2220. Bölüm

Sadakanın Fazileti

Kur’an:

“Mallarının bir kısmını, kendilerini temizleyip arıtacak sadaka olarak al, onlara dua et; senin duan onlar için bir güvendir. Allah işitir ve bilir.” [1]

10340. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyametin yeri, müminin gölgesi dışında hep ateştir. Zira müminin sadakası kendisine gölge eder.”[2]

10341. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sadaka ateş karşısında bir kalkandır.”[3]

10342. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka, kabrin sıcaklığını sadaka veren kimseden uzaklaştırır ve kıyamet günü mümin sadakasının gölgesine sığınır.”[4]

10343. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “(Kıyamet günü) Herkes insanlar arasında hüküm verilinceye kadar kendi sadakasının gölgesindedir.”[5]

10344. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka rabbin gazap ateşini söndürür.”[6]

10345. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kul elini sadaka vermek için uzatınca aziz ve celil olan Allah yüzüne tebessüm eder ve her kime Allah tebessüm ederse mağfirete uğramıştır.”[7]

10346. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mallarından bir kısmını kendilerini temizleyip arıtacak sadaka olarak al” diye bilinen zekat ayeti Ramazan ayında nazil olunca Peygamber münadisine halk arasında şöyle nida etmesini emretti: “Allah zekatı da tıpkı namaz gibi sizlere farz kılmıştır. ”[8]

2221. Bölüm

Allah Sadakaları Almaktadır

Kur’an:

“Allah'ın, kullarının tövbesini kabul ettiğini, sadakaları aldığını ve Allah'ın tövbeleri çok kabul eden ve merhamet eden olduğunu bilmiyorlar mı?” [9]

10347. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz her şey için kendisine bir alıcı kıldım, ama sadakayı bizzat kendi elimle alırım.”[10]

10348. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu iki şeyde hiç kimsenin bana ortak olmasını sevmem: Abdestim; zira namazımın bir parçasıdır ve sadakam ki bizzat kendi elimle fakire ulaşmalıdır. Zira sadaka Rahman’ın eline düşmektedir.”[11]

bak. Vesail’uş Şia, 6/283, 18. Bölüm

2222. Bölüm

Sadakanın Sevabı

Kur’an:

“Allah faizi tüketir, sadakaları bereketlendirir. Allah hiçbir nankör günahkarı sevmez.” [12]

10349. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Kullarımdan bazısı hurmanın yarısını sadaka verir ve ben sizden birisinin at yavrusunu büyüttüğü gibi onun o yarım hurmasını büyütürüm ve onu Uhud Dağı gibi (büyük) kılarım.”[13]

10350. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hatta eğer yarım hurmayla da olsa kendinizi ateşten koruyunuz. Zira sizden biri at yavrusunu ve deve yavrusunu büyüttüğü gibi aziz ve celil olan Allah da sahibine yarım hurmayı büyütür ve kıyamet günü kendisine (bu hurma yarısı) büyük bir dağdan daha büyük bir şekilde kendisine verilir. ”[14]

10351. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizden birisinin at yavrusunu veya deve yavrusunu büyüttüğü gibi Allah da bir hurma tanesini ya da bir lokma ekmeği (sadaka) Uhud Dağı kadar büyürtür.”[15]

2223. Bölüm

Sadaka ve Belayı Defetme

10352. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka belayı defeder ve o en tesirli ilaçtır. Sadaka kesinleşmiş kaderi defeder. Dert ve hastalığı dua ve sadakadan başka hiçbir şey ortadan kaldıramaz.”[16]

10353. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz kendinden başka ilah olmayan Allah dert, karın ağrısı, yanma, boğulma, viran olma ve deliliği sadakayla def eder. -Resulullah (s.a.a) böylece (sadakayla def edilen) yetmiş bela saydı. -”[17]

10354. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka yetmiş tür belayı def eder ki bunların en basiti cüzzam ve abraş hastalığıdır.”[18]

10355. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka belanın yetmiş kapısını kapatır.”[19]

bak. Vesail’uş Şia, 6/286, 9. Bölüm, el-Kafi, 4/2-7

2224. Bölüm

Sadaka ve Kötü Ölümü Defedişi

10356. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka kötü ölümü önler.”[20]

10357. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka kötü ölümü defeder.”[21]

10358. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah sadakayla yetmiş tür kötü ölümü insandan uzaklaştırır.”[22]

10359. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sadaka dünyevi yetmiş belayı ve kötü ölümü defeder. Sadaka veren kimse kötü bir ölümle asla ölmez.”[23]

10360. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka veriniz ve hastalarınızı sadakayla tedavi ediniz. Zira sadaka tatsız olayları ve hastalıkları önler. Ömrünüzü ve iyiliklerinizi artırır.”[24]

10361. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İhsan ve sadaka fakirliği giderir, ömrü artırır ve sahibinden yetmiş tür kötü ölümü def eder.”[25]

10362. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim gündüz veya gece sadaka verirse. . . aziz ve celil olan Allah onu enkaz altında kalmaktan, yırtıcı hayvanlara yem olmaktan ve kötü ölümden korur.”[26]

bak. el-Bihar, 96/116, İhbar-u İsa; Kenz’ul Ummal, 16116

2225. Bölüm

Hastaların Sadakayla Tedavisi

10363. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hastalarınızı sadakayla tedavi edin.”[27]

10364. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hastalarınızı sadakayla tedavi edin. Sizden her biriniz günlük yiyeceğini sadaka verirse ne olur!? Bazen kulun ruhunun alınma senedi ölüm meleğine verilir, ama kul sadaka verir ve neticede ölüm meleğine söyle denir: “Senedi geri çevir.”[28]

10365. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sadaka etkili bir ilaçtır.”[29]

10366. İmam Kazım (a.s), kendisine tümü hasta olan kalabalık ailesinden şikayette bulunan birisine şöyle buyurmuştur: “Onları sadakayla tedavi et. Zira hiçbir şey sadakadan daha hızlı bir şekilde Allah katında kabul edilmez ve hasta için sadakadan daha faydalı bir ilaç yoktur.”[30]

bak. Vesail’uş Şia, 6/260, 3. Bölüm

2226. Bölüm

Sadaka Rızkın Anahtarıdır

10367. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Rızkı sadakayla indirin.”[31]

10368. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Fakir olduğunuz zaman sadaka ile Allah’la ticaret edin.”[32]

10369. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bazen ben fakir düşerim ve sadaka vererek Allah’la ticarette bulunurum.”[33]

10370. İmam Sadık (a.s), oğlu Muhammed’e şöyle buyurmuştur: “Oğulcağızım! O harçlıktan ne kadar arttı?” Muhammed, “Kırk dinar” deyince şöyle buyurdu: “Git ve onu sadaka ver.” Muhammed, “Sadece bu kırk dinar baki kalmıştır.” Deyince şöyle buyurmuştur: “Onları sadaka ver. Zira aziz ve celil olan Allah karşılığını verir. Her şeyin bir anahtarı olduğunu, rızkın anahtarının da sadaka olduğunu bilmiyor musun? O halde o kırk dinarı sadaka ver.”

Muhammed şöyle diyor: “Ben bu işi yaptım. Henüz on gün geçmeden Ebu Abdullah’a (a.s) bir yerden dört bin dinar para geldi.”[34]

10371. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Çok sadaka verin ki rızkınız da çoğalsın.”[35]

10372. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka, sadaka veren kimsenin rızkını ve varlığını arttırır; o halde Allah size rahmet etsin, sadaka verin.”[36]

10373. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sadaka vermek borçları eda eder ve geriye bereket bırakır.”[37]

bak. Er-Rızk, 1494. Bölüm

2227. Bölüm

Her İyi İş Sadakadır

10374. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz her müslümanın her gün sadaka vermesi gerekir.” Kendisine, “Kim bu işi yapabilir?” diye sorulunca Peygamber (s.a.a) şöyle buyurdu: “Yol üstündeki eziyet edici şeyleri kaldırmak sadakadır. Birine yol göstermek sadakadır, hastayı ziyaret etmek sadakadır, iyiliği emretmek sadakadır, kötülükten sakındırmak sadakadır ve selamın cevabını vermek sadakadır.”[38]

10375. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her iyi iş sadakadır.”[39]

10376. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zengin veya fakir herkese yapılan ihsan sadakadır.”[40]

10377. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her iyi iş sadakadır ve insanın kendisiyle yüzsuyunu koruduğu her şey kendisi için sadaka yazılır.”[41]

10378. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kardeşinize irşad eden ilimle ve kendisine kılavuzluk eden görüşle sadaka veriniz.”[42]

10379. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın sevdiği sadaka şunlardır: İlişkileri bozulduğunda insanların arasını düzeltmek ve birbirinden ayrıldığında onları birbirine yaklaştırmak.”[43]

10380. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Güzel bir söz sadakadır ve namaz için attığın her adım sadakadır.”[44]

10381. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Duymayan birine işittirmek sadakadır.”[45]

10382. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Usanmaksızın duymayan birine bir söz işittirmek tatlı bir sadakadır.”[46]

10383. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali b. Hüseyin (a.s) sabah olduğunda rızık taleb etmek için dışarı çıkıyordu.” Kendisine, “Ey İbn-i Resulillah! Nereye gidiyorsun?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Ailem için sadaka getirmeye gidiyorum.” Kendisine, “Siz de sadaka alıyor musunuz?” diye sorulunca şöyle buyurdu: “Herkim helal rızık taleb ederse o gün aziz ve celil olan Allah’ın kendisine verdiği bir sadakadır.”[47]

10384. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kardeşinin yüzüne tebessüm etmen sadakadır, iyiliği emretmen sadakadır, kötülükten sakındırman sadakadır, yol bilmeyen birine yol göstermen sadakadır, yol üstündeki kemik, diken ve taşı kaldırmak sadakadır, kovandan, kardeşinin kovasına su dökmen sadakadır.”[48]

bak. Kenz’ul Ummal, 6/410, fi envai’s Sedeke ve s. 429, imadetu’l eza ani’dderik

2228. Bölüm

Kötülüğü Terketmek Sadakadır

10385. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her Müslüman sadaka vermesi gerekir.” Ebu Musa şöyle arzetti: “Bir şey bulamıyorsa ne buyuruyorsunuz?” Peygamber şöyle buyurdu: “Eliyle çalışsın, emeğinden hem kendisi istifade etsin hem sadaka versin.” O şöyle arzetti: “Eğer çalışamazsa ne buyuruyorsunuz?” Peygamber şöyle buyurdu: “Hüzün sahibi bir muhtaca yardım etsin.” O şöyle arzetti: “Eğer bunu da yapamıyorsa ne buyuruyorsunuz?” Peygamber şöyle buyurdu: “İyiliği emretsin.” O şöyle buyurdu: “Eğer bunu da yapamıyorsa ne yapsın.” Peygamber şöyle buyurdu: “Kötülükten sakınsın ki bu da sadaka sayılır.”[49]

10386. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanlara kötülük etmekten sakın; zira bu da kendin için verdiğin sadakadır.”[50]

10387. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dilini koru; zira bu da kendin için verdiğin sadakadır.”[51]

10388. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kötülükten sakınmak sadakadır.”[52]

2229. Bölüm

En Üstün Sadaka (1)

10389. Resulullah (s.a.a), kendisine, “En üstün sadaka nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Salim olduğun ve ihtirasa kapıldığın, (yani) yaşamayı ümit ettiğin ve (sadaka vermekten) fakir olacağından korktuğun bir durumda sadaka vermen ve canın boğazına gelinceye kadar bunu ihmal edip (ölümün eşiğinde) “Bu kadar mal falanın ve şu kadar mal da filanın” dememendir. Çünkü o anda mal zaten falan ve filanın olacaktır. (İster istemez varislerinin eline geçecektir.) ”[53]

10390. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka salim ve ihtiraslı olduğun, (yani) hayata ümit bağladığın ve fakirliğe düşmekten korktuğun bir anda sadaka vermen ve canın ağzına gelinceye dek erteleyip, (ölüm yatağına düştüğünde), “Bu kadar mal falanın şu kadar mal da filanındır” dememendir. Çünkü o anda zaten mal falanın ve filanın olacaktır.”[54]

10391. İmam Bakır (a.s) veya İmam Sadık (a.s), “En üstün sadaka nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Fakir birine az bir yiyecek vermektir. Aziz ve celil olan Allah’ın şu sözünü işitmedin mi: “Her ne kadar kendileri muhtaç olsa da başkalarını kendilerine tercih ederler” Acaba sadaka hususunda bundan daha üstününü gördün mü?”[55]

10392. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zengin insan için sadaka vermek kolaydır. Ama aziz ve celil olan Allah az malı olan (ve onunla fedakarlıkta bulunan) kimseyi övmüş ve şöyle buyurmuştur: “Başkalarını kendilerine tercih ederler.”[56]

10393. Resulullah (s.a.a), kendisine, “En üstün sadaka nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Fakirlik anında (sahip olduğu) az olan malını gizlice muhtaca vermektir.”[57]

10394. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en üstünü gücü yettiğince bağışta bulunandır.”[58]

10395. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka fakire gizlice vermektir ve fakir insanın fedakarlığıdır.”[59]

bak. el-İsar, 3. Bölüm

el-İnfak 3946. Bölüm

Es-Seha, 1783. Bölüm

2230. Bölüm

En Üstün Sadaka (2)

10396. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka kendisiyle kan dökülmesine engel olduğun, tatsız olayları defettiğin ve Müslüman kardeşine bir fayda verdiğin dil sadakasıdır.”[60]

10397. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka dil sadakasıdır.” Kendisine şöyle arzedildi: “Ey Allah’ın Resulü! Dil sadakası nedir?” Peygamber şöyle buyurdu: “Aracılık etmendir, onunla (aracılık ederek) bir esiri azad etmen, haksız bir kan dökülmesine engel olman, kardeşine bir iyilikte bulunman ve tatsız bir olayı defetmendir.”[61]

10398. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hakkı söylemekten daha üstün bir sadaka yoktur.”[62]

10399. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka Müslüman bir şahsın ilim öğrenmesi, sonra onu Müslüman kardeşine öğretmesidir.”[63]

10400. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka dili korumaktır.”[64]

10401. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Canım elinde olan Allah’a andolsun ki insanlar güzel sözden daha sevimli bir infakta bulunmamışlardır.”[65]

2231. Bölüm

En Üstün Sadaka (3)

10402. Resulullah (s.a.a), kendisine “En üstün sadaka nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Kinli akrabaya verilen sadakadır.”[66]

10403. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka açlıktan gözleri kararan esire verilen sadakadır.”[67]

10404. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zayıf insana yardımcı olman en iyi sadakadandır.”[68]

10405. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “En iyi sadaka yanan bir yüreği serinletmektir.”[69]

10406. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En iyi sadaka aziz ve celil olan Allah yolunda kurulan çadırın gölgesidir.”[70]

10407. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka Ramazan’dadır.”[71]

2232. Bölüm

Sadaka Akrabaların Öncelik Hakkı

10408. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Resulü’nün (s.a.a) şöyle buyurduğunu işittim: “Önce ailenden başla: Annen, baban, kız kardeşin, erkek kardeşin; ardından sonraki mertebede yer alan kimselerden.”[72]

10409. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Akraba muhtaç oldukça başka birine sadaka vermemek gerekir.”[73]

10410. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Akrabaya sadaka vermenin sevabı iki kattır.”[74]

10411. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün sadaka kız kardeşine veya kızına verdiğin sadakadır. Bu sadaka kendi eline geri döner ve onu senden başka kimse almaz.”[75]

10412. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Akrabanın akrabaya sadaka vermesi hem sadakadır ve hem de sıla-i rahim.”[76]

bak. Vesail’uş Şia, 6/286, 20. Bölüm, Kenz’ul Ummal, 6/394, el-Hukuk, 1101. Bölüm

2233. Bölüm

Gizli Sadakanın Fazilet ve Etkileri

Kur’an:

“Sadakaları açıkça verirseniz o ne güzel! Eğer onları yoksullara gizlice verirseniz sizin için daha iyidir. Allah onları kötülüklerinizden bir kısmına karşı tutar. Allah işlediklerinizden haberdardır.”[77]

10413. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Gizli sadaka rabbin gazap ateşini söndürür.”[78]

10414. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Seni övsünler diye insanların gözü önünde sadaka verme. Zira eğer böyle yaparsan şüphesiz sevabını almış olursun. Ama eğer sağ elinle sadaka verirsen sol elin bundan haberdar olmazsa kendisi için gizli sadaka verdiğin kimse onun sevabını sana açıktan verir.”[79]

10415. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Çok gizli sadaka ver. Zira gizli sadaka vermek aziz ve celil olan Allah’ın gazap ateşini söndürür.”[80]

10416. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gizli sadaka en üstün iyiliklerden biridir.”[81]

10417. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın arşının gölgesinden başka hiçbir gölgenin olmadığı gün yedi kişi arşın gölgesinde yer alır: Sağ eliyle verdiği sadakayı sol elinden gizleyen kimse”[82]

10418. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tevessül edenlerin sarıldığı en iyi vesile Allah’a imandır. . . ve gizli sadaka vermektir. Zira gizli sadaka günahı yok eder ve rabbin gazap ateşini söndürür.”[83]

10419. İmam Zeyn’ül Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sadakanın hakkı aziz ve celil olan rabbin nezdinde onun stokun olduğunu bilmen ve şahit tutmaya bile ihtiyaç duyulmayan bir emanetin olduğunun bilincinde olmandır. Bunun yanında gizlice emanet ettiğin şeye güvenin aşikar emanet ettiğin şeye güvenmekten daha çok olması gerektiğini, dünyada sadakanın belaları ve hastalıkları senden defettiğini, ahirette ise cehennem ateşini senden uzaklaştırdığını bilmendir.”[84]

10420. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki gizli sadaka açıkça verilen sadakadan daha üstündür ve Allah’a yemin olsun ki gizli ibadet aşikar olan ibadetten daha üstündür.”[85]

bak. Vesail’uş Şia, 6/275, 13. Bölüm

2234. Bölüm

Ehl-i Beyt (a.s) ve Gizli Sadaka

10421. İmam Bakır (a.s), İmam Zeyn’ül Abidin (a.s) hakkında şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz o gecenin karanlığında dışarı çıkıyor, sırtına bir çuval alıyor, tek tek evlerin kapısına varıyor, kapıları çalıyor ve kapıyı açan herkese bir şeyler veriyordu. Bir fakire bir şey verdiğinde ise kendisini tanımaması için yüzünü örtüyordu.”[86]

10422. Muhammed b. İshak şöyle diyor: “Medine halkından bir grup maaşlarının nereden geldiğini bilmeksizin (kendilerine kimin yardım ettiğini bilmeksizin) yaşıyorlardı. Ali b. Hüseyin (a.s) vefat edince kendilerine geceleyin verilen şeyler kesilmiş oldu.”[87]

10423. Hişam b. Salim şöyle diyor: “Hava kararınca ve gece bir miktar geçtikten sonra İmam Sadık (a.s) ekmek, et ve para dolu bir torba alıyor, omuzlarına yüklüyor, Medine fakirlerine götürüyor, onlar arasında bölüştürüyordu ama onlar kendisini tanımıyorlardı. İmam Sadık (a.s) vefat edince artık o yardımlar kesilmiş oldu ve neticede o şahsın İmam Sadık (a.s) olduğunu anladılar.”[88]

2235. Bölüm

Aşikar Sadakanın Fazileti ve Etkileri

Kur’an:

“Allah'ın kitabına uyanlar, namazı kılanlar, kendilerine verdiğimiz rızıktan gizli ve açık infak edenler, tükenmeyecek bir kazanç umabilirler.” [90]

10424. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Açıkta verilen sadaka yetmiş tür belayı defeder.”[91]

10425. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yakınlaşmayı isteyenlerin bu yakınlaşmadaki en temel vesileleri; Allah’a ve Resulüne imandır… hataları örten gizli sadaka vermek, kötü ölümü savan açık sadaka vermektir…”[92]

10426. İmam Bakır (a.s), Allah-u Teala’nın, “Eğer sadakayı açıkça verirseniz o ne güzel…” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Maksat farz olan zekattır.” Ravi şöyle diyor: “Ben: “Eğer onu gizler ve fakirlere verirseniz” ayetinden maksat nedir?” diye arzedince de şöyle buyurdu: “Bundan maksat da müstehap olan zekattır.” Onlar farzları açık bir şekilde vermeyi ve nafileleri gizlemeyi seviyorlardı.”[93]

2236. Bölüm

Gece ve Gündüz Verilen Sadakanın Fazileti ve Etkileri

Kur’an:

“Gece gündüz, açık gizli, mallarını infak edenlerin mükâfatlarını Rableri verecektir. Onlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir.” [94]

10427. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gece verilen sadaka rabbin gazab ateşini söndürür, büyük günahları temizler ve hesabı kolaylaştırır. Gündüz verilen sadaka ise malı çoğaltır ve ömrü artırır.”[95]

10428. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gündüz verilen sadaka suyun tuzu erittiği gibi günahları eritir ve gece verilen sadaka ise azameti yüce rabbin gazab ateşini söndürür.”[96]

10429. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Gününe başlayınca sadaka ver ki o günün uğursuzluğunu senden uzaklaştırsın ve akşam olunca da sadaka ver ki o gecenin uğursuzluğunu senden gidersin.”[97]

10430. İbn-i Abbas, “Gece ve gündüz infak edenler” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Bu ayet Ali b. Ebi Talib hakkında nazil olmuştur. Müminlerin Emiri’nin dört dirhemi vardı. Bir dirhemini gece infak etti, bir dirhemi gündüz, birini gizli ve birini de açık infak etti.”[98]

bak. Vesail’uş Şia, 6/278, 14. Bölüm

2237. Bölüm

Bollukta ve Darlıkta Sadakaya Teşvik

Kur’an:

“Rabbinizin mağfiretine ve takva sahipleri için hazırlanmış, eni gökler ve yer kadar olan cennete koşuşun. Onlar bollukta ve darlıkta infak ederler. . .” [99]

-İbn-i Cerir ve İbn-i Ebi Hatem, İbn-i Abbas’tan “Bollukta ve darlıkta infak edenler” ayeti hakkında, “Maksat darlık ve kolaylık zamanıdır” dediğini nakletmişlerdir.”

