz Kılan Kimse Makamındadır

Kur’an

“Namazlarında devamlı olanlar...” [1523]

“Şüphesiz ben Allahım, benden başka ilah yoktur; bana kulluk et; beni anmak için namaz kıl.” [1524]

6382. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin Allah’ı durduğu, oturduğu veya yattığı halde zikrettiği müddetçe sürekli namazda sayılır. Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Onlar ayakta iken, otururken, yan yatarken Allah'ı anarlar;”[1525]

6383. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı ayakta veya otururken zikrettiğin müddetçe, pazarda samimi bir toplantıda veya nerede olursan ol, sürekli namaz ve ibadet halinde sayılırsın.”[1526]

bak. es-Salat, 2301. Bölüm

1338. Bölüm

Zikreden Kimse Allah İle Arkadaş Olur

6384. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ı zikreden kimse onun oturup kalktığı arkadaşı olur.”[1527]

6385. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Musa b. İmran (a.s) aziz ve celil olan Rabbiyle münacaat ettiğinde şöyle dedi: “Ey Rabbim! Sen benden uzak mısın ki sana sesleneyim? Yoksa bana yakın mısın ki seninle münacaatta bulunayım?” Azameti yüce Allah ona şöyle vahyetti: “Ben, beni zikreden kimsenin arkadaşıyım.”[1528]

6386. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Musa (a.s) şöyle dedi: “Ey Rabbim! Sen bana yakın mısın ki seninle münacaatta bulunayım veya benden uzak mısın ki sana sesleneyim? Ben şüphesiz sesini duyuyor ama seni göremiyorum, o halde sen neredesin?” Allah ona şöyle buyurdu: “Ben arkanda, önünde, sağında ve solundayım. Ey Musa! Kul beni zikredince ben onunla oturan arkadaşıyım ve kul bana dua edince ben onunla birlikteyim.”[1529]

1339. Bölüm

Beni Zikredin ki Ben de Sizi Zikredeyim

Kur’an:

“Artık beni anın, ben de sizi anayım; bana şükredin, nankörlük etmeyin.” [1530]

6387. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Ey Ademoğlu! Sen içinde beni zikret ki ben de içimde seni zikredeyim. Ey Ademoğlu! Beni bir toplulukta zikret ki ben de seni, senin topluluğundan daha hayırlı bir toplulukta zikredeyim.”[1531]

6388. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Kendi nefsinde beni zikreden kimseyi ben de meleklerden bir grup arasında zikrederim. Bir toplulukta beni zikreden kimseyi ise ben de Refik-i A’la’da zikrederim.”[1532]

6389. Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Ey kulum! Eğer beni halvette zikredersen, ben de seni halvette zikrederim. Eğer beni bir grup arasında zikredersen ben de seni onlardan daha hayırlı ve daha kalabalık bir grup arasında zikrederim.”[1533]

6390. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Sen şöyle buyurdun ve buyurduğun şey haktır: “Beni zikredin ki ben de sizi zikredeyim.” Bizlere seni zikretmeyi emrettin ve buna karşılık sen de bizlere zikredeceğini vaadettin. Böylece bizlere yüceliş, büyüklük ve azamet elbisesini giydirdin. Şimdi bana emrettiğin gibi seni zikrediyorum. Sen de bana vaadettiğin şeyi gerçekleştir. Ey kendini zikredenleri zikreden!”[1534]

6391. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala Davud’a (a.s) şöyle vahyetti: “Zorbalara beni zikretmemelerini söyle. Zira ben beni zikredeni zikrederim. Dolayısıyla onlar beni zikrederse, ben de onları zikrederim, lanetlerim.”[1535]

1340. Bölüm

Zikrin Meyveleri

1: Zikir Kendini Islah Etmenin Anahtarıdır.

6392. İmam Ali (a.s) oğlu Hasan’a (a.s) yaptığı vasiyetinde şöyle buyurmuştur: “Ey oğulcağızım! Sana Allah’tan sakınmanı, emrine bağlı kalmanı ve kalbini zikriyle bayındır kılmanı tavsiye ederim.”[1536]

6393. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim kalbini sürekli zikirle bayındır kılarsa gizli ve açık tüm filleri güzel olur.”[1537]

6394. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalbin salahının aslı Allah’ın zikriyle meşgul olmasıdır.”[1538]

6395. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sürekli zikretmek ruhların gıdası ve salahın anahtarıdır.”[1539]

6396. Kutsi hadiste şöyle yeralmıştır: “Hangi kulun kalbine başvurur ve kalbinde zikrime sarılmanın galip geldiğini görürsem, onun idare ve terbiyesini üstlenir ve onunla oturan, konuşan ve kaynaşan arkadaşı olurum.”[1540]

2: Zikir Kalplerin Hayatıdır

6397. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı halis bir şekilde zikredin ki en güzel hayata sahip olasınız ve onunla kurtuluş yolunu katedesiniz.”[1541]

6398. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalplerin hayatı zikirdedir.”[1542]

6399. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ı zikreden kimsenin, Allah kalbini diriltir, aklını ve fikrini nurlandırır.”[1543]

6400. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir akılların nuru, nefislerin hayatı ve kalplerin cilasıdır.”[1544]

6401. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek kalpleri diriltir ve onu unutmak ise kalpleri öldürür.”[1545]

3: Zikir Nefislerin Gıdasıdır.

6402. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek nefislerin gücü ve sevgiliyle oturmaktır.”[1546]

6403. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sürekli zikretmek ruhların gıdasıdır.”[1547]

4: Zikir Kalplerin Nurudur

6404. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikret. Şüphesiz ki Allah’ı zikretmek kalplerin nurudur.”[1548]

6405. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir nur ve kemaldir. Unutmak ise zulmet ve yokluktur.”[1549]

6406. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir basiretlerin cilası ve batınların nurudur.”[1550]

6407. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir akılların hidayeti ve nefislerin basiretidir.”[1551]

6408. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir, akılla ünsiyet kurar, kalbi nurlandırır ve rahmet indirir.”[1552]

6409. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikrin semeresi kalplerin nurlanmasıdır.”[1553]

6410. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmekle işlerde başarı elde edilir ve onunla batınlar nurlanır.”[1554]

6411. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikri çok olanın düşüncesi nurlanır.”[1555]

6412. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikreden kimse basiret elde eder.”[1556]

6413. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sürekli zikretmek kalbi ve fikri nurlandırır.”[1557]

5: Zikir Kalplerin Cilasıdır

6414. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah zikrini kalplerin cilası kılmıştır. Kalplerin ağır işiten kulakları Allah’ın zikriyle duyar, kalplerin zayıflamış gözleri, O’nun zikriyle görür ve inatçı kalpler O’nun zikriyle boyun eğer.”[1558]

6415. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz münezzeh olan Allah hiç kimseye Kur’an gibi bir şeyle öğüt vermemiştir. Zira Kur’an Allah’ın sağlam ipi ve güvenilir sebebidir, kalplerin baharı, ilmin kaynakları ondadır. Kalp için ondan başka bir cila yoktur.”[1559]

6416. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ilahi takva; kalplerinizin hastalığının ilacı, yüreklerinizin körlüğünün görmesi, bedenlerinizin hastalığının devası, kalplerinizin fesadının salahı, nefislerinizin pisliklerinin temizliği ve gözlerinizin karanlığının cilasıdır.”[1560]

6-Zikir Kalplerin Şifasıdır

6417. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek kalplerin şifasıdır.”[1561]

6418. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek nefis hastalıklarının devasıdır.”[1562]

6419. İmam Ali (a.s), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Ey ismi deva ve zikri şifa olan!”[1563]

6420. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikredin, şüphesiz zikir şifadır. İnsanları zikretmekten sakının. Şüphesiz bu hastalıktır.”[1564]

bak. el-Kur’an, 3295. Bölüm

7-Zikir Ünsiyetin Anahtarıdır

6421. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek basiretleri nurlandırır ve batınlarla ünsiyet kurar.”[1565]

6422. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir ünsiyetin anahtarıdır.”[1566]

6423. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir akılla ünsiyet kurar.”[1567]

6424. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikreden, Allah’ın munisidir.”[1568]

6425. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ın seni zikriyle munis kıldığını görürsen, şüphesiz seni sevmiştir. Seni yaratıklarıyla munis ettiğini ve zikrinden ayırdığını görürsen şüphesiz sana buğzetmiştir.”[1569]

6426. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a itaat et, zikriyle ünsiyet edin ve ondan yüz çevirdiğinde onun sana yöneldiğini hatırla.”[1570]

bak. el- Uns, 310. Bölüm

8-Zikir Şeytanı Kovar

6427. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek şeytanı kovar.”[1571]

6428. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek her müminin sermayesidir. Kazancı ise şeytandan güvende olmasıdır.”[1572]

6429. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek imanın sütunu ve şeytandan korunmuş kalmaktır.”[1573]

6430. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz şeytan burnunu insanoğlunun kalbine dayamıştır. Kul Allah’ı zikredince şeytan burnunu kaldırır. Allah’ı unutunca şeytan ona vesvese eder. Gizliden gizliye vesvese eden işte budur.”[1574]

6431. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Onu bize, bizi kandırıcı düşman kıldın... Allahım! O halde onun hakimiyetini kendi hakimiyetinle bizden uzaklaştır ta ki sana çok dua etmekle onu bizden alı koyasın ve senin yardımınla onun hilesinden korunmuş kimselerden olalım.”[1575]

6432. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İhlası denenmiş bir şahadetle, şahadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur, O tektir ve O’nun ortağı yoktur... Şüphesiz ki bu şahadet imanın aslı, ihsanın anahtarı, Rahman’ın rızası ve şeytanın helak edişinden uzak olmaktır.”[1576]

bak. eş-Şeytan, 2016 ve 2019. Bölümler

9: Zikir Nifaktan Güvende Olmaktır

Kur’an:

“Doğrusu münafıklar Allah'ı aldatmaya çalışırlar, oysa O, onlara aldatmanın ne olduğunu gösterecektir. Onlar namaza tembel tembel kalkarlar, Allah'ı pek az anarlar.” [1577]

6433. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ı çok zikrederse nifaktan beri olur.”[1578]

6434. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ı çok zikredin. Şüphesiz ki bu en güzel zikir, nifakta emanda olmak ve ateşten kurtulmaktır. Aziz ve celil olan Allah her hayrı kulları arasında bölüştürdüğünde kendisini zikredeni hatırlar ve zikri arşın altında duyulur.”[1579]

10- Allah’ı Zikretmenin Semeresi Muhabbettir

6435. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ı çok zikrederse Allah onu sever.”[1580]

6436. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allahım! Muhammed’e ve Al-i Muhammed’e selam gönder! Gaflet anlarında beni senin zikrine yönelt ve mühlet günlerinde beni itaatinde kıl ve benim için muhabbetine giden kolay bir yol takdir et. O yol vesilesiyle bana dünya ve ahiret hayrını kemale erdir.”[1581]

bak. el-Mehabbet(2), 659. Bölüm

11: Zikirin Meyvesi İsmettir

6437. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah şöyle buyurmuştur: “Kuluma benimle meşguliyetin galebe çaldığını görünce isteğini benden istemeye ve benimle münacaatta bulunmaya yöneltirim. Kulum böyle olup hataya düşmek isteyince, hata yapmasına engel olurum. Onlar benim gerçek dostlarımdır. Onlar gerçek kahramanlardır.”[1582]

6438. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Kuluma benimle meşguliyetin galip geldiğini görünce istek ve lezzetlerini zikrimde karar kılarım. İstek ve lezzetlerini zikrimde karar kılınca bana aşık olur ve bende ona aşık olurum, birbirimize aşık olunca da aramızdaki örtüyü kaldırırım ve aşkımı ona hakim kılarım. Böylece insanlar hata ettiğinde o hata etmez. Onların sözü peygamberlerin sözüdür. Onlar gerçek kahramanlardır.”[1583]

bak. el-İsmet, 2750. Bölüm

12: Kalplerin Huzura Kavuşması Zikirdedir.

Kur’an:

“Onlar iman etmişler, kalpleri Allah'ı anmakla huzura kavuşmuştur. Bilin ki, kalpler ancak Allah'ı anmakla huzura kavuşur.” [1584]

6439. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın zikri göğüslerin cilası ve kalplerin huzurudur.”[1585]

6440. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Aşık kalpler sana aşık olmuş, çeşitli akıllar senin marifetin üzere toplanmıştır. Senin zikrinden başka bir şeyle kalpler huzura ermez ve nefisler seni görmekten başka bir şeyle sükuna erişmez.”[1586]

6441. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) hakeza şöyle buyurmuştur: “Allahım! Beni, sana olan şevk ağaçları, göğüs bahçelerinde yeşeren kimselerden kıl. Nefisleri, rabbine yönelmekle huzura ermiş ve ruhları zafer ve kurtuluşla yakine ulaşmıştır.”[1587]

bak. el-İman, 271. Bölüm

el-Kulub, 3389. Bölüm

13: Zikirle Göğsün Genişlemesi

6442. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir göğüslere genişlik verir.”[1588]

bak. el-Kalb, 3394. Bölüm

1341. Bölüm

Özel Yerlerde Allah’ı Zikretmeye Teşvik

1-Düşmanla Karşılaşınca

Kur’an:

“Ey iman edenler! Bir toplulukla karşılaşırsanız dayanın; başarıya erişebilmeniz için Allah'ı çok anın.” [1589]

6443. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Düşmanlarınızla savaşta karşılaşınca az konuşun, aziz ve celil olan Allah’ı çok zikredin.”[1590]

2-Pazarlara Girince

6444. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Pazara girip insanların işleriyle meşgul olduğunu görünce aziz ve celil olan Allah’ı çok zikredin. Şüphesiz bu günahlar için keffaredir, iyilikleri arttırır ve insan bu vesileyle gafillerden yazılmaz.”[1591]

6445. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim pazarda insanların gaflete düştüğü ve işleriyle meşgul olduğu bir zamanda Allah’ı ihlas üzere zikr ederse, Allah ona bin iyilik yazar ve kıyamet günü onu hiç kimsenin aklından bile geçmeyeceği bir şekilde bağışlar.”[1592]

3-Gam, Hakemlik ve Bölüştürme Anında

6446. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hüzünlenince hüznünle, hakemlik yapınca dilinle ve bir şey bölüştürünce elinle Allah’ı hatırla.”[1593]

4-Gazap Anında

6447. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah peygamberlerinden birine şöyle vahyetti: “Ey Ademoğlu! Gazaplanınca beni zikret ki ben de gazabım anında seni zikredeyim ve seni başkalarıyla birlikte helak etmeyeyim.”[1594]

5-Halvetlerde ve Lezzet Anlarında

6448. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tevrat’ta şöyle yazılmıştır: “Ey Musa!... Halvetinde (yalnızlık) ve lezzet sevinçlerinde beni an ki ben de senin gaflet anlarında seni anayım.”[1595]

6449. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bizim Şialarımız (taraftarlarımız) halvet ve yalnızlık hallerinde Allah’ı çok zikredenlerdir.”[1596]

6450. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı halvetlerde çok zikret, nimetleri şükürle birlikte kıl.”[1597]

1342. Bölüm

Zikrin Hakikati

6451. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim aziz ve celil olan Allah’a itaat ederse, her ne kadar namaz, oruç ve Kur’an okuması az da olsa Allah da onu anar.”[1598]

6452. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmek iki çeşittir: Musibet anında zikretmek iyi ve güzeldir. Bundan daha üstünü ise Allah’ın haram kıldığı şeylerle karşılaştığında, Allah’ı zikretmektir. Bu durumda Allah’ı anmak seni haram işlemekten alıkoyar.”[1599]

6453. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim gerçekten Allah’ı zikrederse o itaatkardır. Her kim de Allah’tan gafil olursa o isyankardır. İtaat hidayetin alameti ve isyan ise dalalete düşmenin alametidir. Bu ikisinin kökü Allah’ı anmak ve gaflettir.”[1600]

6454. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şey kulların amel ettiği en zor şeylerdir: Müminin insaflı olması, insanın kardeşine mali yardımda bulunması ve her haliyle Allah’ı zikretmek. Yani insanın bir günahla karşılaşıp onu yapmak istediğinde Allah’ı hatırlamasıdır. Böylece Allah’ı hatırlamak onu günahtan alıkoyar. Aziz ve celil olan Allah da nitekim şöyle buyurmuştur: “Allah'a karşı gelmekten sakınanlar, şeytan tarafından bir vesveseye uğrayınca, Allah'ı anarlar ve hemen gerçeği görürler.”[1601]

6455. İmam Sadık (a.s) Hüseyin Bezzaz’a şöyle buyurmuştur: “Sana Allah’ın kullarına farz kıldığı en şiddetli şeyi söylemeyeyim mi... İnsanlara insaflı davranman, kardeşine mali yardımda bulunman, her durumda Allah’ı zikretmendir. Zikirden maksadım, “Sübhanallah, elhamdülillah, la ilahe illallah ve Allah-u ekber” demek değildir. Bu da zikirdir. Ama Allah’ı zikretmekten maksadım, Allah’a itaat veya günahla karşılaştığında O’nu hatırlamandır.”[1602]

6456. İmam Sadık (a.s) Allah-u Teala’nın “Allah’ın zikri daha büyüktür” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Yani Allah’ın helal ve haram kıldığı şeyle karşılaşınca Allah’ı hatırlamak.”[1603]

6457. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ı bilmeden zikretme ve oyuna dalarak unutma. Allah’ı kamil şekilde zikret, kalbinde olanla dilinde olan şey uyumlu olsun. İçin ile dışın mutabık olsun. Kendini zikrinde unutmadıkça ve işinde kendini kaybetmedikçe O’nu gerçek anlamda zikredemezsin.”[1604]

6458. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir iki çeşittir: Kalple uyumlu olan halis zikir ve O’ndan başka herkesin zikrini yok eden alıkoyucu zikir.”[1605]

6459. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ı zikredip onu görmeye koşmazsa kendini alaya almıştır.”[1606]

1343. Bölüm

Allah’ı Zikretme Başarısı

6460. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir dilin yaptıklarından ve fikrin yollarından biri değildir. Lakin zikrin evveli zikredilenden, ikincisi ise zikredendendir. (Önce Allah zikretme başarısını verir ve kul zikreder.)”[1607]

6461. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah’ı zikredersen bil ki bu O’nun seni zikretmesindendir. O senden müstağni olduğu halde seni zikretmektedir. O halde onun seni zikretmesi, senin onu zikretmenden daha değerli, daha sevimli, daha kamil ve daha çabuktur... O halde her kim Allah-u Teala’yı zikretmek isterse bilmelidir ki Allah kendisini zikretme başarısını kuluna hatırlatmadıkça kul onu zikretmeye güç yetiremez.”[1608]

1344. Bölümm

Zikir Ehlinin Sıfatı

Kur’an:

“Bunları ne ticaret ve ne de alışveriş Allah'ı anmaktan, namaz kılmaktan, zekât vermekten alıkoyar. Bunlar, gönüllerin ve gözlerin döneceği günden korkarlar.”[1609]

“Doğrusu senden önce de kendilerine kitaplar ve belgelerle vahyettiğimiz bir takım adamlar gönderdik. Bilmiyorsanız zikir ehline sorun.” [1610]

6462. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünya yerine zikri tercih eden bir zikir ehli vardır. Onları ne ticaret ne de alışveriş bundan alıkoyabilmiştir. Bu şekilde yaşamaya devam etmişlerdir.”[1611]

6463. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adeta müminler fikir ve ibret alma ehli olan fakihlerdir. Kulaklarıyla duydukları şey Allah’ın zikrini duymaktan sağır ve dünyanın (gördükleri) süsü, onları Allah’ı zikretmekten kör kılmamıştır.”[1612]

6464. Mirac hadisinde hayır ehlinin sıfatı hakkında şöyle yer almıştır: “İnsanlar gafillerden yazılınca onlar zikredenlerden yazılır... Göz açıp kapayıncaya kadar dahi hiç bir şey onları Allah’tan alıkoyamaz... İnsanlar onlara göre ölülerdir, Allah ise onlara göre, diri, kayyum ve kerimdir... Kalplerinde yaratıkla meşguliyet diye bir şey görmüyorum.”[1613]

6465. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zikir ehli Allah’ın ehli ve has kullarıdır.”[1614]

6466. İmam Bakır (a.s) ahiret çocuklarının sıfatı hakkında şöyle buyurmuştur: “Onlar Allah’ı zikretmekten usanmazlar.”[1615]

6467. Resulullah (s.a.a), Allah-u Teala’nın, “Zikir ehline sorun” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Zikir benim ve imamlar ise zikir ehlidir.”[1616]

6468. İmam Sadık (a.s) hakeza şöyle buyurmuştur: “Kitap zikirdir ve ehli ise Al-i Muhammed’dir.”[1617]

6469. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Şüphesiz o (Kur’an) senin ve kavmin için zikirdir ve yakında sorulacaklardır” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Zikir Kur’an’dır, biz ise onun kavmiyiz ve biz sorulan (insanların soru soracağı) kimseleriz.”[1618]

6470. İmam Sadık (a.s) hakeza şöyle buyurmuştur: “Allah’ın Resulü (s.a.a) zikirdir, Ehl-i Beyt’i (a.s) soru sorulacak kimselerdir ve onlar zikir ehlidir.”[1619]

bak. ed- Din, 1319. Bölüm

1345. Bölüm

Görülmesi İnsana Allah’ı Hatırlatan Kimselerin Fazileti

6471. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “İsa’nın (a.s) yüzük taşında, İncil’den aldığı iki cümle vardı: Allah’ı hatırlamaya sebep olan kimseye ne mutlu ve Allah’ın unutulmasına sebep olan kimseye eyvahlar olsun!”[1620]

6472. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın velileri görüldüğünde insana Allah-u Teala’yı hatırlatan kimselerdir.”[1621]

6473. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En iyileriniz görüldüğünde insana Allah’ı hatırlatan kimselerdir.”[1622]

6474. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstününüz, görüldüğünde, görünüşleri insana Allah-u Teala’yı hatırlatandır.”[1623]

6475. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlınız, görülmeleri size Allah’ı hatırlatan, konuşmaları ilminizi arttıran ve amelleri sizleri ahirete müştak eden kimselerdir.”[1624]

bak. el-Mecaliset, 524. Bölüm

1346. Bölüm

Zikrin Devamına Sebep Olan Şey

6476. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmet! Beni zikretmeye devam et!” O şöyle buyurdu: “Ey Rabbim! Nasıl seni zikretmeye devam edeyim?” Allah şöyle buyurdu: “İnsanlardan halvete çekilerek, tatlı ve ekşiden nefret ederek ve karnını ve evini dünyadan boşaltarak.”[1625]

6477. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir şeyi seven kimse, sürekli o şeyi zikreder.”[1626]

bak. 1334. Bölüm

el- Gaflet, 3095, 1348. Bölümler

1347. Bölüm

Zikre Engel Olan Şeylerin Önemi

Kur’an:

“Ey iman edenler! Sizi, mallarınız ve çocuklarınız Allah'ı anmaktan alıkoymasın; böyle olanlar hüsrana uğrayanlardır.” [1627]

6478. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanı Allah’ı zikretmekten gafil kılan her şey kumardan sayılır.”[1628]

6479. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı zikretmekten alıkoyan her şey İblisten’dir.”[1629]

6480. Resulullah (s.a.a), Allah-u Teala’nın “Mallarınız ve evlatlarınız sizleri alıkoymasın” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Onlar ümmetimin salih kullarıdır. Onları hiç bir ticaret ve alışveriş Allah’ın zikrinden ve farz kılınan beş vakit namazdan alıkoyamaz.”[1630]