[100]

-Mecme’ul Beyan’da şöyle yer almıştır: “Ayette geçen (İsra suresi 29) “Serra ve Zerra” kelimelerinin anlamı hakkında iki görüş vardır. Bunlardan biri İbn-i Abbas’ın görüşüdür ve maksadın zenginlik ve fakirlik zamanı olduğunu söylemektedir. İkinci görüş ise hüzün ve sevinç zamanı olduğunu ifade etmektedir. Yani bu haletlerden hiçbirisi hayırlı işlerde malını infak etmesine engel olmamaktadır.” [101]

2238. Bölüm

Sadakanın Sınırı

Kur’an:

“Elini boynuna bağlayıp cimri kesilme, büsbütün de açıp tutumsuz olma, yoksa pişman olur, açıkta kalırsın.”[102]

“Ne infak edeceklerini sana sorarlar. De ki: “Affı.” (Orta yolu tutturarak artanı veya malın en iyisini)” [103]

10431. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka vermekte haddi aşan sadaka vermemiş kimse gibidir.”[104]

10432. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Elini boynuna bağlayıp cimri kesilme, büsbütün de açıp tutumsuz olma, yoksa pişman olur, açıkta kalırsın” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Ayette geçen ihsar yoksulluk anlamındadır.”[105]

10433. Resulullah (s.a.a), Ali’ye (a.s) yaptığı tavsiyesinde şöyle buyurmuştur: “Sadaka, gücün olduğu kadarıyla bağışlaman ve israf etmediğin halde, “İsraf ettim” demendir.”[106]

10434. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnfak ediniz, bağışta bulununuz ve hesaplamayınız ki şüphesiz hakkınızda hesaplanır ve cimrilik etmeyiniz ki hakkınızda cimrilik edilir.”[107]

10435. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer birisi varını yoğunu Allah’ın yollarından birinde infak ederse beğenilir ve başarılı bir iş yapmamıştır. Nitekim Allah-u Teala şöyle buyurmamış mıdır: “Ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın ve iyilik edin ki şüphesiz Allah iyilik edenleri sever.” İyilik edenlerden maksat orta yollu olanlardır.”[108]

10436. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kardeşin için sana olan zararı kendisine olan faydasından daha çok olan bir işe girişme.”[109]

10437. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendinden, kardeşlerine senin için zararı, onun için olan faydasından daha çok olacak bir şekilde bağışlama.”[110]

10438. İbn-i Abbas şöyle diyor: “Allah yolunda infak emri nazil olunca bir grup ashap Allah Resulü’nün (s.a.a) yanına gelerek şöyle arzettiler: “Bu mallarımızdan infak etmemiz gereken şeyin ne olduğunu bilmiyoruz. Ondan hangi şeyi infak edelim?” Bunun üzerine Allah şu ayeti nazil buyurdu: “Senden infakın ne olduğunu söylüyorlar. De ki fazlasını” Peygamber (s.a.a) bu ayet nazil olmadan önce artık sadaka verecek bir şey bulamayıncaya kadar infakta bulunuyor ve yediği her yemekten bir miktarını sadaka veriyordu.”[111]

bak. 440. Konu, el-İktisad; el-İsraf, 180. Bölüm

2239. Bölüm

Sadakaları Elden Ele Vermenin Sevabı

10439. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Herkim sadakayı muhtaç birine ulaştırırsa o sadakanın sahibinin sevabını elde eder ve sadaka sahibinin sevabından da bir şey eksilmez.”[112]

10440. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim fakir birisi için sadaka toplarsa sadaka veren kimsenin sevabını elde eder. Eğer kırk bin kişi bu sadakayı elden ele dolaştırır ve sonra fakire verirse onların tümüne kamil bir sevap verilir.”[113]

10441. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer sadakanın sevabı seksen el dolaşacak olursa yine de tümü sevap görür ve sadaka sahibinin sevabından da hiçbir şey eksilmez.”[114]

10442. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer sadaka yetmiş bin kişi arasında elden ele dolaşsa, yine de en sonuncusunun sevabı baştakinin sevabı gibidir.”[115]

bak. el-Bihar, 96/175, 20. Bölüm

2240. Bölüm

Sadakanın Harcama Yerleri

Kur’an:

“(İnfaklarınızı) Allah yolunda mahsur kalanlara, yeryüzünde kazanç için dolaşamayanlara, hayalarından dolayı, kendilerini tanımayanların zengin saydıkları yoksullara verin. Onları yüzlerinden tanırsın, insanlardan yüzsüzlük ederek bir şey istemezler.” [116]

10443. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Miskin insan ondan bundan bir iki öğün yemek veya bir iki lokma ekmek alan kimse değildir. Mal biriktirmek için insanlara avuç açan kimseye o mal, alevlenen kızdırılmış bir taş gibidir. O halde herkim isterse o az malla yetinsin (ve insanlara el açmasın) ve her kim de isterse (dilencilik yoluyla) malını çoğaltsın.”[117]

10444. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Miskin insan ne gezinen dilencidir ve ne de bir iki hurma veya bir iki lokma ekmek alan kimse. Miskin nefis izzet ve yüceliği bulunan yoksun kimsedir. Öyle ki asla insanlara el açmaz ve hiç kimse onun fakir olduğunu anlamaz ki ona sadaka versin.”[118]

10445. İmam Sadık (a.s), kendisine, “Evin kapısını çalan kimseye sadaka vermek gerekir mi yoksa ondan esirgemek mi gerekir ve onu (sadakayı) akrabalara mı vermek icab eder?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Onlara (kapıya gelen dilencilere) vermeyin. Sadakaları fakir akrabalarınıza gönderin ki bu işin sevabı daha çoktur.”[119]

10446. İmam Kazım (a.s), kendisine yolda dilenen kimseye yardım hususunda mektup yazan birine şöyle cevap vermiştir: “Herkim Nasibi birine (Ehl-i Beyt düşmanına) sadaka verir ve yardımda bulunursa o sadaka kendisi için sevap değil, günah olur. Ama mezhebinden ve durumundan haberdar olmadığın birine sadaka versen daha iyidir ve sevabı daha fazladır. Bundan da öte haline acıdığın, kendisine merhamet ettiğin ve inancını ve mezhebini bilmenin mümkün olmadığı kimseye sadaka vermenin Allah’ın izniyle hiçbir sakıncası yoktur.”[120]

10447. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın “Dilenen ve mahrum için” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Mahrum, alışverişte hiçbir şeyden nasiplenmeyen rızıksız kimse demektir.”[121]

10448. İmam Bakır (a.s) ve İmam Sadık (a.s) hakeza bu ayet hakkında şöyle buyurmuşlardır: “Mahrum kimseden maksat akli açıdan müşkülü olmayan ama (her ne kadar çalışsa da ve zahmet çekse de) rızık kapısı açılmayan kimsedir.”[122]

bak. Ez-Zekat, 1575. Bölüm

el- Fakr, 3235. Bölüm

Es-Sual, 1712. Bölüm

el-Ye’s, 4236. Bölüm

2241. Bölüm

Sadakaya Müstahak Olmayan Kimse

10449. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sadaka ne zengin için helaldir ve ne de salim ve güçlü olan kimse için. Sadece şiddetli bir fakirliğe veya korkunç bir borca müptela olan kimseye helaldir. Herkim varlığını artırmak için insanlara avucunu açarsa kıyamet günü o mal yüzünde bir sıyrık ve yuttuğu kızdırılmış bir taşa dönüşür. O halde herkim isterse fakirlikle yetinsin. Herkim de isterse (dilenerek) malını çoğaltsın.”[123]

10450. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sadaka (zekat) sanat sahibi veya sağlam ve güçlü bir bünyesi olan kimse içim helal değildir. O halde sadaka almaktan sakının.”[124]

Ben diyorum ki: “Seduk (r. a) Men la Yehzuruh’ul Fakih kitabında şöyle nakletmiştir: “Rivayet edildiği üzere İmam Sadık’a (a.s) şöyle arzedildi: Halk Allah Resulü’nden (s.a.a) şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir: “Sadaka zengin olan ve sağlam ve güçlü bir bünyeye sahip bulunan kimseye helal değildir.” İmam Sadık (a.s) şöyle buyurdu: “Allah Resulü “İhtiyaçsız kimseye haramdır” diye buyurmuştur ama, “Sağlam ve güçlü bir bünyeye sahip olan kimseye” diye buyurmamıştır.”[125]

2242. Bölüm

Sadakanın Afetleri

Kur’an:

“Güzel bir söz ve bağışlama, peşinden incitme gelen sadakadan daha iyidir. Allah zengindir, hilim sahibidir. . Ey iman edenler! Allah'a ve ahiret gününe inanmayıp, insanlara gösteriş için malını infak eden kimse gibi, sadakalarınızı başa kakma ve incitmek suretiyle boşa çıkarmayın. Onun durumu, üzerinde toprak bulunan kayanın durumu gibidir; üzerine sağanak yağmur yağdığında onu çıplak bir kaya haline getirivermiştir. Kazandıklarından hiçbir şey elde edemezler. Allah küfreden kimseleri hidayet etmez.” [126]

“Yaptığın iyiliği çok görerek başa kakma.” [127]

10451. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Minnet etmemek ihsanın süsüdür.”[128]

10452. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Minnet etmek iyiliği ortadan kaldırır.”[129]

10453. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bağışlamak tabiatın yüceliğindendir. Minnet etmek ise iyiliği yok eder.”[130]

10454. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şu üç kimseyle aziz ve celil olan Allah konuşmaz: “Verdiği her şeyde minnet eden, elbisesini yerde süren (tekebbürden kinayedir) ve yalan yere yemin ederek malını satan kimse ile.”[131]

10455. İmam Ali (a.s) Malik Eşter’e yazdığı mektupta şöyle buyurmuştur: “Halka karşı yaptığın iyiliği başlarına kakarak, onları minnet altında bırakmaktan ve yaptığını olduğundan çok gösterip övünmeye kalkışmaktan sakın. Söz verince sözünden dönme. Yaptığıyla kişiyi minnet altında bırakmak, ihsanı yokeder. Yaptığını çok görüp onunla övünmek, hakkın nurunu götürür.”[132]

10456. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer birine iyilik edersen fazla minnet ederek ve yüzüne vurarak bu iyiliğini yok etme. Aksine daha iyi bir iyilikle devam ettir. Zira bu iş senin ahlakın için daha güzeldir. Ahiret sevabını da daha farz kılar.”[133]

10457. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hiçbir beklenti içinde olmaksızın sadaka veriniz. Zira beklenti içinde olmak sadakayı yok eder.”[134]

bak. Vesail’uş Şia, 6/316, 37. Bölüm

el-Amel (1), 2947. Bölüm

el-İnfak, 3948. Bölüm

2243. Bölüm

Bağışta Bulunmanın Adabı

10458. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “(İhsan ve bağışta) savsaklamak ruhun işkencesidir.”[135]

10459. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Savsaklamak ve minnet etmek ihsanı tatsız kılar.”[136]

10460. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bugün yarın diye savsaklamak iki esirgemeden biridir.”[137]

10461. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bağışta bulunmanın afeti bugün yarın diye savsaklamaktır.”[138]

10462. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Vadettiği şeyi yerine getirmeyi erteleyen kimse (gerçekte) onu yerine getirmemiştir.”[139]

10463. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Halktan iyiliğe en layık olan kimse kendisine vadettiğin ihsanı ertelediğinde sabreden, vadedileni yapamayınca mazur gören ve kendisine bağışta bulunulduğunda ise teşekkür eden kimsedir.”[140]

10464. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En kötü bağış ertelenerek yapılan ve ardından minnet edilen bağıştır.”[141]

2244. Bölüm

Kafirin Sadakası

10465. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Müminin sadakası ateş karşısında büyük bir kalkan ve örtüdür. Kafirin sadakası ise malını yok olmaktan korur, karşılığı kendisine bu dünyada verilir ve bedenindeki hastalıkları uzaklaştırır. Ama ahirette hiçbir nasibi yoktur.”[142]

bak. el-İhsan, 872. Bölüm

2245. Bölüm

Günahkara Onu Günahtan Korumak İçin Sadaka Vermek

10466. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Birisi, “Bu gece kesin olarak sadaka vereceğim” diyerek dışarı çıktı. Elindeki sadakayı bir hırsıza verdi. Ertesi gün insanlar onun hırsıza sadaka verdiğini dile getirdiler. O şöyle dedi: “Allah’ım! Sadakam hırsızın eline geçtiği için sana şükrediyorum. Bu gece yine sadaka vereceğim.” Bunun üzerine dışarı çıktı ve sadakasını zinakar bir kadına verdi. Sabah olunca insanlar yine kötü birine sadaka verdiğini dile getirdiler. O yine şöyle dedi: “Allah’ım! Sadakamın kötü bir kadının eline geçmesinden dolayı sana şükrederim. Bugün de yine sadaka vereceğim.” Ardından dışarı çıktı ve sadakasını bir zengine verdi. Yine sabah olunca insanlar onun zengine verdiği sadakayı dile getirdiler. O şahıs yine şöyle dedi: “Allah’ım! Sadakam bir hırsıza, kötü bir kadına ve zengine ulaştığı için sana şükrederim.” Bunun üzerine kendisine şöyle ilham edildi: “Sadakanın hırsızın eline geçmesi onu hırsızlıktan vazgeçirmek içindi. Kötü kadının eline verilen sadaka ise onu zinadan korumak içindi. Zengine verilen sadaka ise ibret alması ve Allah’ın kendisine bağışladığı şeyleri infak etmesi içindi.”[143]

2265. Bölüm

Namaz

Kur’an:

“Namazlara ve orta namaza devam edin; gönülden boyun eğerek Allah için namaza durun.” [219]

“Namazı kıldıktan başka, Allah'ı ayakta iken, otururken, yan yatarken de anın. Emniyete kavuştuğunuzda namazı gereğince kılın. Namaz şüphesiz, iman edenlere belirli vakitlerde farz kılınmıştır.” [220]

“Rabbim! Beni ve çocuklarımı namaz kılanlardan eyle. Rabbimiz! Duamı kabul buyur.” [221]

“Ailesine namaz kılmalarını, zekât vermelerini emrederdi. Rabbinin katında hoşnutluğa ermişti.” [222]

10528. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaz dinin şeriatlerindendir (hükümlerinden), aziz ve celil olan rabbin hoşnutluğuna sebep olur ve peygamberlerin metodudur. ”[223]

10529. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En büyük tasan namaz olsun. Zira namaz dini ikrar ettikten sonra İslam’ın başında gelir.”[224]

10530. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her şeyin bir yüzü vardır. Dininizin yüzü ise namazdır.”[225]

10531. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz şeytanın saldırıları karşısında bir kaledir.”[226]

10532. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz ilahi rahmeti indirir.”[227]

10533. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz terazidir. Herkim (hakkını) kamil verirse (hak ve sevabını) kamil elde eder.”[228]

10534. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah nezdinde işlerin en sevimlisi namazdır ve namaz peygamberlerin son tavsiyesidir.”[229]

bak. Vesail’uş Şia, 3/25, 10. Bölüm

2266. Bölüm

Namaz Resulullah’ın (s.a.a) Gözünün Nurudur

10535. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Övgüsü yüce olan Allah gözümün nurunu namazda karar kılmış ve namazı bana sevgili kılmıştır ve aç insana yemeği ve susuz insana suyu sevdirdiği gibi. (Şu farkla ki) aç kimse yemek yediğinde doyar ve susuz kimse su içtiğinde suya kanar. Ama ben namaza asla doymuyorum.”[230]

10536. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Resulü (s.a.a) akşam yemeğini ve diğer yemekleri namazdan öne geçirmezdi. Namaz vakti geldiğinde adeta ne aile ve ne de şefkatli bir dost tanıyordu.”[231]

2267. Bölüm

Namaz Takva Sahiplerinin (Allah’a) Yakınlaşma Sebebidir

10537. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaz her takva sahibinin Allah’a yakınlaşma sebebidir.”[232]

10538. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz müminin Allah’a yakınlaşma sebebidir.”[233]

10539. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nafile namazlar her müminin Allah’a yakınlaşma sebebidir.”[234]

10540. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz Allah’a iki yakınlaşma sebebinden en üstünüdür.”[235]

bak. 435. Konu, el-Mukarrebun; Vesail’uş Şia, 3/30, 12. Bölüm

2268. Bölüm

Namaz Taktir Edilen En Hayırlı Tekliftir

10541. Resulullah (s.a.a), namaz hakkında soran Ebu Zer’e şöyle buyurmuştur: “Namaz (Allah tarafından) taktir edilen en iyi tekliftir. İsteyen onu az kılar ve isteyen onu çoğaltır.”[236]

10542. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a itaat, ona yeryüzünde hizmet etmektir. Ona yapılan hiçbir hizmet namaza denk değildir.”[237]

10543. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizlere namazı ve namazı gözetmeyi tavsiye ediyorum. Zira namaz en hayırlı iştir ve dininizin direğidir.”[238]

2269. Bölüm

Allah’ı Tanıdıktan Sonra Namaz En Üstün Ameldir

10544. İmam Sadık (a.s), kendisine, “Allah’ı tanıdıktan sonra en hayırlı iş nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’ı tanıdıktan sonra hiçbir şey namaza denk değildir.”[239]

10545. İmam Sadık (a.s), kendisine, “Allah nezdinde işlerin en sevimlisi ve en üstünü hangisidir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’ı tanıdıktan sonra namazdan daha üstün bir şey tanımıyorum. Görmüyor musun ki salih kul İsa b. Meryem şöyle buyurmuştur: “(Allah) Bana namazı tavsiye etti. . .”[240]

bak. el-Amel (1), 2945. Bölüm

2270. Bölüm

Namaz Dinin Direğidir

10546. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazın örneği, çadırın direği örneğidir. Eğer direk sağlam olursa iplerin, kazıkların ve çadırın bir faydası olur. Ama eğer direk kırılırsa, ne ip kalır, ne kazık ve ne de çadır fayda verir.”[241]

10547. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz dinin direğidir. Namazın örneği çadırın örneği gibidir ki eğer direk sağlam olursa kazıklar ve ipler sağlam kalır. Ama eğer direk eğrilir ve kırılırsa ne sağlam bir kazık kalır ve ne de ip.”[242]

10548. Lokman (a.s), oğluna öğüt makamında şöyle buyurmuştur: “Oğulcağızım! Namazı ikame et ki Allah’ın dininde namaz çadırın direği gibidir. Eğer direk düz ve sağlam olursa ipler, kazıklar ve çadırın perdesi fayda verir ve eğer direk doğru ve sağlam olmazsa ne kazığın faydası vardır, ne ipin ve ne de çadır perdesinin. ”[243]

10549. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah için, Allah için! Namaza dikkat ediniz. Zira namaz dininizin sütunudur.”[244]

10550. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaz dinin sütunudur.”[245]

bak. Ed-Din, 1299. Bölüm

2271. Bölüm

Namaz Çirkin ve Kötü Şeylerden Alıkoyar

Kur’an

“Kitaptan sana vahyolunanı oku; namaz kıl; muhakkak ki namaz çirkin ve kötü şeylerden alıkoyar; Şüphesiz Allah'ı anmak en büyük şeydir! Allah yaptıklarınızı bilir”[246]

10551. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Herkimi namazı kötü ve çirkin işten alıkoymazsa sadece Allah’tan uzaklığını artırır.”[247]

10552. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki namaz yeryüzünde Allah’ın alıkoyucusudur. O halde herkim namazdan ne faydası olduğunu bilmek istiyorsa bir baksın; eğer namaz onu çirkin ve kötü işlerden alıkoymuşsa, alıkoyduğu ölçüde namazdan faydalanmış demektir.”[248]

10553. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaza itaat etmeyen kimse namaz kılmamış sayılır. Namaza itaat etmek ise namazın kendisini çirkin ve kötü işlerden alıkoymasıdır.”[249]

10554. Resulullah (s.a.a), namaz kıldığı halde kötü işlere bulaşan kimse hakkında şöyle buyurmuştur: “Namazı bir gün onu çirkin işlerinden alıkoyacaktır.” Çok geçmeden o şahıs tövbe etti.”[250]

10555. Resulullah (s.a.a), gündüz namaz kılıp gece hırsızlık yapan kimse hakkında şöyle buyurmuştur: “Çok geçmeden namazı onu bu işten alıkoyacaktır.”[251]

2272. Bölüm

Namaz Kendinden Önceki Günahları Örter

10556. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her ne zaman namaza durur, teveccüh eder, Ümm’ül-Kitabı (fatiha suresini) kendin için mümkün olan diğer bir sureyle okur, sonra rükuya gider, rükuyu kamil bir şekilde eda eder, secdeye gider, teşehhüde oturur ve selam verirsen, önceki namazdan bu namaza kadar işlediğin tüm günahlar bağışlanmış olur.”[252]

10557. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim namazı hakkını bilerek yerine getirirse bağışlanmıştır.”[253]

10558. Resulullah (s.a.a) ashabıyla bir ağacın gölgesinde oturmuşlardı. Peygamber bir dalı tuttu, salladı ve bir yaprak düştü. Ardından yaptığı işin sebebini ashabına şöyle buyurdu: “Müslüman bir kul namaza durunca, bu ağacın yapraklarının dökülmesi gibi onun da günahları dökülür.”[254]

10559. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Resulünden şöyle buyurduğunu işittim: “Allah’ın kitabında en ümit verici ayet şudur: “Günün iki ucunda ve gecenin bir bölümünde namaz kıl” ayeti hakkında şöyle buyurdu: “Ey Ali! Beni hak üzere müjdeleyici ve uyarıcı olarak gönderene andolsun ki sizden biri abdest için kalkınca günahları organlarından yere dökülür. Yüzü ve gönlüyle Allah’a yönelirse, henüz namazı sona ermeden üzerinde hiçbir günah kalmaz ve annesinden doğduğu gün gibi olur. İki namaz arasındaki günahları da temizlenir.” Peygamber böylece sırasıyla beş vakit namazı saydı, daha sonra şöyle buyurdu: “Ey Ali! Ümmetim için beş vakit namaz, sizden birinin evinin kapısından geçen nehir gibidir. Eğer sizden birinin bedeni kirlenir ve günde beş defa o nehirde yıkanırsa, bedeninde bir kirlilik bulunur mu?” Allah’a yemin olsun ki beş vakit namazın da ümmetim için işte böyle bir hükmü vardır.”[255]

10560. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Siz (günah ateşinden) yanarsınız. Ama sabah namazı kılınca onu yıkarsınız. Yeniden yanarsınız ve yanarsınız. Ama öğle namazı kılınca onu yıkarsınız sonra yeniden yanarsınız ve yanarsınız. Ama ikindi namazını kılınca onu yıkarsınız. Sonra yeniden yanarsınız ve yanarsınız. Ama akşam namazını kılınca onu yıkarsınız. Sonra yeniden yanarsınız ve yanarsınız. Ama yatsı namazını kılınca onu yıkarsınız. Sonra uyursunuz ve sizlere hiçbir günah yazılmaz ve sizlere kendinizi yıkadığınız müddetçe hiçbir günah yazılmaz.”[256]

10561. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her namaz vakti geldiğinde bir münadinin şöyle seslendiğini duydum: “Ey insanoğlu! Kalkınız ve canlarınız için yaktığınız ateşi söndürünüz.” Böylece insanlar kalkarlar, temizlenirler ve bu işleriyle gözlerinin günahları dökülür, namazlarını kılarlar ve iki namaz arasındaki işledikleri tüm günahlar bağışlanır. Sonra yeniden canlarında günah ateşini yakarlar. Öğlen vakti gelince o münadi yeniden şöyle seslenir: “Ey insanlar! Kalkınız ve canlarınız için yaktığınız ateşi söndürünüz.” Sonra kalkar, abdest alır ve namaz kılarlar. İki namaz arasında işledikleri tüm günahlar bağışlanır. İkindi vakti ulaşınca da bu tertiple amel edilir. Akşam namazı ve yatsı namazı olunca da bu tertiple amel edilir. Sonuçta bağışlanmış bir halde uykuya dalarlar.”[257]

10562. İmam Ali (a.s) namaza tavsiyede bulunarak şöyle buyurmuştur: “Namaz günahları, yaprakların döküldüğü gibi döker ve iplerin çözüldüğü gibi çözer. Allah Resulü (s.a.a), namazı insanın kapısının önünde akan ve orada gece gündüz beş defa yıkanılan (şifalı) kaynarcalara benzetmiştir. Böyle olan bir kimsede kirden hiç eser kalır mı!”[258]

10563. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Beş vakit namaz, büyük günahlardan sakındığın taktirde iki namaz arasında işlediğin günahları örter. Allah-u Teala işte bu namaz hakkında şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz iyilikler kötülükleri giderir.”[259]

10564. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer sizden birinin kapısının önünden bir nehir akar ve günde beş defa kendisini orada yıkarsa, acaba bedeninde bir kirlilik kalır mı? Namazın örneği de temizleyen nehir örneğidir. İnsan her namaz kıldığında, kendisini üzerinde kalıcı olduğu imandan çıkaran günah dışında her günahı temizlenir.”[260]

10565. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul namaza durup fikri ve kalbi Allah-u Teala’ya teveccüh edince namaz bittiğinde annesinden doğduğu gün gibi olur.”[261]

10566. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim iki rekat namaz kılar ve bu iki rekat namazda ne söylediğini bilirse işi sona erdiğinde kendisi ile aziz ve celil olan Allah arasında işlediği bütün günahları bağışlanır.”[262]

bak. Ez-Zenb, 1387. Bölüm

2273. Bölüm

Kıyamet Günü Sorulan İlk Şey Namazdır

10567. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Beş vakit namazlara özen gösterin, zira kıyamet günü olunca Allah Tebarek ve Teala kuluna seslenir ve ondan ilk istediği şey namazdır. Eğer onu kamil bir şekilde yerine getirmişse (ne iyi) aksi taktirde ateşe atılır.”[263]

10568. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü kulun ilk görülen ameli namazdır. Eğer namaz kabul edilirse diğer amellere bakılır. Aksi taktirde amellerinden hiçbirine bakılmaz.”[264]

10569. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dinin direği namazdır ve namaz insan oğlunun bakılan ilk amelidir. Eğer bu doğru olursa diğer amellerine de bakılır. Eğer doğru olmazsa diğer amellerine bakılmaz.”[265]

10570. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kulun hesaba çekildiği ilk şey namazdır. Eğer namazı kabul edilirse, diğer amelleri de kabul edilir.”[266]

bak. Kenz’ul Ummal, 7/282, 283; el-Hesab, 833. Bölüm

2274. Bölüm

Namazın Hikmeti

10571. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Allah’ın kulları! Zikri yüce olan Allah’a tevessül edenlerin tevessül ettiği en iyi şey Allah’a, Peygamberlerine ve Allah nezdinden getirdikleri şeye imandır. . . ve namaz kılmaktır. Zira namaz dindir.”[267]

10572. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz ihlasın sabit olmasına ve kibirden münezzeh olmaya sebep olur.”[268]

10573. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah imanı, şirki temizlemek ve namazı, kibirden uzak tutmak için farz kılmıştır.”[269]

10574. Fatımat’uz-Zehra (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah namazı kibirden münezzeh kılmak için farz kılmıştır.”[270]

10575. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cebrail benim yanıma geldi ve şöyle dedi: “Ey Ahmet! İslam on paydır, herkim bu paylardan birine sahip olmazsa mutsuz olur. Bu payların ilki sözden ibaret olan Allah’ın birliğine şehadette bulunmaktır. İkincisi ise temizlikten ibaret olan namazdır.”[271]

10576. İmam Sadık (a.s), “Namaz insanları ihtiyaçlarından alıkoyduğu ve bir çok bedensel zahmetlere düşmesine neden olduğu halde neden farz kılınmıştır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Bunun bir takım sebepleri vardır. Eğer sadece dinin gelişi ve kitabın (Kur’an’ın) halk arasındaki varlığıyla iktifa edilseydi ve Peygamberin insanlar arasındaki hatırasını canlı tutacak bir etken olmasaydı, önceki dinlerin takipçilerinin akıbetine düçar olunurdu. Onların da kendileri için bir dini ve kitabı vardı. Bir grubu kendi dinlerine davet ettiler ve bu yolda onlarla savaştılar. Ama onların gidişiyle dinleri de eskidi ve yok oldu. Allah Tebarek ve Teala öyle istedi ki Müslümanlar Muhammed’in (s.a.a) adını ve dinini unutmasınlar. Bu yüzden namazı kendilerine farz kıldı ki günde beş defa onu hatırlasınlar ve adını dile getirsinler. Kendilerinden namaz ve Allah’ın zikri istendi ki Allah’ın zikrinden gafil kalmasınlar, unutmasınlar ve neticede Allah’ın zikri eskiyip yok olmasın.”[272]

10577. İmam Rıza (a.s), namazın sebebini beyan makamında şöyle yazmıştır: “Namaz, aziz ve celil olan Allah’ın rububiyetini ikrar etmek, ortağı olduğunu reddetmek ve azameti yüce cabbar olan Allah’ın karşısında horluk, küçüklük ve huzu içinde durmak (Allah’ın azametini) itiraf etmek, geçmiş günahlarının bağışını dilemek, aziz ve celil olan Allah’ı ululamak için günde beş defa alnını yere dayamaktır. Namaz kulun sürekli Allah’ı hatırlamasına, onu unutmamasına, nankörlüğe ve isyana düşmemesine huşu ve tevazu içinde olmasına, din ve dünyada rağbetli ve artış taleb etmesine neden olmaktadır. Bütün bunlardan başka insanın günahlardan sakınmasına, gece gündüz sürekli olarak aziz ve celil olan Allah’ı hatırlamasına sebep olur ta ki kul efendisini, yöneticisini ve yaratıcısını unutmasın, isyan, tuğyan ve aşırılığa yönelmesin. İnsanın Allah’ı zikretmesi, önünde durması, kendisini günahlardan sakındırır ve her türlü fesada engel olur.”[273]

2275. Bölüm

Namaz Kılan Kimsenin Fazileti

10578. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer namaz kılan kimse Allah’ın celalinin onu nasıl kapladığını bilseydi, asla secdeden kafasını kaldırmayı sevmezdi.”[274]

10579. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz kılan kimse kıbleye yönelince kendisinden başka ilah olmayan Rahman da ona yönelir.”[275]

10580. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz kılan kimseye üç fayda ulaşır: Namaza durduğunda göklerin doruğundan başının tepesine kadar kendisine iyilik dökülür, ayağının altından göklerin doruğuna kadar melekler onu çepeçevre sarar. Ve bir melek şöyle nida eder: “Ey namaz kılan kimse! Eğer kiminle münacaat ettiğini bilecek olursan asla münacaatını kesmezsin.”[276]

10581. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz kılan kimsenin üç nasibi vardır: Melekler, ayağının altından göklere doğru onu çepeçevre sarar, başından aşağı iyilik kaplar ve bir melek sağ ve solunda karar kılar. Allah Tebarek ve Teala’dan yüz çevirince ona şöyle buyurur: “Benden daha başka birine mi yöneldin ey insan oğlu?!” Eğer namaz kılan kimse kiminle münacaat ettiğini bilecek olsaydı asla onu kesip atmazdı. [277]

10582. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her mümin namaza durunca kendisinden arşa kadar üzerine iyilik dökülür ve kendisine tayin edilen melek şöyle seslenir: “Ey Ademoğlu! Eğer namazdan ne nasipler edindiğini ve kiminle münacaatta bulunduğunu bilecek olursan asla yorulmaz ve yüz çevirmezdin.”[278]

10583. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaz halinde olduğun müddetçe muktedir olan bir sultanın kapısını dövmüş olursun. Herkim bir padişahın evinin kapısını çok çalarsa sonunda o kapı yüzüne açılır.”[279]

10584. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan namaza durunca Allah’ın rahmetinin onu çepeçevre sardığını gören İblis kıskançlık içinde ona bakar.”[280]

10585. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan namazda olduğu zaman, bedeni, elbisesi ve etrafında olan her şey tesbih eder.”[281]

2276. Bölüm

Namazın Şartları

10586. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazın dört bin kapısı (hükmü ve meselesi) vardır.”[282]

10587. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazın dört bin sınırı (ve şartı) vardır.”[283]

10588. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazın, senin riayet etmediğin dört bin haddi ve şartı vardır.”[284]

10589. İmam Sadık (a.s), Hammad b. İsa’ya şöyle buyurmuştur: “Ey Hammad! Güzel namaz kılabiliyor musun?. . . o halde kalk ve namaz kıl.” (Hammad şöyle diyor: ) “İmam’ın karşısında kıbleye durdum, namaza başladım, rüku ve secdesini yerine getirdim.” İmam şöyle buyurdu: “Ey Hammad! Güzel namaz kılmıyorsun. İnsanın altmış, yetmiş yıl ömür sürdüğü halde kamil şartlarıyla bir namaz kılmaması ne de çirkindir.”[285]

2277. Bölüm

Namazın Adabı

10590. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ümmetimden iki kişi namaza durur. Her ikisinin de rüku ve secdesi aynıdır. Ama namazları yerden göğe birbirinden farklıdır.”[286]

10591. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaza kalktığın zaman şöyle de: “Allah’ım! Ben Muhammed’i (s.a.a) hacetime vasıta kıldım. Onunla sana yöneldim. O halde onun hürmetine beni dünya ve ahirette kendi nezdinde değerli kıl ve beni dergahına yakınlaşmış kimselerden kıl. Onun yüzü suyu hürmetine namazımı kabul buyur ve onun hürmetine günahımı bağışla. Onun yüzü suyu hürmetime duama icabet et ki sen bağışlayıcı ve merhamet edicisin.”[287]

Ben şöyle diyorum: “Namazın zahiri ve batını bir çok adapları vardır ki namazın tamam oluşunda ve kemalinde etkisi vardır. Biz burada onlardan en önemlilerini zikredeceğiz.

2278. Bölüm

Namazda Huşu

Kur’an:

“Müminler saadete ermişlerdir. Onlar namazlarında huşu içindedirler.” [288]

10592. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Kumeyl! Namaz kılman, oruç tutman ve sadaka vermen önemli değildir. Önemli olan namazın temiz kalple Allah nezdinde beğenilmiş bir amel olarak ve gerçek huşu içinde kılınmasıdır.”[289]

10593. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz kılmaya başlayınca huşu içinde ol ve kalbinle namaza teveccüh et. Zira Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Onlar namazlarında huşu içindedirler”[290]

10594. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Huşu namazın süsüdür.”[291]

10595. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazda huşu içinde olmayan kimsenin namazı namaz değildir.”[292]

bak. el-Bid’e, 331. Bölüm; 140. Konu, el-Huşu’

2279. Bölüm

Huşunun Anlamı

10596. Resulullah (s.a.a), kendisine, “Huşu nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Namazda huşu içinde olmak kulun tüm kalbiyle rabbine yönelmesidir.”[293]

10597. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Onlar namazlarında huşu içindedirler” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Huşu namazda gözleri aşağı indirmektir.”[294]

Ben şöyle diyorum: “Tebersi (r. a) Allah-u Teala’nın, “Onlar namazlarında huşlu içindedirler”[295] ayeti hakkında şöyle demiştir: “Yani onlar namazda, huzu, tevazu ve alçak gönüllülük içindedirler. Gözlerini secde ettikleri yerden kaldırmazlar, sağa sola bakmazlar. Rivayet edildiği üzere Allah Resulü (s.a.a) namazda sakalıyla oynayan birini gördü ve şöyle buyurdu: “Bu adamın kalbi huşu içinde olsaydı, şüphesiz endamı ve organları da huşu içinde olurdu.” Bu hadisin de gösterdiği gibi hem kalp huşu içinde olmalı ve hem de organlar. Kalbin huşu içinde olması namaz kılan kimsenin tüm fikrini ve zihnini namaza yöneltmesi, kalbini namaz dışında her şeyden uzak kılmasıdır. Öyle ki namazda ibadet ve mabud dışında hiçbir şey olmamalıdır. Bedenin huşu içinde olması ise gözünü aşağı indirmesi, namaza teveccüh etmesi, o tarafa bu tarafa bakmaktan boş şeylerle (sakal ve benzeri şeyleriyle) oynamaktan sakınmasıdır.” Hakeza şöyle demişlerdir: “Huşu Kur’an-ı Kerim’de yer aldığı üzere gözün huşu içinde oluşudur. Nitekim, “Gözleri huşu içindedir”[296] ayetinde de bu yer almıştır ve kalp huşusu ki, aziz ve celil olan Allah’ın, “Acaba müminlerin kalplerini Allah’ın zikriyle huşu içinde kılmasının vakti gelmemiş midir?”[297] ayetinde de bu yer almıştır. Sesin huşu içinde olmasıdır ki, “Sesler rahman olan Allah için huşu içindedir.” Dolayısıyla “fısıltı dışında bir şey duyulmaz” ayetinde de yer almaktadır. Nitekim namazda huşu bu her üç anlamı da ifade etmektedir.”