6481. İbn-i Abbas hakeza şöyle diyor: “O (hiç bir şeyde Allah’tan gaflet etmeyen kimse) kendisine ölüm indiğinde zekatını vermediği, kendisiyle hacca gitmediği ve kendisiyle Allah’ın hakkını vermediği bir malı olduğunda Allah’tan ölüm anında malının sadaka ve zekatını vermesi için kendisini geri döndürmesini isteyen mümin kuldur. ”[1631]

1348. Bölüm

Zikrin Engelleri

Kur’an:

“Şeytan şüphesiz içki ve kumar yüzünden aranıza düşmanlık ve kin sokmak ve sizi Allah'ı anmaktan, namazdan alıkoymak ister. Artık bunlardan vazgeçersiniz değil mi? ” [1632]

6482. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Organlar arasında gözden daha az şükreden (nankör) bir organ yoktur. O halde isteklerini karşılamayın ki sizi Allah’ın zikrinden alıkoyar.”[1633]

6483. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlar arasında şehvete itaatten daha şiddetlisi yoktur. O halde ona itaat etmeyin. Aksi takdirde sizleri Allah’tan alıkoyar.”[1634]

6484. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim insanların zikriyle meşgul olursa münezzeh olan Allah da onun zikrini kesip atar.”[1635]

6485. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz çok yemek, irade zayıflığı, tokluk sarhoşluğu ve kudretten doğan gaflet insanı, amel hususunda yavaşlatan ve Allah’ı zikretmeyi unutturan sebeplerdendir.”[1636]

bak. el- Gaflet, 3097. Bölüm

el-Heva, 4035, 4040, 4041. Bölümler

el-Hub, 653. Bölüm

el-İbadet, 2504. Bölüm

1349. Bölüm

Allah’ı Zikretmekten Yüz Çevirmenin Etkileri

Kur’an:-

“Benim zikrimden yüz çeviren bilsin ki onun dar bir geçimi olur ve kıyamet günü de onu kör olarak haşrederiz. O zaman: “Rabbim! Beni niçin kör olarak haşrettin, oysa ben gören bir kimseydim” der. Allah: “Böyledir, ayetlerimiz sana gelmişti de sen onları unutmuştun, bugün de öylece unutulursun” der.” [1637]

“Rahman olan Allah'ı anmayı görmezlikten gelene, yanından ayrılmayacak bir şeytanı arkadaş veririz.” [1638]

6486. “Allah-u Teala Musa’ya şöyle vahyetmiştir: “Ey Musa! Her halinde beni unutma. Mal çokluğuna sevinme. Şüphesiz beni unutmak kalbi katılaştırır ve mal çok olduğunda günahlar da çoğalır.”[1639]

bak. el-Kalb, 3402. Bölüm, el-Kabr, 3268. Bölüm

Allah-u Teala’nın, “Onun dar bir geçimi olur” diye buyurmasının delili şudur: “Her kim Rabbini unutursa ve onu zikretmezse dünyaya sarılmaktan, dünyayı hedef edinmekten, onu elde etmeye çalışmaktan, fikir ve zikrini hayatını düzeltmek ve geliştirmekten ve ondan faydalanmaktan başka çaresi kalmaz. Böyle bir insanın hayatı az olsun veya çok kendisine yeterli gelmez. Zira elde ettiği hiç bir şeye razı olmaz ve sürekli daha fazlasını elde etmeye çalışır. Böylece hiç bir yerde durmaz. Dolayısıyla her ne elde ederse etsin, yine de rahatsız ve hoşnutsuzdur. Kalbi daha fazlasını ister, ayrıca keder, gam, hüzün, endişe, ızdırap, ölüm, hastalık, afet, kötülüğünü isteyenlerin hasedi, düşmanların komplosu, çabalarındaki başarısızlık, yakınlarını kaybetmek, elindeki şeyleri yitirmek gibi tatsız olaylardan kaynaklanan korku sürekli kalbini sıkar ve onu tahammülden düşürür.

Oysa eğer rabbinin azametini tanıyıp O’nu zikretse ve unutmasaydı, rabbi nezdinde ebedi, ölüm ve yoklukla karışık olmayan bir hayatın, zevali olmayan bir mülkün, zilletten uzak bir izzetin, miktarı ve sonu olmayan bir sevincin, yüceliğin, büyüklüğün kendisini beklediğine yakin eder. Dünyanın geçici bir şey olduğunu, dünyevi yaşamın, uhrevi yaşamla mukayesede hiç bir değer ifade etmediğini anlardı. Eğer bu nükteleri anlasaydı, kendisine taktir edilen miktarla kanaat eder, kendisine nasip kılınan rızka kifayet eder ve kendini zorluklara atmazdı.[1640]

Dolayısıyla “Rahman olan Allah'ı anmayı görmezlikten gelene, yanından ayrılmayacak bir şeytanı arkadaş veririz” ayetinin anlamı şudur: “Her kim rahmanı yad etmekten körlüğe kapılır ve gece körülüğü veya görme zayıflığı olan kimseler gibi bakarsa ona şeytanı veririz. “Şeytan ona yakındır” Şeytan ondan ayrılmaz bir arkadaşı olur.”

Allah-u Teala’nın “Şüphesiz onlar bunları yoldan alıkorlar, bunlar da doğru yola eriştiklerini sanırlar” ayetinin anlamı ise şudur: “Şeytanlar Allah’ın zikrinden yüz çevirenleri yoldan çıkarmaktadır. Ama bunlar hak yolda yürüdüklerini zannetmektedir. Bu da -yani sapık ve hak yoldan uzak oldukları halde hidayet üzere olduklarını sanmaları- onlara şeytanın arkadaş kılındığının ve şeytanın emri altına girdiklerinin göstergesidir. Zira insan ilk tabiatı gereği hakla karşılaşınca hakka yönelim arzusu içindedir. Ama nefsani isteklerine uyduğu için haktan yüz çevirir ve bu yolda yürümeye devam ederse Allah kalbini mühürlemekte, basiret gözünü kör etmekte, şeytanı ona arkadaş kılmakta ve neticede de hak ve hakikatle karşılaşınca onları görmekten aciz düşmekte, fıtratı gereği yöneldiği hakkı şeytanın kendisini davet ettiği batıla mutabık kılmakta ve işte bu yüzden de sapık olduğu halde kendisinin hidayet üzere yürüdüğünü sanmakta, batıl üzere olduğu halde hak üzere olduğunu zannetmektedir.” [1641]

bak. eş-Şeytan, 2018. Bölüm

el-Aşk, 2739. Bölüm

1350. Bölüm

Allah’ı Unutmak Kendini Unutmaktır

Kur’an:

“Allah'ı unutup da, Allah'ın da kendilerini kendilerine unutturduğu kimseler gibi olmayın; onlar, yoldan çıkmış kimselerdir.” [1642]

6487. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı unutan kimseye, Allah bizzat kendisini unutturur.”[1643]

6488. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ı unutan kimseye Allah bizzat kendisini unutturur ve kalbini kör kılar.”[1644]

1351. Bölüm

Zikrin Çeşitleri

6489. Sadık İmamlardan (a.s) bazıalrı şöyle buyurmuşlardır: “Dilin zikri, hamd ve sena etmek; nefsin zikri, sıkı çalışmak ve zorluklara tahammül etmek; ruhun zikri, korku ve ümit; kalbin zikri, doğruluk ve sefa; aklın zikri, ululamak ve haya; marifetin zikri teslim ve rızayet; batının zikri ise müşahade ve görmektir.”[1645]

1352. Bölü

Gizli Zikir

Kur’an:

“Rabbini gönülden ve korkarak içinden hafif bir sesle sabah akşam an, gafillerden olma.” [1646]

6490. İmam Bakır (a.s) veya İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Melek sadece duyduğunu yazar, aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “ve rabbini kalbinde an...” kulun bu deruni zikrinin sevabını Allah-u Teala’dan başka hiç kimse bilemez.[1647]

6491. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ı hamil bir zikirle zikret.” Kendisine, “hamil zikir nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Gizli ve örtülü zikir.”[1648]

6492. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En hayırlı zikir gizli zikirdir.”[1649]

6493. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Koruyucu meleklerin işitemediği gizli zikir, onların duyduğu zikirden yetmiş kat daha iyidir.”[1650]

6494. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) bir duasında şöyle buyurmuştur: “Allahım! Bana halvet ve topluluk arasında, gece ve gündüz, açık ve gizli, zorluk ve kolaylık halinde zikrini ilham et ve beni gizli zikir ile menus kıl.”[1651]

bak. ed- Dua, 1199. Bölüm

1353. Bölüm

Zikir Evleri

Kur’an:

“Allah'ın yücelmesine ve içlerinden adının anılmasına izin verdiği evlerde, insanlar sabah akşam O’nu tesbih ederler.” [1652]

6495. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İçinde Allah’ın zikredildiği ve içinde Allah’ın zikredilmediği evin misali, diri ve ölü misalidir.”[1653]

6496. İbn-i Merduye, Enes b. Malik ve Bureyde’den şöyle nakletmektedir: “Allah’ın Resulü (s.a.a), “Allah'ın yücelmesine izin verdiği evlerde...” ayetini okudu. Adamın birisi kalkarak şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü! Bunlar hangi evlerdir?” Resulullah (s.a.a) şöyle buyurdu: “Peygamberlerin evleridir.” Ebu Bekir kalkarak şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü! Bu, Ali ve Fatıma’nın evi de bu evlerden midir?” Resulullah (s.a.a) şöyle buyurdu: “Evet! Onların en üstünlerindendir.”[1654]

6497. Ebu Hamza Sumali şöyle diyor: “İmam Bakır (a.s) hacca gidip Hişam b. Abdulmelik kendisiyle görüşünce insanlar ona yönelerek sorular soruyorlardı. İkrime şöyle dedi: “Yüzünde ilim nişanesi olan bu kimse kimdir? Şüphesiz onu küçük düşüreceğim!” Ama İkrime İmam’ın (a.s) karşısına durunca bedeni titredi ve utanarak şöyle dedi: “Ey İbn-i Resulillah! Ben İbn-i Abbas ve diğerlerinin yanında çok oturdum ama onların hiç birinin yanında bu hale düşmedim.” İmam Bakır (a.s) şöyle buyurdu: “Ey şamlıların hakir kulu! Sana eyvahlar olsun. Sen Allah’ın yüceltilmesine ve adının anılmasına izin verdiği evin huzurundasın.”[1655]

6498. İmam Bakır (a.s), Katade’ye, “sen kimsin?” diye sordu. O, “Ben, Katade b. Diamet’il Basri’yim dedi. İmam Bakır (a.s) ona şöyle buyurdu: “Sen Basra ehlinin fakihi misin?” O, “Evet” dedi. Katade uzun bir süre sustuktan sonra şöyle dedi: “Allah seni Salih kılsın. Allah’a andolsun ki ben fakihlerin huzurunda ve İbn-i Abbas’ın karşısına oturdum ama hiç birinin yanında kalbim böyle titremedi.”

İmam (a.s) ona şöyle buyurdu: “Eyvahlar olsun sana! Sen nerede olduğunu biliyor musun? Sen “Allah’ın yüceltilmesine izin verdiği evler…” huzurundasın. Bu evler biziz. Sen onların karşısındasın.” Katade şöyle dedi: “Allah’a andolsun ki doğru söylüyorsun. Allah beni sana feda etsin, Allah’a yemin olsun ki bu evlerden maksat taş ve topraktan evler değildir.”[1656]

1354. Bölüm

Zikir (Çeşitli)

6499. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın zikrini duyan kimse de zikredicidir.”[1657]

6500. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Eba Zer! Allah senin yüreğinde azamet ve celal sahibi olmalıdır. O halde onu, köpek veya domuzu gördüğünde, “Allahım! Onu hor kıl” diyen cahilin andığı gibi anma.”[1658]

6501. Masum İmamlardan (a.s) şöyle nakledilmiştir: “Cennette zikredenlerin zikre başladığında meleklerin içinde ağaç dikmeye başladığı çöller vardır. Bazen bir melek işten el çekince ona, “Neden durdun?” diye sorulur. O şöyle der: “Dostum el çekmiştir.” Yani Allah’ı zikretmekten el çekmiştir.”[1659]

6502. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İblis şöyle dedi: “Ey Rabbim! Yaratıklarından her birisi için bir rızık tayin ettin. Benim rızkım nedir?” Allah şöyle buyurdu: “Üzerinde benim ismim zikredilmeyen her şey!”[1660]

1359. Bölüm

Günah

Kur’an:

“Günahın açığını da gizlisini de bırakın. Günah kazananlar, kazandıklarına karşılık şüphesiz ceza göreceklerdir.” [1692]

“Zulmedenlerin, geçmiş arkadaşlarının suçlarına benzer suçları vardır; cezalarını benden acele istemesinler.” [1693]

“Hayır öyle değil; kötülük işleyip suçu kendisini kuşatmış olan kimseler, cehennemlikler işte onlardır. Onlar orada temellidirler” [1694]

“Bilin ki, içinizde Allah'ın peygamberi bulunmaktadır. Eğer o, bir çok işlerde size uymuş olsaydı şüphesiz kötü duruma düşerdiniz; ama Allah size imanı sevdirmiş, onu gönüllerinize güzel göstermiş; küfrü, yoldan çıkmayı ve baş kaldırmayı size iğrenç göstermiştir. İşte böyle olanlar, (Allah katından bir lütuf ve nimet sayesinde) doğru yolda bulunanlardır.”[1695]

6534. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki şüphesiz günahlar, günahkarların üzerine oturduğu, dizginlerini salıverdiği ve kendilerini ateşe sürüklediği inatçı atlardır.”[1696]

6535. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlar hastalıktır. İlacı istiğfar ve şifası ise günaha geri dönmemektir.”[1697]

6536. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Günahın sarhoşluğundan sakının. Şüphesiz günahın da şarap gibi hatta ondan daha şiddetli bir sarhoşluğu vardır. Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Onlar sağır, dilsiz ve kördürler. Onlar (küfürden imana) geri dönmezler.”[1698]

6537. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey insan! Seni günahına karşı cesaretlendiren nedir? Seni rabbine karşı gururlandıran nedir? Kendi kendini mahvetmene sebep olan nedir?”[1699]

6538. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günah kendisine galip olan, muzaffer olmamıştır; şerle galip olan ise mağlup olmuştur.”[1700]

6539. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ailene şefkat yüzünden, Allah’a itaati bırakıp, Allah’a isyana yönelmekten sakın. Zira Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının. Babanın oğlu, oğulun da babası için cezalandırılmayacağı günden korkun.”[1701]

6540. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz aziz ve celil olan Allah’ın, her gün ve her gece şöyle nida eden bir münadisi vardır: “Ey Allah’ın kulları! Allah’a isyan etmekten sakının. Zira eğer otlayan hayvanlar, süt emen çocuklar ve beli bükülmüş yaşlıların hatırı olmasaydı üzerinize parça parça olacağınız bir azap dökülürdü.”[1702]

1360. Bölüm

Günahtan Sakınmak

6541. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sağlığına zarar verir diye yemekten perhiz edip kendilerini ateşe atan günahlardan perhiz etmeyen topluluklara şaşarım.”[1703]

6542. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendisine zarar verecek olan yemekten perhiz eden, ama kendisine zarar veren günahtan sakınmayan kimseye şaşarım!”[1704]

6543. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hastalık korkusuyla yemek yemekten sakınan, ama cehennem ateşi korkusuyla günahlardan sakınmayan kimseye şaşarım!”[1705]

bak. ed- Deva, 1287. Bölüm

1361. Bölüm

Akıllı İnsan Günah İşlemez

6544. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz akıllı insanlar, dünyanın fazlalığını bile terk etmişlerdir. Nerde kaldı ki günahlar! Oysa dünyayı terk etmek bir fazilet, günahları terk etmek ise farzdır.”[1706]

6545. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir günah işlerse kendisine bir daha dönmeyecek olan bir aklını kaybeder.”[1707]

6546. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah, kendisine karşı günah hususunda azap vaad etmeseydi bile nimetleri hatırına isyan edilmemesi gerekirdi.”[1708]

6547. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah itaatine teşvik etmeseydi bile rahmetini ümit etmek için kendisine itaat edilmesi farz olurdu.”[1709]

bak. eş-Şukr, 2061. Bölüm

el-Haram, 801

et-Taat, 2427. Bölüm

eş-Şeriat, 1982. Bölüm

1362. Bölüm

Günahtan Sakınmak İyilikten Daha Evladır

6548. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötülüklerden sakınmak iyilikleri kazanmaktan daha evladır.”[1710]

6549. Masum İmamlar (a.s) şöyle buyurmuşlardır: “Çaba ve gayret gösterin. Eğer amel etmiyorsanız, günah da işlemeyin. Zira bina inşa eden kimse onu viraneye çeviren. Her ne kadar az da olsa binasını yükseltir. Ama bina inşa edip viraneye çevirne kimsenin binası yükselmez.”[1711]

6550. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yere düşmekten sakınmak, yerden kaldırılmasını istemekten daha iyidir.”[1712]

bak. Ramazan, 1548. Bölüm

1363. Bölüm

Kötülüklerin Galebesinden Sakındırmak

Kur’an:

“Kim iyilikle gelirse ona on katı verilir ve her kim de ortaya bir kötülüklr gelirse ancak misliyle cezalandırılır; onlara haksızlık yapılmaz.”[1713]

6551. İmam Ali (a.s), oğlu Hasan’a (a.s) yaptığı vasiyetinde şöyle buyurmuştur: “Tövbeyle yönelişinin kabulünde sana şiddetli davranmadı. Günahın sebebiyle zorluğa düşürmedi, rahmetinden seni ümitsizliğe düşürmedi. Aksine, suçundan yüz çevirmeni bir iyilik saydı; yaptığın kötülüğe misliyle, ettiğin iyiliğe de on misliyle karşılık verdi. Sana tevbe ve hoşnutluk kapısını açtı.”[1714]

6552. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Birleri (kötülükleri) onlarına (iyiliklerine) galebe çalan kimse ne kötüdür!”[1715]

1364. Bölüm

Allah’a İsyan İle Bir İş Yapmak İsteyen Kimse

6553. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a isyan ile bir işi yapmak isterse ümit ettiği şeyden uzaklaşır ve korktuğu şeye yakın olur.”[1716]

6554. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adamın birisi İmam Hüseyin’e, “bana iki kelime öğüt ver” diye yazınca kendisine şöyle cevap yazmıştır: “Her kim Allah’a isyan ederek bir iş yapmak isterse, ümit ettiği şeyi daha fazla kaybeder ve sakındığı şeyin gelişini hızlandırır.”[1717]

1365. Bölüm

Açıkça Günah İşlemek

6555. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim açıkça günah işlerse yardımsız bırakılır. Her kim de günahını gizlerse (şayet) bağışlanır.”[1718]

6556. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’a açıkça günah işlemek azabı hızlandırır.”[1719]

6557. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Açık günahtan sakın, şüphesiz açık günah en şiddetli günahtır.”[1720]

6558. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Açıkça günah işleyen kimse perdeleri yırtmıştır.”[1721]

6559. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Gece bir kötülük yaptığında rabbinin günahını gizlediği ama buna rağmen sabah olunca, “Ey falan kimse! Ben, dün gece şöyle böyle yaptım” diye günahını açıklayan kimse dışında ümmetimin tümü bağışlanmıştır.”[1722]

6560. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben, üç kişi dışında bu ümmetten hakkımızı tanıyan kimseler için kurtuluş ümit ediyorum: Güçlü zalim, heva ve hevesine tapan kimse ve açıkça günah işleyen kimse dışında.”[1723]

bak. el-Ma’ruf(2), 2694. Bölüm

1366. Bölüm

Günahların En Büyüğü

6561. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah nezdinde en büyük günah, sahibinin nezdinde küçük olan günahtır.”[1724]

6562. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah nezdinde en şiddetli günah, günahkarın saydığı önemsiz günahtır.”[1725]

6563. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En şiddetli günah günahkarın hafife aldığı günahtır.”[1726]

6564. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde en büyük günah seni yaratan Allah’a ortak koşman, seninle birlikte yemesinden (fakirlikten) korkarak çocuğunu öldürmen ve komşunun karısıyla zina etmendir.”[1727]

6565. Resulullah (s.a.a), kendisine, “en büyük günah hangisidir?” diye soran Abdullah b. Mes’ud’a şöyle buyurmuştur: “Yaratıcın olan Allah’a eş koşmandır.” “Sonra hangisidir?” diye sorunca, “Seninle birlikte yemesinden (fakirlikten) korkarak çocuğunu öldürmendir” diye buyurdu. “Sonra hangisidir?” diye sorunca da, “Komşunun karısıyla zina etmendir” diye buyurdu. Allah da Peygamberini tasdik ederek şu ayeti indirdi: “Allah ile birlikte başka bir ilahı çağırmayanlar...”[1728]

6566. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlar tümüyle şiddetlidir. En şiddetlisi ise et bitiren ve kan yapan günahtır.”[1729]

6567. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En büyük günah haksız yere müslümanın malını alıkoymaktır.”[1730]

6568. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde en büyük günah, günahkarın ısrar ettiği günahtır.”[1731]

6569. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanın ayıplarını bilmemesi en büyük günahlardandır.”[1732]

6570. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlara sevinmekten sakın. Şüphesiz günaha sevinmek, günah işlemekten daha büyüktür.”[1733]

1367. Bölüm

En Pis Günah

6571. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahların en pisi üç tanedir: “Dilsiz hayvanı öldürmek, kadının mehrini vermemek ve işçinin ücretini ödememek.”[1734]

1368. Bölüm

Bağışlanmayan Günah

Kur’an:

“Allah kendisine ortak koşmayı elbette bağışlamaz, bundan başkasını dilediğine bağışlar. Allah'a ortak koşan kimse, şüphesiz büyük bir günahla iftira etmiş olur.” [1735]

6572. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın kitabındaki hükümlerden birisi de şudur: “Tevbe etmeden rabbinin huzuruna çıkan kimseye, istediği kadar çalışıp çabalasın, işinde ihlaslı olsun kendisine hiç bir fayda vermeyecek şeyler şunlardır: Kendisine farz kıldığı ibadette Allah’a ortak koşmak, öfkesini bir kişiyi öldürerek yenmek, başkasının ayıbını söylemek, bir ihtiyacını elde etmek için dininde bidat ortaya çıkarmak, insanlara iki yüzlü görünmek, onlar arasında iki dilli konuşmaktır.”[1736]

6573. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah yeni din çıkaran, işçinin hakkını vermeyen veya hür olan birini satan kimse dışında her günahkarı affeder.”[1737]

6574. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim yanında aç ve yemeksiz kalan bir mümin olduğu halde tok yatarsa, aziz ve celil olan Allah (onun hakkında) şöyle buyurur: “Ey meleklerim! Siz de bu kuluma şahit olun ki ben ona emrettim, o bana isyan etti ve benden başkasına itaat etti, ben de onu kendi işine havale ettim. İzzet ve celalime andolsun ki onu asla affetmeyeceğim.”[1738]

6575. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günah üç kısımdır: Bağışlanan günah, bağışlanmayan günah ve günahkarın korku ve ümit içinde olduğu günah... Bağışlanan günah, Allah’ın kendisini dünyada cezalandırdığı kimsenin günahıdır. Dolayısıyla Allah kuluna yeniden (ahirette) azap etmekten daha yüce ve bağışlayıcıdır. Bağışlanmayan günah ise kulların birbirine zulmetmesidir… Üçüncü günah ise Allah’ın kullarından gizlediği ve günahkara tövbe nasip ettiği günahtır. Bu yüzden günahından dolayı korkulu ve rabbinden ümitlidir. Biz bu şahsa karşı onun kendisine olduğu gibiyiz (korku ve ümit içindeyiz)”[1739]