2280. Bölüm

Peygamber’in (s.a.a) Namazda Huşu İçinde Oluşu

10598. Cafer b. Ali Kumi şöyle diyor: “Peygamber (s.a.a) namaza durduğunda Allah-u Teala’nın korkusundan yüzünün rengi soluyordu.”[298]

10599. Ayşe şöyle diyor: “Resulullah (s.a.a) bizimle sohbet ediyor ve biz de onunla konuşuyorduk. Ama namaz vakti gelince adeta bizi tanımıyordu ve biz de onu tanıyamıyorduk.”[299]

10600. Cafer b. Ali Kummi şöyle diyor: “Allah Resulü (s.a.a) namaza durunca bir kenara atılmış elbise halini alıyordu.”[300]

2281. Bölüm

İmam Ali’nin (a.s) Namazda Huşu İçinde Oluşu

10601. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali namaza kalkınca şöyle buyuruyordu: “Yüzümü gökleri ve yeri yaratana yönelttim” ve rengi değişiyordu. Öyle ki bu yüzünde açıkça görülüyordu.”[301]

10602. Tefsiri Kuşeyri’de şöyle yer almıştır: “Ali’nin namaz vakti olunca rengi değişiyor ve kendi kendine titriyordu. Kendisine, “Size ne oldu?” diye arzedilince şöyle buyuruyordu: “Allah-u Teala’nın, göklere, yere ve dağlara sunduğu, ama onların kabul etmediği, sadece insanların üstlendiği emanetin vakti geldi. Ben bu zaafım ve güçsüzlüğümle bu emaneti güzel bir şekilde üstlenip üstlenemeyeceğimi bilemiyorum.”[302]

10603. Müminlerin Emiri Ali (a.s) abdest almaya başlayınca Allah korkusundan yüzünün rengi soluyordu.”[303]

10604. Nakledildiği üzere İmam Ali (a.s) namaza durunca sağlam bir bina veya dik bir sütun gibi yerinden kıpırdamıyordu. Bazen rüku veya secde halinde (hiçbir hareket etmediği için sırtına bir kuş konuyordu. Ali b. Ebi Talib ve Ali b. Hüseyin’den (a.s) başka hiç kimse Allah Resulü’nün (s.a.a) namazını taklit edemiyordu (aynı şekilde kılamıyordu.)”[304]

2282. Bölüm

Resulullah’ın (s.a.a) Kızı Fatıma’nın Huşusu

10605. Fatıma (s.a) Allah korkusundan namazda nefes nefese kalıyordu.”[305]

10606. Resulullah (s.a.a) Ehl-i Beyti’ne yapılacak zulmü beyan ederken şöyle buyurmuştur: “Kızım Fatıma alemlerdeki ilkinden sonuna kadar olan bütün kadınların efendisidir… Mihrabında azameti yüce Rabbinin karşısında durunca nuru, gökteki melekler için yıldızların nurunun yeryüzü ehli için parladığı gibi parlar ve aziz ve celil olan Allah meleklerine şöyle buyurur: “Ey Meleklerim! Kulum Fatıma’ya bakınız. Kullarımın efendisi karşımda durmuş tüm bedeni benim korkumdan titriyor. O kalbiyle bana ibadete yönelmiştir. Sizleri şahit tutuyorum ki ben de onun Şiilerini ateşten güvende kıldım.”[306]

2283. Bölüm

İmam Hasan’ın (a.s) Huşusu

10607. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hasan bin Ali (s. a) namaza durunca aziz ve celil olan Allah karşısında tüm bedeni titriyordu. Cennet ve cehennemden bahsedilince yılan sokmuş gibi ıstırap içinde kıvranıyordu.” [307]

10608. İmam Hasan (a.s) namazını bitirince rengi soluyordu, kendisine bunun nedeni sorulunca şöyle buyuruyordu: “Arşın sahibinin huzuruna çıkmak isteyen kimsenin rengi değişmelidir.”[308]

10609. İmam Hasan (a.s) abdest allınca rengi değişiyor ve bedeni titremeye başlıyordu. Bunun nedenini sorduklarında şöyle buyuruyordu: “Arşın sahibinin karşısında yer alan kimsenin rengi solmalı ve bedeni titremelidir.”[309]

2284. Bölüm

İmam Seccad’ın (a.s) Huşusu

10610. İbn-i Tavus şöyle diyor “İmam Seccad (a.s) namaz için abdest almaya başlayınca yüzünün rengi soluyor ve bütün vücudunu korku kaplıyordu.”[310]

10611. İmam Seccad (a.s) namaz için abdest alıp namaz kılmaya başlayınca yüzü sararıyor ve yününün rengi soluyordu. Kendisine bir defa bunun nedeni sorulunca şöyle buyurmuştur: “Ben büyük bir padişahın karşısında durmak istiyorum.”[311]

10612. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali b. Hüsyin (a.s) namaza durunca rengi soluyor ve secdeye gidince terleyinceye kadar başını secdeden kaldırmıyordu.”[312]

10613. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz vakti olunca Ali b. Hüseyin’in (a.s) tüyleri diken diken oluyor, rengi soluyor, kurumuş hurma ağacının dalları gibi titriyordu.”[313]

10614. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İmam Seccad (a.s) namaza durunca, rüzgar esintisinin hareket ettirdiği şey dışında hiçbir şeyi hareket etmeyen ağaç gövdesi gibi duruyordu.”[314]

10615. Kitab’ul Envar’da şöyle yer almıştır: “İmam Seccad (a.s) namaza başlayınca küçük oğlu Muhammed (a.s) Medine’deki evinde bulunan derin kuyunun kenarına gitti ve kuyuya düştü. Annesi onun kuyuya düştüğünü anladı ve feryat etti. Kuyuya doğru koştu, kuyunun kenarında dövündü ve yardım isteyerek şöyle dedi: “Ey İbn-i Resulillah! Oğlun Muhammed boğuldu.” Kuyunun dibindeki çocuğunun sesini, feryadını ve tahammülsüzlüğünü duyduğu halde namazdan el çekmedi. İmam’ın eşi iş uzayınca çocuğundan duyduğu rahatsızlık yüzünden şöyle dedi: “Ey Allah Resulü’nün hanedanı! Ne kadar da katı kalplisiniz?” İmam (a.s) namazına devam etti, kamil bir şekilde tümüyle kıldıktan sonra eşine doğru gitti, kuyunun kenarına oturdu. Kuyunun dibine –uzun bir ip dışında ulaşmak mümkün olmadığı halde- elini uzattı, Muhammed’i ellerinin üzerinde dışarı çıkardı. Muhammed tatlı dillilik yapıyor ve gülüyordu. Ne elbisesi ve ne de bedeninin bir yeri ıslanmıştı.” İmam (a.s) daha sonra eşine şöyle buyurdu: “Al, Allah’a yakini gevşek olan kadın!” İmam’ın eşi çocuğunun salim olduğunu görünce güldü ve İmam Seccad’ın kendisine “Ey Allah’a yakini gevşek kadın” sözünden dolayı ağladı. İmam bunun üzerine şöyle buyurdu: “Bugün senin için bir kınanma yoktur. Güçlü bir padişahın huzurunda durunca ondan yüz çevirecek olursam o da benden yüz çevirir. Ondan başka merhamet eden kimse var mıdır?”[315]

2285. Bölüm

İmam Bakır ve İmam Sadık’ın (a.s) Huşuları

10616. Cabir Cu’fi şöyle diyor: “Bir gün Ebu Cafer (a.s) namaza durdu ve o anda üzerine bir şey düştü ama İmam o şeyi başında uzaklaştırmadı ve sonunda oğlu Cafer (İmam Sadık) onu başından aldı. Bu İmam’ın Allah’ı ululamasından ve namaza teveccühünden kaynaklanıyordu ve bu Allah’ın şu sözüydü: “İhlas ve doğruluk içinde dine yönel.”[316]

10617. Rivayet edildiği üzere Efendimiz Cafer bin Muhammed (a.s) namazda Kur’an okuyunca kendinden geçti. Kendine gelince, “Ne oldu da bu hale düştün?” diye soruduklarında İmam (a.s) mealen şöyle buyurdu: “Kur’an ayetlerini sürekli tekrar ediyordum ki adeta onu nazil buyuranın dilinden işitir bir hale geldim.”[317]

10618. Ebu Eyyub şöyle diyor: “İmam Bakır ve İmam Sadık (a.s) namaza durunca yüzlerinin rengi değişiyor bazen kızarıyor ve bazen de sararıyordu. Adeta gördükleri biriyle münacaatta bulunur gibiydiler.”[318]

2286. Bölüm

Huşuya Engel Olan Şeyler

10619. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan namazda sakalıyla veya kendisini namazdan gafil kılan şeylerle oynamaktan sakınmalıdır.”[319]

10620. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan namazda huşu içinde olmalıdır. Aziz ve celil olan Allah karşısına kalbi huşu içinde olan kimsenin organları da huşu içinde olur ve böylece hiçbir şeyle oynamaz.”[320]

10621. Resulullah (s.a.a) namazda sakalıyla oynayan kimse hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Eğer kalbi huşu içinde olsaydı bedeni de huşu içinde olurdu.”[321]

2287. Bölüm

Namazın Kabul Edilme Şartları

10622. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer keman ipi olacak kadar namaz kılsanız ve keman gibi olacak kadar oruçta tutsanız günahlardan sakınma ile olmadıkça Allah onu sizden kabul etmez. ”[322]

10623. Allah Davud’a (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Namaz kılan kimsenin yaptığı ve içinde korku ve haşyetten ağladığı nice uzun rekatlar benim gözümde çekirdeğin kabuğu kadar bile değer taşımamaktadır. Zira kulun kalbine baktım ve gördüm ki namazı bittiğinde eğer karşısında bir kadın zahir olur ve kendisini ona takdim ederse kabul eder (zina eder), eğer bir mümin onunla muamelede bulunursa ona hıyanet eder.”[323]

10624. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah bana şöyle vahyetmiştir: Ey elçilerimin kardeşi! Ey uyaranların kardeşi! İnsanları uyar ki kullarımın biri hakkında boyunlarında bir hak bulundukça evlerimden hiç birine girmesinler. Zira huzurumda namaza durdukları müddetçe onlara lanet ederim.”[324]

10625. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hangi şeyle (elbiseyle) namaz kıldığına bak; eğer onu doğru ve helal yoldan elde etmediysen namazın makbul değildir.”[325]

10626. İmam Seccad (a.s) namazı makbul kılan şeyin ne olduğu sorulunca şöyle buyurmuştur: “Velayetimiz ve düşmanlarımızdan beraatta bulunmak.”[326]

10627. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teeala şöyle buyurmuştur: “Ben, azametim karşısında tevazu içinde olan, benim için nefsini şehvetlerden alıkoyan, gününü benim zikrimle geçiren, yaratıklarıma karşı büyüklenmeyen, açı doyuran, çıplağı giydiren, musibet gören kimseye merhamet eden ve garibi barındıran kimsenin namazını kabul ederim. Böyle bir kimse parlayan bir güneş gibidir. Karanlıkta onun için bir nur ve bilgisizlikte ise bir bilgi karar kılarım.”[327]

bak. el-Amel (1), 2946. Bölüm

2288. Bölüm

Namazın Kabul Olmasının Engelleri

a) Anne Babaya Eziyet

10628. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim anne babasına, kendisine zulüm etmiş olsa bile düşmanca bakacak olursa Allah namazını kabul etmez.”[328]

b)Gıybet Etmek

10629. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim Müslüman bir erkek ve kadının gıybetini ederse gıybeti edilen şahıs onu bağışlamadıkça Allah kırk gün ve gece ne onun namazını kabul eder ve ne de orucunu.”[329]

c)Namazı Hafife Almak ve Özen Göstermemek

10630. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki bazen insan elli yıl ömür yaşar hatta Allah bir tek namazını dahi kabul etmez. Bundan daha ağır ne olabilir! Allah’a yemin olsun ki sizler komşularınızdan ve dostlarınızdan öyle kimseler tanıyorsunuz ki eğer sizden biri için namaz kılacak olursa onu kabul etmezsiniz. Çünkü onu hafife almıştır. Aziz ve celil olan Allah ise iyiden başkasını kabul etmez. O halde hafife alınan bir şeyi nasıl kabul edebilir?”[330]

Vesail’uş Şia, 3/15; 6. Bölüm

d) Şarap İçmek

10631. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Şarap içen kimsenin kırk sabah, namazı hesaba alınmaz.”[331]

10632. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sarhoş edici şey kullanan kimsenin tövbe etmedikçe kırk gün boyunca namazı kabul olmaz.”[332]

10633. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şarap içen ve bu sebeple sarhoş olan kimsenin kırk gün namazı kabul olmaz. Eğer bu müddet zarfında namazı terkederse namazı terkettiği için de azabı ikiye katlanır.”[333]

2289. Bölüm

Namazı Kabul Olmayan Kimse

10634. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sekiz kişinin namazı kabul edilmez: Efendisine dönmedikçe kaçan kölenin, kocası kendisinden razı olmadıkça (cinsel konuda) itaat etmeyen kadının, zekat vermeyen kimsenin, abdest almayan kimsenin, başörtüsüz namaz kılan buluğa ermiş kızın. Kendisinden razı olunmadıkça kendileriyle namaz kılan bir topluluğun imamının, sarhoş kimsenin, küçük ve büyük abdestini zorla tutan kimsenin (sıkıştığı halde namaz kılan kimsenin.)”[334]

bak. 2295. Bölüm; el-Amel (1), 2947. Bölüm

2290. Bölüm

Namazın Kabul Edilişinde Kalb Huzurunun Rolü

10635. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kalbi bedeniyle hazır olmayan kulun namazını Allah kabul etmez.”[335]

10636. İmam Seccad (a.s), namaz kılarken abası omuzlarından düştü ama onu düzeltmedi. Bunun nedenini soran birine şöyle buyurdu: “Eyvahlar olsun sana! Kimin huzurunda olduğumu bilmiyor musun? Kulun namazından teveccühle kıldığı miktarı kabul edilir.”[336]

10637. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden hiç biriniz bitkinlik ve uyuklar bir halde namaza durmasın ve kendisini de düşünmesin. Zira aziz ve celil olan Allah’ın huzurundadır. Kulun namazdan sadece kalbi teveccüh ile kıldığı miktarı nasibidir.”[337]

10638. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim namaz kılar, namazına bakar, kendi kendine konuşmaz, hata ve gaflet etmezse kul namazına baktığı müddetçe Allah da ona bakar. Bazen namazın yarısı veya üçte biri veya dörtte biri veya beşte biri Allah’ın dergahına yükselir. Müstahap olan namazlar (nafileler) farz namazlardan kabul edilmeyen miktarını tamamlasın ve telafi etsin diye emredilmiştir.”[338]

10639. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bazen kul namaz kılar ama namazının altıda biri veya onda biri de kendisi için yazılmaz. Bunun sadece namazından, marifet ve teveccühle kıldığı miktarı hesaba katılır.”[339]

bak. Vesail’uş Şia, 3/20, 8. Bölüm

2291. Bölüm

Allah’ın Kendisine Teveccüh Edene Teveccüh Etmesi

10640. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaza durunca kalbinle Allah’a yönel ki o da sana yönelsin.”[340]

10641. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizden mümin birinin farz namaza durunca kalbiyle Allah’a teveccüh etmesini ve kalbini dünya işlerinden biriyle meşgul etmemesini severim. Zira mümin namazda kalbiyle Allah’a teveccüh edince Allah da ona teveccüh eder, aziz ve celil olan Allah onu sevdikten sonra, müminlerin kalplerinin muhabbetini de ona yöneltir.”[341]

10642. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul namaza durunca aziz ve celil olan Allah ona teveccüh eder ve sürekli ona yönelir ve üç defa oraya buraya bakmadıkça sürekli ona dikkat eder. Kul üç defa herhangi bir yere bakınca Allah ondan yüz çevirir.”[342]

10643. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul namaz için Tekbiret’ul İhram getirince Allah ona teveccüh eder ve Kur’an’dan ağzından çıkan her şeyi tutsun diye bir melek tayin eder. Kul yüz çevirince Allah da ondan yüz çevirir ve onu o meleğe havale eder.”[343]

bak. Vesail’uş Şia, 3/51, 17. Bölüm

2292. Bölüm

Namazda Tedebbür Etmenin Fazileti

10644. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ey Ebazer! Tefekkür ve tedebbürle birlikte olan iki rekat normal namaz, gece sabaha kadar gafil kalple kılınan namazdan daha iyidir.”[344]

10645. Masum (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tefekkür ve tedebbürle kılınan iki rekat namaz, gece sabaha kadar gafil kalple kılınan namazdan daha iyidir.”[345]

10646. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hafif ama tefekkürle olan iki rekat namaz, sabaha kadar namaz kılmaktan daha iyidir.”[346]

bak. 424. Konu, el-Fikr

2293. Bölüm

Dünyadan Kopmuş Bir Kalple Namaz Kılan Kimsenin Sevabı

10647. İbn-i Abbas şöyle diyor: “Allah Resulü!ne (s.a.a) iki büyük dişi deve hediye edildi. Peygamber onlardan birini dünyevi işler hususunda hiçbir düşünce ve endişe içinde olmaksızın iki rekat namaz kılan kimseye vereceğini buyurdu. Ali’den (a.s) başka hiç kimse onu kabul etmedi. Resulullah (s.a.a) her iki deveyi ona verdi.”[347]

10648. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Herkim iki rekat namaz kılar ve o iki rekatta dünya işlerinden hiçbir şey düşünmezse Allah günahlarını bağışlar.”[348]

10649. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim iki rekat namaz kılar ve onda ne dediğini bilirse namazı bittiğinde kendisiyle Allah arasında hiçbir günah kalmaz.”[349]

10650. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Tembellikten uzak durun. Zira rabbiniz merhametlidir. Az bir şeyi de taktir eder. Şüphesiz insan Allah için iki rekat namaz kılar ve Allah da o iki rekat vesilesiyle onu cennete götürür.”[350]

10651. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah herkimin bir namazını kabul ederse ona azap etmez ve herkimden bir hayırlı iş kabul ederse ona azap etmez.”[351]

2294. Bölüm

Vedalaşır Gibi Namaz Kılmaya Emir

10652. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Adeta ömrünün son namazını kılıyormuşsun gibi namaz kıl. Zira böyle bir namaz Allah’a yakınlaşma ve ulaşma sebebidir.”[352]

10653. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Farz bir namaz kıldığında vaktinde ve onunla vedalaşan, ona geri dönmemekten korkan kimse gibi namaz kıl ve gözlerini secde yerine dik. Eğer sağında veya solunda birinin olduğunu bilirsen güzel namaz kılarsın. Bil ki sen, seni gören ve senin görmediğin bir kimsenin (Allah’ın) karşısındasın.”[353]

2295. Bölüm

Namazı Yüzüne Vurulan

10654. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bazı namazların yarısı, üçte biri, dörtte biri, beşte biri ila onda biri kabul edilir. Bazı namazlar eski elbise gibi büzüştürülür ve sahibinin yüzüne atılır. Namazından sadece kalbinle teveccüh ettiğin bölümü nasibindir.”[354]

10655. İmam Bakır (a.s) veya İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazından sadece kalbi teveccüh ile iç içe olan bölümü nasibindir. O halde birisi namazının tümünde gaflet ederse veya eda etmekten gaflete düşerse (vaktinde kılmazsa) o namazı büzüştürülür ve sahibinin yüzüne atılır.”[355]

10656. Allah Davud’a (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Bazen kul namaz kılar, ben onu yüzüne vururum ve sesinin bana ulaşmasına engel olurum. Ey Davud! Onun kim olduğunu biliyor musun? O fısk (günahkar) gözle müminlerin namusuna bakan kimsedir. O kendi kendisine, gücü olduğu taktirde zulümle herkesin boynunu vuracağını” söyleyen kimsedir.”[356]

10657. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaz dört pay üzere bina edilmiştir: Ondan bir pay kamil abdest almaktır, bir pay rüku, bir pay secde ve bir pay da huşudur. . . Herkim namazın bu dört payını kamil kılmazsa namaz karanlıklar içinde yukarı yükselir, göklerin kapısı yüzüne kapanır ve (namaz kendisine) şöyle der: “Beni zayi ettin, Allah da seni zayi etsin.” Böylece namaz, kılan kimsenin yüzüne savrulur.”[357]

10658. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz kılan kimseye, başkasıyla işi olmayan bir melek tayin edilir. Dolayısıyla kul namazını bitirince de o melek namazı alır ve yukarı çıkarır. Eğer kabul edilen namazlardansa kabul edilir. Eğer kabul edilecek namazlardan değilse o meleğe şöyle denir: “Onu kuluma geri çevir.” Böylece melek o namazı aşağı indirir ve sahibinin yüzüne vurur ve şöyle der: “Of olsun sana! Senin işlerin sürekli benim zahmete ve sıkıntıya düşmeme sebep olur.”[358]

2296. Bölüm

Namazı Olmayan Kimse

10659. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zekat vermeyen kimsenin namazı yoktur.”[359]

Bak. Ez-Zekat, 1576. Bölüm

10660. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazın rüku ve secdesini kamil bir şekilde yerine getirmeyen kimsenin namazı yoktur.”[360]

10661. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hakın, hakıb ve hazık kimsenin namazı yoktur. Hakın, idrarı (küçük abdesti) gelen kimsedir. Hakıb dışkısı (büyük abdesti) gelen kimsedir ve hazık ise ayağı (ayakkabıdan dolayı) sıkışan kimsedir. ”[361]

10662. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazda kasten sağında ve solunda kimin olduğunu bilen kimsenin namazı yoktur.”[362]

2297. Bölüm

Mümin Olmadığı Halde Namaz Kılan Kimse

10663. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanlara öyle bir zaman gelir ki camilere toplanır, namaz kılarlar ama onlar arasında hiçbir mümin bulunmaz.”[363]

10664. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Müezzin ezan söyler ve bir topluluk namaz kılar. Ama hiçbirisi mümin değildir.”[364]

10665. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nice ibadet eden kimsenin dini yoktur.”[365]

bak. el-İman, 263. Bölüm

2298. Bölüm

Namazın Tevili

10666. İmam Ali (a.s), namaz kılan birine şöyle buyurmuştur: “Ey adam! Namazın tevilini biliyor musun?” O, “Efendim! Namazın ibadet dışında bir tevili var mıdır?” diye sorunca İmam şöyle buyurdu: “Muhammed’i Peygamber olarak gönderene andolsun ki evet vardır... Tekbiret’ul İhram’a kadar ilk tekbirinin anlamı şudur ki “Allah-u Ekber” deyince kalbinden ve ruhundan Allah’ın kıyam veya kuud (kalkmak veya oturmak) ile vasıflandırılmaktan daha büyük olduğunu geçirmendir. İkinci tekbirde kalbinden Allah’ın hareket veya sükun (hareketsiz) olarak nitelendirilmekten daha büyük olduğunu geçirmendir. Üçüncü tekbirde ise O’nu cisim ile nitelendirilmekten, bir şeye benzemekten ve bir şeyle mukayese edilmekten daha büyük olduğunu bilmendir. Dördüncü tekbirde O’nu herhangi bir şeye maruz kalmaktan ve hastalıkların kendisini incitmesinden daha büyük bilmendir. Beşinci tekbirde ise O’nun herhangi bir cevher veya araz (söz veya ilinek) ile nitelendirilmekten, herhangi bir şeye hulul etmesinden veya hiçbir şeyin kendisine hulul etmesinden daha yüce olduğunu bilmendir. Altıncı tekbirde ise O’nda, zeval, bir yerden bir yere nakil ve hadis (sonradan oluşmuş) varlıklarda var olan değişikliklerin caiz olmadığını kalbinden geçirmendir. Yedinci tekbirde ise beş duyu için mahalli olmasından daha yüce bilmendir. Rükuda boynunu uzatmanın tevili ise kendi kendine şöyle demendir: “Eğer boynumu vurursan yine sana iman ederim.” Rükudan başını kaldırmanın ve “semiallahu. . .” (Allah duyar) cümlesinin tevili ise şudur: “Beni yokluk sahnesinden varlık sahnesine çıkarandır. İlk secdenin tevili ise secde halinde ve kalbinden “beni topraktan yarattın” gerçeğini geçirmendir. İlk secdeden başını kaldırmanın tevili ise şudur: “Beni topraktan yarattın.” İkinci secdenin anlamı ise şudur: “Beni toprağa geri çevireceksin.” İkinci secdeden başını kaldırmakta ise kalbinden, “yeniden beni topraktan çıkarırsın” diye geçirmendir.” Sol tarafa oturmanın, sağ ayağı sol ayağın üzerine koymanın tevili ise kalbinden, “Allah’ım! Ben hakkı ayakta tuttum ve batılı öldürdüm” diye geçirmendir. Teşehhüd’ün tevili ise şundan ibarettir: İmanını yenilemek, İslam'ını tekrarlamak ve ölümden sonra yaratılışı ikrar etmek. Selam vermenin tevili ise münezzeh olan rabbi yüceltmek, onu zalimlerin kendi hakkında söylediklerinden, ilhada saplananların nitelendirmesinden daha üstün bilmektir. Es-Selamu aleykum ve rahmetullahi ve berekatuh cümlesinin tevili ise rahmet ve münezzeh olan Allah’ın sevgisini taleb etmektir. Bu ise sizin kıyamet günü azaptan emanda oluşunuz anlamındadır.”[366]

Müminlerin Emiri (a.s) daha sonra şöyle buyurmuştur: “Herkim namazın tevilini bu şekilde bilmezse namazı nakıstır.”