6576. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bağışlanmayan günahlardan sakının: Ganimetlerde hıyanet etmek ki her kim ganimetlerde bir hıyanette bulunursa kıyamet günü onu kendisiyle getirir ve faiz yemek ki faiz yiyen kimse mezarından şeytanın çarptığı kimse gibi delirmiş bir halde ayağa kalkar.”[1740]

6577. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dindaşlarının (senden) hoşnutsuzluğu dışında her günah bağışlanır.”[1741]

6578. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bağışlanmayan günahlardan biri de insanın, “Keşke bu günah dışında herhangi bir günahla yargılanmasam” demesidir.”[1742]

6579. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kötü ahlak dışında her günahın bir tövbesi vardır. Zira kötü ahlaklı insan bir günahtan çıksa bir diğerine düşer.”[1743]

6580. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah şu iki günah dışında müminin her günahını bağışlar, dünya ve ahirette onu işlediği günahtan temizler: Takiyyeyi terk etmek ve kardeşlerin haklarını zayi etmek.”[1744]

6581. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her ne zaman kötü bir iş yapmak istersen onu yapma. Zira Allah bazen kulu günah halinde görür ve şöyle buyurur: “İzzet ve celalime andolsun ki bundan sonra onu asla affetmeyeceğim.”[1745]

bak. el-Kunut, 3422. Bölüm

ez-Zulm, 2451, 2452. Bölümler

1369. Bölüm

Halvet Halinde Günahtan Sakındırmak

6582. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Halvet halinde günahtan sakının. Şüphesiz size şahit olan hakim olandır.”[1746]

6583. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim halvette günah işlerse Allah ona itina göstermez.”[1747]

bak. el-Hesab, 842. Bölüm

ez-Zikr, 1341. Bölüm

1370. Bölüm

Gizli ve Açık Günah

Kur’an:

“Günahın açığını da gizlisini de bırakın. Günah kazananlar, kazandıklarına karşılık şüphesiz ceza göreceklerdir.” [1748]

“Gizli ve açık kötülüklere yaklaşmayın.” [1749]

6584. İmam Bakır (a.s), Allah-u Teala’nın, “kötülüklere yaklaşmayın” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Açığı zina, gizli ise metres tutmaktır.”[1750]

Ben diyorum ki: “Bu sadece çirkinliklerin örneğini beyan etmek içindir. Yoksa çirkinlikler bu örneklere münhasır değildir.”

bak. el-İmamet, 133. Bölüm

1371. Bölüm

Günahı Hafif ve Küçük Görmek

6585. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah işlediği büyük bir günahta kendisine teveccüh eden kulunu sever ve küçük bir günahı hafif sayan kulundan ise nefret eder.”[1751]

6586. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahı küçümsemen ve içinde bulunduğun haline razı olman gibi bir musibet yoktur.”[1752]

6587. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İşlediğin bir kötülüğü küçümseme. Şüphesiz (kıyamet günü) onu hoşuna gitmez bir şekilde göreceksin.”[1753]

6588. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey İbn-i Mes’ud! Hiç bir günahı değersiz görme, küçümseme ve büyük günahlardan uzak dur. Zira kıyamet günü kul, günahlarına bakınca gözleri kan ve irin ağlar. Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Herkesin işlediğini gördüğü gün...”[1754]

6589. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz mümin günahını üzerine düşmesinden korktuğu büyük bir kaya parçası gibi görür. Kafir ise günahını burnunun önünden uçup giden bir sinek gibi görür.”[1755]

6590. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah, gazabını kendisine günah işlenilmesinde gizlemiştir. O halde hiç bir günahı küçümseme. Zira sen bilmediğin halde Allah’ın gazabı o günahla birlikte olabilir.”[1756]

6591. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala bir kulun hayrını dileyince günahlarını gözlerinin önünde mücessem kılar ve günah yükünü omuzlarına ağırlık verir. Allah bir kulun kötülüğünü istediğinde ise ona günahlarını unutturur.”[1757]

1372. Bölüm

Küçük Günahlar Büyük Günahlara Uzanan Yollardır

6592. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Mesih (a.s) havarilerine şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz günahları küçümsemek ve değersiz görmek, İblis’in hilelerindendir. İblis sizlere günahları değersiz gösterir ve gözlerinizde günahları küçültür, böylece günahlarınız toplanır, çoğalır ve sizleri sarar.”[1758]

6593. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Resulullah (s.a.a) kuru ve bitkisiz bir yere indi ve ashabına şöyle buyurdu: “Bir miktar odun toplayın.” Onlar, “Ey Allah’ın Resulü! Biz kuru ve bitkisiz bir topraktayız. Burada odun bulunmaz” deyince Peygamber şöyle buyurdu: “Her kim ne bulursa getirsin.” Onlar, odunları topladılar ve Peygamber’in huzurunda üst üste yığdılar. Bunun üzerine peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Günahlar da işte bu şekilde toplanır.” Ardından şöyle buyurdu: “Küçük sayılan günahlardan sakının. Zira her şeyin bir sorgulayanı vardır. Bilin ki şüphesiz günahları sorgulayan kimse şöyle yazmaktadır: “Önceden yaptıkları her şeyi, geride bıraktıkları eserleri ve her şeyi apaçık kitapta saydık.”[1759]

6594. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Az olan günahları, az saymayın. Zira bu günahlar yavaş yavaş toplanır ve çoğalırlar.”[1760]

6595. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Küçük günahlar büyük günahların yoludur. Küçük günahlar hususunda Allah’tan korkmayan kimse büyük günahlar hususunda da O’ndan korkmaz.”[1761]

6596. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Az günahları küçümsemeyin, şüphesiz küçük günahlar, yavaş yavaş toplanır ve büyük günaha dönüşürler.”[1762]

1373. Bölüm

Küçük Günahlardan Sakındırmak

6597. Zeyd’uş Şehham şöyle diyor: “İmam Sadık (a.s) şöyle buyurdu: “Küçük sayılan günahlardan sakının. Şüphesiz bu günahlar bağışlanmaz.” Ben, “Küçük sayılan günahlar hangisidir?” diye sorunca da şöyle buyurdu: “İnsan günah işler ve şöyle der: “Bu günahtan başka günahım olmasaydı ne iyi olurdu.”[1763]

6598. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Küçük sayılan günahlardan sakının. Şüphesiz küçük günahların bir sorgulayanı vardır. Sizden hiç kimse şöyle demesin: “Günah işliyorum ve Allah’tan bağışlanma diliyorum.” Zira Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Eğer onlar bir hardal tanesi ağırlığınca da olsa...”[1764]

6599. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Küçük sayılan günahlardan sakının. Şüphesiz onların da bir sorgulayanı vardır.”[1765]

6600. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz İblis küçük günahlarınızdan hoşnut olur.”[1766]

6601. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz insan, iyilik eder, onlara güvenir, küçük sayılan günahlar işler, ama Allah ile karşılaşınca O’nu kendisine öfkelenmiş görür. (Bazen de) İnsan kötü iş yapar ve sonra ondan el çeker. Kıyamet günü güvenlik içinde olur.”[1767]

6602. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Günahın küçüklüğüne bakmayın, kime karşı küstah olduğunuza bakın.”[1768]

1374. Bölüm

Büyük Günahlar

Kur’an:

“Size yasak edilen büyük günahlardan kaçınırsanız, kusurlarınızı örter ve sizi şerefli bir yere yerleştiririz.” [1769]

“Küçük günahlar dışında büyük günahlardan ve çirkin işlerden kaçınanlara gelince, şüphesiz Rabbinin bağışı boldur. Sizi yerden var ederken ve siz annelerinizin karınlarında cenin halinde iken sizleri en iyi bilen O’dur. O halde kendinizi temize çıkarmayın. O, sakınanı çok iyi bilir.” [1770]

6603. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Size yasak edilen büyük günahlardan kaçınırsanız...” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Büyük günahlar, aziz ve celil olan Allah’ın işleyene ateşi farz kıldığı günahlardır.”[1771]

6604. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Büyük günahlar yedi tanedir: Bilerek mümini katletmek, iffetli kadına iftirada bulunmak, düşmanla cihad meydanından kaçmak, hicretten sonra (beldesine) geri dönmek, zulüm üzere yetim malını yemek, apaçık delilden sonra faiz yemek ve Allah’ın hakkında ateşi farz kıldığı her şey.”[1772]

6605. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’a, Resulüne ve vasilerine (onlara salat ve selam olsun) yalan isnad etmek, büyük günahlardandır.”[1773]

6606. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İffetli kadınlara iftirada bulunmak büyük günahlardandır. Zira aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmaktadır: “Onlar dünya ve ahirette lanetlendiler ve onlara büyük azap vardır.”[1774]

6607. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Büyük günahlar şunlardır: Allah’a şirk koşmak, anne babaya saygısızlık etmek, bir cana kıymak ve bilerek yalan yere yemin etmek.”[1775]

6608. İmam Bakır (a.s), kendisine büyük günahlar sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’ın hakkında ateş vadettiği her şey.”[1776]

6609. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Büyük günahlar dokuz tanedir. Onlardan en büyüğü ise aziz ve celil olan Allah’a şirk koşmaktır. (Diğerleri ise:) Mümin insanı öldürmek, faiz yemek, yetim malı yemek, iffetli kadına iftirada bulunmak, cihad meydanından kaçmak, anne babaya saygısızlık etmek, Beyt’ul-Haram’ın hürmetini çiğnemek ve sihir. Her kim bu günahlardan temiz olarak Allah’la görüşürse duvarları altından olan cennette benimle birlikte olacaktır.”[1777]

6610. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Büyük günahlar şunlardır: Allah’a şirk koşmak, bir cana kıymak, yetim malı yemek, iffetli kadına iftirada bulunmak, cihad meydanlarından kaçmak, hicretten sonra (yurduna) geri dönmek, sihir, anne babaya saygısızlık etmek, faiz yemek, cemaatten ayrılmak ve ahdini bozmak.”[1778]

6611. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir cana kıymak büyük günahlardandır. Nitekim aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz her kim bir mümini bilerek katlederse cezası ebedi olarak cehennemde kalmaktır.”[1779]

bak. el-Bihar, 79/2, 68. Bölüm, s. 204, 95. Bölüm

Kenz’ul Ummal, 3/540 ve s. 831.

1375. Bölüm

Büyük Günahların En Büyüğü

6612. İmam Ali (a.s), büyük günahların en büyüğü sorulduğunda şöyle buyurmuştur: “Allah’ın hilesinden (azap ve mühletinden) güvende olduğuna inanmak, Allah’ın yardımından ümidini kesmek ve Allah’ın rahmetinden ümitsiz kalmak.”[1780]

bak. el-Havf, 1146. Bölüm, 449. Konu, el-Kunut

1379. Bölüm

Günahlarda Israr Etmek

Kur’an:

“Onlar fena bir şey yaptıklarında veya kendilerine zulmettiklerinde Allah'ı anarlar, günahlarının bağışlanmasını dilerler. Günahları Allah'tan başka bağışlayan kim vardır? Onlar, yaptıklarında bile bile ısrar etmezler.” [1781]

6613. İmam Bakır (a.s), Allah-u Teala’nın “…ısrar etmezler” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Günahlar hususunda ısrar etmek, kulun günah işlediği zaman bağışlanma dilememesi, tövbe düşüncesine kapılmamasıdır. Günahlarda ısrar etmenin anlamı budur.”[1782]

6614. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlarda ısrar etmek, Allah’ın hilesinden (azabından) kendini güvende hissetmektir. Allah’ın hilesinden (azabından) sadece hüsrana uğrayan topluluk, kendini güvende hisseder.”[1783]

6615. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Gözün donması (ağlamaması), kalbin katılaşması, rızık talebinde şiddetli ihtirasa kapılmak ve günahlar hususunda ısrar etmek, şekavetin ve mutsuzluğun alametlerindendir.”[1784]

6616. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dört şey kalbi öldürür: ... Günah üstüne günah işlemek.”[1785]

6617. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İstiğfar ile büyük günah ve ısrarla birlikte küçük günah olmaz.”[1786]

6618. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdinde en büyük günah, günahkarın üzerinde ısrar ettiği günahtır.”[1787]

6619. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın kendisinden alacağı şiddetli intikamı bildiği halde günah işlemekte ısrar eden kimseye şaşarım.”[1788]

bak. et-Tevbe, 459. Bölüm,

el-İstiğfar, 3088. Bölüm

el-Cihad(3), 594. Bölüm

1377. Bölüm

Günaha Sevinmek

6620. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günaha sevinmekten sakın. Şüphesiz günaha sevinmek, günah işlemekten daha büyüktür.”[1789]

6621. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günaha sevinmek günah işlemekten daha çirkindir.”[1790]

6622. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kötülüklere sevinmekten daha büyük bir günah yoktur.”[1791]

6623. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rezaletlere sevinen kimse kurtuluşa ermez.”[1792]

6624. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a karşı günah işlemekten lezzet alan kimseyi Allah zillete düşürür.”[1793]

6625. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahın tatlılığını azabın çetinliği bozar.”[1794]

bak. 410. Konu, el- Ferah

1378. Bölüm

Kalbin Bozulmasında Günahın Rolü

Kur’an:

“Hayır, bilakis onların kazandıkları kalplerini paslandırıp körelmiştir.” [1795]

6626. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Babam (a.s) şöyle buyururlardı: “Günah kadar hiç bir şey kalbi bozmaz. Şüphesiz kalp, günah işleyip, günahta ısrar edince, sonunda günah kendisine galebe çalar ve kalbin altını üstüne getirir.”[1796]

6627. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan günah işleyince kalbinde siyah bir nokta belirir. Eğer tövbe ederse o nokta silinir. Eğer yine günah işlerse o siyah nokta büyür. Sonunda tüm kalbini kaplar. Artık kurtuluş yüzünü görmez.”[1797]

6628. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kulun kalbinde beyaz bir nokta vardır. İnsan günah işledikçe o noktada siyah bir nokta belirir. Eğer tövbe ederse o siyahlık gider. Eğer günahlara dalarsa siyah nokta büyük. Sonunda tüm beyazlığı kaplar. Beyazlığı kaplayınca, artık günahkar insan hayır ve salah yüzünü görmez. Aziz ve celil olan Allah nitekim şöyle buyurmuştur: “Hayır! bilakis onların kazandıkları kalplerini paslandırıp köreltmiştir.”[1798]

6629. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gözler sadece kalp katılaştığı için kurur ve kalp de sadece günahlar sebebiyle katılaşır.”[1799]

bak. el-Kalb, 3404. Bölüm

1379. Bölüm

Günahların Nimetin Yok Oluşundaki Rolü

6630. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kula nimet verince, sadece o nimetin ortadan kalkmasına kendisini müstahak kılan bir günah işlemedikçe kendisinden o nimeti almaz.”[1800]

6631. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nimet ve hayatın güzelliği sadece işledikleri günahlarla ortadan kalkmıştır. Şüphesiz Allah kullarına zulmedici değildir.”[1801]

6632. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul günah işleyince gece namazından mahrum kalır. Kötü işin insan üzerindeki etkisinin hızı, bıçağın ete girişindeki hızından daha süratlidir.”[1802]

6633. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Günahlardan sakının. Şüphesiz günahlar hayırları yok eder. Şüphesiz kul, günah işleyince, o günah sebebiyle öğrenmiş olduğu ilmini unutur.”[1803]

bak. en-Ni’met, 3907. Bölüm

1380. Bölüm

Günahların Belaların İnişindeki Rolü

Kur’an:

“Başınıza gelen herhangi bir musibet ellerinizle işlediklerinizden ötürüdür. O, yine de çoğunu affeder.” [1804]

6634. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günah olmadıkça (ateş veya hastalık sebebiyle) hiç bir damar atmaz, hiç bir ayak taşa çarpmaz, hiç bir baş ağrısı veya hastalık ortaya çıkmaz. Nitekim aziz ve celil olan Allah kitabında şöyle buyurmuştur: “Başınıza gelen herhangi bir musibet...” Allah’ın bağışladığı günah, Allah’ın sorguladığı günahtan daha çoktur.[1805]

6635. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlardan sakının. Zira günah olmadıkça hiç bir bela inmez ve hiç bir rızık azalmaz. Hatta sıyrık almak, ayağı takılıp düşmek ve musibete uğramak bile. Nitekim aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Başınıza gelen herhangi bir musibet....”[1806]

6636. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bazen Allah müminin cisim, mal, çocuk veya eşine bir bela indirir.” İmam sonra şu ayeti okudu: “Başınıza gelen herhangi bir musibet” Üç defa ellerini birleştirerek, her defasında şöyle buyurdu: “Allah bir çok günahları affeder.”[1807]

6637. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ellerinizle önceden gönderdikleriniz olmadıkça hiç bir damar atmaz ve hiç bir ayak sürçmez. Allah’ın affettiği günahlar ise daha çoktur.”[1808]

6638. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz mümin günah işler ve böylece rızıktan mahrum olur.”[1809]

6639. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul günah işler ve bu sebeple elinden rızkı alınır.”[1810]

6640. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günahlardan uzaklaşın. Zira kulun rızkı, günah sebebiyle alıkonur.”[1811]

6641. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kullar önceden yapmadıkları yeni bir günaha bulaştığında Allah da onlara önceden indirmediği belayı indirir.”[1812]

6642. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Günah sebebiyle ölenler, eceliyle ölenlerden daha çoktur.”[1813]

bak. el-Bela, 399. Bölüm

el-Ceza, 506. Bölüm

1381. Bölüm

Karada ve Denizde Günahların Etkisi

Kur’an:

“İnsanların elleriyle işledikleri yüzünden karada ve denizde fesâd çıkar; Allah da belki dönerler diye yaptıklarının bir kısmını böylece kendilerine tattırır.” [1814]

6643. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hiç bir yıl bir öncekinden daha az yağışlı değildir. Aziz ve celil olan Allah yağmuru istediği yere yağdırır, insanlar günah işleyince, aziz ve celil olan Allah kendilerine taktir ettiği yağmuru onlardan alıkoyar.”[1815]

bak. el- Fesad, 3201. Bölüm

el-Halik, 1096. Bölüm

1382. Bölüm

Günahın Günahı Olmayanlar Üzerindeki Etkisi

6644. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Günah, günahı olmayan kimse için de uğursuzdur. Zira eğer günahkara muhalefet ederse belaya uğrar. Eğer onun gıybetini ederse günahkar olur. Eğer günaha razı olursa o zaman da ortak olur.”[1816]

bak. el- Fesad, 3201, 3202. Bölümler

1383. Bölüm

Özel Etkileri Olan Günahlar

6645. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yöneticiler yalan söyleyince yağmur kesilir. Sultan zulmedince devlet itibarını kaybeder, zekat verilmezse hayvanlar ölür.”[1817]

6646. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nimetleri değiştiren günah zorbalık ve isyandır. Pişmanlık getiren günah cinayettir. İntikama sebep olan günah zulümdür. Perdeyi yırtan günah şarap içmektir. Rızkı alıkoyan günah zinadır. Ölümü hızlandıran günah sıla-i rahimi terk etmektir. Duaya engel olup havayı karartan günah anne babaya eziyettir.”[1818]

6647. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Duanın icabetine engel olan günahlar kötü niyetlilik, iç pisliği, kardeşlere ikiyüzlü davranmak, dostunun isteğini yerine getirmemek, vakitleri geçene kadar farz namazları ertelemek, iyilik ve sadakayla aziz ve celil olan Allah’a yakınlaşmayı terk etmek, kırıcı olmak ve çirkin sözler kullanmak.”[1819]

bak. ed- Dua, 1198. Bölüm

6648. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Göğün yağmurunu alıkoyan günahlar hakimlerin hüküm vermedeki zulmü, yalancı tanıklık ve tanıklığı gizlemektir.”[1820]

Bak, el-Mal, 3765. Bölüm

1384. Bölüm

Cezayı Hızlandıran Günahlar

6649. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Üç şeyin cezası bu dünyada görülür ve ahirete ertelenmez: Anne babaya eziyet, insanlara karşı zorbalık ve iyiliğe küfranda bulunmak (nankörlük).”[1821]

6650. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dört kimsenin cezası çok hızlı ulaşır: Senin iyilik ettiğin ama onun sana kötülük ettiği kimsenin, senin zulmetmediğin ama onun sana zulmettiği kimsenin, sözleştiğinizde senin sözüne bağlı kaldığın ama onun vefasızlık ettiği kimsenin, senin yakın ilişkiler kurduğun ama onun ilişkileri kestiği kimsenin.”[1822]

6651. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri’nin (a.s) kitabında şöyle yer almıştır: Üç günahın sahibi cezasını bu dünyada görmedikçe ölmez: Zulüm, akrabalık bağını kesmek ve yalan yemin.”[1823]

6652. İmam Ali (a.s) bir hutbesinde şöyle buyurmuştur: “Ölümü hızlandıran günahtan Allah’a sığınırım.” Abdullah b. Kevva Yeşkuri kalkarak, “Ey Müminlerin Emiri! Günahlar ölümü hızlandırır mı?” diye sordu. İmam şöyle buyurdu: “Eyvahlar olsun sana! Evet, sıla-i rahimi terk etmek (ölümü) hızlandırır.”[1824]

6653. İmam Ali (a.s), kendisine, “hangi günahın cezası sahibine daha çabuk ulaşır” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’tan başka dostu olmayana zulmetmek, nimete şükretmekte kusur etmek ve zulüm niyetiyle fakire uzanmak.”[1825]

6654. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Cezası en çabuk ulaşan günah sana zulmetmeyene zulmetmendir.”[1826]

bak. el-Bihar, 73/366, 138. Bölüm

1385. Bölüm

Günahların Devası

6655. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her hastalığın bir ilacı vardır. Günahın ilacı ise istiğfardır.”[1827]

6656. Ammar b. Yasir şöyle diyor: “Kufe şehrinde yürürken Müminlerin Emiri’nin (a.s) oturduğunu gördüm ki, bir grup insan etrafında toplanmış o da herkese ıslah olacağı şeyi bildiriyor. Ben şöyle arzettim: “Ey Müminlerin Emiri! Günahlar için de nezdinde bir ilaç var mıdır?” Bana şöyle buyurdu: “Evet! Otur!” Ben insanlar dağılıncaya kadar diz üstü oturdum. Sonra İmam bana bakarak şöyle buyurdu: “Sana söylediğim ilaçları al.” Ben, “Buyrun ey Müminlerin Emiri!” dedim. O şöyle buyurdu: “Fakirlik yaprağı, sabır kökü, gizleme helilesi[1828] (bitkisi), hoşnutluk belası, fikri çimen mantarı ve hüzünler sukmunyasını[1829] göz yaşıyla karıştır, endişe kazanında kaynat korku ateşinin üzerine koy. Sonra uykusuzluk süzgeçinden geçir ve yandığın bir halde iç. Ey hasta adam! Hastalığının devası işte budur.”[1830]

1386. Bölüm

Allah’ın Günahkarın Günahını Örtmesi

6657. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala mümin kulu için kırk kalkan takdir etmiştir. Bir günah işledikçe bir kalkanı kenara çekilir. Mümin kardeşinde bir ayıp görüp onu kınayınca diğer kalkanlar kenara çekilir ve korumasız kalır. Böylece göklerde meleklerin dilinde ve yeryüzünde insanların dilinde rüsva olur.”[1831]

6658. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kulun kırk büyük günah işleyinceye kadar kırk kalkanı vardır. Kırk büyük günah işleyince o kalkanlar başından kenara çekilir.”[1832]

6659. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mümin yetmiş iki perdenin arkasındadır. Bir günah işleyince bir perde yırtılır. Eğer tövbe ederse Allah o perdeyi yedi perdeyle birlikte kendisine geri çevirir.”[1833]

6660. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu yüce ve güçlü olan Allah ne de kerimdir! Zayıflıktan boyun eğdiğin halde seni Allah’a isyana cüret ettiren nedir! Oysa sen, Allah’ın perdesinin altında kalıyor, lütfünün genişliğinde yeryüzünde gezip-tozuyorsun ve O, seni lütfünden mahrum bırakmadı, üzerindeki mağfiret perdesini de yırtıp atmadı. Aksine senin için yarattığı nimeti, senden alıkoyduğu kötülüğü veya sendn çevirdiği belayı farkettiğinde, O’nun sana olan lütfünü göreceksin! Bir de Allah’a itaat etmiş olsaydın ne olacağını düşün!”[1834]

bak. et-Tevbe, 466. Bölüm

1387. Bölüm

Günahların Keffareleri

1-Dünyevi Ceza

6661. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulun hayrını dileyince onu bu dünyada cezalandırır. Bir kulun kötülüğünü dileyince günahlarını kıyamet günü cezalandırmak için (cezasız) tutar.”[1835]

6662. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mümin bir günah işleyince günahlar sebebiyle fakirliğe düçar olur. Eğer o günahı temizlemezse hastalığa mübtela olur. Eğer o da günahlarını temizlemezse hakim gücün takip korkusuna düçar olur. Eğer o da günahlarını temizlemezse ölüm anında çok zor can verir. Sonunda kendisiyle sorgulanacağı bir günahı olmaksızın Allah ile görüşür ve cennete götürülmesi emredilir.”[1836]

6663. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şialarımızın (Taraftarlarımızdan)biri bizim nehyettiğimiz bir işi yapınca ölmeden önce malına, çocuğuna veya kendisine bir bela iner ve bu sebeple günahları temizlenir, aziz ve celil olan Allah’ı günahsız bir halde karşılar. Eğer günahlarından bir şey kalmışsa ölüm anında çok zor can verir.”[1837]

6664. Resulullah (s.a.a) Cebrail’den ve Cebrail de Allah’tan şöyle buyurduğunu nakletmiştir: “Ey Muhammed! Sen, Ali ve büyük günah işleyen kimseler dışındaki siz ikinizin Şiaları cennete girmedikçe diğer peygamberlerin cennete girişini yasakladım. Büyük günah işleyince melekler müjde ve sevinçle kendisini karşılayıncaya dek malıyla veya bir sultan korkusuyla onu belaya düşürürüm. Ben ona gazap etmem. Bu (belalar da) işlediği günahlar sebebiyledir.”[1838]

6665. İmam Rıza (a.s), Allah-u Teala’nın, “O gün hiç bir cin ve insanın günahı sorulmaz” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Her kim hakka inanır, günah işler ve tövbe etmeden dünyadan göçerse berzahta o gün ah sebebiyle azap görür ve kıyamet gününe ise sorgulanacağı bir günahı olmaksızın gelir.”[1839]

el-Kabr, 3266. Bölüm

6666. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mümin erkek ve kadınlar Allah’ı günahsız olarak karşılayıncaya kadar sürekli can, mal ve çocukları hususunda belaya düçardır.”[1840]

Bak. el-Bela 404. Bölüm

2-Hastalıklar

6667. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hastalık mümin için temizleyici ve rahmettir. Kafir için ise azap ve lanettir. Mümin günahlarından tümüyle temizleninceye kadar sürekli hastalıklarla birliktedir.”[1841]

6668. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hastalık günahları temizler.”[1842]

6669. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulunu derde mübtela edince hastalığı ölçüsünce günahlarını temizler.”[1843]

6670. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dert çekildiği anlar günah anlarını siler.”[1844]

6671. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir gece ateşler içinde yanmak, bir yıllık günaha kefaret sayılır.”[1845]

6672. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Demirci körüğü, demirin pisliklerini giderdiği gibi şüphesiz hastalık da bedeni günahlardan temizler.”[1846]

6673. İmam Ali b. Hüseyin (a.s) bir hastanın iyileştiğini görünce ona şöyle buyurdu: “Günahlardan temizlenişini tebrik ediyorum. Güzel amele yeniden başla.”[1847]

6674. İmam Ali (a.s) çocukların hastalığı hakkında şöyle buyurmuştur: “Anne ve babanın günahlarının kefaretidir.”[1848]

6675. Resulullah (s.a.a), kendisine, “hangi şey benden günahları temizler” diye soran birisine şöyle buyurmuştur: “Gözyaşları, tevazu ve hastalıklar.”[1849]

6676. “Münezzeh olan Allah şöyle buyurmuştur: “Bana itaat edenler misafirlerimdir. Bana şükredenlerin nimetleri arttırılır. Beni zikredenler, nimetlerimden istifade ederler. Bana karşı günah işleyenleri rahmetimden ümitsiz kılmam. Eğer tövbe ederlerse ben onların sevgilisiyim. Eğer beni çağırırlarsa onlara icabet ederim. Eğer hasta olurlarsa onların doktoru olurum. Günah ve ayıplardan temizlenmeleri için onları sıkıntılar ve musibetlerle tedavi ederim.”[1850]

3-Hüzünler

6677. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Müminin günahı çoğalır ve günahlarına kefaret olacak ameli de olmazsa Allah onu hüzne mübtela eder ve bu sebeple günahlarını siler.”[1851]

6678. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz hüzünler müslümanın günahlarını siler.”[1852]

6679. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şialarımızdan biri bir günah veya kötülük işleyince gece bir hüzne kapılır. Bu hüzün kötülük ve günahını döker. O halde kalem günahlarını nasıl yazsın?”[1853]

6680. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Günahlar arasında hiç bir namaz ve orucun örtemediği günahlar vardır.” Kendisine, “Ey Allah’ın Resulü! O halde o günahı hangi şey örter?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Geçimini temin etmekte hüzünlere kapılmak.”[1854]

6681. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah mümine çatan sıkıntı, dert, hüzün, hatta endişeyi, onun günahlarına kefaret kılar.”[1855]

6682. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hüzün anları kefaret anlarıdır. Mümin günahlardan temizleninceye kadar sürekli hüzün içindedir.”[1856]

6683. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mümin, korkunç bir rüya gördüğünde bu sebeple günahları bağışlanır. Bedenine bir zarar geldiğinde o sebeple günahları bağışlanır.”[1857]

6684. Resulullah (s.a.a), “Arzularınıza göre değildir... Her kim kötülük ederse cezasını görür” ayeti indiğinde kendisine “Belleri büken ayet indi!” diyen birisine şöyle buyurdu: “Hayır, öyle değildir. Sen hiç üzülmez misin, hiç hasta olmaz mısın, hiç zorluk ve sıkıntıya düşmez misin?” O şahıs, “Tabi ki” deyince şöyle buyurdu: “İşte bunlar ceza sayılan şeylerdir.”[1858]

bak. el-Bela, 404. Bölüm

4-İyilikler

Kur’an:

“Gündüzün iki ucunda ve gecenin gündüze yakın zamanlarında namaz kıl. Doğrusu iyilikler kötülükleri giderir. Bu, öğüt kabul edenlere bir öğüttür.”[1859]

“Bu, Allah'ın size indirmiş olduğu buyruğudur. Kim Allah'ın buyruğuna karşı gelmekten sakınırsa, O, onun kötülüklerini örter, ecrini büyültür.”[1860]

6685. İmam Bakır (a.s) veya İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali (a.s) halka yönelerek şöyle buyurdu: “Size göre Allah’ın kitabında hangi ayet daha ümit vericidir.” Bazısı dedi ki: “Allah kendine şirk koşmayı bağışlamaz. Ondan başkasını dilediğine bağışlar.” İmam şöyle buyurdu: “Güzeldir ama bu ayet değildir” İnsanlar artık görüş belirtmekten vaz geçti. İmam şöyle buyurdu: “Ey Müslüman topluluğu! Neden konuş muyorsunuz?” Onlar, “Allah’a andolsun ki söyleyecek bir şeyimiz yok” deyince İmam şöyle buyurdu: “Allah Resulü’nün (s.a.a) şöyle buyurduğunu işittim: “Allah’ın kitabında en ümit verici ayet şu ayettir: “Gündüzün iki ucunda ve gecenin gündüze yakın zamanlarında namaz kıl. Doğrusu iyilikler kötülükleri giderir.”[1861]

6686. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir kötülük yapınca bir iyilik de yap ki o kötülüğü yok etsin.”[1862]

6687. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala her iyilikle bir kötülüğü giderir. Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz iyilikler kötülükleri giderir.”[1863]

6688. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizlere ilahi takvayı vasiyet ediyorum. İlahi takva vesilesiyle günahlarınızı temizleyin ve hastalıklarınızı tedavi edin.”[1864]

bak. el-Hesene, 859. Bölüm

es-Salat, 2272, 2314. Bölümler

5-Güzel Ahlak

6689. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz güzel ahlak, güneşin buzu erittiği gibi günahları eritir. Kötü ahlak ise sirkenin balı bozduğu gibi ameli bozar.”[1865]

6690. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu dört şey kimde olursa baştan ayağa günaha boğulsa da Allah günahlarını iyiliğe çevirir: Doğruluk, haya, güzel ahlak ve şükür.”[1866]

6-Mazlumların İmdadına Yetişmek

6691. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumların imdadına yetişmek ve hüzünlü kimsenin hüznünü gidermek büyük günahların kefaretindendir.”[1867]

6692. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumların imdadına yetişmek ve hüzünlü kimsenin hüznünü gidermek büyük günahların kefaretindendir.”[1868]

7-Meleklerin Mağfiret Dilemesi

6693. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz zikri yüce Allah’ın, rüzgarın dökülmek üzere olan ağaç yapraklarını döktüğü gibi Şialarımızın sırtından günahları döken melekleri vardır. Nitekim Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Rablerini hamdıyla tesbih eder ve iman eden kimseler için mağfiret dilerler.” Allah’a yemin olsun ki onlar sizlerden başkası değildir.[1869]

8-Çok Secde Etmek

6694. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Birisi Allah’ın Resulüne (s.a.a) gelerek şöyle dedi: “Ey Allah’ın Resulü (s.a.a)! Günahım çoğalmış ve amelim azalmıştır.” Allah’ın Resulü (s.a.a) ona şöyle buyurdu: “Çok secde et! Zira rüzgarın ağacın yapraklarını dökmesi gibi çok secde etmek de günahları döker.”[1870]

9-Hac ve Umre

6695. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bu umre o umreye kadar ikisi arasındaki günahların kefaretidir. Makbul olan haccın sevabı cennettir. Bazı günahlar sadece Arafat’ta bağışlanır.”[1871]

6696. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yakınlaşmanın en iyi vesilesi Allah’ın evini (hac ve umre) ziyaretinde bulunmaktır. Bu ikisi fakirliği giderir ve günahları temizler.”[1872]

bak. 696. Bölüm

10-Amel Defterini Hayırla Açmak ve Kapamak

6697. İmam Zeyn’ul-Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kula vekil kılınan melek amel deferine yazar. O halde amel defterinin başına ve sonuna hayır yazdırın ki arasındakiler sizlere bağışlansın.”[1873]

11-Muhammed ve Ehl-i Beyt’ine Selam Göndermek

6698. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim günahlarını temizleyecek bir iş yapamıyorsa Muhammed ve Ehl-i Beyt’ine salavat göndersin. Zira o günahları kökten söküp atar.”[1874]

12-Ölüm

6699. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ölüm müminin günahlarına kefarettir.”[1875]

bak. 462. Konu, el-Keffaret

el-Hudud, 744. Bölüm

eş-Şehadet (2), 2111. Bölüm

el-Musafahat, 2257. Bölüm

es-Salat, 2272. Bölüm

el- Gaybet, 3141. Bölüm

1388. Bölüm

Günahtan Korunma Sebepleri

6700. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Üç şeye kim riayet ederse taşlanmış şeytandan ve her türlü beladan güvende olur: “Kendisi üzerinde hiç bir hakkı olmayan yabancı bir kadınla halvet etmemek, sultanın yanına gitmemek ve bid’at ehline bidatinde yardımcı olmamak”[1876]

6701. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz sıla-i rahim ve iyilikte bulunmak hesap işini kolaylaştırır ve insanı günahlardan korur.”[1877]

6702. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah insanları itaatine teşvik etmeseydi, yine de rahmetini ümit ederek itaat edilmesi farz olurdu. Allah haramlardan sakındırmamış olsaydı, yine de akıllı insana haramlardan kaçınması farz olurdu.”[1878]

6703. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Lezzetlerin kesilmesini ve kötü sonuçlarının kalıcılığını hatırlayın.”[1879]

bak. el-İsmet, 2750. Bölüm

ez-Zikr, 1340. Bölüm

1389. Bölüm

Günahlara Batış Sebebi

6704. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hırs, kibir ve haset insanı günaha düşmeye çağıran şeylerdir; şer (kötülük) ise tüm çirkinlikleri toplayandır.”[1880]

6705. İmam Ali (a.s), Nehrevan savaşında öldürülen Hariciler’e rastladığında şöyle buyurdu: “Haliniz kötü olsun! Şüphesiz sizi aldatan, sizi zarara uğrattı.” “Ey Müminlerin Emiri! Onları kim aldattı?" diye sorulduğunda da şöyle buyurdu: “Saptırıcı şeytan ve kötülüğü emreden nefisleri onları ümitlerle aldattı, onlara isyan yollarını açtı, üstün geleceklerini vaadederek onları ateşe düşürdü.”[1881]

bak. 386. Konu, “el- Gurur”

1390. Bölüm

Günah (Çeşitli)

6706. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim haram işten yüz çevirirse Allah onun yerine kendisine sevindirici bir ibadet bağışlar”[1882]

6707. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ardından iki rekat namaz kılmak ve Allah’tan afiyet (bağışlanma) dilemek fırsatı verilen günah, beni üzmez.”[1883]

6708. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminlerin Emiri (a.s) şöyle buyurmuştur: “Çirkin işler yapınca, sırıtma. Günah işleyen kimse gafil avlanmaktan kendini güvende görmemelidir.”[1884]

[1] Kenz’ul-Ummal, 5137

[2] Meheccet’ul-Beyza, 5/90

[3] el-Bihar, 71/396/79

[4] Kenz’ul-Ummal, 5225

[5] el-Hisal, 29/102

[6] a.g.e. 30/106

[7] Emali el-Seduk, 403/8

[8] Gurer’ul-Hikem, 10547

[9] a.g.e. 1280-1281

[10] el-Bihar, 71/392/59

[11] a.g.e. s. 393/63

[12] a.g.e. 10/369/20

[13] a.g.e. 71/396/78

[14] Sefinet’ul-el-Bihar, 1/410

[15] Gurer’ul-Hikem, 1658

[16] a.g.e. 4842

[17] a.g.e. 4851

[18] a.g.e. 4857

[19] İlel’uş-Şerayi’, 560/1

[20] Gurer’ul-Hikem, 3072

[21] a.g.e. 3203

[22] a.g.e. 8153

[23] el-Hisal, 145/172

[24] Kenz’ul-Ummal, 5248

[25] Uyun-u Ahbar’ir Rıza (a.s), 2/71/328

[26] Meheccet’ul-Beyza, 5/93

[27] el-Kafi, 2/101/12

[28] Şerh-u Nehc’il-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/338

[29] el-Kafi, 2/100/5

[30] a.g.e. h. 4

[31] Kurb’ul-İsnad, 46/149

[32] el-Bihar, 71/383/17

[33] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/37/98

[34] el-Kafi, 2/99/2

[35] Kalem suresi, 4. ayet

[36] Meani’l-Ahbar, 188/1

[37] Nur’us-Sakaleyn, 5/392/25

[38] a.g.e. s. 391/23

[39] Tenbih’ul-Havatir, (Necef baskısı), 72

[40] el-Bihar, 71/385/26

[41] Emali et-Tusi, 140/227

[42] el-Bihar, 71/387/35

[43] a.g.e. 77/58/3

[44] Meani’l-Ahbar, 253/1

[45] Kenz’ul-Ummal, 5229

[46] el-Bihar, 71/394/63

[47] a.g.e., s. 393/63

[48] a.g.e. s. 396/76

[49] Gurer’ul-Hikem, 3404

[50] Meheccet’ul-Beyza, 5/95

[51] Gurer’ul-Hikem, 5267

[52] el-Bihar, 69/407/115

[53] Meheccet’ul-Beyza, 5/96

[54] el-Bihar, 78/81/68

[55] el-Kafi, 2/101/11

[56] el- İhtisas, 225

[57] Gurer’ul-Hikem, 4855

[58] a.g.e. 3032

[59] el-Hisal, 621/10

[60] Gurer’ul-Hikem, 4556

[61] a.g.e. 3740

[62] Kenz’ul-Ummal, 5180

[63] Mustedrek’ul-Vesail, 11/193/12721

[64] el-Bihar, 78/53/89

[65] Gurer’ul-Hikem, 4712

[66] a.g.e. 9989

[67] a.g.e. 10745

[68] a.g.e. 9381

[69] a.g.e. 4069

[70] Gurer’ul-Hikem, 43-44

[71] Emali el-Seduk, 184/8

[72] el-Hisal, 431/11

[73] Gurer’ul-Hikem, 3543

[74] Meani’l-Ahbar, 191/1

[75] a.g.e. h. 2

[76] Kenz’ul-Ummal, 43542

[77] a.g.e. 5217

[78] a.g.e. 5218

[79] Gurer’ul-Hikem, 6278

[80] Emali et-Tusi, 478/1042

[81] Nehc’ul-Belağa, 257. hikmet

[82] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[83] Gurer’ul-Hikem, 4953

[84] a.g.e. 2967

[85] a.g.e. 9382

[86] a.g.e. 9373

[87] a.g.e. 2930

[88] a.g.e. 3165

[89] a.g.e. 520

[90] a.g.e. 6800

[91] a.g.e. 2983

[92] el-Bihar, 77/213/1

[93] Gurer’ul-Hikem, 4565

[94] el-Bihar, 71/396/77

[95] Gurer’ul-Hikem, 4856

[96] el-Bihar, 71/395/73

[97] el-Kafi, 2/100/7, 9

[98] el-Bihar, 78/53/86

[99] a.g.e. 77/148/71

[100] Gurer’ul-Hikem, 4281

[101] a.g.e. 9131

[102] Emali el-Seduk, 174/9

[103] Kısas’ul-Enbiya, 195/244

[104] Al-i İmran suresi, 159. ayet

[105] Kalem suresi, 13. ayet

[106] el-Kafi, 2/321/1

[107] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/37/96

[108] Meheccet’ul-Beyza, 5/93

[109] el-Bihar, 73/299/12

[110] Gurer’ul-Hikem, 5567

[111] a.g.e. 5639

[112] a.g.e. 5640

[113] a.g.e. 5593

[114] Kısas’ul-Enbiya, 195/244

[115] el-Bihar, 71/393/63

[116] Cami’ul-Ahbar, 290/788

[117] Gurer’ul-Hikem, 1667

[118] Şerh-u Nehc’il-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/337

[119] Gurer’ul-Hikem, 10766

[120] el-Bihar, 71/394/63

[121] Emali’el-Seduk, 315/2

[122] Meheccet’ul-Beyza, 5/93

[123] el-Bihar, 78/246/62

[124] Gurer’ul-Hikem, 8595

[125] Gurer’ul-Hikem, 9192

[126] a.g.e. 9187

[127] a.g.e. 8023

[128] a.g.e. 1604

[129] el-Bihar, 62/277/72

[130] el-Kafi, 6/309/1

[131] a.g.e. 2/291/9

[132] el-Bihar, 77/85/3

[133] a.g.e. 72/192/8

[134] Sahifet’us-Seccadiye, 45, 8. Dua, bak. tüm duaya

[135] Mustedrek’ul-Vesail, 11/369/13289

[136] el-Bihar, 36/358/228

[137] Gurer’ul-Hikem, 3319

[138] a.g.e. 3223

[139] a.g.e. 3299

[140] a.g.e. 3388

[141] el-Kafi, 2/240/33

[142] el-Bihar, 75/415/68

[143] a.g.e.

[144] Nehc’ul-Belağa, 445. hikmet, Şerh-u Nehc’il-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 20/95

[145] Emali et-Tusi, 301/597

[146] Gurer’ul-Hikem, 4143

[147] Nahl suresi, 67. ayet

[148] Bakara suresi, 219. ayet

[149] Maide suresi, 90. ayet

[150] Emali el-Seduk, 346/1

[151] Kenz’ul-Ummal, 13191

[152] el-Bihar, 79/152/64

[153] Vesail’uş-Şia, 17/237/1

[154] Kenz’ul-Ummal, 13181

[155] a.g.e. 13182

[156] a.g.e. 13183

[157] el-Bihar, 79/149/64

[158] a.g.e. 79/140/48

[159] a.g.e. s. 148/58

[160] Sevab’ul-A’mal, 291/8

[161] el-Hisal, 619/10

[162] a.g.e. s. 164/215

[163] el-Bihar, 79/141/53

[164] İlel’uş-Şerayi’, 476/2

[165] el-Bihar, 79/136/33

[166] a.g.e. s. 141/50

[167] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/98/2

[168] Nehc’ul-Belağa, 252. hikmet

[169] el-Hisal, 621/10

[170] el-Hisal, 632/10

[171] a.g.e.

[172] el-Bihar, 79/131/20

[173] a.g.e. s. 127/7

[174] a.g.e. s. 148/58

[175] a.g.e. s. 150/64

[176] a.g.e. s. 148/64

[177] Sevab’ul-A’mal, 290/5

[178] a.g.e. h. 4

[179] Kenz’ul-Ummal, 43958

[180] Tenbih’ul-Havatir, 2/115

[181] el-Bihar, 79/150/64

[182] Tefsir-i Ali b. İbrahim, 2/411

[183] el-Kafi, 6/412/2

[184] Enfal suresi, 41. ayet

[185] Kenz’ul-Ummal, 10968

[186] a.g.e. 11048

[187] Besair’ud-Derecat, 29/5

[188] Kaynağında “lem Y’arifune” dir.

[189] Kenz’ul-Ummal, 5947

[190] a.g.e. 5929

[191] el-Bihar, 73/121/110

[192] Emali’el-Mufid, 209/44

[193] Şerh-u Nehc’il-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 2/181

[194] el-Bihar, 78/57/120

[195] a.g.e. 72/67/27

[196] Nehc’ul-Belağa, 103. hutbe; Şerh-u Nehc’il-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 7/109

[197] el-Bihar, 78/264/170

[198] Gurer’ul-Hikem, 3375

[199] a.g.e. 7124

[200] el-Bihar, 70/111/12

[201] Kenz’ul-Ummal, 5950

[202] Meheccet’ul-Beyza, 6/109

[203] el-Bihar, 78/202/35

[204] Secde suresi, 16. ayet

[205] Gurer’ul-Hikem, 664

[206] el-Bihar, 78/164/1

[207] a.g.e. s. 165/1

[208] Gurer’ul-Hikem, 1757

[209] a.g.e. 5091

[210] Tezkiret’ul-Havas, 136

[211] Emali et-Tusi, 115/176

[212] el-Bihar, 42/203/7

[213] a.g.e. 77/440/48

[214] a.g.e. s. 133/43

[215] el-Mevaiz’il-Adediyye, 32

[216] el-Bihar, 48/111/18

[217] a.g.e. 78/41/25

[218] a.g.e. 77/180/10

[219] el-Bihar, 70/7/5

[220] a.g.e. s. 386/48

[221] el-Kafi, 8/79/33

[222] Fatır suresi, 28. ayet

[223] el-Bihar, 70/393/64

[224] Gurer’ul-Hikem, 3121

[225] Emali et-Tusi, 203/346

[226] el-Kafi, 2/68/4

[227] Gurer’ul-Hikem, 3126

[228] el-Kafi, 2/70/9

[229] a.g.e. s. 71/21

[230] el-Bihar, 70/382/34

[231] Zumer suresi, 9. ayet

[232] Kenz’Ul-Ummal, 5894

[233] a.g.e. 5867

[234] Nur’us-Sakaleyn, 4/545/30

[235] Gurer’ul-Hikem, 5055

[236] el-Bihar, 70/384/39

[237] el-Kafi, 2/67/1

[238] a.g.e.