10667. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bu yedi tekbirden ilk tekbirin tevili ise şudur ki Allah beş parmakla (dokunma duyusu) ile hissedilmesidir.”[367]

10668. İmam Ali (a.s), kamet getirirken söylenen “Kad kamet’is-Salat” cümlesinin anlamı hususunda şöyle buyurmuştur: “Yani görüşme, münacaat, hacetlerin kabul edilişi, hacetlere ulaşma, aziz ve celil olan Allah’a bağlanma, keramet, bağış, hoşnutluk ve mağfiret vakti ulaştı.”[368]

2299. Bölüm

Kapsamlı Namaz Adabı

10669. İmam Zeyn’ul Abidin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazın hakkı şudur ki onun aziz ve celil olan Allah’ın huzuruna giriş olduğunu, namazda aziz ve celil olan Allah’ın huzurunda durduğunu bilmendir. O halde bunu bildikten sonra zelil ve hakir bir kul gibi rağbetli, çekinen, ümitli, korkulu, sefil ve yakarış ehli olmalı ve karşısında durduğun kimseye (Allah’a) saygı olarak huzur ve vakarla durmalı, kalbinle namaza yönelmeli, namazı şartlarına ve haklarına riayet ederek eda etmelisin.”[369]

10670. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kıbleye doğru durduğunda dünya ve içindeki olan her şeyi, insanları ve hallerini tümüyle unutmalı, kalbini seni Allah’tan alıkoyan her şeyden uzak tutmalı, kalp gözüyle Allah’ın azametini görmeli, herkesin yaptıklarının karşılığını gördüğü, herkesin gerçek mevlası olan Allah’a döndürüldüğü ve senin korku ve ümit ayağı ile huzurunda durduğun günü hatırlamalısın. Tekbir söyleyince en üst gökler ve yeryüzü arasında olan her şeyi O'nun kibriyası karşısında değersiz gör. Zira kul tekbir getirdiğinde Allah-u Teala kalbine bakar da tekbirin hakikatini görmezse şöyle der: “Yalancı, beni mi kandırıyorsun? İzzet ve celalime andolsun ki seni zikrimin tatlılığından mahrum kılarım, bana yaklaşmana ve benimle münacaatta bulunmana engel olurum.” Bil ki Allah senin hizmetine muhtaç değildir. İbadet ve duandan müstağnidir. Seni ihsan ve rahmetinden dolayı davet etmiştir ki sana rahmet etsin ve cezasından uzaklaştırsın.”[370]

10671. Masum (a.s) şöyle buyurmuştur: “Al-i Muhammed’in (s.a.a) alimlerinden birine şöyle arzedildi: “Fedan olayım! Namazın gerçek manası nedir?” O şöyle buyurdu: “Niyetle namaza girince, ululayarak ve yücelterek tekbir getirince, tane tane kıraat edince, huşu içinde rüku edince, tevazu içinde başını rükudan kaldırınca, horluk ve huzu içinde secdeye kapanınca, ihlas ve ümitle teşehhüt okuyunca, rağbet ve rahmetle selam verince, korku ve ümitle namazı tamamlayınca Allah’ın rahmetinin kula inmesi ve kulun Allah’a ulaşmayı taleb etmesidir. Böyle yaptığı taktirde namazının hakikatini yerine getirmiştir.” “Namazın adabı nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Kalp huzuru, (namazda her türlü hareketten) organlarını uzak tutmak, Allah Tebarek ve Teala karşısında horluk içinde durmak, cenneti sağa, cehennemi görmeyi sola, sıratı önüne ve Allah’ı ise karşıya koymaktır.”[371]

10672. İdris’in Suhuf’unda şöyle yer almıştır: “Namaza durunca zihin ve fikrinizi namaza yöneltin, Allah’ı temiz ve O’ndan başka her şeyden uzak bir kalple çağırın, huzu, huşu, itaat ve tevazuyla maslahat ve menfaatlerinizi O’ndan isteyin. Rüku ve secde edince dünyevi fikirleri, kötü ve uygunsuz hayalleri, kötü ve çirkin amelleri, hile ve düzen düşünceleri, haram yemeyi, saldırganlığı, düşmanlığı ve kinleri kendinizden uzaklaştırın. Bütün bunların hepsini kendi aranızdan uzağa atın.”[372]

10673. Allah Musa b. İmran’a şöyle vahyetmiştir: “Ey Musa! Tövbeni öne sal ve günahını ertele. Namaza durunca benim karşımda sakin ve yavaşça hareket et.”[373]

2300. Bölüm

Namazda Gevşek Davranmaktan Sakınmak

Kur’an:

“Ey iman edenler! Sarhoşken, ne dediğinizi bilene kadar namaza yaklaşmayın.”[374] Doğrusu münafıklar Allah'ı aldatmağa çalışırlar, oysa O, onlara aldatmanın ne olduğunu gösterecektir. Onlar namaza tembel tembel kalkarlar ve Allah'ı pek az anarlar.” [375]

10674. Halebi şöyle diyor: “İmam’a (a.s), “Ey iman edenler. . . yaklaşmayın” ayeti hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Buradaki sarhoşluktan maksat uykudur. Uyku sersemliği sizlerin rüku, secde ve tekbirlerinizde ne söylediğinizi bilmeye izin vermez. Halktan bir çoğunun düşündüğünün tam tersine ayetteki sarhoşluktan maksat, şarap sarhoşluğu değildir. Mümin şarap içmez ve sarhoş olmaz.”[376]

10675. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bitkin, ağır ve uyku halinde namaza durma. Zira bunlar nifakın hasletlerindendir ve Allah müminleri sarhoşluk halinde, yani uyku sarhoşluğunda namaza durmaktan nehyetmiştir.”[377]

10676. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz halinde uyku sana galebe çalınca namazı kes ve uyu. Zira böyle bir hal içinde kendine duamı yoksa bedduamı edeceğini bilemezsin.”[378]

10677. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmet! Üç kula şaşırırım: Namaza durduğu bir halde kime el uzattığını, kimin karşısında durduğunu bilen, ama uykusu gelen kula.”[379]

bak. 460. Konu, el-Kesl

2301. Bölüm

Namazın Vakitlerini Gözetmek

Kur’an:

“Vay o namaz kılanların haline ki onlar kıldıkları namazdan gafildirler.” [380]

“Namazlarına riayet ederler. İşte onlar, temelli kalacakları Firdevs cennetine varis olanlardır.” [381]

10678. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah nezdinde hiçbir şey namazdan daha sevimli değildir. O halde dünya işlerinden hiçbir şey sizi namaz vakitlerinden alıkoymasın. Zira aziz ve celil olan Allah bir grup insanı kınamış ve şöyle buyurmuştur: “Onlar namazlarından gafildirler.” Yani namaz vakitlerinden gafildirler ve ona önem vermezler. [382]

10679. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim şu iki haslete sahip olmazsa ondan uzak dur, uzak dur, uzak dur!” Kendisine, “O iki haslet nedir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Namaz vakitlerine özen göstermek, (mümin kardeşlere) mali yardımlarda bulunmak”[383]

10680. İmam Ali (a.s), Muhammed b. Ebi Bekr’e yazdığı mektubunda şöyle buyurmuştur: “Namaz vakitlerine dikkat et ve namazlarını vaktinde kıl. İşin yoktur diye onu vaktinden önce kılma ve fazla işin vardır diye onu vaktinden sonraya erteleme.”[384]

10681. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazları kılmada çok dikkatli davranmak kula dindarlık olarak yeter.”[385]

10682. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul, şüphesiz namazın vakitlerine ve güneşin durumlarına önem verecek olursa, ölüm anında huzur içinde olacağını, hüzün ve kederlerinin giderileceğini ve ateşten kurtuluşunu kendisi için garantilerim.”[386]

10683. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Beş vakit namazları vaktinde kılmaya dikkat edin. Zira bu namazların aziz ve celil olan Allah nezdinde (yüce bir) makamı vardır.”[387]

10684. Fazl b. Yesar İmam Bakır’a (a.s), “Namazlarına dikkat edenler” ayetini sorunca, İmam şöyle buyurdu: “Maksat farz namazlardır.” Kendisine şöyle arzettim: “Onlar namazlarında süreklidirler” ayetinin anlamı nedir?” İmam şöyle buyurdu: “Maksat nafile namazdır.”[388]

bak. eş-Şia, 2149. Bölüm, h. 9936

Ez-Zikr, 1337. Bölüm

Nur’us Sakaleyn, 5/416, 20, 22 Vesail’uş Şia, 3/18, 7. Bölüm

2302. Bölüm

Namazı İlk Vaktinde Kılmaya Teşvik

10685. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazı ilk vaktinde kılmanın son vaktinde kılmaktan üstünlüğü, ahiretin dünyaya üstünlüğü gibidir.”[389]

10686. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazı vaktinde kılmanın, sonunda kılmadan üstünlüğü mümin için mallarından ve çocuklarından daha hayırlıdır.”[390]

10687. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bil ki ilk vakit her zaman daha iyidir. O halde yapabildiğin kadar bu hayırlı işe koş. Aziz ve celil olan Allah nezdinde en sevimli iş az bile olsa kulun sürekli yaptığı iştir.”[391]

10688. Fezzaz şöyle diyor: “İmam Rıza (a.s) bazı Alevileri (seyyidleri) karşılamak için dışarı çıktı. Bu esnada namaz vakti geldi. İmam yolunu orada bulunan bir köşke doğru değiştirdi. Bir taşın altına gelerek şöyle buyurdu: “Ezan oku!” Ben, “Dostlarımızın da bize katılmasını bekleyelim” diye arzettim: “İmam şöyle buyurdu: “Allah seni bağışlasın! Namazı sebepsiz yere geriye erteleme. Her zaman namazı ilk vaktinde kılmaya çalış.” Böylece ben ezan okudum ve namaz kıldık.”[392]

10689. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “İlk vaktinde kılınan farz namazlar, şartlarıyla yerine getirilmişse, daha yeni ağaçtan ayrılan tap taze ve güzel kokan asmadan daha güzel kokuludur. O halde namazı ilk vaktinde kılmaya çalışın.”[393]

10690. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her namazın iki vakti vardır: İlk ve son. İlk vakit en iyi vakittir. Hiç kimse özrü olmaksızın namazını son vakte havale etmesin. Son vakit sadece hasta, sakat ve özrü olan kimseler için taktir edilmiştir. İlk vakit Allah’ın hoşnutluğuna sebep olur, son vakit ise Allah’ın bağışlamasına neden olur.”[394]

2303. Bölüm

Namazı Terkeden Kimse ve Küfür

Kur’an:

“Onlar cennettedirler. Suçlulara: “Sizi bu yakıcı ateşe sürükleyen nedir?” Diye sorarlar. Onlar derler ki: “Namaz kılanlardan değildik.”[395]

“O, peygamberi doğrulamamış, namaz kılmamış, ama yalanlayıp yüz çevirmiş, sonra da salına salına kendinden yana olanlara gitmişti. Sana yazıklar olsun, yazıklar! Daha ne olsun, sana yazıklar olsun, yazıklar!”[396]

10691. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaza riayet edin, onu gözetin, çok kılın ve onunla Allah’a yakınlaşmaya çalışın. Çünkü namaz “Müminler üzerinde vakitleri belirli bir farzdır.” Kendilerine “Sizi bu yakıcı ateşe sürükleyen nedir?” diye sorulduğunda Cehennem ehlinin “Biz namaz kılanlardan değildik” diye cevab verdiklerini işitmediniz mi?”[397]

10692. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Müslüman ve kafir arasında farz namazı kasten terketmesi veya hafife alarak kılmaması dışında bir mesafe yoktur.”[398]

10693. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim namazı terkederse İslam'dan bir nasibi yoktur.”[399]

10694. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İman ve küfür arasındaki sınır namazı terketmektir.”[400]

10695. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namaz dinin sütunudur. O halde her kim bilerek namazı terkederse dinini harap etmiştir. Her kim namazı vaktinde kılmazsa “Veyl’e girer. Veyl cehennemde bir vadinin adıdır. Nitekim Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Veyl olsun namaz kılanlara ki onlar namazlarından gafildirler.”[401]

10696. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir özrü olmaksızın namazını vakti geçinceye kadar kılmazsa ameli boşa çıkmıştır. Kul ve küfür arasındaki sınır namazı terketmektir.”[402]

10697. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim namazın sevabına itinasızlık ederek ve namazı terketmenin cezasından korkmayarak namazı terkederse ben de onun ya Yahudi ya Hıristiyan yada Mecusi olarak ölmesinden endişe etmem.”[403]

10698. İmam Sadık (a.s) kendisine, “Neden zina eden kimse değil de namazı terkeden kimse kafir olarak adlandırılmıştır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Zira zina ve benzeri iş yapanlar şehvetin galebe çalması sebebiyle bu işe başvururlar ama namazı terkeden kimse sadece onu hafife almak veya itinasızlık göstermek sebebiyle terketmektedir.”[404]

10699. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazı terkeden kimse Allah’tan kendisini dünyaya geri göndermesini ister. Nitekim Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Onlardan birine ölüm çatınca şöyle der: “Rabbim beni geri gönder...”[405]

bak. Vesail’uş Şia, 3/28, 11. bölüm

2304. Bölüm

Namazı Zayi Etmekten Sakındırmak

Kur’an:

“Onların ardından, namazı bırakan, şehvetlerine uyan bir nesil geldi. İşte bunlar azgınlıklarının karşılığını göreceklerdir.” [406]

10700. İmam Kazım (a.s) Allah-u Teala’nın, “Onlar namazlarından gafildirler” ayeti hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Maksat namazı zayi etmektir.”[407]

10701. İmam Ali (a.s) Muhammed Bin Ebi Bekr'e yazdığı mektubunda şöyle buyurmuştur: “Bil ki her şey senin namazına bağlıdır ve bil ki her kim namazı zayi ederse diğer işleri daha çok zayi eder.”[408]

10702. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Ademoğlu beş vakit namazlara özen gösterdikçe şeytan ondan dehşete kapılır ama onları zayi edince ona karşı küstahlaşır ve onu şiddetli belalara düşürür.”[409]

10703. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul namazını vaktinde kılar ve ona özen gösterirse o namaz bembeyaz ve tertemiz bir şekilde Allah’ın dergahına yükselir ve şöyle der: “Beni korudun Allah da seni korusun.” Ama eğer namazı vaktinde kılmaz ve onu korumazsa simsiyah ve karanlık olarak (kendisine) döner ve şöyle der: “Beni zayi ettin Allah da seni zayi etsin.”[410]

bak. Vesail’uş Şia, 3/18, 7. Bölüm

2305. Bölüm

Namazı Hafife Almayın

10704. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namazı hafife almayın zira Peygamber (s.a.a) vefat etmek üzereyken şöyle buyurmuştur: “Namazı hafife alan kimse benden değildir.”[411]

10705. İmam Sadık (a.s) Allah Resulü’nün (s.a.a) şöyle buyurduğunu rivayet etmiştir: “Namazı hafife alan kimse benden değildir. Allah’a yemin olsun ki (Kevser) havuzunun yanında yanıma gelemez.”[412]

10706. Ebu Basir şöyle diyor: “Ben İmam Sadık’ın vefatı sebebiyle başsağlığı dilemek için Hamide’nin huzuruna vardım Hamide ağladı ve şöyle dedi: “Ey Eba Muhammed! Keşke İmam vefat edince sen orada olsaydın. İmam gözlerinin birini yumduktan sonra bana şöyle dedi: “Akrabalarımı ve yakınlarımı yanıma çağır.” Hepsi İmamın etrafına toplanınca şöyle buyurdu: Namazı hafife alan kimseler şefaatimize nail olamazlar.”[413]

10707. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Namazını önemsemeyen kadın ve erkeği Allah on beş haslete müptela kılar.”[414]

bak. Vesail’uş Şia, 3/15, 6. Bölüm

2306. Bölüm

Namazda Sağa Sola Bakmaktan Sakındırmak

10708. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul (namazda) etrafına iltifat etmedikçe Allah ona teveccüh eder.”[415]

10709. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Namaz halinde kıbleden yüz çevirmek şeytanın bir müdahalesidir. O halde namaz halinde kıbleden yüz çevirmekten sakının. Zira kul namaza durunca Allah Tebarek ve Teala ona yönelir ve kul o tarafa bu tarafa teveccüh edince Allah Tebarek ve Teala ona şöyle buyurur: “Ey Ademoğlu! Kimden yüz çeviriyorsun? –Üç defa tekrarlar- kul dördüncü defa kıbleden yüz çevirince Allah da ondan yüz çevirir.”[416]

10710. İmam Sadık (a.s) Allah-u Teala’nın, “Yüzünü hanif olarak dine çevir” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Yani namaza dur ve yüzünü sağa sola çevirme.”[417]

10711. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul namaz ile meşgul olunca şeytan onun yanına gelir ve kendisine şöyle der: “Falan şeyi hatırla, falan şeyi an.” Sonunda insan kaç rekat kıldığını şaşırır.”[418]

10712. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Acaba namazda yüzünü çeviren kimse Allah’ın yüzünü eşek şekline dönüştürmesinden korkmaz mı? ”[419]

2307. Bölüm

Namaz Hırsızı

10713. Resulullah (s.a.a) ashabına şöyle buyurmuştur: “Sizlere insanların en hırsızını göstermeyeyim mi?” Ashab, “Göster ey Allah’ın Resulü! Deyince şöyle buyurdu: “İnsanların en hırsızı namazından çalan bir kimsedir. Böyle bir kimsenin namazı eski bir elbise gibi büzüştürülür ve yüzüne vurulur.”[420]

10714. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hırsız, insanlardan bir şey çalan kimse değildir. Aksine hırsız, namazından çalan kimsedir ”[421]

10715. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hırsızların en hırsızı namazından hırsızlık eden kimsedir. Yani farzlarını kamil bir şekilde eda etmeyen kimsedir. ”[422]