[239] Kaynakta da aynıdır. Zahiren “bihillah” doğrudur. yani o kalp ile.

[240] Tenbih’ul-Havatir, 1/50

[241] Gurer’ul-Hikem, 5056

[242] Nehc’ul-Belağa, 27. mektup

[243] Naziat suresi, 40-41. ayetler

[244] el-Bihar, 78/51/82

[245] Nehc’ul-Belağa, 160. hutbe

[246] el-Bihar, 70/392/61

[247] a.g.e. 69/286/21

[248] a.g.e. 78/244/54

[249] Tuhef’ul-Ukul, 388

[250] el-Bihar, 77/237/1

[251] a.g.e. 75/309/3

[252] a.g.e. 78/164/1

[253] el-Kafi, 2/69/7

[254] İbrahim suresi, 14. ayet

[255] Rahman suresi, 46. ayet

[256] el-Bihar, 70/392/60

[257] Gurer’ul-Hikem, 10234

[258] a.g.e. 10161-10162

[259] Nehc’ul-Belağa, 82. hikmet

[260] el-Bihar, 78/80/66

[261] Gurer’ul-Hikem, 4027-4028

[262] Hud suresi, 103. ayet

[263] İbrahim suresi, 14. ayet

[264] Rahman suresi, 46. ayet

[265] Naziat suresi, 40-41. ayetler

[266] Guerr’ul-Hikem, 1987

[267] a.g.e. 9913

[268] a.g.e. 5058

[269] a.g.e. 8036

[270] el-Kafi, 2/70/10

[271] Kenz’ul-Ummal, 5881

[272] Gurer’ul-Hikem, 7726

[273] Kenz’ul-Ummal, 5885

[274] el-Kafi, 2/68/3

[275] el-Bihar, 77/50/3

[276] Gurer’ul-Hikem, 9014-9015

[277] el-Bihar, 70/382/36

[278] Kenz’ul-Ummal, 5883

[279] Tenbih’ul-Havatir, 2/108

[280] el-Bihar, 78/366/2

[281] Yunus suresi, 62-63. ayetler

[282] Ahkaf suresi, 13. ayet

[283] Maide suresi, 69. ayet

[284] Bakara suresi 112. ayet

[285] el-Bihar, 70/378/25

[286] Tenbih’ul-Havatir, 2/112

[287] el-Bihar, 44/192/5

[288] el-Bihar, 70/379/28

[289] Gurer’ul-Hikem, 75

[290] Nehc’ul-Belağa, 208. hikmet

[291] Gurer’ul-Hikem, 4591

[292] a.g.e. 5054

[293] a.g.e. 5052

[294] a.g.e 10832

[295] el-Bihar, 78/314/1

[296] el-Hisal, 281

[297] Al-i İmran, 175. ayet

[298] Ahzap suresi, 39. ayet

[299] Nehc’ul-Belağa, 160. hutbe

[300] Kenz’ul-Ummal, 5909

[301] el-Kafi, 2/171/5

[302] Nehc’ul-Belağa, 4. hutbe

[303] Gurer’ul-Hikem, 5740

[304] Maide suresi, 54. ayet

[305] Al-i İmran suresi, 175. ayet

[306] el-Bihar, 78/100/2

[307] a.g.e., 77/126/32

[308] el-Hisal, 526/13

[309] a.g.e. s. 345/12

[310] A’raf suresi, 99. ayet

[311] Neml suresi, 50. ayet

[312] el-Bihar, 78/121/3

[313] Gurer’ul-Hikem, 7764

[314] el-Bihar, 70/386/49

[315] Gurer’ul-Hikem, 8764

[316] a.g.e. 4537

[317] a.g.e. 3437

[318] Nehc’ul-Belağa, 175. hikmet

[319] Gurer’ul-Hikem, 4108

[320] el-Bihar, 76/247/37

[321] Gurer’ul-Hikem, 8955

[322] el-Bihar, 71/174/10

[323] Enfal suresi, 27. ayet

[324] Emali’el-Seduk, 325/12

[325] el- İhtisas, 231

[326] Keşf’ul-Gumme, 2/375

[327] el-Bihar, 75/172/14

[328] el- İhtisas, 248

[329] Mustedrek’ul-Vesail, 9/80/10265

[330] a.g.e. 14/14/15974

[331] Gurer’ul-Hikem, 107

[332] a.g.e. 738

[333] a.g.e. 969

[334] a.g.e. 2667

[335] a.g.e. 4742

[336] a.g.e. 5227

[337] a.g.e. 5260

[338] İlel’uş-Şerai’, 528/7

[339] Gurer’ul-Hikem, 8616

[340] a.g.e. 1431

[341] a.g.e. 5734 aynısı İmam Kazım (a.s) hakkında nakledilmiştir. Bak. el- el-Bihar, 78/320/6

[342] el-Kafi, 5/304/2

[343] el-Bihar, 103/175/3

[344] Gurer’ul-Hikem, 10418

[345] Nur’us-Sakaleyn, 2/144/67

[346] a.g.e. h. 68

[347] a.g.e. h. 66

[348] el-Bihar, 77/89/3

[349] a.g.e. 78/364/4

[350] el-Hisal, 151/185

[351] el-Bihar, 75/175/7

[352] Gurer’ul-Hikem, 2103

[353] Tuhef’ul-Ukul, 22

[354] Gurer’ul-Hikem, 6374

[355] el-Bihar, 2/68/17

[356] Gurer’ul-Hikem, 9310

[357] Nehc’ul-Belağa, 26. mektup

[358] el-Bihar, 103/103/55

[359] Gurer’ul-Hikem, 1690

[360] a.g.e. 4030

[361] a.g.e. 7391

[362] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[363] Al-i İmran, 30. ayet

[364] Kenz’ul-Ummal, 43597

[365] el-Bihar, 77/76/3

[366] Gurer’ul-Hikem, 6545

[367] a.g.e. 6151

[368] a.g.e. 6442

[369] a.g.e. 8177

[370] a.g.e. 8085

[371] a.g.e. 1199

[372] Nehc’ul-Belağa, 151. hutbe

[373] el-Hisal, 17/61

[374] Emali’el-Seduk, 32/2

[375] el-Bihar, 73/171/10

[376] a.g.e. 75/26/8

[377] Tuhef’ul-Ukul, 278

[378] a.g.e. 306

[379] el-Bihar, 74/312/69

[380] Gurer’ul-Hikem, 4675

[381] a.g.e. 4735

[382] a.g.e. 4781

[383] Mişkat’ul-Envar, 264

[384] Tuhef’ul-Ukul, 49

[385] el-Bihar, 77/158/143

[386] a.g.e. s. 175/9

[387] el- İrşad, 1/231

[388] Tenbih’ul-Havatir, 2/115

[389] a.g.e. s. 122

[390] el-Bihar, 73/168/3

[391] el- İhtisas, 325

[392] el-Bihar, 74/178/17

[393] a.g.e. 93/311/14

[394] Gurer’ul-Hikem, 4670

[395] a.g.e. 9670

[396] Kenz’ul-Ummal, 30811

[397] Mustedrek’ul-Vesail’uş Şia, 2/414/2338, bak. Vesail, 14/23/8

[398] Gurer’ul-Hikem, 2142

[399] Tuhef’ul-Ukul, 359

[400] el-Bihar, 74/282/3

[401] Emali’et-Tusi, 577/1190

[402] el-Kafi, 2/71/2

[403] el-Bihar, 85/164/12

[404] Nehc’ul-Belağa, 94. hikmet, Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/250

[405] Tuhef’ul-Ukul, 234

[406] Nehc’ul-Belağa, 387. hikmet

[407] el-Bihar, 73/55/28

[408] Kenz’ul-Ummal, 2890

[409] el-Bihar, 77/80/3

[410] Gurer’ul-Hikem, 4114

[411] a.g.e. 4115

[412] a.g.e. 4133

[413] a.g.e. 4138

[414] a.g.e. 4113

[415] a.g.e. 4116

[416] Kenz’ul-Ummal, 30762

[417] a.g.e. 30763

[418] a.g.e. 30764

[419] a.g.e. 30765

[420] a.g.e. 30767

[421] Kenz’ul-Ummal, 30768

[422] el-Bihar, 78/292/2

[423] a.g.e. 73/307/33

[424] et-Tevhid, 415/14

[425] el-Kafi, 8/13/1

[426] Kenz’ul-Ummal, 28692

[427] el-Kafi, 1/229/3

[428] Dur’ul-Mensur, 3/270

[429] Kenz’ul-Ummal, 28691

[430] el-Hisal, 620/10

[431] el-Bihar, 71/217/20

[432] el-Kafi, 2/142/3

[433] el-Bihar, 77/165/2

[434] el-Kafi, 2/143/8

[435] el-Bihar, 71/225/38

[436] el-Kafi, 2/142/4

[437] Gurer’ul-Hikem, 4361

[438] el-Bihar, 78/12/70

[439] a.g.e.

[440] a.g.e.

[441] el-Hisal, 202/15

[442] el-Bihar, 78/161/21

[443] el- İhtisas, 342

[444] a.g.e.

[445] el-Bihar, 77/114/8

[446] a.g.e.

[447] el- İhtisas, 342

[448] Emali’el-Seduk, 394/1

[449] a.g.e.

[450] a.g.e. 395/1

[451] el-Bihar, 77/149/74

[452] Nehc’ul-Belağa, 442. hikmet

[453] Sad suresi 45-48. ayetler

[454] el-Bihar, 70/375/20

[455] a.g.e. s. 378/24

[456] a.g.e. 73/307/34

[457] Kenz’ul-Ummal, 44154

[458] el-Bihar, 75/23/1

[459] Gurer’ul-Hikem, 5001

[460] el-Bihar, 78/206/63

[461] Gurer’ul-Hikem, 5031

[462] a.g.e. 5027-5028

[463] a.g.e. 5025

[464] a.g.e. 5026

[465] a.g.e. 5000

[466] a.g.e. 5002

[467] Kenz’ul-Ummal, 10657

[468] a.g.e. 43588

[469] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[470] a.g.e. 2/123

[471] a.g.e.

[472] Emali’et-Tusi, 157/262

[473] Tenbih’ul-Havatir, 2/123

[474] a.g.e.

[475] el-Hisal, 91/32

[476] el-Bihar, 74/383/93

[477] a.g.e. 76/292/16

[478] el- İhtisas, 342

[479] Gurer’ul-Hikem, 4967

[480] Emali’el-Seduk, 395/1

[481] Gurer’ul-Hikem, 4973

[482] a.g.e. 5032

[483] a.g.e. 5059

[484] Nehc’ul-Belağa, 173. hutbe

[485] Nehc’ul-Belağa, 422. hikmet, Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 20/66

[486] el-Bihar, 71/182/37

[487] Nehc’ul-Belağa, 94. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/250

[488] el-Bihar, 73/121/110

[489] a.g.e. 77/168/6

[490] a.g.e. 74/102/56

[491] el-Bihar, 76/12/50

[492] Emali’el-Seduk, 336/8

[493] el-Bihar, 78/41/26

[494] Nehc’ul-Belağa, 214. hutbe

[495] el-Bihar, 77/24/6

[496] Gurer’ul-Hikem, 5565

[497] el-Bihar, 77/161/173

[498] Emali’et-Tusi, 223/385

[499] el-Bihar, 78/370/4

[500] Nehc’ul-Belağa, 32. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/149

[501] Gurer’ul-Hikem, 2532

[502] a.g.e. 7487

[503] el-Kafi, 2/24/15

[504] Nur’us-Sakaleyn, 4/229/32

[505] a.g.e. h. 33

[506] el-Hisal, 30/105

[507] Kenz’ul-Ummal, 16052

[508] a.g.e. 16054

[509] Sahih-i Muslim, 1893

[510] Kaynaktan dördüncüsü düşmüştür. İhtimalen rivayette olduğu gibi Hizb’il Ali Firavun’un Mümini dördüncüsüdür. el-Hisal, 225/58

[511] el-Hisal’da: şehrlerden seçtiği ise şunlardır: “İncire, zeytine, Sina dağına ve şu emin beldeye yemin olsun.” İncir: Medine, zeytin, Beyt’ul Mukaddes, Sina dağı, Kufe emin belde ise Mekke’dir.

[512] el-Bihar, 97/47/34

[513] el-Bihar, 91/225/4

[514] Mehasin, 2/432/2498

[515] el-Bihar, 91/224/4

[516] Emali’et-Tusi, 136/220

[517] el-Bihar, 77/159/153

[518] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[519] Gurer’ul-Hikem, 9453

[520] a.g.e. 3988

[521] a.g.e. 2346

[522] el-Bihar, 91/256/1

[523] Feth’ul-Ebvab, 257

[524] el-Bihar, 91/257/2

[525] a.g.e. 91/265/19

[526] Sahifet’us-Seccadiye, 135, 33. dua

[527] et-Tehzib, 3/310/960

[528] el-Kafi, 2/629/7

[529] Vesail’uş-Şia, 4/875/2

[530] el-Kafi, 3/470/1

[531] Tenbih’ul-Havatir, 1/41

[532] a.g.e., 1/42

[533] a.g.e.

[534] Al-i İmran suresi, 79. ayet

[535] Gurer’ul-Hikem, 7622

[536] el-Bihar, 78/128/11

[537] Gurer’ul-Hikem, 9755

[538] a.g.e. 2276

[539] Nehc’ul-Belağa, 180. hutbe

[540] Gurer’ul-Hikem, 7422

[541] a.g.e. 10552

[542] a.g.e. 8916

[543] Nehc’ul-Belağa, 53. mektup

[544] el-Kafi, 2/117/4

[545] a.g.e. h. 3

[546] el-Mehasin, 1/405/918

[547] el-Kafi, 2/116/2

[548] a.g.e. s. 117/5

[549] el-Bihar, 75/401/42

[550] Tefsir-i Mensub ile’l-İmam Askeri, 354/241

[551] el-Bihar, 75/401/42

[552] el-Kafi, 2/116/1

[553] el-Bihar, 78/57/121

[554] Emali’el-Seduk, 233/17

[555] a.g.e s. 534/2

[556] Gurer’ul-Hikem, 1313

[557] a.g.e. 4629

[558] a.g.e. 5252

[559] a.g.e. 6321

[560] a.g.e. 9786

[561] a.g.e. 5129

[562] a.g.e. 5128

[563] a.g.e. 5610

[564] a.g.e. 8539

[565] el-Hisal, 17/60

[566] Gurer’ul-Hikem, 8202

[567] Nehc’ul-Belağa, 69. hutbe

[568] a.g.e. 70

[569] Furkan suresi, 77. ayet

[570] Gafir suresi, 60. ayet

[571] el-Bihar, 77/204/1

[572] el-Kafi, 2/466/1

[573] el-Bihar, 93/299/30

[574] Tenbih’ul-Havatir, 2/120

[575] el-Bihar, 93/300/37

[576] a.g.e. s. 341/11

[577] Tenbih’ul-Havatir, 2/154

[578] el-Bihar, 93/300/37

[579] el-Kafi, 2/468/1

[580] el-Bihar, 93/302/39

[581] el-Kafi, 2/467/8

[582] el-Bihar, 93/294/23

[583] Emali et-Tusi, 89/136

[584] el-Bihar, 78/9/64

[585] el-Kafi, 2/466/3

[586] a.g.e. s. 467/7

[587] el-Bihar, 69/393/72

[588] Kenz’ul-Ummal, 3134

[589] a.g.e. 3137

[590] el-Bihar, 78/294/3

[591] el-Kafi, 2/468/8

[592] Gurer’ul-Hikem, 3260

[593] Tenbih’ul-Havatir, 2/237

[594] Mekarim’ul-Ahlak, 2/8/1980

[595] Gurer’ul-Hikem, 9938

[596] el-Kafi, 2/468/5

[597] Mekarim’ul-Ahlak, 2/12/2005

[598] el-Bihar, 93/297/25

[599] el-Kafi, 2/469/7

[600] a.g.e. s. 468/4

[601] a.g.e. s. 470/6

[602] a.g.e. h. 8

[603] a.g.e. s. 469/2

[604] a.g.e. h. 5

[605] Mekarim’ul-Ahlak, 2/7/1978

[606] el-Bihar, 93/300/37, Kenzul-Ummal, 3123

[607] Mekarim’ul-Ahlak, 2/9/1989

[608] a.g.e. s. 12/2008

[609] el-Bihar, 93/299/32

[610] el-Hisal, 621/10

[611] el-Bihar, 93/301/37

[612] Mekarim’ul-Ahlak, 2/10/1992

[613] el-Bihar, 93/300/35

[614] el-Bihar, 93/314/19

[615] Gurer’ul-Hikem, 3512

[616] el-Bihar, 93/288/3

[617] Mustedrek’ul-Vesail, 5/318/5980

[618] Zumer suresi, 8. ayet

[619] Yunus suresi, 12. ayet

[620] Neml suresi, 62. ayet

[621] el-Bihar, 77/87/3

[622] el-Kafi, 2/472/1

[623] a.g.e. s. 488/1

[624] el-Bihar, 93/381/6

[625] a.g.e. 94/130/19

[626] Kenz’ul-Ummal, 5899

[627] el-Bihar, 93/295/23

[628] a.g.e.

[629] el-Bihar, 93/303/39

[630] a.g.e.

[631] Mekarim’ul-Ahlak, 2/97/2275

[632] Kenz’ul-Ummal, 3140

[633] Bakara suresi, 186. ayet

[634] Gafir suresi, 60. ayet

[635] Kurb’ul-İsnad, 84/277

[636] el-Bihar, 93/299/31

[637] a.g.e. s. 295/23

[638] Gurer’ul-Hikem, 8291

[639] a.g.e. 8292

[640] el-Kafi, 2/467/3

[641] el-Bihar, 78/113/7

[642] Kenz’ul-Ummal, 3154

[643] a.g.e. 3155

[644] a.g.e. 3156

[645] el-Hisal, 4/7

[646] el-Bihar, 93/295/23

[647] Kurb’ul-İsnad, 385/1358

[648] el-Bihar, 93/322/36

[649] Uddet’ud-Dai, 131

[650] el-Bihar, 93/368/4

[651] a.g.e. 93/323/37

[652] Bakara suresi, 40. ayet

[653] el-Bihar, 93/312/17

[654] a.g.e. s. 305/1

[655] A’lam’ud-Din, 269, bak. Hadisin tümü.

[656] el-Bihar, 93/368/3

[657] a.g.e. s. 341/11

[658] el- İhtisas, 242

[659] Tenbih’ul-Havatir, 2/154

[660] İrşad’ul-Kulub, 149

[661] Uddet’ud-Dai, 128

[662] Mekarim’ul-Ahlak, 2/20/2045

[663] el-Bihar, 93/373/16

[664] el-Bihar, 93/373/16

[665] a.g.e. s. 321/31

[666] Ed- Da’vat li’r Ravendi, 24/34

[667] el-Bihar, 93/321/31

[668] A’lam’ud-Din, 295

[669] el-Bihar, 93/322/36

[670] a.g.e. s. 314/19

[671] el-Kafi, 2/473/1

[672] a.g.e. s. 474/4

[673] ed- Ed- Da’vat li’r Ravendi, 30/60

[674] el-Bihar, 93/344/5

[675] el-Kafi, 2/477/5

[676] el-Bihar, 73/329/11

[677] el-Hisal, 337/40

[678] el-Bihar, 75/312/20

[679] a.g.e. 93/373/16

[680] Emali’el-Seduk, 262/3

[681] Gurer’ul-Hikem, 3478

[682] el-Bihar, 93/361/23, bak tüm söze

[683] ed- Ed- Da’vat li’r Ravendi, 52/131

[684] el-Bihar, 93/317/21

[685] a.g.e. s. 315/20

[686] a.g.e. 94/54/22

[687] el-Kafi, 2/491/1

[688] Mekarim’ul-Ahlak, 2/19/2040

[689] Kenz’ul-Ummal, 3988

[690] el-Bihar, 94/22/19

[691] ed- Ed- Da’vat li’r Ravendi, 51/127

[692] el-Bihar, 93/311/13

[693] a.g.e. s. 318/23

[694] a.g.e. s. 305/1

[695] a.g.e. s. 314/19

[696] Mekarim’ul-Ahlak, 2/8/1981

[697] el-Bihar, 93/315/21

[698] a.g.e. s. 314/20

[699] el-Hisal, 209/31

[700] Emali’et-Tusi, 675/1424

[701] el-Bihar, 92/253/48

[702] a.g.e. 92, s. 303/39

[703] a.g.e. s. 302/39

[704] Mekarim’ul-Ahlak, 2/97/2275

[705] el-Bihar, 77/205/1

[706] a.g.e. 78/451/16

[707] el-Bihar, 93/326/10

[708] Nur’us-Sakaleyn, 2/473/225; Musa (a.s) yaşlı kadından, Yusuf’un (a.s) kabrini göstermesini isteyince, yaşlı kadın, cennette Musa’yla (a.s) birlikte aynı derece olması şartıyla ona kabri gösterdi.

[709] el-Fakih, 1/193/594

[710] el-Bihar, 93/313/17

[711] a.g.e. s. 317/21

[712] A’raf, 205

[713] ed- Ed- Da’vat li’r Ravendi, 18/7

[714] el-Bihar, 93/319/25

[715] el-Kafi, 2/487/2

[716] el-Bihar, 93/341/11

[717] a.g.e. s. 305/1

[718] el-Kafi, 2/473/3

[719] a.g.e. h. 1

[720] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/28/22

[721] el-Bihar, 85/321/8

[722] el-Kafi, 2/477/6

[723] el-Bihar, 81/217/10

[724] el-Kafi, 2/475/4

[725] el-Bihar, 77/42/11

[726] a.g.e.

[727] a.g.e. 77/204/1

[728] el-Kafi, 2/475/3

[729] el-Bihar, 93/374/16

[730] el-Kafi, 2/475/6

[731] el-Bihar, 77/39/7

[732] a.g.e. s. 36/7

[733] el-Hisal, 635/10

[734] Mean’il-Ahbar, 198/4

[735] el-Bihar, 93/325/6

[736] a.g.e. h. 7

[737] Tefsir-i Ayyaşi, 1/239/115

[738] el-Kafi, 474/1

[739] el-Bihar, 93/374/16

[740] a.g.e.

[741] Tenbih’ul-Havatir, 1/6

[742] el-Bihar, 71/178/24

[743] Tenbih’ul-Havatir, 2/108

[744] Tuhef’ul-Ukul, 363

[745] el-Bihar, 93/323/36

[746] a.g.e. s. 342/11

[747] Kenz’ul-Ummal, 1873

[748] a.g.e. 1874

[749] el-Bihar, 93/342/11

[750] el-Bihar, 93/323/36

[751] a.g.e. s. 376/16

[752] Tenbih’ul-Havatir, 2/108

[753] el-Kafi, 2/148/2

[754] el-Bihar, 75/110/16

[755] el-Bihar, 43/351/25

[756] Emali’el-Mufi, 54/1

[757] Emali’et-Tusi, 280/541

[758] el-Bihar, 74/84/94

[759] a.g.e. 77/47/3

[760] İrşad, 1/304

[761] el-Kafi, 8/8/1

[762] el-Bihar, 93/357/14

[763] a.g.e. s. 349/15

[764] a.g.e. s. 313/17

[765] ed- Ed- Da’vat li’r Ravendi, 33/75

[766] el-Bihar, 75/342/30

[767] a.g.e. 93/304/39

[768] el-Kafi, 8/129/98

[769] el-Bihar, 93/378/21

[770] el-Kafi, 2/334/18

[771] el-Bihar, 93/378/21

[772] Keşf’ul-Meheccet, 228

[773] Gurer’ul-Hikem, 10356

[774] el-Kafi, 2/489/3

[775] Gurer’ul-Hikem, 10329

[776] el-Kafi, 2/489/5

[777] el-Bihar, 93/375/16

[778] Bakara suresi, 216. ayet

[779] el-Bihar, 77/43/12

[780] a.g.e. 6/114/8

[781] el-Mumin, 27/47

[782] Tenbih’ul-Havatir, 1/302

[783] et-Temhis, 23/17

[784] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 16/87

[785] İsra suresi, 11. ayet

[786] Hud suresi, 46. ayet

[787] el-Bihar, 93/322/36

[788] Tevbe, 113-114

[789] el-Bihar, 75/334/69

[790] a.g.e. 74/67/38

[791] Tuhf’ul-Ukul, 280

[792] Mekarim’ul-Ahlak, 2/8/1983

[793] el-Bihar, 93/323/36

[794] a.g.e. s. 271/12

[795] et-Temhis, 24/25

[796] el-Kafi, 2/491/9

[797] Kenz’ul-Ummal, 3128

[798] el-Bihar, 93/359/17

[799] a.g.e. s. 342/11

[800] el-Kafi, 2/507/4

[801] a.g.e. h. 1

[802] el-Bihar, 93/388/20

[803] a.g.e. s. 385/11

[804] el- İhtisas, 28

[805] el-Bihar, 93/387/17

[806] a.g.e. s. 294/23

[807] Necm suresi, 29-30

[808] A’raf suresi, 169. ayet

[809] İlel’uş-Şerayi’, 2/1

[810] el-Bihar, 57/356/2

[811] Nehc’ul-Belağa, 303. hikmet

[812] Gurer’ul-Hikem, 1850

[813] el-Bihar, 73/107/106

[814] a.g.e. s. 127/126

[815] Nehc’ul-Belağa, 223. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 11/239

[816] Nehc’ul-Belağa, 156. hutbe

[817] Avail’ul-Lei, 1/267/66

[818] Kasas’ul-Enbiya, 162/183

[819] el-Bihar, 73/98/82

[820] Nehc’ul-Belağa, 55. mektup; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 17/135

[821] Nehc’ul-Belağa, 463. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 20/181

[822] el-Bihar, 78/67/3

[823] Tenbih’ul-Havatir, 1/131

[824] el-Kafi, 2/317/8

[825] Kenz’ul-Ummal, 6088

[826] a.g.e. 6083

[827] el-Bihar, 73/21/10

[828] Nehc’ul-Belağa, 63. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 5/140

[829] el-Bihar, 101/281/1

[830] a.g.e. 73/90/61

[831] Kenz’ul-Ummal, 6058

[832] Nehc’ul-Belağa, 45. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 3/152

[833] Gurer’ul-Hikem, 10993

[834] Mustedrek’ul-Vesail, 13/16/14604

[835] el-Bihar, 77/54/3

[836] a.g.e. 78/277/112

[837] a.g.e. s. 60/139

[838] a.g.e. 72/54/85

[839] el-Bihar, 73/110/109

[840] a.g.e. 78/193/7

[841] Nehc’ul-Belağa, 367. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 19/285

[842] Nehc’ul-Belağa, 111. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 7/227

[843] el-Kafi, 2/136/23

[844] Metalib’us-Suul, 52

[845] Mustedrek’ul-Vesail, 12/54/13496

[846] el-Bihar, 77/54/3

[847] a.g.e. 70/315/20

[848] Emali’el-Seduk, 23/9

[849] Gurer’ul-Hikem, 1407

[850] el-Bihar, 73/81/43

[851] Gurer’ul-Hikem, 7785-7786

[852] a.g.e. 8079

[853] a.g.e. 9091

[854] a.g.e. 3798-3799

[855] Kenz’ul-Ummal, 6056

[856] Nehc’ul-Belağa, 82. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/238

[857] Gurer’ul-Hikem, 9818

[858] el-Bihar, 73/121/110

[859] a.g.e. 77/1717/7

[860] a.g.e. s. 178/10

[861] Nehc’ul-Belağa, 131. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/325

[862] Metalib’us-Suul, 51

[863] Nehc’us-Saade, 1/352

[864] el-Bihar, 78/366/1

[865] Nehc’ul-Belağa, 133. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 8/275

[866] Nehc’ul-Belağa, 82. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/238

[867] Gurer’ul-Hikem, 1384

[868] a.g.e. 396

[869] a.g.e. 921

[870] a.g.e. 403

[871] a.g.e. 441

[872] a.g.e. 1411

[873] a.g.e. 1473

[874] a.g.e. 1721

[875] a.g.e. 401

[876] a.g.e. 694

[877] a.g.e. 2

[878] a.g.e. 3

[879] Gurer’ul-Hikem, 442

[880] a.g.e. 628

[881] Tenbih’ul-Havatir, 1/134

[882] el-Bihar, 82/91/43

[883] a.g.e. 13/354/51

[884] Kenz’ul-Ummal, 6074

[885] el-Kafi, 2/315/1

[886] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[887] Gurer’ul-Hikem, 4870

[888] a.g.e. 5264

[889] a.g.e. 3518

[890] a.g.e. 3818

[891] el-Bihar, 77/30/6

[892] a.g.e. 73/60/29

[893] el-Kafi, 2/130/11

[894] Kenz’ul-Ummal, 5439

[895] el-Bihar, 73/106/104

[896] el-Kafi, 2/136/23

[897] Gurer’ul-Hikem, 4878

[898] el-Bihar, 14/39/19

[899] Gurer’ul-Hikem, 8856

[900] Nehc’ul-Belağa, 228. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 19/52

[901] el-Kafi, 2/320/17

[902] el-Bihar, 78/81/71

[903] a.g.e. 77/188/38

[904] Gurer’ul-Hikem, 3848

[905] el-Bihar, 71/181/34

[906] el-Kafi, 2/320/16

[907] Gurer’ul-Hikem, 4872

[908] Tenbih’ul-Havatir, 2/122

[909] el-Bihar, 77/81/2

[910] Metalib’us-Suul, 56

[911] a.g.e. s. 52

[912] el-Bihar, 78/315/1

[913] Misbah’uş-Şeria, 197

[914] Gurer’ul-Hikem, 7363

[915] Mustedrek’ul-Vesail, 12/36/13446

[916] Nehc’ul-Belağa, 456. hikmet

[917] el-Bihar, 73/110/109

[918] a.g.e. 78/153/18

[919] Nehc’ul-Belağa, 160. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 9/229

[920] Emali’el-Seduk, 496/7

[921] Nehc’ul-Belağa, 236. hikmet

[922] Nehc’ul-Belağa, 3. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 1/202

[923] Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 11/246

[924] el-Bihar, 40/348/29

[925] Nehc’ul-Belağa, 33. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 2/185

[926] Nehc’ul-Belağa, 289. hikmet

[927] el-Bihar, 69/294/24

[928] Gurer’ul-Hikem, 9130

[929] Tenbih’ul-Havatir, 1/79

[930] Nehc’ul-Belağa, 77. hikmet, Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/224, el-Bihar, 73/128/132

[931] Nehc’ul-Belağa, 128. hutbe

[932] a.g.e. 45. mektup

[933] En’am suresi, 32. ayet

[934] Ankebut suresi, 64. ayet

[935] Hadid suresi, 20. ayet

[936] Emali’et-Tusi, 296/582

[937] el-Bihar, 78/11/69

[938] a.g.e. s. 21/82

[939] Nehc’ul-Belağa, 111. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 7/226

[940] Nehc’ul-Belağa, 113. hutbe

[941] Nehc’ul-Belağa, 196. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 10/176

[942] Nehc’us-Saade, 3/284

[943] el-Bihar, 78/23/88

[944] Tenbih’ul-Havatir, 2/150

[945] el-Bihar, 73/108/109

[946] a.g.e. 73/109/109

[947] Nehc’ul-Belağa, 230. hutbe

[948] Nehc’us-Saade, 3/202

[949] Tenbih’ul-Havatir, 1/131

[950] Bakara suresi, 212. ayet

[951] Al-i İmran suresi, 14. ayet

[952] Kehf suresi, 46. ayet

[953] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 16/83

[954] İrşad’ul-Kulub, 200

[955] Gurer’ul-Hikem, 2612

[956] Al-i İmran, 185

[957] Lokman suresi, 33. ayet

[958] Fatır suresi, 5. ayet

[959] Casiye suresi, 35. ayet

[960] Nehc’us-Saade, 3/174

[961] el-Bihar, 73/118/109

[962] Gurer’ul-Hikem, 2562

[963] Nehc’ul-Belağa, 111. hutbe

[964] el-Bihar, 73/120/110

[965] Nehc’ul-Belağa, 370. hikmet

[966] Gurer’ul-Hikem, 3532

[967] el-Bihar, 71/356/17

[968] Gurer’ul-Hikem, 2053

[969] Nehc’ul-Belağa, 415. hikmet

[970] el-Bihar, 78/23/88

[971] Casiye suresi, 35. ayet

[972] En’am suresi, 70. ayet

[973] A’raf suresi, 51. ayet

[974] Gurer’ul-Hikem, 6387-6389

[975] a.g.e. 5650

[976] a.g.e. 3678

[977] a.g.e. 6413

[978] a.g.e. 1979

[979] a.g.e. 2037

[980] a.g.e. 1110

[981] a.g.e. 896

[982] a.g.e. 454

[983] a.g.e. 4654

[984] a.g.e. 8939

[985] Kenz’ul-Ummal, 6130

[986] Nehc’ul-Belağa, 223. hutbe; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 11/239

[987] Yunus suresi, 7-8. ayetler

[988] el-Bihar, 73/88/54

[989] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/44/158

[990] Mean’il-Ahbar, 200/1

[991] el-Bihar, 73/97/82

[992] el-Bihar, 78/452/19

[993] Kısas’ul-Enbiya, 162/184

[994] el-Bihar, 78/18/76

[995] a.g.e. s. 20/79

[996] a.g.e. s. 39/16

[997] el-Bihar, 78/22/84

[998] Gurer’ul-Hikem, 2386

[999] a.g.e. 2561

[1000] Nehc’ul-Belağa, 99. hutbe

[1001] Naziat suresi, 37-39. ayetler

[1002] A’la suresi, 16-17. ayetler

[1003] Bakara suresi, 86. ayet

[1004] Mekarim’ul-Ahlak, 2/355/2660

[1005] el-Bihar, 76/362/30

[1006] el-Hisal, 632/10

[1007] Nehc’ul-Belağa, 106. hikmet, Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/268

[1008] el-Bihar, 73/127/125

[1009] Mean’il-Ahbar, 198/4

[1010] el-Bihar, 13/422/17

[1011] Ahkaf suresi, 20. ayet

[1012] Kenz’ul-Ummal, 4663

[1013] Nisa suresi, 74. ayet

[1014] el-Bihar, 70/321/38

[1015] Tuhef’ul-Ukul, 245

[1016] el-Hisal, 113/91

[1017] el-Bihar, 73/125/118

[1018] Nehc’ul-Belağa, 111. hutbe

[1019] a.g.e. 109. Hutbe

[1020] el-Bihar, 77/23/6

[1021] Kenz’ul-Ummal, 6082

[1022] el-Bihar, 13/428/23

[1023] Kenz’ul-Ummal, 6081

[1024] el-Hisal, 108/74

[1025] Kenz’ul-Ummal, 6090

[1026] el-Bihar, 97/379/1

[1027] İkbal’ul-A’mal, 1/134

[1028] el-Bihar, 42/202/7

[1029] el-Kafi, 2/319/15

[1030] el-Bihar, 73/81/43

[1031] a.g.e. 95/361/18, bak, 97/158, 231)

[1032] Tenbih’ul-Havatir, 1/130

[1033] el-Bihar, 77/112/2

[1034] Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/233

[1035] el-Bihar, 78/188/36

[1036] A’lam’ud-Din, 302

[1037] Tuhef’ul-Ukul, 389

[1038] Emali’et-Tusi, 613/1266

[1039] Zuhruf, 33-35. ayetler

[1040] el-Bihar, 73/125/118

[1041] a.g.e. 82/147/32

[1042] et-Temhis, 47/73

[1043] Kenz’ul-Ummal, 6104

[1044] Nehc’ul-Belağa, 113. hutbe

[1045] Emali’et-Tusi, 531/1162

[1046] el-Bihar, 73/55/27

[1047] a.g.e. s. 110/109

[1048] Nehc’ul-Belağa, 385. hikmet

[1049] el-Bihar, 44/365

[1050] Tenbih’ul-Havatir, 1/76

[1051] Kenz’ul-Ummal, 6133

[1052] el-Bihar, 77/80/2

[1053] Nehc’ul-Belağa, 32. hutbe

[1054] el-Bihar, 78/282/1

[1055] Tenbih’ul-Havatir, 1/128

[1056] el-Bihar, 76/360/30

[1057] Nehc’ul-Belağa, 37. hikmet

[1058] a.g.e. 191. hutbe

[1059] a.g.e. 103. hikmet

[1060] a.g.e. 251. hikmet

[1061] el-Hisal, 64/95

[1062] el-Bihar, 73/61/30

[1063] a.g.e. s. 81/43

[1064] Ravzat’ul-Vaizin, 490

[1065] Gurer’ul-Hikem, 5995

[1066] Tuhef’ul-Ukul, 359

[1067] Tenbih’ul-Havatir, 1/131

[1068] el-Bihar, 73/81/44

[1069] a.g.e. 14/74/16

[1070] a.g.e. 72/67/25

[1071] Gurer’ul-Hikem, 9618

[1072] a.g.e. 4705

[1073] a.g.e. 7207

[1074] a.g.e. 9793

[1075] a.g.e. 8895

[1076] a.g.e. 8908

[1077] a.g.e. 9619-9620

[1078] a.g.e. 3221-3222

[1079] el-Bihar, 72/47/57

[1080] Nur’us-Sakalayn, 5/15/22

[1081] Mecme’ul-Beyan, 9/133

[1082] Nur’us-Sakaleyn, 5/594/10; Bak, s. 595/11

[1083] Al-i İmran, 148

[1084] Nisa suresi, 134

[1085] Yunus suresi, 26. ayet

[1086] Nahl suresi, 97

[1087] Ankebut suresi, 27

[1088] Nehc’us-Saade, 3/127

[1089] a.g.e. s. 322

[1090] Nehc’ul-Belağa, 27. mektup

[1091] Gurer’ul-Hikem, 3750-3751

[1092] Emali’et-Tusi, 26/31

[1093] Nur’us-Sakaleyn, 2/301/47

[1094] Emali’et-Tusi, 25/31

[1095] Kafi, 4/422/1

[1096] Nur’us-Sakaleyn, 4/157/33

[1097] Tuhef’ul-Ukul, 7

[1098] el-Bihar, 78/321/18

[1099] Kenz’ul-Ummal, 702

[1100] el-Bihar, 73/124/112

[1101] Yunus suresi, 24

[1102] Kehf suresi, 45. ayet

[1103] el-Bihar, 78/311/1

[1104] a.g.e. 73/105/101

[1105] Tenbih’ul-Havatir, 1/128

[1106] a.g.e. 148

[1107] Tuhef’ul-Ukul, 397

[1108] el-Bihar, 78/311/1

[1109] a.g.e. 73/88/56

[1110] Gurer’ul-Hikem, 3865

[1111] a.g.e. 9818

[1112] Misbah’uş-Şeria, 196

[1113] el-Bihar, 75/362/77

[1114] Nehc’ul-Belağa, 193. hutbe

[1115] el-Bihar, 73/83/47

[1116] a.g.e. 78/13/71

[1117] Nehc’ul-Belağa, 64. hikmet

[1118] a.g.e. 99. hutbe

[1119] el-Bihar 78/18/76

[1120] a.g.e. 73/122/110

[1121] Tenbih’ul-Havatir, 1/148

[1122] el-Bihar, 73/123/111

[1123] Nehc’ul-Belağa, 109. hutbe

[1124] a.g.e. 151. hutbe

[1125] el-Bihar, 73/119/110

[1126] a.g.e. 123/112

[1127] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[1128] Nisa suresi, 77. ayet

[1129] Ra’d, 26. ayet

[1130] Kasas suresi, 60. ayet

[1131] el-Bihar, 73/119/110

[1132] Tenbih’ul-Havatir, 2/41

[1133] Gurer’ul-Hikem, 10039

[1134] a.g.e. 6838

[1135] a.g.e. 1802

[1136] el-Hisal, 65/95

[1137] Emali’et-Tusi, 381/819

[1138] el-Bihar, 78/94/107

[1139] Nehc’ul-Belağa, 176. hutbe

[1140] el-Bihar, 94/104/14

[1141] Gafir suresi, 39. ayet

[1142] Nehc’ul-Belağa, 203. hutbe

[1143] a.g.e. 133. hikmet

[1144] a.g.e. 31. mektup

[1145] el-Bihar, 14/326/42

[1146] Tenbih’ul-Havatir, 1/130

[1147] a.g.e. s. 131

[1148] Gurer’ul-Hikem, 1205

[1149] a.g.e. 4

[1150] el-Bihar, 78/20/79

[1151] a.g.e. 77/164/2

[1152] Tuhef’ul-Ukul, 396

[1153] el-Bihar, 78/306/1

[1154] Kafi, 2/133/16

[1155] el-Bihar, 73/119/110

[1156] a.g.e. s. 126/123

[1157] Nehc’ul-Belağa, 89. hutbe

[1158] Gurer’ul-Hikem, 1960

[1159] Tenbih’ul-Havatir, 1/69

[1160] Kafi, 1/16/12

[1161] Kasas’ul-Enbiya, 190/238

[1162] el-Bihar, 13/411/2

[1163] a.g.e. s. 427/22

[1164] a.g.e. 77/187/10

[1165] el-Kafi, 2/134/18

[1166] el-Bihar, 73/81/43

[1167] Nehc’ul-Belağa, 129. hutbe

[1168] a.g.e. 226

[1169] a.g.e. 191

[1170] Gurer’ul-Hikem, 3480

[1171] a.g.e. 1206

[1172] a.g.e. 409

[1173] a.g.e. 1724

[1174] Nehc’ul-Belağa, 161. hutbe

[1175] el-Bihar, 78/22/84

[1176] a.g.e. 77/187/10

[1177] el-Kafi, 8/174/199

[1178] Emali’et-Tusi, 216/379

[1179] el-Bihar, 73/97/82

[1180] Nehc’ul-Belağa, 145. hutbe

[1181] Gurer’ul-Hikem, 3661

[1182] Nisa suresi, 94. ayet

[1183] Enfal suresi, 67. ayet

[1184] el-Bihar, 77/188/10

[1185] el-Hisal, 633/10

[1186] Emali’et-Tusi, 225/393

[1187] Gurer’ul-Hikem, 9652

[1188] a.g.e. 1365

[1189] el-Bihar, 78/205/47

[1190] Gurer’ul-Hikem, 7574

[1191] el-Bihar, 73/92/69

[1192] Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/232

[1193] Emali’el-Seduk, 315/3

[1194] Kenz’ul-Ummal, 6113

[1195] el-Bihar, 78/320/11

[1196] Tuhef’ul-Ukul, 225

[1197] Gurer’ul-Hikem, 1557

[1198] a.g.e. 3073

[1199] a.g.e. 1956

[1200] a.g.e. 10221

[1201] a.g.e. 9989

[1202] a.g.e. 10081

[1203] a.g.e. 9774

[1204] el-Bihar, 78/67/8

[1205] Gurer’ul-Hikem, 3628

[1206] a.g.e. 3693

[1207] Nehc’ul-Belağa, 114. hutbe

[1208] Gurer’ul-Hikem, 6989

[1209] a.g.e. 8570

[1210] Nehc’ul-Belağa, 286. hikmet

[1211] Tuhef’ul-Ukul, 207

[1212] el-Bihar, 78/13/71

[1213] el- İrşad, 1/300; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 19/364

[1214] el-Bihar, 77/210/1

[1215] Gurer’ul-Hikem, 2199

[1216] el-Bihar, 78/7/59

[1217] Casiye suresi, 24. ayet

[1218] el-Bihar, 9/261/1, bak. Hadisin tamamına

[1219] Kalem suresi, 9. ayet

[1220] Mişkat’ul-Envar, 51

[1221] Gurer’ul-Hikem, 5725

[1222] a.g.e. 3876

[1223] a.g.e. 9022

[1224] el-Kafi, 1/45/6

[1225] Nehc’ul-Belağa, 86. hutbe

[1226] a.g.e. 150. hikmet

[1227] el-Bihar, 77/291/2

[1228] Nehc’ul-Belağa, 24. hutbe

[1229] a.g.e. 233

[1230] Al-i İmran, 140. ayet

[1231] Gurer’ul-Hikem, 7285

[1232] el-Kafi, 2/447/12

[1233] Gurer’ul-Hikem, 1226

[1234] a.g.e. 5112-5113

[1235] a.g.e. 5106-5107

[1236] a.g.e. 5110-5111

[1237] a.g.e. 9381

[1238] a.g.e. 5108-5109

[1239] a.g.e. 5114

[1240] a.g.e. 5115

[1241] a.g.e. 5118

[1242] a.g.e. 5486

[1243] a.g.e. 10965

[1244] a.g.e. 9287

[1245] Nehc’ul-Belağa, 476. hikmet

[1246] a.g.e. 216. hutbe

[1247] Gurer’ul-Hikem, 9574

[1248] a.g.e. 4715

[1249] a.g.e. 9107

[1250] a.g.e. 8722

[1251] a.g.e. 5831

[1252] a.g.e. 4847

[1253] a.g.e. 9360

[1254] el-Bihar, 62/66/15

[1255] Gurer’ul-Hikem, 7275

[1256] Kenz’ul-Ummal, 28079

[1257] el-Bihar, 62/68/21

[1258] Kenz’ul-Ummal, 28088

[1259] a.g.e. 28090

[1260] el-Kafi, 8/273/409

[1261] el-Hisal, 620/10

[1262] el-Bihar, 81/207/17

[1263] a.g.e. s. 211/30

[1264] Nehc’ul-Belağa, 27. hikmet

[1265] el-Hisal, 26/91

[1266] el-Bihar, 78/234/53

[1267] Mustedrek’ul-Vesail, 2/72/1445

[1268] Mekarim’ul-Ahlak, 2/180/2468

[1269] el-Kafi, 8/273/409

[1270] a.g.e. s. 291/443

[1271] el-Bihar, 62/140/2

[1272] a.g.e 62/142/13

[1273] el-Kafi, 8/291/442

[1274] Gurer’ul-Hikem, 903

[1275] a.g.e. 10569

[1276] el-Bihar, 101/129/43

[1277] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 1/104/6

[1278] el-Bihar, 101/123/18

[1279] a.g.e. s. 136/79

[1280] Bakara suresi, 173. ayet

[1281] En’am suresi, 119. ayet

[1282] el-Bihar, 62/82/1

[1283] Gurer’ul-Hikem, 10945

[1284] el-Bihar, 75/382/47

[1285] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[1286] Gurer’ul-Hikem, 5369-5370