10716. İmam Ali (a.s) namazın secdelerini hızlı bir şekilde yerine getiren kimseye şöyle buyurmuştur: “Ne zamandan beri bu tür namaz kılıyorsun?” O şahıs şöyle arzetti: “Falan zamandan beri.” İmam şöyle buyurdu: “Senin gibi birisi Allah nezdinde yeri gagalayan karga gibidir. Eğer (bu şekilde) ölürsen Ebu Kasım Muhammed’in dininden başka bir din üzere ölürsün.” Sonra şöyle buyurdu: “İnsanların en hırsızı namazından çalan kimsedir.”[423]

bak. Ez-Zikr, 1337. Bölüm

2308. Bölüm

Namazı Kısa Tutmak

10717. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul namaza durup namazını hafife alarak kılarsa Allah Tebarek ve Teala meleklerine şöyle buyurur: “Bu kulumu görüyor musunuz? Adeta ihtiyaçlarının benden başkası tarafından karşılandığını zannediyor. Acaba o ihtiyaçlarının benim elimle karşılandığını bilmiyor mu?”[424]

10718. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Farz namazı kısa, nafile namazı ise uzun kılmak ibadettendir.”[425]

10719. “Allah Resulü’nün (s.a.a) namazı herkesten daha kamil ve kısaydı.”[426]

Bak Vesail’uş Şia, 3/24, 9. Bölüm

2445. Bölüm

Zulümden Sakınmak (1)

Kur’an:

“Allah zulüm eden kimseleri doğru yola eriştirmez.” [1155]

“Allah iman edip salih amel işleyenlerin ecirlerini ise eksiksiz verecektir. . Allah zalimleri sevmez.” [1156]

“Zalimler bunun için saadete ulaşamazlar.” [1157]

“İşte bu Allah'ın yaratışıdır. Ondan başkasının ne yarattığını Bana gösterin. Hayır; gösteremezler, zalimler apaçık sapıklık içindedir.” [1158]

“Allah şeytanın karıştırdığını, kalplerinde hastalık bulunan ve kalpleri kaskatı olan kimseleri sınamayı vesile kılar. Zalimler şüphesiz derin bir ayrılık içindedirler.” [1159]

“Yere, “Suyunu çek!”, Göğe, “Ey gök sen de tut!” Denildi. Su çekildi, iş de bitti; gemi Cudi'ye oturdu. “Haksızlık yapan Kavim Allah'ın rahmetinden uzak olsun” denildi.” [1160]

11373. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm rezaletlerin en aşağılığıdır.”[1161]

11374. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm dünyada yokoluş ve ahirette ise helak olma sebebidir.”[1162]

11375. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm ayağı kaydırır, nimeti elden alır ve ümmetleri helak eder.”[1163]

11376. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulmün helak edici sonuçları vardır.”[1164]

11377. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın huzuruna mazlum olarak varın; zalim olarak varmayın.”[1165]

11378. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’ın kullarına zulmederse Allah, kullarının yerine bizzat onun hasmı ve iddiacısı olur.”[1166]

11379. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kullara zulmetmek ahiret için ne de kötü bir azıktır.”[1167]

11380. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyada haksızlık etmekten, ahirette zulmün vehametinden ve kibrin kötü akibetinden Allah’a sığının, Allah’a sığının.”[1168]

11381. İmam Ali (a.s) zulümden usandığını beyan ettiği hutbesinde şöyle buyurmuştur: “Allah’a andolsun, deve dikenlerinin üzerinde gecelemem ve elim kolum bağlı olarak zincirlerle sürüklenmem; kıyamet günü kullarından bazılarına zulmetmiş ve dünya malından bir kırıntı bile olsa gasp etmiş olarak Allah’a ve Resulüne kavuşmamdan daha sevimlidir bana. Çabucak imtihan yerine dönecek ve uzun zaman toprak altında kalacak nefis için, bir kula nasıl zulmederim?!”[1169]

11382. İmam Ali (a.s) hakeza şöyle buyurmuştur: “Vallahi, karıncanın ağzındaki arpanın kabuğunu alarak Allah’a isyan etmem için bana yedi iklim ve göklerin altındakiler verilse gene de onu yapmam.”[1170]

11383. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Resulullah karıncanın ağzıyla ve ayağıyla taşıdığı bir şeyi yemekten sakındırmıştır.”[1171]

11384. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Cennet ile kul arasında yedi geçit vardır ki en kolayları ölümdür.” Enes şöyle diyor: “Ben şöyle arzettim: “Ey Allah’ın Resulü! O halde en zor olanı nedir?” Şöyle buyurdu: “Mazlumların zalimlerin yakasını tuttuğu an, aziz ve celil olan Allah’ın huzurunda durmaktır.”[1172]

11385. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm doğru yoldan sapmaktır.”[1173]

11386. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm mahvedicidir.”[1174]

11387. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizlerin en çok hüsranda olanınız en çok zulmedeninizdir.”[1175]

2446. Bölüm

Zulümden Sakınmak (2)

11388. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulümden kaçın. Her kim zulmederse günleri tatsız olur.”[1176]

11389. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulümden sakın. Zira zulüm kendisine zulmettiğin kimseden zail olur ama senin üzerinde vebali baki kalır.”[1177]

11390. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulümden sakın! Zira zülüm en büyük günahtır.”[1178]

11391. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulümden sakın. Zalim cennetin kokusunu koklayamaz.”[1179]

11392. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zulmetmekten sakının ki kalplerinizi viran eder.”[1180]

11393. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü kul iyiliklerine sevinerek mahşere gelir. Birisi gelir ve şöyle der: “Ey Rabbim! Bu adam bana zulmetmiştir.” Böylece onun iyiliklerinden alınır ve adalet isteyen kimsenin iyiliklerine katılır. Böylece haklarında zulmettiği kimseler gelirler ve sonunda o şahıs için hiçbir iyilik baki kalmaz. Ondan sonra birisi gelir ve hakkını isterse o şahsın (mazlumun) günahlarından alınır ve bunun (zalimin) günahlarına eklenir. Böylece insanların hakları ondan alınır ve sonunda ateşe girer.”[1181]

bak. Kenz’ul Ummal, 7642-7644

2447. Bölüm

Zulüm ve Helak

Kur’an:

“Andolsun ki, sizden önce nice nesilleri, peygamberleri onlara belgeler getirmişken, zulmederek inanmadıkları zaman yok etmiştik. İşte biz suçlu milleti böyle cezalandırırız.” [1182]

“İşte, zulümlerine karşılık çökmüş bulunan evleri! Bunda, bilen bir Kavim için şüphesiz, ders vardır.” [1183]

11394. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm iki helak oluştan biridir.”[1184]

11395. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın nimetlerini değiştirme ve gazabını hızlandırma hususunda hiçbir şey zulüm kadar etkili değildir. Zira Allah darda kalanın (mazlumun) duasını işitir. Sürekli zalimler için pusuda durur.”[1185]

11396. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim zulmederse ömrü parçalanır (azalır.)”[1186]

11397. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim haksızlık ederse ömrü parçalanır (azalır).”[1187]

11398. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm merkebine binen helak olur.”[1188]

11399. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm bineğine binen kimsenin merkebi onu yüzüstü yere serer.”[1189]

11400. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm sebebiyle nimetler ortadan kalkar.”[1190]

11401. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanoğlunun ölümüne bile uyur ama kendisine edilen zulme uyumaz.”[1191]

11402. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz zulüm ve yalancılık insanın din ve dünyasını helak eder, kusur ve eksiklikleri kusur arayanlar için aşikar kılar.”[1192]

11403. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim zulmederse zulmü kendisini helak eder.”[1193]

11404. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim zulmederse Allah onun helak oluşunu hızlandırır.”[1194]

11405. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zorbalık ve zulümden sakın. Zira zorbalık insanların göçüne sebep olur ve zulüm ise kılıçlara vardırır.”[1195]

bak. el-Fesad, 3201. Bölüm; ed-Devlet, 1282. Bölüm

2448. Bölüm

Zulüm ve Kıyamet Zulmetleri

11406. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zulmetmekten sakınınız ki zulüm kıyamet gününün zulmetleridir.”[1196]

11407. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zulümden sakının. Zira Allah nezdinde zulüm kıyamet günündeki zulmetledir.”[1197]

11408. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dünyada zulüm ahiretteki zulmet gibidir.”[1198]

11409. Resulullah (s.a.a) kıyamet günü nur içinde haşrolmayı isteyen birine şöyle buyurmuştur: “Hiç kimseye zulmetme ki kıyamet günü aydınlıkta haşrolasın.”[1199]

2449. Bölüm

Mekke’de Zulümden Sakındırmak

Kur’an:

Doğrusu küfredenleri, Allah'ın yolundan, yerli ve yolcu bütün insanlar için eşit kılınan Mescidi Haram'dan alıkoyanları ve orada zulüm ile yanlış yola sapmak isteyeni, can yakıcı bir azaba uğratırız.” [1200]

11410. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mekke’de her türlü zulüm hatta hizmetçiye sövmek bile doğru yoldan sapmaktır. Mekke’de yemek yiyen kimse diğer yerlerdeki oruç tutan kimse gibidir.”[1201]

11411. İmam Sadık (a.s) aziz ve celil olan Allah’ın, “Zulmederek sapmak isteyeni” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Her türlü zulüm doğru yoldan sapmaktır. Hiçbir günah işlemediği halde hizmetçiyi dövmek de bu sapmadandır.”[1202]

2450. Bölüm

İman ve Zulüm

Kur’an:

“İman edip imanlarına zulüm karıştırmayanlar onlaradır güven. Onlar doğru yoldadırlar.” [1203]

11412. İmam Sadık (a.s) Allah-u Teala’nın “İman edip imanlarına zulmü karıştırmayanlar” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Yani şekki karıştırmayanlar.”[1204]

11413. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Eba Basir!: “İmanlarını zulümle karıştıranlardan olmandan Allah’a sığınırım.” Daha sonra şöyle buyurdu: “Bunlar Hariciler ve dostlarıdır.”[1205]

bak. el-Bihar, 69/150, 31. Bölüm; el-Adl, 2545. Bölüm; eş-Şek, 2083. Bölüm

2451. Bölüm

Zulmün Çeşitleri

11414. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah nezdindeki amel defterleri üç çeşittir: “Bir çeşit amel defterine karşı Allah sıkı tutmaz, bir kısmında ise Allah hiç bir şeyi terketmez. Bir kısmını ise Allah asla bağışlamaz. Allah’ın bağışlamadığı amel defteri şirktir. Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a şirk koşarsa şüphesiz Allah ona cenneti haram kılar.” Allah’ın asla önem vermediği amel defteri ise insanın kendisiyle Allah arasındaki hususlarda kendine zulmetmesidir. Örneğin oruç tutmaması veya namaz kılmamasıdır. Allah inşallah onları bağışlar ve affeder. Allah’ın asla terketmediği (bağışlamadığı) amel defteri ise kulların birbirine zulmetmesidir ki mutlaka kısası gerektirir. ”[1206]

11415. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zulüm üç çeşittir: Allah’ın asla bağışlamadığı zulüm, Allah’ın bağışladığı zulüm ve Allah’ın terketmediği (mutlaka hesaba çekeceği) zulüm.”[1207]

11416. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bilin ki zulüm üç kısımdır: Bağışlanmayan zulüm, (cezası) terkedilmeyen zulüm ve bir de bağışlanan ve sorulmayan zulüm. Bağışlanmayan zulüm, Allah’a şirk koşmaktır… Bağışlanan zulüm, bazı küçük günahlarla kulun kendisine yaptıklarıdır. Terkedilmeyip cezalandırılan zulüm ise, kulların birbirine zulmüdür.”[1208]

bak. Ez-Zenb, 1368. Bölüm

2452. Bölüm

Hesabı Sorulacak Zulüm

11417. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “İzzet ve celalime andolsun ki bir yumruk vurmak, bir el sürmek veya boynuzlu hayvanın boynuzsuz hayvanı boynuzlaması şeklinde de olsa hiçbir zulmü affetmeyeceğim.” Allah kulların hakkını birbirinden alır ve böylece hiç birinin diğeri üzerinde bir hakkı kalmaz ve ardından onları hesap için gönderir.”[1209]

11418. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bağışlanmayan zulüm kulların birbirine zulmetmesidir. Ahiretin kısası çok zordur. Bıçakla yaralamak veya kırbaçla gibi değildir. Bunlar o kısas karşısında çok küçük kalır.”[1210]

11419. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zulüm üç çeşittir: Allah’ın bağışlamadığı zulüm. . . Bağışlanmayan ve hesabı sorulacak zulüm kulların birbirine zulmetmesidir. Allah birinin hakkını diğeriyle takas eder.”[1211]

11420. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah’ın terketmeyeceği zulüm insanların birbiri üzerindeki borçlarıdır.”[1212]

11421. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın yiyeceklerini zakkum, içeceklerini zehir ve acı kılarak; lokmaya karşılık lokmayla, yuduma karşılık yudumla zalimlerden intikam alması pek yakındır.”[1213]

11422. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “İzzet ve celalime andolsun ki dünya ve ahirette zalimden intikam alırım. Her kim bir mazlumu görür ve yardım edebildiği halde ona yardım etmezse şüphesiz ondan da intikam alırım.”[1214]

bak. Es-Sırat, 2252. Bölüm

2453. Bölüm

Zulmün En Çirkini

11423. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zayıf insana zulmetmek en çirkin zulümdür.”[1215]

11424. İmam Ali (a.s) kendisine, “Hangi günahın cezası günahkara daha çabuk ulaşır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Allah’tan başka yardımcısı olmayana (zulmedene) nimetlerin hakkını eda etmede kusur edene ve fakire zulüm üzere el uzatan kimseye.”[1216]

11425. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulümlerin en çirkinlerinden birisi de yüce insanlara zulmetmektir.”[1217]

11426. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Teslim olan kimseye zulüm etmek en büyük günahtır.”[1218]

11427. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Teslim olan kimseye zulüm etmek ne kötü bir zulümdür.”[1219]

bak. el-Ecir, 15. Bölüm

2454. Bölüm

Zulümlerin En Şiddetlisi

11428. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın gazabı, Allah’tan başka yardımcısı bulunmayan kimseye zulmedene çok şiddetlidir.”[1220]

11429. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Benden başka yardımcısı bulunamayan kimseye zulmedene gazabım şiddetlidir.”[1221]

11430. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hiçbir zulüm, Allah’tan başka hiçbir yardımcı bulamayan kimseye yapılan zulüm kadar şiddetli değildir.”[1222]

11431. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ali bin Hüseyin (a.s) vefat ederken beni bağrına bastı ve şöyle buyurdu: “Oğulcağızım! Ben sana babamın ölmek üzereyken bana tavsiye ettiği şeyi sana tavsiye ediyorum.” Böylece babasının da kendisine aynı şeyleri tavsiye ettiğini söyleyerek şöyle buyurdu: “Oğulcağızım! Karşında Allah’tan başka yardımcı bulamayan kimseye zulmetmekten sakın.”[1223]

11432. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Bir kula zulmedilince intikam almaz, kendisine yardımcı olacak birini bulamaz, gözlerini göğe diker ve Allah’ı çağırırsa Allah şöyle buyurur: “Lebbeyk! Ben dünya ve ahirette sana yardımcı olacağım.”[1224]

2455. Bölüm

İnsanların En Zalimi

Kur’an:

“Rabbinin ayetleri kendisine hatırlatılmışken onlardan yüz çeviren ve önceden yaptıklarını unutan kimseden daha zalim var mıdır? Kur'an'ı anlarlar diye kalplerine örtüler, kulaklarına da ağırlık koyduk. Sen onları doğru yola çağırsan da asla doğru yola gelmezler.” [1225]

“Allah'a karşı yalan uydurandan veya hak kendisine gelmişken onu yalanlayandan daha zalim kimdir? Cehennemde küfredenler için durak yok mudur?” [1226]

“Rabbinin ayetleri kendisine hatırlatılıp da onlardan yüz çeviren kimseden daha zalim var mıdır? Şüphesiz suçlulardan öç alacağız.” [1227]

“Allah'a karşı yalan uydurandan, kendisine gelmiş gerçeği yalan sayandan daha zalim kimdir? Küfredenler için cehennemde durak olmaz olur mu?” [1228]

11433. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en zalimi zulmünü adalet sayan kimsedir.”[1229]

2456. Bölüm

İnsanın Zulmetmek İsteyince Yapması Gereken Şey

11434. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulüm anında Allah’ın senin hakkındaki adaletini hatırla ve kudret anında Allah’ın üzerindeki kudretini hatırla.”[1230]

11435. Hz. Lokman (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kudret seni insanlara zulmetmeye zorlayınca Allah’ın senin üzerindeki kudretini hatırla.”[1231]

11436. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kudret seni insanlara zulmetmeye çağırdığında, münezzeh olan Allah’ın seni cezalandırmaya gücünün yettiğini, insanlara yaptığın zulmün gideceğini ve cezasının senin için kalacağını hatırla.”[1232]

2457. Bölüm

Zalime Mühlet Vermek

Kur’an:

“Küfredenler, kendilerine vermiş olduğumuz mühletin sakın kendileri için hayırlı olduğunu sanmasınlar. Biz onlara ancak, günahları çoğalsın diye mühlet veriyoruz. Onlar için alçaltıcı bir azab vardır.” [1233]

11437. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah, zalime mühlet verse bile sonunda mutlaka cezalandıracaktır. Onu geçeceği yerde gözetlemektedir ve tükürüğünü yutmasına fırsat vermeden onun boğazını sıkar.”[1234]

11438. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumlara yapılan zulme Allah mühlet verir ama görmezlikten gelmez.”[1235]

11439. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın nimetinin zevali ve Allah’ın gazap ve intikamını hızlandırma hususunda hiçbir şey zulüm kadar etkili değildir. Zira Allah mazlumun duasını işitir ve zalimlere pusu kurmuştur.”[1236]

11440. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah zalime o kadar mühlet verir k O: “Beni kendi halime bırakmıştır” der. Sonra da Allah onu şiddetli bir şekilde cezalandırır. Allah zalimleri yokederken kendisini övmüş ve şöyle buyurmuştur: “Zulmeden topluluğun temeli kurudu ve alemlerin rabbi olan Allah’a hamd olsun.”[1237]

11441. Resulullah (s.a.a) Allah-u Teala’nın, “Ehli zalim olan belde halkını cezalandırırken Rabbinin işte cezası böyleydi. Şüphesiz Allah’ın cezası elim ve şiddetlidir” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Allah zalime öyle bir mühlet verir ki onu yakaladığı an asla bırakmaz.”[1238]

11442. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala iki kelime arasında Firavun’a kırk yıl mühlet verdi. Sonra onu dünya ve ahiret azabına duçar kıldı. Allah-u Teala’nın Musa ve Harun’a, “Şüphesiz ikinizin duasına icabet edildi” buyurmasından icabetini Musa’ya tanıtıncaya kadar tam kırk yıl geçti. Hz. Musa Cebrail (a.s)’in şöyle söylediğini buyurmuştur: “Ben Firavun hakkında Rabbimle çok konuştum ve şöyle arzettim: “Ey Rabbim! “Ben sizin en yüce rabbinizim” diyen Firavun’u kendi haline mi bırakıyorsun?” Allah şöyle buyurdu: “Onu senin gibi kullar söyler.”[1239]

Bir rivayette de Allah Resulü’nden şöyle nakledilmiştir: “Cebrail şöyle buyurmuştur: “Ben şöyle arzettim: “Ey Rabbim!, “Ben sizin en yüce Rabbinizim” diye söylerken Firavun’u kendi haline mi bırakıyorsun?” Allah-u Teala şöyle buyurdu: “Bu sözü kaybetmekten korkan, senin gibi kimseler söyler.”[1240]

bak. 497. Konu, el-İmla

2458. Bölüm

Zalim ve Allah’ın Zikri

11443. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah bana şöyle vahyetmiştir: “Ey peygamberlerin kardeşi! Ey uyarıcıların kardeşi! Kavmini evlerimden bir eve ayak basınca temiz ve salim kalplerle, doğru dillerle, tertemiz ellerle, günaha bulaşmamış avretlerle girmeleri hususunda uyar. Hakeza kullarımdan boynunda kul hakkı bulunan hiçbir kul evlerimden birine ayak basmasın. Benim huzurumda namaz ve yakarış için durduğu müddetçe o hakkı sahibine verinceye kadar kendisine lanet ederim.”[1241]

11444. İbn-i Abbas şöyle diyor: “Aziz ve celil olan Allah Davud’a (a.s) şöyle vahyetmiştir: “Zalime de ki beni anmasın. Zira her kim beni anarsa benim de onu anmam hak olur. Zalimleri anmam ise onlara lanet etmemdir.”[1242]

2459. Bölüm

Zalimin Pişmanlığı

Kur’an:

“O gün, zalim kimse ellerini ısırıp: “Keşke Peygamberle beraber bir yol tutsaydım der.”[1243]

bak. İbrahim 22; hac 71; Furkan 37; Şuara 227; Rum 57; Gafir (Mümin) 18; Şura 8, 22, 44, ve 45 Zuhruf 65

11445. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulmü başlatan kimse kıyamet günü avucunu pişmanlıktan ısırır.”[1244]

11446. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yarın kıyamet günü zalime iki elini ısırması ceza olarak yeter.”[1245]

11447. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zalim için adalet günü mazlum için zulüm gününden daha zordur.”[1246]

11448. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumun zalim aleyhindeki günü zalimin mazlum aleyhindeki gününden daha şiddetlidir.”[1247]

11449. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zulmetmek pişmanlık doğurur.”[1248]

bak. 113. Konu, el-hasret

2460. Bölüm

Zalimin Nişaneleri

11450. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zalimin üç nişanesi vardır: Elinin altındakilere zorla boyun eğdirir, elinin üstündekileri isyanıyla bıktırır ve zalimlere destek olur.”[1249]

11451. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zalim insanın üç sıfatı vardır: Üstündekilere isyanla, altındakilere üstün gelmekle zulmeder ve zalimlere destek olur.”[1250]

2461. Bölüm

Zalimden Zalim Vesilesiyle İntikam Almak

Kur’an:

“Zalimlerin bir kısmını, kazandıklarından ötürü diğer bir kısmına böylece musallat ederiz.” [1251]

11452. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir zalimden sadece başka bir zalim vesilesiyle intikam almıştır. Nitekim aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Böylece zalimlerin bazısını bazısına musallat ederiz.”[1252]

2462. Bölüm

İlahi İntikamdan Hoşnut Olmak

11453. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah peygamberlerinden birine şöyle vahyetti: “. . Sana zulmedilince, senin intikamını almamdan hoşnut ol ve (bu işi bana bırak). Zira benim intikam alışım senin kendin için intikam alışından daha hayırlıdır.”[1253]

11454. Aişe şöyle diyor: “Allah Resulü’nün (s.a.a) ilahi haramlardan biri çiğnenmedikçe kendisine yapılan zulüm sebebiyle intikam aldığını görmedim. Ama ilahi hürmetlerden birisi çiğnenince bu konuda herkesten daha şiddetli olurdu.”[1254]

2463. Bölüm

Zalimden İntikam Almak

Kur’an:

“Bir haksızlığa uğradıklarında, üstün gelmek için aralarında yardımlaşırlar.” [1255]

11455. İmam Seccad (a.s) Mekarim’ul Ahlak duasında şöyle buyurmuştur: “Bana zulmedene karşı kendimi müdafaa edecek bir el; bana husumet edene karşı kendimi savunacak bir dil, bana inat edene karşı bir zafer, bana hile yapana karşı bir hile, beni ezene karşı bir güç ver bana”[1256]

11456. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer bu topluluk biat için toplanmasaydı, yardımcıların varlığıyla hüccet ikame edilmeseydi ve Allah zalimlerin çatlayasıya doyarken, mazlumların açlıktan kırılmasına (mani olmaları) hususunda alimlerden söz almasaydı, hilafet devesinin yularını sırtına atar, terkederdim.”[1257]

11457. İmam Ali (a.s) Hasan ve Hüseyin’e (a.s) yaptığı vasiyetin şöyle buyurmuştur: “Zalime düşman mazluma yardımcı olunuz.”[1258]

11458. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey insanlar! Kendi aleyhinize olsa bile, bana yardım edin. Allah’a andolsun mazlumun hakkını zalimden alacağım, zalimin burnuna halka takıp gem vuracağım, deve gibi istemese bile hakkın kaynağına zorla sürüp götüreceğim.”[1259]

11459. Hz. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Size hak olarak söylüyorum ki eğer bir oda ateş alırsa o ateş sürekli bir odadan diğer bir odaya sirayet eder ve sonunda bir çok oda yanar. Ama birinci odayı tutar kökünden söküp atarlarsa bu taktirde ateş için hiçbir yer kalmaz. İlk zalim de işte böyledir; eğer önü alınacak olursa ondan sonra kendisini örnek alacak başka bir zalim ortaya çıkmaz. Nitekim eğer ateş de ilk evde tahta ve çubuk bulamazsa hiçbir şeyi yakamaz.”[1260]

2464. Bölüm

Zalim İnsan Kendisine Zarar Mazluma İse Fayda Verir

11460. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim sana zulmederse sana fayda vermiş ve kendisine ise zarar vermiş olur.”[1261]

11461. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sana zulmedenin zulmünü gözünde büyütme; çünkü o kendisinin zararına, senin faydana çalışmaktadır. Seni sevindirenin mükafatı kötü davranman değildir.”[1262]

11462. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumun zalimin dininden aldığı, zalimin mazlumun dünyasından aldığından daha çoktur.”[1263]

2465. Bölüm

Zalime Yardımdan Sakındırmak (1)

11463. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zalimler ve yardımcıları ateştedir.”[1264]

11464. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kıyamet günü olunca bir münadi şöyle seslenir: “Zalimler ve yardımcıları nerededirler?” Hokkalarına pamuk koyanları, torbalarının ağzını kapatanları ve kalemlerini mürekkebe daldıranları da zalimlerle haşrediniz.”[1265]

11465. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zalim, zalimin yardımcısı ve onun zulmüne razı olan kimse. Her üçü de zulümde ortaktırlar.”[1266]

11466. İmam Sadık (a.s) Nevf’ Bekali’ye şöyle buyurmuştur: “Ey Nevf! Eğer kıyamet günü benimle olmayı istersen zalime yardımcı olma.”[1267]

11467. İmam Rıza (a.s) zalim sultanlar için çalışmak hususunda şöyle buyurmuştur: “Zalimlerin işine girmek, onlara yardım etmek ve istekleri yolunda çaba göstermek küfre denktir. Bilerek onlara bakmak büyük bir günahtır ve insan bu sebeple ateşe girmeye hak kazanır.”[1268]

11468. İmam Sadık (a.s) darlık ve şiddetli sıkıntı sebebiyle zalime yardımcı olmak hususunda sorulunca şöyle buyurmuştur: “Ben doğudan batıya bütün alemi bana verecek olsa zalim için bir düğüm atmayı, bir kırbanın ağzını kapamayı hatta kalemini mürekkebe daldırmayı hoş görmem. Şüphesiz zalimlerin yardımcıları, Allah’ın kulları arasında hesap görmeyi bitirmesine kadar kıyamet günü ateşten bir çadır içinde olurlar.”[1269]

11469. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer Ümeyye oğulları kendileri için yazacak vergileri toplayacak, savaşacak ve cemaatlerinde hazır olacak birilerini bulmasaydı asla hakkımızı bizlerden alamazlardı.”[1270]

bak. Vesail’uş Şia, 12/127, 42. Bölüm

2466. Bölüm

Zalime Yardımdan Sakındırmak (2)

Kur’an:

“Haksızlık yapanlara yönelmeyin, yoksa ateş size de dokunur. Sizin Allah'tan başka dostunuz yoktur; sonra, yardım da göremezsiniz.” [1271]

“Musa: “Rabbim! Bana verdiğin nimete andolsun ki, suçlulara asla yardımcı olmayacağım” dedi.” [1272]

bak. En’am 68; Kehf 51; Şuara 151; Saffat 22; Zümer 17; Casiye 19; Nuh 21; Dehr 24

11470. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir zalime zulmünde yardımcı olursa kıyamet günü alnında “Allah’ın rahmetinden ümitsizdir” yazılmış olarak gelir.”[1273]

11471. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir mazlum karşısında zalime yardımcı olursa zalime yardımdan el çekinceye kadar aziz ve celil olan Allah sürekli olarak ona gazap eder.”[1274]

11472. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim zalime yardımcı olursa zalimdir. Ve her kim de zalime yardım etmez onu tek başına bırakırsa adildir.”[1275]

11473. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir zulüm hakkında yardımcı olursa kuyuya düşmüş ve (kurtuluşu) için çekilen deve gibidir.”[1276]

11474. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim birinin zalim olduğunu bildiği halde ona yardım etmek için onunla yoldaş olursa İslam'dan çıkmıştır.”[1277]

11475. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim zalimle yol yürürse suçludur. Allah şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz biz suçlulardan intikam alırız.”[1278]

11476. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim zalim bir sultanın huzurunda bir kırbaç asarsa Allah kıyamet günü o kırbacı yetmiş zira uzunluğundaki bir ejderhaya dönüştürür ve onu cehennem ateşinde kendisine musallat eder ve bu ne de kötü bir akıbettir.”[1279]

11477. İmam Sadık (a.s) Allah-u Teala’nın, “Zulmeden kimselere meyletmeyin” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Her kim bir sultanın yanına gider ve elini cebine götürüp kendisine bir şey verinceye kadar hayatta kalmasını isterse zalime meyletmiştir.”[1280]

11478. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim adını falanın çocuklarının defterine yazarsa aziz ve celil olan Allah kıyamet günü onu domuz şeklinde haşreder.”[1281]

11479. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim bir zalime yardımcı olursa Allah o zalimi kendisine musallat eder.”[1282]

2467. Bölüm

Mazluma Yardımcı Olmaya Teşvik (1)

Kur’an:

“Kim iyi bir işte aracılık ederse, ona onun sevabından bir pay vardır; kim de kötü bir şeyde aracılık yaparsa, ona o kötülükten bir hisse vardır. Allah, her şeyin karşılığını verir.” [1283]

11480. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En güzel adalet mazluma yardım etmektir.”[1284]

11481. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim mazlumun hakkını zalimden alırsa cennette bana dost ve arkadaş olur.”[1285]

11482. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumu gördüğün zaman zalim karşısında ona yardımcı ol.”[1286]

11483. İmam Ali (a.s) Hasan (a.s) ve Hüseyin’e (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hakkı söyleyiniz, sevap için amel ediniz, zalime düşman ve mazluma yardımcı olunuz.”[1287]

11484. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bir müminin mazlum bir mümine yardımcı olması onun bir ay oruç tutmasından ve Mescid'ul Haram’da itikafa girmesinden daha üstündür. Bir mümin kardeşine yardımcı olmaya gücü yeter de yardımcı olursa Allah dünya ve ahirette ona yardımcı olur. Bir mümin kardeşine yardım etmeye gücü yeter de onu yalnız ve yardımsız bırakırsa Allah dünya ve ahirette onu yalnız ve yardımsız bırakır.”[1288]

11485. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala Davud’a (a.s) şöyle hitap etmiştir: “Ey Davud! Bir kulum bir mazluma yardım eder veya kendisine yapılan zulüm hususunda kendisiyle birlikte yürürse (kendisine dert ortağı olursa) ayakların kaydığı gün onun ayağını sabit kılarım.”[1289]

11486. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ım! Huzurumda zulme uğrayıp da yardım etmediğin mazlumdan, bana yapılıp da teşekkür etmediğim iyilikten, özür dileyip de özrünü kabul etmediğim kötü iş sahibinden dolayı mazeretimi kabul etmeni istiyorum.”[1290]

2468. Bölüm

Mazluma Yardımcı Olmaya Teşvik (2)

11487. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’nın zalimlerin kapısında, yüzlerini burhan nuruyla aydınlattığı, onlara ülkede nüfuz ve kudret verdiği kimseleri varadır. Allah bunlar vesilesiyle dostlarını korur ve Müslümanların işini ıslah eder. . . bunlar gerçek müminlerdir.”[1291]

11488. İmam Kazım (a.s) Ali bin Yaktin’e şöyle buyurmuştur: “Allah-u Teala’nın, zalimlerin dostları yanında bir takım dostları vardır ki onlar vesilesiyle kendi dostlarını korur. Ey Ali! Sen de onlardan birisin.”[1292]

11489. İmam Sadık (a.s) Ahvaz valisi Neccaşiye yazdığı mektupta şöyle buyurmuştur: “Ahvaz valiliğine müptela olduğunu yazmışsın. Bu habere hem sevindim ve hem de rahatsız oldum. Senin valiliğine sevinmemin sebebi şudur ki kendi kendime şöyle dedim: Belki Allah senin vesilenle gam ve korku içinde yaşayan Al-i Muhammed’in dostlarından birine yardımcı olur. Senin valiliğinden rahatsız olmamın sebebi ise senin hakkında en küçük korku ve endişem, dostlarımızdan biri hakkında hata ve sürçmeye duçar olman ve neticede cennetin kokusunu alamamandır.”[1293]

11490. İmam Kazım (a.s) Ali bin Yaktin’e şöyle buyurmuştur: “Sen benim için bir şeye garanti ver ben de senin için üç şeye garanti vereyim… Benim sana garanti vereceğim üç şey şudur ki asla kılıcın acısına müptela olmayacak ve öldürülmeyeceksin, fakirliğe duçar olmayacaksın ve zindana atılmayacaksın.” Ali bin Yaktin şöyle arzetti: “Benim sana garanti vermem gereken şey nedir?” İmam şöyle buyurdu: “Bana söz ver ki her zaman (dostlarımızdan) bir dost yanına gelince ona ikramda bulunacaksın.” Ravi şöyle diyor: “Ali bin Yaktin de bu iş yapacağına dair söz verdi. Ebu’l Hasan da o üç şeyi kendisine garantiledi.”[1294]

2469. Bölüm

Mazlumun Bedduasından Sakındırmak

11491. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mazlumun bedduasından sakının. Zira o Allah-u Teala’dan hakkını ister ve Allah da hiçbir haklıyı hakkından mahrum kılmaz.”[1295]

11492. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Mazlumun bedduasından sakının. Zira o Allah’tan hakkını talep eder ve münezzeh olan Allah da kendisinden bir hak istendiği halde ona icabet etmemekten daha yücedir.”[1296]

11493. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mazlumun bedduasından sakının, zira böyle bir beddua bulutlara yüklenmiştir. Allah-u Teala şöyle buyurmuştur: “İzzet ve celalime andolsun ki bir müddet sonra olsa da mutlaka sana yardım edeceğim.”[1297]

11494. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Mazlumun bedduasından sakının; zira bu beddua bir kıvılcım gibi göğe yükselir. ”[1298]

11495. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kafir bile olsa mazlumun bedduasından sakının; zira mazlumun duasına hiçbir şey engel olamaz.”[1299]

11496. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En etkili ok mazlumun bedduasıdır.”[1300]

11497. İmam Ali (a.s) kendisine, “Gök ve yer arasındaki mesafe ne kadardır?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Gökle yer arasındaki mesafe mazlumun bakışı ve bedduası kadardır.”[1301]

11498. İmam Ali (a.s) hakeza bu sorunun cevabı olarak şöyle buyurmuştur: “İcabete ulaşan bir dua kadar.”[1302]

bak. 2447. Bölüm, 11395. Hadis; el-İmamet (2), 193. Hadis; ed-Dua, 1202. Bölüm

2470. Bölüm

İnsanın Kendisine Zulmetmesi

Kur’an:

“Her ikisi, “Rabbimiz! Kendimize yazık ettik; bizi bağışlamaz ve bize merhamet etmezsen biz kaybedenlerden oluruz” dediler.” [1303]

“Sana anlattıklarımızı, daha önce, Yahûdi olanlara da haram kılmış tık; biz onlara zulmetmedik, onlar kendilerine zulmediyorlardı.”[1304]

bak. Talak 1; Neml 44; Kasas 16; Bakar 54; Hud 101

11499. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendine zulmeden insan başkaları hakkında nasıl adaletli olabilir?”[1305]

11500. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendine zulmeden insan başkalarına daha çok zulmeder.”[1306]

11501. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kendisine zulmeden insanın başkaları hakkında nasıl adalete riayet edeceğine şaşıyorum.”[1307]

11502. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kalıcı yurt yerine fani yurda rızayet gösteren kimse kendisine zulmetmiştir.”[1308]

11503. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a isyan eder ve şeytana itaat ederse kendisine zulmetmiştir. ”[1309]

11504. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim Allah’a itaati terkederse kendisine zulmetmiştir.”[1310]

11505. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Adamın biri Ebu Zer’e şöyle yazdı: “Ey Eba Zer! Bana ilminden bir şey öğret.” Ebu Zer ona şöyle yazdı: “İlim çoktur. Sevdiğin kimseye kötülük yapmamaya gücün yetiyorsa bunu yap.” O şahıs şöyle dedi: İnsan sevdiğine kötülük eder mi? Ebu Zer şöyle dedi: “Sen kendini herkesten çok seviyorsun, eğer Allah’a isyan edersen kendine zulmetmiş olursun.”[1311]

bak. 2451. Bölüm; el-Cennet, 547. Bölüm

2471. Bölüm

Zulüm (Çeşitli)

11506. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sen zulmetmesen dahi üç kişi sana zulmeder: Aşağılık insan, eşin ve hizmetçin.”[1312]

11507. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim düşmanlık ve çekişmede aşırı giderse günaha girer. Ve her kim de bundan geri kalırsa kendisine zulmedilir.”[1313]

11508. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sana zulmedilmesini sevmediğin gibi sen de zulmetme.”[1314]

11509. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her kim zalimlerin zulmü için bir özür ve bahane uydurursa Allah ona kendisine zulmedecek birini musallat eder. Bu taktirde dua edince duası kabul olmaz. Kendisine yapılan zulüm hakkında da Allah ona ecir ve sevap vermez.”[1315]

11510. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zalimin hükümetine rağbetsizlik, adilin hükümetine rağbet ölçüsüncedir.”[1316]

11511. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İsyankar zalim, iki cezadan birini (dünyevi ve uhrevi) bekler. Adil yönetici ise iki sevaptan (dünyevi ve uhrevi) birini bekler.”[1317]

11512. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulmün çirkinliği adaletin güzelliği kadardır.”[1318]

11513. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sana zulmedilse de sen zulmetme.”[1319]

11514. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Her kim birine zulmeder ve (helallık almak için) zulmettiği kimseyi kaybederse onun için mağfiret dilesin. Zira bu zulmünün kefaretidir.”[1320]

11515. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hiç bir adalet, hakkı iade etmekten daha üstün değildir.”[1321]

11516. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zulmün şiddetini kendisine zulmedilen kimse bilir.”[1322]

11517. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zimmet ehline zulmedilince, düşman devlet iş başına geçer.”[1323]

2485. Bölüm

İbadet

Kur’an:

“Ey insanlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabb’inize ibadet ediniz; umulur ki takva sahibi olursunuz.” [1406]

11597. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah Tebarek ve Teala şöyle buyurmuştur: “Ey sıdık (dosdoğru) kullarım! Dünyada bana ibadet etmekle nimetlenin. Zira ki ahirette ibadet vesilesiyle nimete erişirsiniz.”[1407]

11598. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en üstünü ibadete aşık olup sarmaş dolaş olan, kalbi ile onu seven, bedeni ile ona yapışan ve kendisini ona vakfedendir. Böyle bir kimse artık dünyanın kolay mı zor mu geçeceğinden hiç korkmaz.”[1408]

11599. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Meşguliyet olarak ibadet yeter.”[1409]

11600. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Öğüdüyle sizlere fayda veren, risaletiyle sizlere nasihat eden ve nimetleriyle size ihsanda bulunan Allah’tan korkun. Ruhlarınızı O’na ibadet için hazırlayın ve itaat hakkını yerine getirin.”[1410]

11601. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İbadet kurtuluştur.”[1411]

11602. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Büyüklerin üstünlüğü ibadetin güzelliğindendir.”[1412]

11603. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah bir kulu severse, ona güzel ibadeti ilham eder.”[1413]

11604. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İbadetin devamlılığı insanın saadete erdiğinin delilidir.”[1414]

11605. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a ibadet halvetinde kar hazineleri vardır.”[1415]

11606. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Hiçbir yakınlaştırılmış kimse Allah’a ibadet gibi bir şeyle yakınlaştırılmamıştır.”[1416]

bak. En-Nubuvvet (1), 377. Bölüm; el-Edeb, 68. Bölüm, 385. Hadis; Vesail’uş Şia, 1/61, 19. Bölüm