[1287] el-Bihar, 78/160/21

[1288] el-Bihar, 77/165/2

[1289] Gurer’ul-Hikem, 913

[1290] el-Bihar, 62/93/4

[1291] el-Kafi, 6/337/1

[1292] Gurer’ul-Hikem, 9905

[1293] a.g.e. 9209

[1294] Tuhef’ul-Ukul, 321

[1295] Gurer’ul-Hikem, 3785

[1296] Nehc’us-Seade, 3/368

[1297] el-Bihar, 77/418/40

[1298] Nehc’us-Seade, 2/50

[1299] Gurer’ul-Hikem, 8807

[1300] a.g.e. 2058

[1301] el-Bihar, 78/79/56

[1302] Gurer’ul-Hikem, 1622

[1303] a.g.e. 213

[1304] a.g.e. 4072

[1305] Nehc’ul-Belağa, 1. hutbe

[1306] Gurer’ul-Hikem, 2338

[1307] a.g.e. 6373

[1308] a.g.e. 6345

[1309] a.g.e. 1255

[1310] a.g.e. 1762

[1311] a.g.e. 3541

[1312] el-Bihar, 71/388/40

[1313] a.g.e 78/7/59

[1314] Mekarim’ul-Ahlak, 2/376/2661

[1315] el-Kafi, 8/12/1

[1316] Gurer’ul-Hikem, 5228

[1317] Kenz’ul-Ummal, 44399

[1318] Gurer’ul-Hikem, 517

[1319] el-Bihar, 77/213/1

[1320] Gurer’ul-Hikem, 5245

[1321] a.g.e. 5257

[1322] a.g.e. 9981

[1323] a.g.e. 9983

[1324] Emali’et-Tusi, 296/582

[1325] Gurer’ul-Hikem, 2827

[1326] a.g.e. 4770

[1327] a.g.e 4679

[1328] a.g.e. 5770

[1329] a.g.e. 9727

[1330] el-Bihar, 1/216/30

[1331] el- İhtisas, 245

[1332] Nehc’ul-Belağa, 53. mektup

[1333] et-Tevhid, 68/24

[1334] el-Hisal, 30/106

[1335] Gurer’ul-Hikem, 3315

[1336] el-Hisal, 4/9

[1337] Gurer’ul-Hikem, 3540

[1338] a.g.e. 5633

[1339] a.g.e. 3207

[1340] a.g.e 5638

[1341] el-Bihar, 4/264/13

[1342] el- İrşad, 2/205

[1343] Emali’el-Mufid, 52/14

[1344] Gurer’ul-Hikem, 5494

[1345] a.g.e. 2433

[1346] a.g.e. 1

[1347] a.g.e. 489

[1348] el-Kafi, 2/307/5

[1349] Gurer’ul-Hikem, 3924

[1350] Kenz’ul-Ummal, 28954

[1351] Gurer’ul-Hikem, 6551

[1352] a.g.e. 4409

[1353] a.g.e. 6554

[1354] Kenz’ul-Ummal, 43601

[1355] el-Kafi, 2/216/2

[1356] Vesail’uş-Şia, 11/452/5

[1357] Gurer’ul-Hikem, 1385

[1358] a.g.e. 6550

[1359] el-Bihar, 13/162/5

[1360] a.g.e. 78/268/183

[1361] el-Kafi, 2/373/4

[1362] el-Bihar, 72/135/19

[1363] Kemal’ud-Din, 371/5

[1364] Emali’el-Mufid, 184/7

[1365] el-Bihar, 84/252/47

[1366] a.g.e. 100/86/59

[1367] Tuhef’ul-Ukul, 389

[1368] el-Bihar, 77/158/1

[1369] a.g.e. 73/393/7

[1370] el-Kafi, 2/127/16

[1371] Gurer’ul-Hikem, 1014

[1372] Sad suresi, 62-63

[1373] Necm suresi, 59-61. ayetler

[1374] el-Bihar, 72/227/2

[1375] a.g.e. h. 3

[1376] Nehc’ul-Belağa, 113. hutbe

[1377] Nur’us-Sakaleyn, 4/467/75

[1378] En’am suresi, 70. ayet

[1379] A’af suresi, 51. ayet

[1380] Gurer’ul-Hikem, 9029

[1381] Nehc’ul-Belağa, 132. hutbe

[1382] el-Bihar, 78/280/1

[1383] Tevbe suresi, 33. ayet

[1384] Kemal’ud-Din, 317/3

[1385] Rum suresi, 43. ayet

[1386] Yusuf suresi, 40. ayet

[1387] Nehc’ul-Belağa, 149. hutbe

[1388] Tefsir’ul-Mizan, 11/178

[1389] Yunus suresi, 105. ayet

[1390] Rum suresi, 30. ayet

[1391] Kenz’ul-Ummal, 291

[1392] el-Kafi, 2/12/4

[1393] el-Bihar, 3/279/11

[1394] a.g.e. h. 12 Tefsir’ul Mizan, 16/186/190

[1395] Nur’us-Sakaleyn, 3/94/263

[1396] Bakara suresi, 185. ayet

[1397] Kenz’ul-Ummal, 5418

[1398] Dur’ul-Mensur, 1/464

[1399] a.g.e. s. 465

[1400] Kenz’ul-Ummal, 289

[1401] a.g.e. 900

[1402] a.g.e. 5422

[1403] Hac suresi, 78. ayet

[1404] Bakara suresi, 286. ayet

[1405] Talak suresi, 7. ayet

[1406] el-Bihar, 5/300/1

[1407] Nur’us-Sakalayn, 3/524/235

[1408] Gurer’ul-Hikem, 4685

[1409] Tuhef’ul-Ukul, 199

[1410] Gurer’ul-Hikem, 4148

[1411] Maide suresi, 3. ayet

[1412] Nehc’ul-Belağa, 183. hutbe

[1413] a.g.e. 86

[1414] Bakara suresi, 136. ayet

[1415] Al-i İmran suresi, 85. ayet

[1416] Kafi, 2/22/11

[1417] el-Bihar, 69/1/1

[1418] Emali’et-Tusi, 22/384

[1419] el-Bihar, 69/5/7

[1420] a.g.e. s. 8/9

[1421] Rical’ul-Keşi, 2/722/798

[1422] el-Kafi, 2/21/10

[1423] Bakara suresi, 256. ayet

[1424] Kaf suresi, 45. ayet

[1425] Gaşiye suresi, 21-22. ayetler

[1426] Sunen- u Ebi Davud, 2682

[1427] el-Bihar, 23/103/11

[1428] a.g.e. s. 2/105/67

[1429] Emali’el-Seduk, 183/7

[1430] Gurer’ul-Hikem, 5861

[1431] a.g.e. 5863

[1432] a.g.e. 3750-3751

[1433] a.g.e. 9016-9017

[1434] a.g.e. 10831

[1435] Kemal’ud-Din, 352/49

[1436] Kenz’ul-Ummal, 3726

[1437] a.g.e. 3727

[1438] Gurer’ul-Hikem, 4702

[1439] Kenz’ul-Ummal, 5612

[1440] a.g.e. 28886

[1441] Gurer’ul-Hikem, 3912

[1442] Kenz’ul-Ummal, 115

[1443] a.g.e. 28956

[1444] a.g.e. 28957

[1445] a.g.e. 25959

[1446] Tuhef’ul-Ukul, 407

[1447] Gurer’ul-Hikem, 1341

[1448] a.g.e. 1693

[1449] el-Hisal, 21/74

[1450] Gurer’ul-Hikem, 4903

[1451] a.g.e. 5590

[1452] el-Bihar, 103/141/4

[1453] Tuhef’ul-Ukul, 359

[1454] Gurer’ul-Hikem, 1687

[1455] a.g.e. 7105

[1456] el-Hisal, 44/39

[1457] el-Bihar, 103/145/21

[1458] el-Kafi, 5/93/3

[1459] a.g.e. h. 2

[1460] Bakara suresi, 282. ayet

[1461] el-Bihar, 104/301/1

[1462] el-Kafi, 5/298/3

[1463] Bakara suresi, 283. ayet

[1464] el-Bihar, 103/146/3

[1465] el-Hisal, 90/29

[1466] Gurer’ul-Hikem, 3190

[1467] Mustedrek’ul-Vesail, 13/397/15713

[1468] Ra’d suresi, 28. ayet

[1469] Munafıkun suresi, 9. ayet

[1470] Gurer’ul-Hikem, 670

[1471] el-Bihar, 94/151/21

[1472] a.g.e 94/151/21

[1473] Kenz’ul-Ummal, 5051

[1474] Gurer’ul-Hikem, 322

[1475] el-Bihar, 93/165/43

[1476] Gurer’ul-Hikem, 5936

[1477] a.g.e. 1672

[1478] el-Bihar, 94/127/19

[1479] Sahifet’us-Seccadiye, 51, 11. dua

[1480] Gurer’ul-Hikem, 5163

[1481] a.g.e. 5173

[1482] a.g.e. 5174

[1483] Ankebut suresi, 45. ayet

[1484] el-Bihar, 77/107/1

[1485] Kenz’ul-Ummal, 3931

[1486] el-Bihar, 93/157/29

[1487] Ahzap suresi, 41-42

[1488] Ta-Ha suresi, 33-34

[1489] el-Hisal, 525/13

[1490] el-Bihar, 77/369/34

[1491] Kenz’ul-Ummal, 44154

[1492] el-Bihar, 93/164/43

[1493] el-Kafi, 2/498/1

[1494] a.g.e. 8/7/1

[1495] el-Bihar, 93/160/38

[1496] a.g.e. s. 342/11

[1497] el-Kafi, 2/500/4

[1498] Nur’us-Sakaleyn, 4/286/153

[1499] Gurer’ul-Hikem, 7617

[1500] a.g.e. 9757

[1501] a.g.e. 1933

[1502] Kenz’ul-Ummal, 1819

[1503] el-Bihar, 94/95/12

[1504] a.g.e 94/98/13

[1505] a.g.e. s. 99/13

[1506] İkbal’ul-A’mal, 3/336

[1507] Al-i İmran suresi, 190-191

[1508] Nisa suresi, 103. ayet

[1509] el-Bihar, 80/176/21

[1510] a.g.e. 78/200/27

[1511] Emali’et-Tusi, 8/8

[1512] Ahzap suresi, 35. ayet

[1513] Mekarim’ul-Ahlak, 2/373/2661

[1514] el-Bihar, 75/468/20

[1515] a.g.e. 93/158/32

[1516] Gurer’ul-Hikem, 5164

[1517] Kenz’ul-Ummal, 44060

[1518] el-Bihar, 81/240/26

[1519] Gurer’ul-Hikem, 8235

[1520] el-Bihar, 93/157/26

[1521] Emali’el-Seduk, 375/3

[1522] el-Bihar, 93/162/42

[1523] Mearic suresi, 23. ayet

[1524] Taha-Ha suresi, 14. ayet

[1525] Emali’et-Tusi, 79/116

[1526] Kenz’ul-Ummal, 1927

[1527] Gurer’ul-Hikem, 5159

[1528] el-Bihar, 93/153/11

[1529] Kenz’ul-Ummal, 1871

[1530] Bakara suresi, 152. ayet

[1531] el-Bihar, 93/158/31

[1532] Kenz’ul-Ummal, 1796

[1533] a.g.e. 1797

[1534] el-Bihar, 94/151/21

[1535] a.g.e. 93/320/29

[1536] a.g.e. 77/199/1

[1537] Gurer’ul-Hikem, 8872

[1538] a.g.e. 3083

[1539] a.g.e. 9832

[1540] el-Bihar, 93/162/42

[1541] el-Bihar, 78/39/16

[1542] Gurer’ul-Hikem, 6445

[1543] a.g.e. 8876

[1544] a.g.e. 1999

[1545] Tenbih’ul-Havatir, 2/120

[1546] Gurer’ul-Hikem, 5166

[1547] a.g.e. 9832

[1548] a.g.e. 6103

[1549] a.g.e. 602-603

[1550] a.g.e. 1377

[1551] a.g.e. 1403

[1552] a.g.e. 1858

[1553] a.g.e. 4631

[1554] a.g.e. 5168

[1555] a.g.e. 9123

[1556] a.g.e. 7800

[1557] a.g.e. 5144

[1558] Nehc’ul-Belağa, 222. hutbe

[1559] a.g.e. 176. hutbe

[1560] a.g.e. 198. hutbe

[1561] Kenz’ul-Ummal, 1751

[1562] Gurer’ul-Hikem, 5169

[1563] İkbal’ul-A’mal, 3/337

[1564] Tenbih’ul-Havatir, 1/8

[1565] Gurer’ul-Hikem, 5167

[1566] a.g.e. 541

[1567] a.g.e. 1858

[1568] a.g.e. 5160

[1569] Gurer’ul-Hikem, 4040-4041

[1570] Nehc’ul-Belağa, 223. hutbe

[1571] Gurer’ul-Hikem, 5162

[1572] a.g.e. 5171

[1573] a.g.e. 5172

[1574] Nur’us-Sakaleyn, 5/725/5

[1575] Sahifet’us-Seccadiye, 106, 25. dua

[1576] Nehc’ul-Belağa, 2. hutbe

[1577] Nisa suresi, 142. ayet

[1578] el- Firdevs, 3/564/5768

[1579] el-Bihar, 77/290/2

[1580] a.g.e. 93/160/39

[1581] Sahifet’us-Seccadiye, 87, 20. dua

[1582] Uddet’ud-Dai, 235

[1583] Kenz’ul-Ummal, 1872

[1584] Ra’d suresi, 28. ayet

[1585] Gurer’ul-Hikem, 5165

[1586] el-Bihar, 94/151/21

[1587] a.g.e. s. 150/21

[1588] Gurer’ul-Hikem, 835

[1589] Enfal suresi, 45. ayet

[1590] el-Hisal, 617/10

[1591] a.g.e. s. 614/10

[1592] a.g.e. 103/102/47

[1593] a.g.e. 77/171/7

[1594] el-Bihar, 75/321/50

[1595] Emali’el-Seduk, 210/6

[1596] el-Kafi, 2/499/2

[1597] Gurer’ul-Hikem, 2374

[1598] el-Bihar, 77/86/3

[1599] a.g.e. 78/55/110

[1600] a.g.e. 93/158/33

[1601] el-Hisal, 131/138

[1602] el-Bihar, 93/154/17

[1603] Nur’us-Sakaleyn, 4/162/61

[1604] Gurer’ul-Hikem, 10359

[1605] el-Bihar, 93/159/33

[1606] a.g.e. 78/356/11

[1607] Gurer’ul-Hikem, 2091

[1608] el-Bihar, 93/158/33

[1609] Nur suresi, 37. ayet

[1610] Nahl suresi, 43. ayet

[1611] Nehc’ul-Belağa, 222. hutbe

[1612] el-Bihar, 73/36/17

[1613] a.g.e. 77/24/6

[1614] Gurer’ul-Hikem, 1467

[1615] el-Bihar, 78/165/2

[1616] el-Kafi, 1/210/1

[1617] Nur’us-Sakaleyn, 3/57/97

[1618] el-Kafi, 1/211/5

[1619] a.g.e. h. 4

[1620] el-Bihar, 11/63/1

[1621] Kenz’ul-Ummal, 1783

[1622] a.g.e. 1786

[1623] a.g.e. 1784

[1624] a.g.e. 1787

[1625] el-Bihar, 77/22/6

[1626] Gurer’ul-Hikem, 7851

[1627] Munafikun suresi, 9. ayet

[1628] el-Bihar, 73/157/2

[1629] Tenbih’ul-Havatir, 2/170

[1630] Dur’ul-Mensur, 8/179

[1631] a.g.e. s. 180

[1632] Maide suresi, 91. ayet

[1633] Gurer’ul-Hikem, 7519

[1634] a.g.e. 7520

[1635] a.g.e. 8234

[1636] el-Bihar, 78/129/1

[1637] Ta-Ha suresi, 124-126. ayetler

[1638] Zuhruf suresi, 36. ayet

[1639] el-Kafi, 8/45/8

[1640] Tefsir-i el-Mizan, 14/225

[1641] a.g.e. 18/102

[1642] Haşr suresi, 19. ayet

[1643] Gurer’ul-Hikem, 7797

[1644] a.g.e. 8875

[1645] Mustedrek’ul-Vesail, 5/397/6177

[1646] A’raf suresi, 205. ayet

[1647] el-Bihar, 5/322/7

[1648] Kenz’ul-Ummal, 1757

[1649] a.g.e. 1771

[1650] a.g.e. 1929

[1651] el-Bihar, 94/151/21

[1652] Nur suresi, 36. ayet

[1653] Kenz’ul-Ummal, 1923

[1654] Dur’ul-Mensur, 6/203

[1655] Nur’us-Sakaleyn, 3/607/182

[1656] el-Kafi, 6/256/1

[1657] Gurer’ul-Hikem, 5579

[1658] el-Bihar, 77/82/2

[1659] a.g.e. 93/163/42

[1660] Kenz’ul-Ummal, 1917

[1661] Tuhef’ul-Ukul, 95

[1662] Gurer’ul-Hikem, 362

[1663] Nehc’ul-Belağa, 396. hikmet

[1664] Gurer’ul-Hikem, 5580

[1665] el-Bihar, 77/206/1

[1666] Tuhef’ul-Ukul, 77

[1667] Nehc’ul-Belağa, 215. hutbe

[1668] el-Bihar, 44/192/4

[1669] Tuhef’ul-Ukul, 483

[1670] el-Kafi, 5/63/3

[1671] Mişkat’ul-Envar, 245

[1672] a.g.e. 50

[1673] el-Bihar, 46/100/88

[1674] Tuhef’ul-Ukul, 58

[1675] el-Bihar, 45/9

[1676] Kenz’ul-Ummal, 10504

[1677] Gurer’ul-Hikem, 2172

[1678] a.g.e. 1645

[1679] Tuhef’ul-Ukul, 286

[1680] Tuhef’ul-Ukul, 201; Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/84

[1681] el-Hisal, 120/110

[1682] Tuhef’ul-Ukul, 366

[1683] a.g.e. s. 360

[1684] el-Bihar, 78/159/10

[1685] a.g.e. s. 103/2

[1686] Gurer’ul-Hikem, 8217

[1687] a.g.e. 6870

[1688] Tenbih’ul-Havatir, 1/125

[1689] el-Bihar, 78/205/46

[1690] a.g.e. 75/142/2

[1691] Mean’il-Ahbar, 194/4

[1692] En’am suresi, 120. ayet

[1693] Zariyat suresi, 59. ayet

[1694] Bakara suresi, 81. ayet

[1695] Hucurat suresi, 7. ayet

[1696] el-Bihar, 78/3/51

[1697] Gurer’ul-Hikem, 1890

[1698] el-Bihar, 77/102/1

[1699] Nehc’ul-Belağa, 223. hutbe

[1700] a.g.e. 327. hikmet

[1701] Mekarim’ul-Ahlak, 2/349/2660

[1702] el-Kafi, 2/276/31

[1703] Tuhef’ul-Ukul, 204

[1704] el-Bihar, 78/159/10

[1705] a.g.e. 62/269/60

[1706] a.g.e. 78/301/1

[1707] Meheccet’ul-Beyza, 8/160

[1708] Nehc’ul-Belağa, 290. hikmet

[1709] Gurer’ul-Hikem, 7594

[1710] a.g.e. 1522

[1711] el-Bihar, 70/286/8

[1712] a.g.e. 78/187/31

[1713] En’am suresi, 160. ayet

[1714] Nehc’ul-Belağa, 31. mektup

[1715] Tuhef’ul-Ukul, 281

[1716] el-Bihar, 77/178/10

[1717] a.g.e. 73/392/3

[1718] a.g.e. s. 356/67

[1719] Gurer’ul-Hikem, 9811

[1720] a.g.e. 2677

[1721] a.g.e. 525

[1722] Kenz’ul-Ummal, 10338

[1723] el-Hisal, 119/107

[1724] Gurer’ul-Hikem, 3141

[1725] a.g.e. 3140

[1726] el-Bihar, 73/364/96

[1727] Kenz’ul-Ummal, 43869

[1728] Nur’us-Sakaleyn, 4/31/111

[1729] el-Kafi, 2/270/7

[1730] Sevab’ul-A’mal, 322/10; Tuhef’ul-Ukul, 216

[1731] Gurer’ul-Hikem, 3131

[1732] el-Bihar, 78/91/95

[1733] a.g.e. 78/159/10

[1734] Mekarim’ul-Ahlak, 1/506/1752

[1735] Nisa suresi, 48. ayet

[1736] Nehc’ul-Belağa, 153. hutbe

[1737] el-Bihar, 72/219/1

[1738] Sevab’ul-A’mal, 298/1

[1739] el-Bihar, 6/29/35

[1740] Kenz’ul-Ummal, 43770

[1741] Tuhef’ul-Ukul, 303

[1742] el-Hisal, 24/83

[1743] el-Bihar, 77/48/3

[1744] Tefsir-i Mensub ila İmam’ul-Askeri (a.s), 321/166

[1745] el-Kafi, 2/143/7

[1746] el-Bihar, 78/70/25

[1747] a.g.e. 46/247/35

[1748] En’am suresi, 120. ayet

[1749] En’am suresi, 151. ayet

[1750] Mecme’ul-Beyan, 4/590

[1751] el-Bihar, 73/359/80

[1752] Tuhef’ul-Ukul, 286

[1753] el-Bihar, 73/356/65

[1754] Mekarim’ul-Ahlak, 2/350/2660

[1755] Emali’et-Tusi, 527/1162

[1756] el-Bihar, 73/349/43

[1757] Mekarim’ul-Ahlak, 2/365/2661

[1758] Tuhef’ul-Ukul, 392

[1759] el-Kafi, 2/288/3

[1760] Emali’el-Mufid, 157/8

[1761] el-Bihar, 73/353/55

[1762] el-Hisal, 616/10

[1763] el-Kafi, 2/287/1

[1764] Nur’us-Sakaleyn, 4/204/47

[1765] el-Kafi, 2/270/10

[1766] el-Bihar, 73/363/93

[1767] Mekarim’ul-Ahlak, 2/367/2661

[1768] el-Bihar, 77/167/6

[1769] Nisa suresi, 31. ayet

[1770] Necm suresi, 32. ayet

[1771] el-Kafi, 2/276/1

[1772] a.g.e. s. 277/3

[1773] el-Bihar, 2/117/17

[1774] a.g.e. 79/9/9

[1775] Kenz’ul-Ummal, 7797

[1776] el-Bihar, 79/15/24; bak. Vesail’uş-Şia, 11/251, 46. Bölüm

[1777] el-Bihar, 77/170/7

[1778] Kenz’ul-Ummal, 4326

[1779] el-Bihar, 79/8/8

[1780] Kenz’ul-Ummal, 4325

[1781] Al-i İmran suresi, 135. ayet

[1782] el-Bihar, 6/32/40

[1783] a.g.e. 78/209/86

[1784] el-Hisal, 243/96

[1785] a.g.e. s. 228/65

[1786] el-Bihar, 73/355/62

[1787] Gurer’ul-Hikem, 3131

[1788] a.g.e. 6259

[1789] el-Bihar, 78/159/10

[1790] Gurer’ul-Hikem, 2045

[1791] a.g.e. 10762

[1792] a.g.e. 10705

[1793] a.g.e. 8823

[1794] a.g.e. 4884

[1795] Mutaffifin suresi, 14. ayet

[1796] el-Kafi, 2/268/1

[1797] el-Bihar, 73/327/10

[1798] el-Kafi, 2/273/20

[1799] İlel’uş-Şerayi’, 81/1

[1800] el-Bihar, 73/339/21

[1801] el-Hisal, 624/10

[1802] el-Kafi, 2/272/16

[1803] el-Bihar, 73/377/14

[1804] Şura suresi, 30. ayet

[1805] el-Kafi, 2/269/3

[1806] el-Bihar, 73/350/47

[1807] Tuhef’ul-Ukul, 214

[1808] el-Bihar, 81/194/52

[1809] a.g.e. 73/349/41

[1810] el-Kafi, 2/270/8

[1811] el-Hisal, 620/10

[1812] el-Kafi, 2/275/29

[1813] Emali’et-Tusi, 701/1498

[1814] Rum suresi, 41. ayet

[1815] el-Bihar, 73/329/12

[1816] Firdevs, 2/249/3169

[1817] Emali’el-Mufid, 310/2

[1818] el-Bihar, 73/374/11

[1819] Mean’il-Ahbar, 271/2

[1820] Nur’us-Sakaleyn, 5/597/24

[1821] Emali’el-Mufid, 237/1

[1822] el-Hisal, 230/71

[1823] Emali’el-Mufid, 98/8

[1824] el-Bihar, 74/137/107

[1825] el- İhtisas, 234

[1826] Gurer’ul-Hikem, 3146

[1827] Mustedrek’ul-Vesail, 5/316/5972

[1828] Guzel kokan bitki taneleri

[1829] İshal edici bir bitki özüdür.

[1830] a.g.e. 12/171/13803

[1831] el-Bihar, 73/361/87

[1832] İlel’uş-Şerayi’, 532/1

[1833] Nevadir’ur-Ravendi, 6

[1834] Nehc’ul-Belağa, 223. hutbe

[1835] el-Bihar, 81/177/18

[1836] a.g.e. s. 199/56

[1837] el-Hisal, 635/10

[1838] el-Bihar, 68/145/92

[1839] Nur’us-Sakaleyn, 5/195/42

[1840] el-Bihar, 67/236/54

[1841] Sevab’ul-A’mal, 229/1

[1842] el-Bihar, 67/244/83

[1843] Deaim’ul-İslam, 1/218

[1844] el-Bihar, 67/244/83

[1845] a.g.e. 81/186/39

[1846] a.g.e. s. 197/54

[1847] a.g.e. 81/186/41

[1848] a.g.e. h. 40

[1849] Kenz’ul-Ummal, 44154

[1850] el-Bihar, 77/42/10

[1851] ed- Ed- Da’vat li’r Ravendi, 120/288

[1852] a.g.e. h. 285

[1853] el-Bihar, 68/146/94

[1854] ed- Dea’vat li’r Ravendi, 54/141

[1855] Tuhef’ul-Ukul, 38

[1856] el-Bihar, 67/244/83

[1857] Emali’el-Seduk, 404/12

[1858] el-Bihar 81/192/49

[1859] Hud suresi, 114. ayet

[1860] Talak suresi, 5. ayet

[1861] el-Bihar, 82/220/41

[1862] Emali’et-Tusi, 186/312

[1863] Nur’us-Sakaleyn, 2/402/238

[1864] Nehc’ul-Belağa, 191. hutbe

[1865] el-Bihar, 71/395/74

[1866] el-Kafi, 2/107/7

[1867] Nehc’ul-Belağa, 24. hikmet

[1868] el-Bihar, 78/67/5

[1869] a.g.e. 59/196/61

[1870] Emali’el-Seduk, 404/11

[1871] el-Bihar, 99/50/46

[1872] Nehc’ul-Belağa, 110. hutbe

[1873] el-Bihar, 5/329/25

[1874] Emali’el-Seduk, 68/4

[1875] Emali’el-Mufid, 283/8

[1876] el-Bihar, 74/197/32

[1877] el-Kafi, 2/157/31

[1878] Gurer’ul-Hikem, 7594-7595

[1879] el-Bihar, 73/364/96

[1880] Nehc’ul-Belağa, 371. hikmet

[1881] a.g.e. 323. hikmet

[1882] el-Bihar, 77/121/20

[1883] Nehc’ul-Belağa, 299. hikmet

[1884] el-Bihar, 73/317/4

[1885] Gurer’ul-Hikem, 223

[1886] el-Bihar, 78/226/95

[1887] el-Kafi, 2/338/1

[1888] a.g.e. s. 135/21

[1889] el-Bihar, 14/47/34

[1890] Kasas suresi, 83. ayet

[1891] el-Kafi, 2/297/1

[1892] a.g.e. s. 315/3

[1893] a.g.e. s. 299/8

[1894] el-Hisal, 330/27

[1895] Gurer’ul-Hikem, 3930

[1896] Mekarim’ul-Ahlak, 1/66/70

[1897] el-Kafi, 2/69/7

[1898] a.g.e. s. 297/3

[1899] a.g.e.h. 2

[1900] a.g.e. s. 299/7

[1901] Mean’il-Ahbar, 180/1

[1902] el-Kafi, 2/298/5

[1903] Tuhef’ul-Ukul, 321

[1904] Gurer’ul-Hikem, 3950

[1905] el-Bihar, 75/272/2

[1906] el-Hisal, 271/10

[1907] Nehc’ul-Belağa, 176. hikmet

[1908] Tuhef’ul-Ukul, 96

[1909] Gurer’ul-Hikem, 8868

[1910] Mustedrek’ul-Vesail, 12/173/13810

[1911] Gurer’ul-Hikem, 8014

[1912] a.g.e. 4810

[1913] Yunus suresi, 64. ayet

[1914] Yusuf suresi, 4

[1915] Yusuf suresi 21. ayet

[1916] el-Kafi, 8/90/60

[1917] el-Bihar, 61/180/41

[1918] Dur’ul-Mensur, 4/375

[1919] el-Bihar, 61/177/39

[1920] el-Kafi, 8/90/59

[1921] Gurer’ul-Hikem, 1610

[1922] Dur’ul-Mensur, 4/374

[1923] a.g.e. s. 376

[1924] a.g.e. 4/377

[1925] el-Mumin, 35/71

[1926] el-Kafi, 8/90/58

[1927] el-Bihar, 61/182/45

[1928] Menakıb-i İbn-i Şehr-i Aşub, 1/44

[1929] el-Kafi, 8/90/61

[1930] el-Bihar, 61/191/58

[1931] Dur’ul-Mensur, 4/378

[1932] Kenz’ul-Ummal, 41385

[1933] el-Kafi, 8/91/62

[1934] el-Bihar, 4/222/4

[1935] Emali’el-Seduk, 125/16

[1936] a.g.e. 131/1

[1937] Kenz’ul-Ummal, 41392

[1938] a.g.e. 41390

[1939] el-Kafi, 8/336/530

[1940] Kenz’ul-Ummal, 41395

[1941] el-Kafi, 8/142/106

[1942] Tuhef’ul-Ukul, 50

[1943] el- İhtisas, 241

[1944] el-Bihar, 61/172/31

[1945] a.g.e. s. 591/58

[1946] Durret’ul-el-Bahire, 43

[1947] el-Bihar, 82/237/1

[1948] Cami’ul-Ehadis, 215

[1949] Enfal suresi, 47. ayet

[1950] Emali’el-Seduk, 398/8

[1951] Gurer’ul-Hikem, 9661

[1952] a.g.e. 1577

[1953] Mustedrek’ul-Vesail, 1/109/111

[1954] Nehc’ul-Belağa, 276. hikmet; Şerh-i Nehc’ul-Belağa, 19/167/282, Riya yerine risa vardır.

[1955] Mekarim’ul-Ahlak, 2/360

[1956] Tuhef’ul-Ukul, 292

[1957] A’lam’ud-Din, 295

[1958] Nehc’ul-Belağa, 32. hutbe

[1959] Kenz’ul-Ummal, 7483

[1960] a.g.e. 7485

[1961] el-Kafi, 2/295/7

[1962] Mustedrek’ul-vesail, 1/112/121

[1963] el-Kafi, 2/293/1

[1964] Munyet’ul-Murid, 318

[1965] Mustedrek’ul-Vesail, 1/106/106

[1966] Uddet’ud-Dai, 203

[1967] Tenbih’ul-Havatir, 1/187

[1968] Mekarim’ul-Ahlak, 2/253

[1969] el-Kafi, 2/295/9

[1970] Sevab’ul-A’mal, 2/289

[1971] Tenbih’ul-Havatir, 1/186

[1972] Emali’el-Seduk, 466/22

[1973] Kehf suresi, 110. ayet

[1974] el-Kafi, 2/294/4

[1975] Nur’us-Sakaleyn, 3/316/269

[1976] Tefsir’ul Kumi, 2/47

[1977] a.g.e.

[1978] el-Bihar, 72/301/40

[1979] Tuhef’ul-Ukul, 151

[1980] Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 2/179

[1981] Uddet’ud-Dai, 214

[1982] el-Kafi, 2/293/3

[1983] Mustedrek’ul-Vesail, 1/107/109

[1984] Sevab’ul-A’mal, 337/1

[1985] el-Bihar, 8/325/102

[1986] Zuhd lil Huseyin b. Said, 63/166

[1987] el-Bihar, 72/305/52

[1988] Munyet’ul-Murid, 134

[1989] Tuhef’ul-Ukul, 22

[1990] Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 2/180

[1991] el-Kafi, 2/295/8

[1992] el-Hisal, 121/113

[1993] el-Kafi, 2/297/18

[1994] Nur’us-Sakaleyn, 3/316/269

[1995] el-Bihar, 72/294/18

[1996] a.g.e. s. 301/39

[1997] Kurb’ul-İsnad, 86/281

[1998] el-Bihar, 72/303/48

[1999] el-Kafi, 2/296/16

[2000] Uddet’ud-Dai, 221

[2001] Kurb’ul-İsnad, 135/475

[2002] Sevab’ul-A’mal, 213/1

[2003] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/38/105

[2004] Felah’us-Sail, 36

[2005] Uddet’ud-Dai, 220

[2006] Kenz’ul-Ummal, 5273

[2007] Deaim’ul-İslam, 1/241

[2008] el-Bihar, 75/421/79

[2009] Metalib’us-Suul, 53

[2010] Emali’el-Seduk, 322/4

[2011] el-Cami’us-Sağir, 1/263/1725

[2012] el-Bihar, 72/305/52

[2013] Gurer’ul-Hikem, 6919

[2014] el-Bihar, 78/81/76

[2015] Gurer’ul-Hikem, 2567

[2016] a.g.e. 2569

[2017] Nehc’ul-Belağa, 48. hikmet

[2018] el-Bihar, 78/237/73

[2019] Gurer’ul-Hikem, 5426

[2020] Nehc’ul-Belağa, 173. hikmet

[2021] Gurer’ul-Hikem, 7865

[2022] Nehc’ul-Belağa, 343. hikmet

[2023] Nur’us-Sakaleyn, 4/217/102

[2024] Gurer’ul-Hikem, 2570

[2025] el-Bihar, 94/156/22

[2026] Gurer’ul-Hikem, 5476

[2027] a.g.e. 5902

[2028] a.g.e. 8048

[2029] a.g.e. 7909

[2030] a.g.e. 6646

[2031] a.g.e. 3022

[2032] a.g.e. 3152

[2033] a.g.e. 5011

[2034] Emali’el-Seduk, 322/4

[2035] el-Bihar, 75/105/41

[2036] Gurer’ul-Hikem, 1208

[2037] a.g.e. 1510

[2038] Nehc’ul-Belağa, 161. hikmet

[2039] a.g.e. 211. hikmet

[2040] el-Bihar, 75/105/39

[2041] Gurer’ul-Hikem, 9471

[2042] a.g.e. 7480

[2043] el-Bihar, 75/105/41

[2044] Nehc’ul-Belağa, 179. hikmet

[2045] a.g.e. 215. hikmet

[2046] Emali’et-Tusi, 301/595

[2047] el-Bihar, 2/60/1

[2048] Nehc’ul-Belağa, 339. hikmet

[2049] Gurer’ul-Hikem, 1806

[2050] el-Bihar, 78/113/7

[2051] A’lam’ud-Din, 298

[2052] Gurer’ul-Hikem, 1213

[2053] a.g.e. 6173

[2054] a.g.e. 5674

[2055] a.g.e. 3638

[2056] Nehc’ul-Belağa, 86. hikmet

[2057] el-Bihar, 75/105/39

[2058] Gurer’ul-Hikem, 10278

[2059] Şerh-i Nehc’ul-Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/42

[2060] Nehc’ul-Belağa, 4. hutbe

[2061] Kenz’ul-Ummal, 915

[2062] a.g.e. 1048

[2063] a.g.e. 1051

[2064] a.g.e. 1640

[2065] Nehc’ul-Belağa, 87. hutbe

[2066] Kenz’ul-Ummal, 918

[2067] a.g.e. 14110

[2068] Nehc’us-Saade, 2/79

[2069] el-Kafi, 5/147/12

[2070] Emali’el-Seduk, 395/1

[2071] a.g.e. 346/1

[2072] Kenz’ul-Ummal, 9760-9784

[2073] Sunen-u Ebi Davud, 3331

[2074] el-Hisal, 101/55

[2075] Fıkh’ur-Rıza (a.s), 256

[2076] Bakara suresi, 275-276. ayetler

[2077] Tefsir’ul Kumi, 1/93

[2078] Mustedrek’ul-Vesail, 13/332/15508

[2079] Kenz’ul-Ummal, 31857

[2080] Tefsir’ul Ayyaşi, 1/152/503

[2081] Kenz’ul-Ummal, 43958

[2082] Sevab’ul-A’mal, 336/1

[2083] Mustedrek’ul-Vesail, 13/330/15500

[2084] Emali’el-Seduk, 153/7

[2085] el-Bihar, 103/116/6

[2086] Nur’us-Sakaleyn, 1/295/1177

[2087] el-Bihar, 103/117/13

[2088] Kenz’ul-Ummal, 9754

[2089] a.g.e. 9772

[2090] a.g.e. 9773

[2091] el-Bihar, 103/119/23 Hadisin tamamına bak.

[2092] a.g.e. 78/201/32

[2093] Vesail’uş-Şia, 12/425/10

[2094] el-Bihar, 103/119/24

[2095] a.g.e. s. 117/16

[2096] Nehc’ul-Belağa, 447. hikmet

[2097] el-Bihar, 103/118/17

[2098]- Rum/1-2

[2099] Nehc’ul-Belağa, 156. hutbe

[2100] Mustedrek’ul-Vesail, 13/333/15513

[2101] Bakara suresi, 276. ayet

[2102] el-Bihar, 103/117/12

[2103] el-Fakih, 3/279/4005

[2104] Kenz’ul-Ummal, 8105

[2105] a.g.e. 8106

[2106] a.g.e. 8107

[2107] Bakara suresi, 278-279. ayetler

[2108] el-Kafi, 5/147/11

[2109] Mustedrek’ul-Vesail, 13/334/15519

[2110] el-Bihar, 53/102/125

[2111] a.g.e. s. 113/17

[2112] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/201/1

[2113] Gaybet’ut-Tusi, 459/470

[2114] el-Bihar, 53/90/94

[2115] a.g.e. s. 60/48

[2116] a.g.e. s. 59/46

[2117] el-Bihar, 53/77/85

[2118] a.g.e. s. 39/1

[2119] a.g.e. h. 2

[2120] a.g.e. s. 40/7

[2121] a.g.e. s. 46/19

[2122] a.g.e. s. 47/20

[2123] a.g.e. s. 62/52

[2124] a.g.e. s. 76/81

[2125] a.g.e. h. 82

[2126] a.g.e. s. 90/95

[2127] a.g.e. 53/39/1

[2128] Tefsir’ul Kumi, 2/76

[2129] el-Bihar, 53/40/5

[2130] a.g.e. s. 74/73

[2131] Bakara suresi, 218. ayet

[2132] Emali’el-Mufid, 207/38

[2133] Nehc’ul-Belağa, 21. mektup

[2134] el-Bihar, 78/164/1

[2135] Nehc’ul-Belağa, 160. hutbe bak. Kelamın tamımına.

[2136] el-Kafi, 2/68/5

[2137] Nehc’ul-Belağa, 150. hikmet

[2138] el-Bihar, 94/156/22

[2139] Nehc’ul-Belağa, 82. hikmet

[2140] Gurer’ul-Hikem, 2511

[2141] el-Bihar, 8/57/72

[2142] Kenz’ul-Ummal, 5904

[2143] el-Kafi, 5/83/2, 3

[2144] Emali’el-Seduk, 150/7

[2145] Feth suresi, 29. ayet

[2146] Hadid suresi, 27. ayet

[2147] Beled suresi, 17-18. ayetler

[2148] Kenz’ul-Ummal, 5969

[2149] Emali’el-Seduk, 174/9

[2150] Gurer’ul-Hikem, 2422

[2151] a.g.e. 6255

[2152] Kenz’ul-Ummal, 15614

[2153] a.g.e. 5971

[2154] a.g.e. 5992

[2155] a.g.e. 5965

[2156] a.g.e. 5972

[2157] a.g.e. 5966

[2158] a.g.e. 5967

[2159] a.g.e. 5989

[2160] a.g.e. 10381

[2161] a.g.e. 5968

[2162] a.g.e. 5964

[2163] el-Bihar, 74/405/2

[2164] Emali’el-Seduk, 20/8

[2165] Kenz’ul-Ummal, 5983

[2166] a.g.e. 6055

[2167] Emali’el-Mufid, 222/1

[2168] Kenz’ul-Ummal, 5970

[2169] Nehc’ul-Belağa, 20. hikmet

[2170] a.g.e. 140. hutbe

[2171] a.g.e. 183

[2172] a.g.e. 223

[2173] Rum suresi, 50. ayet

[2174] Nehc’ul-Belağa, 1. hutbe

[2175] a.g.e.

[2176] Kenz’ul-Ummal, 10464

[2177] a.g.e. 10407

[2178] Gafir suresi, 7. ayet

[2179] En’am suresi, 147. ayet

[2180] A’raf suresi, 156. ayet

[2181] Emali’et-Tusi, 173/292

[2182] Tuhef’ul-Ukul, 399

[2183] el-Bihar, 78/153/17

[2184] a.g.e. s. 159/10

[2185] Kenz’ul-Ummal, 5668

[2186] a.g.e. 10387

[2187] a.g.e. 10461

[2188] el-Bihar, 94/157/22

[2189] En’am suresi, 54. ayet

[2190] En’am suresi, 12. ayet

[2191] el-Kafi, 8/52/16

[2192] Kenz’ul-Ummal, 10390

[2193] A’raf suresi, 56. ayet

[2194] Nisa suresi, 175. ayet

[2195] Bakara suresi, 155-157. ayetler

[2196] el-Bihar, 78/164/1

[2197] Nehc’ul-Belağa, 103. hutbe

[2198] Gurer’ul-Hikem, 4209

[2199] a.g.e. 4317

[2200] a.g.e. 4343

[2201] a.g.e. 5415

[2202] a.g.e. 3353

[2203] Kenz’ul-Ummal, 44154

[2204] Al-i İmran suresi, 131-132. ayetler

[2205] En’am suresi, 155. ayet

[2206] Nur suresi, 56. ayet

[2207] Neml suresi, 46. ayet

[2208] Gurer’ul-Hikem, 5430

[2209] a.g.e. 8965

[2210] Kenz’ul-Ummal, 21324

[2211] a.g.e. 31325

[2212] Tenbih’ul-Havatir, 2/120

[2213] Gurer’ul-Hikem, 5204

[2214] a.g.e. 5205

[2215] Nehc’ul-Belağa, 143. hutbe

[2216] a.g.e. 103. hutbe

[2217] Gurer’ul-Hikem, 5207

[2218] a.g.e. 5208

[2219] a.g.e. 5209

[2220] a.g.e. 5210

[2221] a.g.e. 5211

[2222] a.g.e. 5212 “Müminin hüznü kalbinde sevinci yüzünde olur” hadisine işaret oalbilir.

[2223] el-Bihar, 78/46/59

[2224] Tuhef’ul-Ukul, 210

[2225] Gurer’ul-Hikem, 5217

[2226] Nehc’ul-Belağa, 76. hutbe

[2227] Gurer’ul-Hikem, 5214

[2228] Nehc’ul-Belağa, 205. hutbe

[2229] Gurer’ul-Hikem, 5216

[2230] a.g.e. 5218

[2231] Nehc’ul-Belağa, 176. hutbe

[2232] Gurer’ul-Hikem, 5219

[2233] a.g.e. 5220

[2234] a.g.e. 5221

[2235] Haram ayı olduğu için Recep ayında mazlumun feryadı ve katliam hareketleri işitilmediğinden “sağır” olarak adlandırılmıştır.

[2236] Sevab’ul-A’mal, 78/4

[2237] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/71/331

[2238] el-Bihar, 97/39/24

[2239] a.g.e. s. 47/33

[2240] Ra’d suresi, 19-21. ayetler

[2241] el-Bihar, 74/98/40

[2242] el-Kafi, 2/150/1

[2243] a.g.e. 2/152/15

[2244] Nehc’ul-Belağa, 23. hutbe

[2245] el-Bihar, 74/105/67

[2246] el-Kafi, 2/344/3

[2247] a.g.e. s. 157/30

[2248] a.g.e. s. 150/4

[2249] a.g.e. s. 152/12

[2250] a.g.e. s. 157/31

[2251] Emali’el-Seduk, 173/8

[2252] el-Bihar, 74/94/23

[2253] Kenz’ul-Ummal, 6911

[2254] el-Bihar, 74/288/2

[2255] a.g.e. s. 89/5

[2256] a.g.e. s. 91/15

[2257] Emali’et-Tusi, 481/1049

[2258] a.g.e.

[2259] el-Kafi, 2/155/21

[2260] Emali’el-Seduk, 174/9

[2261] Kenz’ul-Ummal, 6920

[2262] el-Bihar, 74/96/28

[2263] a.g.e. s. 99/45

[2264] a.g.e. s. 103/61

[2265] el-Kafi, 2/151/5

[2266] Kenz’ul-Ummal, 6929

[2267] el-Kafi, 2/347/6

[2268] el-Hisal, 345/12

[2269] Emali’et-Tusi, 208/357

[2270] el-Bihar, 74/400/41

[2271] el-Hisal, 50/60

[2272] el-Bihar, 74/100/50

[2273] Ra’d suresi, 25. ayet

[2274] Muhammed suresi, 22-23. ayet

[2275] el-Kafi, 2/374/2

[2276] a.g.e. s. 348/8

[2277] el-Hisal, 179/243

[2278] el-Bihar, 74/94/23

[2279] el-Kafi, 2/347/7

[2280] a.g.e. s. 346/2

[2281] Gurer’ul-Hikem, 3251

[2282] a.g.e. 4930

[2283] Kenz’ul-Ummal, 6978

[2284] a.g.e. 6974

[2285] a.g.e. 6986

[2286] a.g.e. 6914

[2287] Tuhef’ul-Ukul, 57

[2288] el-Hisal, 613/10

[2289] el-Kafi, 2/151/9

[2290] Kenz’ul-Ummal, 5335

[2291] a.g.e. 5336

[2292] a.g.e. 5334

[2293] Mustedrek’ul-Vesail, 1/144/214

[2294] Kenz’ul-Ummal, 5538

[2295] el-Bihar, 80/335/6

[2296] Nur’us-Sakaleyn, 3/88/233

[2297] el-Bihar, 2/272/5

[2298] Kenz’ul-Ummal, 1733

E-Kitap: http://kitab.nur-az.com/tr - http://gadir.free.fr

Adsızlığın Fazileti ve Etkisi