2586. Bölüm

İbadetin Hikmeti

11607. İmam Rıza (a.s) ibadetin sebebinin beyanı hususunda şöyle buyurmuştur: “Ta ki insanlar Allah’ın zikrini unutmasınlar ve adabını terketmesinler. Emir ve nehiylerinden gaflet etmesinler, zira onların doğruluğu ve kıvamı bundadır. Eğer ibadette bulunmaksızın kendi hallerinde bırakılmış olsalardı bir müddet sonra kalpleri katılaşırdı. ”[1417]

bak. eş-Şeriat, 1982. Bölüm; el-İnsan, 314. Bölüm; el-Kalb, 3402, 3410. Bölümler

2487. Bölüm

Kendini İbadete Vakfetmek

11608. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Rabbiniz şöyle buyuruyor: “Ey ademoğlu! Kendini ibadete vakfet ki kalbini zenginlikle ve ellerini rızıkla doldurayım. Ey ademoğlu! Benden uzaklaşma. Aksi taktirde kalbini fakirlikle ve ellerini meşguliyetle doldururum. ”[1418]

11609. İmam Sadık (a.s) Tevrat’ta şöyle yazıldığını buyurmuştur: “Ey ademoğlu! Kendini bana ibadete ada ki kalbini (benden) korkuyla doldurayım. Eğer kendini bana ibadete vakfetmezsen ben de kalbini dünya meşguliyetiyle doldururum, ihtiyacını karşılamam ve seni talep ettiğin şeyle baş başa bırakırım.”[1419]

11610. İmam Sadık (a.s) Tevrat’ta şöyle yazılmıştır: “Ey ademoğlu kendini ibadette bana vakfet ki kalbini zenginlikle doldurayım. Ve seni talep ettiğin şeyle baş başa bırakmayayım. Böylece ihtiyacını karşılar ve kalbini benden korkuyla doldururum. Eğer kendini bana ibadete vakfetmezsen kalbini dünya meşgalesiyle doldururum sonra ihtiyacını karşılamam ve seni talep ettiğin şeye havale ederim.”[1420]

11611. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sizleri ibadetten engelleyen bela nazil olmadan önce kendinizi Allah’a itaat ve ibadete vakfedin.”[1421]

2488. Bölüm

İbadetin Tefsiri

11612. İmam Sadık (a.s) ibadet hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “İtaatte kendileriyle Allah’a itaat edilen yüzlerden (maksat masum imamdır) güzel niyet içinde olmaktır.”[1422]

11613. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmed! Kulumun bana ne zaman ibadet ettiğini biliyor musun?” O şöyle arzetti: “Hayır ey Rabbim!.” Allah şöyle buyurdu: “Onda yedi haslet bir araya gelince: Kendisini haramlardan koruyan sakınma, kendisini ilgilendirmeyen şeylerden alıkoyan bir suskunluk, her gün ağlamasını artıran bir korku, halvet halinde benden haya etmesini sağlayan bir haya, zaruret miktarınca yemek, ben dünyadan nefret ettiğim için dünyadan nefret etmek ve ben iyileri sevdiğim için iyileri sevmek hasıl olduğunda.”[1423]

11614. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a ibadetin evveli O’nu tanıma ve O’nu tanımanın esası ise O’nu birlemektir.”[1424]

2489. Bölüm

Kulluğun Hakikati

11615. İmam Sadık (a.s) kulluğun hakikati hakkında sorulunca şöyle buyurmuştur: “Kulluğun hakikati üç şeydir: Kulun Allah’ın kendisine bağışladığı şeyde kendisi için bir malikiyeti olduğunu görmemesidir. Zira kullar hiç bir şeye malik değildir. Ve malın Allah’a ait olduğunu kabul etmektedirler. Ve onu Allah-u Teala'nın emrettiği yerde harcarlar. Kul kendisi için tedbir ve çare bulmaya çalışmaz ve tüm gayreti Allah-u Teala’nın yapmasını emrettiği veya kendisini alıkoyduğu şeyler hakkındadır. Bu takva sahiplerinin ilk derecesidir.”[1425]

bak. el-İlm, 2875. Bölümdeki bütün söze bak.

11616. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kulluk beş şeydedir: Karnı yiyecekten boş bırakmak, Kur’an okumak, geceyi ibadetle geçirmek, sabah vakti yakarmak ve Allah korkusundan ağlamakta.”[1426]

2490. Bölüm

Tekamülde İbadetin Rolü

Kur’an:

“Hani Rabbin meleklere “Ben yeryüzünde bir halife var edeceğim” demişti de melekler: “Orada fesat yapacak, kanlar akıtacak birini mi var edeceksin? Oysa biz Seni överek yüceltiyor ve seni devamlı takdis ediyoruz” dediler. Allah: “Ben şüphesiz sizin bilmediklerinizi bilirim” dedi.”[1427]

“Ben insanları ve cinleri ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.”[1428]

11617. Misbah’uş Şeria’da İmam Sdık’ın (a.s) şöyle buyurduğu yer almıştır: “Ubudiyet, batını rububiyet olan bir cevherdir. O halde ubudiyette yok olan şey rububiyette bulunur ve rububiyette gizlenen şey ubudiyetle elde edilir.”[1429]

11618. Allah-u Teala’nın kitaplarının birinde şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: “Ey ademoğlu! Ben asla ölmeyen diriyim. O halde emirlerime itaat et ki seni de asla ölmeyecek bir diri kılayım. Ey ademoğlu! Ben her neye ol dersem o da oluverir. O halde emirlerime itaat et ki seni de böyle kılayım ve her neye ol dersen o da olu versin.”[1430]

11619. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim kulluğun şartlarını yerine getirirse özgürlüğe layıktır.”[1431]

2491. Bölüm

İbadette Derinleşmenin Rolü

11620. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a kulluğun başlangıcı, onu tanımaktır.”[1432]

11621. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ruhlarınızda taptığınız Allah’ın marifetine yer verin ki tanıdığınız kimseye ibadet için organlarınızı hareket ettirmeniz, sizlere fayda versin.”[1433]

11622. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Marifetle iç içe olmayan ibadette hayır yoktur.”[1434]

11623. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İçinde ilim olmayan ibadette hayır yoktur.”[1435]

11624. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Derinleşme olmadığı taktirde asla ibadet olmaz.”[1436]

bak. el-Fıkh, 3246. Bölüm; el-Fikr, 3253. Bölüm; , el-Vera’, 4060. Bölüm

2492. Bölüm

İbadette Yakinin Rolü

11625. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Hiçbir ibadetin yakin olmaksızın değeri yoktur.”[1437]

11626. İmam Ali (a.s) “Hururalı[1438] bir adamın teheccüd namazı kıldığını ve Kur’ân okuduğunu işitince şöyle buyurdu: “Yakîn üzere olan uyku, şüphe halinde kılınan namazdan daha hayırlıdır.”[1439]

bak. 564. Konu, el-Yakin

2493. Bölüm

İbadetin Adabı

Kur’an:

“. . . Ne yaparsanız yapın; yaptıklarınıza daldığınız anda, mutlaka biz sizi görürüz.”[1440]

11627. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a onu görüyormuşsun gibi ibadet et. Şüphesiz sen O’nu görmesen de O seni görmektedir.”[1441]

11628. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a ibadet et ve ona hiçbir eş koşma ve O’nu görüyormuşsun gibi kendisi için amel et.”[1442]

11629. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İhsan Allah’ı görüyormuş gibi kendisine ibadet etmendir. Zira şüphesiz sen O’nu görmesen de O seni görmektedir.”[1443]

11630. İmam Sadık (a.s), Yusuf ve Züleyha kıssası hakkında şöyle buyurmuştur: “Züleyha Yusuf’u, Yusuf da Züleyha’yı kastedince, Züleyha şöyle dedi: “Biraz bekle.” Yusuf: “Neden?” diye sordu. Züleyha şöyle dedi: “Bizi görmesin diye putun yüzünü örteyim.” Bu esnada Yusuf Allah’ı hatırladı ve Allah’ın kendisini gördüğünü bildi ve bu yüzden Züleyha’dan kaçtı.”[1444]

11631. İmam Bakır (a.s), bir başka rivayette ise şöyle buyurmuştur: “Yusuf Züleyha’ya, “Ne yaptın?” diye sordu. Züleyha şöyle dedi: “Putun yüzüne bir bez attım, zira bizi görmesinden utanıyorum.” Yusuf şöyle dedi: “Sen işitmeyen ve görmeyen putundan utanıyorsun, ben Rabbimden utanmayayım mı?”[1445]

11632. İmam Sadık (a.s), Allah-u Teala’nın, “Yaptığınız her amele şüphesiz ki biz şahidiz” ayeti hakkında şöyle buyurmuştur: “Resulullah (s.a.a) bu ayeti okuyunca şiddetle ağlıyordu.”[1446]

bak. el-Ma’rifet (3), 2658, 2659. Bölümler

2494. Bölüm

İbadetin Çeşitleri

11633. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Gök ve yerlerin melekutu hakkında düşünmek ihlas sahiplerinin ibadetindendir.”[1447]

11634. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın nimeti hakkında düşünmek ne güzel bir ibadettir.”[1448]

11635. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmet! İbadet on kısımdır ki dokuz kısmı helal rızık taleb etmektedir. O halde eğer yiyeceğin ve içeceğin temiz olursa benim korumam ve sığınmam altındasın.”[1449]

11636. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İbadet on kısımdır ki dokuz bölümü helal rızık taleb etmektedir.”[1450]

11637. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İbadet yetmiş cüzdür. En üstün parçası ise helal rızık taleb etmektir.”[1451]

11638. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Yumuşak konuşmak ve insanlara selam vermek şüphesiz ibadettendir.”[1452]

11639. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Çocuğun kendilerine olan sevgi üzere anne babasına bakması ibadettir.”[1453]

11640. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Her ibadetin üstünde bir ibadet vardır ve biz Ehl-i Beyt'in sevgisi en üstün ibadettir.”[1454]

11641. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Alime bakmak ibadettir. Adil imama bakmak ibadettir. Rahmet ve yumuşaklıkla anne babaya bakmak ibadettir. Aziz ve celil olan Allah için sevdiğin kardeşe bakmak ibadettir.”[1455]

11642. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’a güzel bir zanda bulunmak, Allah-u Teala'ya ibadettendir.”[1456]

11643. Cebrail (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ey Muhammed! Eğer biz yeryüzünde ibadet etmiş olsaydık üç şeyi yapardık: Müslümanlara su vermek, ailesi olana yardımcı olmak ve günahları örtmek.”[1457]

11644. Hz. Mesih (a.s) bir şahsa şöyle buyurmuştur: “Sen ne iş yapıyorsun?” O şöyle arzetti: Ben ibadet ile uğraşıyorum.” İsa şöyle buyurdu: “O halde senin masraflarını kim karşılıyor? O şöyle arzetti: “Kardeşim”. İsa (a.s), “Kardeşin senden daha çok ibadet edendir” diye buyurdu. ”[1458]

bak. el-İlm, 2845. Bölüm; el-Yakin, 4245, 4246. Bölümler

2495. Bölüm

İbadet Edenlerin Çeşitleri

11645. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlardan bir grup, Allah’a rağbet (mükafat) için kulluk eder; bu tüccarların ibadetidir. Bir grup da Allah’tan korkarak kulluk eder, bu da kölelerin kulluğudur. Bir grup da Allah’a şükür etmek için kulluk eder, bu da hürlerin ibadetidir.”[1459]

11646. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İbadet edenler üç kısımdır. Bir grup aziz ve celil olan Allah’a korkudan ibadet ederler ki bu kölelerin ibadetidir. Bir grup ise Allah Tebarek ve Teala’ya sevap talep ederek ibadet ederler ki bu ibadette işçilerin ibadetidir. Ve bir grup da aziz ve celil olan Allah’a aşk ve muhabbet üzere ibadet derler ki bu ibadet de özgürlerin ibadetidir ve bu ibadet en üstün ibadettir.”[1460]

11647. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanlar aziz ve celil olan Allah’a ibadette üç gruptur: Bir grubu sevaba rağbet ederek ibadet ederler. Bu ihtiraslı kimselerin ibadetidir ve de tamahtır. Diğer bir grubu ise cehennem ateşinin korkusundan ibadet eder ki bu da kölelerin ibadetidir. Bu da korkudur. Ama ben aziz ve celil olan Allah’a aşk ve muhabbet üzere ibadet ediyorum ki bu yüce insanların ibadetidir ve o da güven ve emandır. Nitekim aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Onlar o günün korkusundan güvendedirler.” Hakeza aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “De ki eğer Allah’ı seviyorsanız. . .” O halde her kim Allah’ı seviyorsa aziz ve celil olan Allah da onu sever. Ve aziz ve celil olan Allah her kimi severse onu kıyamet gününün dehşetinden güvende kılar.”[1461]

11648. İmam Seccad (a.s) şöyle buyurmuştur: “Ben sadece sevap hedefiyle Allah’a ibadet etmeyi hoş görmüyorum. Zira bu taktirde tamahkar köle gibi olurum. Eğer bir şeye göz dikerse çalışır aksi taktirde çalışmaz. Hakeza Allah’a cezasının korkusuyla ibadet etmeyi hoş görmüyorum. Zira bu taktirde de kötü işli köleye benzerim ki eğer korkmazsa çalışmaz.” Kendisine şöyle arzedildi: “O halde niçin ibadet ediyorsun?” İmam Seccad şöyle buyurdu: “Zira O, bana bağışta bulunduğu lütufları ve nimetleri sebebiyle ibadete layıktır.”[1462]

11649. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “Eğer Allah insanlara cennet ve cehennemi vaad etmeseydi yine de ona itaat etmemiz ve isyanından sakınmamız gerekirdi. Zira Allah müstahak olmadıkları halde insanlara bağış ve iyilikte bulunmuş ve nimetlerini bağışlamıştır.”[1463]

bak. el-Mehabbet (2), 665. Bölüm; eş-Şukr, 2061. Bölüm

2496. Bölüm

Allah’tan Başkasına İbadet

11650. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kullar üç kısımdır: Altınla alınan köle, şehvet kölesi ve tamah kölesi.”[1464]

11651. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İbadet, secde ve rükuyla değil, büyüklere itaatledir. Herkim yaratıcıya isyan hususunda yaratığa itaat ederse şüphesiz ona ibadet etmiştir.”[1465]

11652. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim bir konuşanı dinlerse, ona kulluk etmiştir. Eğer o konuşan aziz ve celil olan Allah adına konuşuyorsa, dinleyici de Allah’a ibadet etmiş olur. Eğer o konuşmacı, şeytan adına konuşuyorsa, şeytana ibadet etmiş olur.”[1466]

11653. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim dünyaya kulluk eder ve onu ahirete tercih ederse, akıbeti tatsız olur.”[1467]

11654. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Dinar ve dirheme kulluk eden kimse Allah’ın rahmetinden uzaktır, Allah’ın rahmetinden uzaktır.”[1468]

11655. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim Allah’a isyan hususunda birine itaat ederse, şüphesiz ona kulluk etmiştir.”[1469]

11656. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim hakkını eda etmeyenin hakkını eda ederse, ona ibadet etmiştir.”[1470]

11657. İmam Sadık (a.s), kendisine, Allah-u Teala’nın, “Onlar bilginlerini ve rahiplerini Allah’tan başka rab edindiler” ayetini soran Ebu Basir’e şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki Yahudi alimleri ve ruhbanları onları kendilerine ibadete çağırmıyorlardı. Eğer onları kendilerine ibadete çağırmış olsalardı, şüphesiz davetini kabul etmezlerdi. Onlar kendileri için bir helali haram kılmış ve bir haramı helal kılmıştır ve böylece de bilmeyerek alim ve ruhbanlarına ibadet etmiş oldular.”[1471]

11658. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın azaba ve belaya uğrattığı sizden önceki büyüklenen ümmetlerin başlarına gelenlerden ve uğradıkları cezadan ibret alın… Firavunlar, onları kul ediniyor, en kötü şekilde işkence ediyor, defalarca acılığı tattırıyorlardı.”[1472]

bak. Ed-Dunya, 1239, 1240. Bölüm eş-Şeytan, 2010. Bölüm; , 103. Konu, el-Huriyye, 446. konu, et-Taklit

2497. Bölüm

En Üstün İbadet

11659. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet Allah’ı bilmek ve Allah için tevazu göstermektir.”[1473]

11660. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet, Allah ve kudreti hakkında sürekli düşünmektir.”[1474]

11661. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet “la ilahe illallah ve la hevle vela kuvvete illa billah” (Allah’tan başka ilah yoktur ve Allah’tan başka güç ve kudret yoktur) cümlesini demektir. En hayırlı dua ise istiğfardır. Allah Resulü (s.a.a) daha sonra şu ayeti tilavet buyurdu: “Bil ki Allah’tan başka ilah yoktur ve günahlarından dolayı mağfiret dile.”[1475]

11662. İmam Cevad (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet ihlastır.”[1476]

11663. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet iffettir.”[1477]

11664. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet adetlere galebe gelmektir.”[1478]

11665. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet dünyadan gönlünü çekip almaktır.”[1479]

11666. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet düşünmektir.”[1480]

11667. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet fıkıhtır (dini anlamaktır)”[1481]

11668. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah akıldan daha üstün bir şeyle ibadet edilmemiştir.”[1482]

11669. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a yemin olsun ki Allah, müminin hakkını eda etmekten daha üstün bir şeyle ibadet edilmemiştir.”[1483]

11670. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah karın ve namus iffetinden daha üstün bir şeyle ibadet edilmemiştir.”[1484]

11671. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “Allah’a suskunluk ve evine gitmekten daha üstün bir şeyle ibadet edilmemiştir.”[1485]

11672. Mirac hadisinde şöyle yer almıştır: “Ey Ahmet! Benim nezdimde hiçbir şey suskunluk ve oruçtan daha sevimli değildir.”[1486]

11673. İmam Bakır (a.s), kendisine “En üstün ibadet hangisidir?” diye sorulunca şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah nezdinde, kendi nezdinde olan bir şeyi istemekten ve talep etmekten daha sevimli bir şey yoktur.”[1487]

11674. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Münezzeh olan Allah’ın haramlarına karşı gözünü yummak (bakmamak), en üstün ibadettir.”[1488]

11675. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sevap açısından en üstün ibadet en gizli olanıdır.”[1489]

11676. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “En üstün ibadet amelin ihlasıdır.”[1490]

11677. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en abit olanı kalben insanlara en çok hayırsever olanı ve tüm Müslümanlara karşı halis ve temiz kalpli olandır.”[1491]

11678. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Huzu içinde olmak gibi bir ibadet yoktur.”[1492]

bak. el-Fikr, 3253. Bölüm; el-Ma’rifet, 2622. Bölüm

2498. Bölüm

İnsanların En Abit Olanı

11679. İmam Seccad (a.s) Allah’ın şöyle buyurduğunu buyurmuştur: “Ey Ademoğlu! Sana farz kıldığım şeylerle amel et ki insanların en abidi olasın.”[1493]

11680. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim Allah’ın kendisine farz kıldığı şeyi yerine getirirse, insanların en abit olanı sayılır.”[1494]

11681. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsanların en abit olanı farzları yerine getirendir.”[1495]

11682. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın farzlarıyla amel ediniz ki insanların en takvalısı olasınız.”[1496]

11683. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Farzları yerine getirmek gibi hiçbir ibadet yoktur.”[1497]

11684. İmam Rıza (a.s) şöyle buyurmuştur: “İbadet oruç ve namazın çokluğuyla değil, Allah’ın işi hususunda çok düşünmekledir.”[1498]

11685. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Bil ki Allah katında Allah’ın kullarının en eftali; hidayete ermiş hidayete çağıran adil imamdır.”[1499]

bak. el-İmamet (2), 206. Bölüm

2499. Bölüm

Kötü Kullar

11686. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İki yüzlü olan kul ne de kötü bir kuldur: Bir yüzle bakar, bir yüzle sırt döner. Eğer Müslüman kardeşine bir nimet verilirse ona haset eder, eğer müptela olursa onu yalnız bırakır.”[1500]

11687. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Başlangıcı nutfe, sonu leş ve bu arada kendisine nasıl davranılacağını bilmeyen kul, ne dekötü bir kuldur.”[1501]

11688. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İbadet için yaratıldığı halde dünya kendisini ahiretten gafil kılmış, dünyevi geçici arzulara ulaşmış ve neticede mutsuz olmuş kul, ne de kötü bir kuldur.”[1502]

11689. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Tekebbür ve gurura kapılan ve büyük ve yüce mertebe sahibi Allah’ı unutan kul, ne de kötü bir kuldur.”[1503]

11690. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İsyan ve tuğyan eden, cabbar ve en üstün Allah’ı unutan kul ne de kötü bir kuldur.”[1504]

11691. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Saptırıcı bir hevesi ve hor kılıcı nefsi olan kul ne de kötü bir kuldur.”[1505]

11692. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kendisini utanç ve aşağılığa sürükleyen tamaha sahip olan kul ne de kötü bir kuldur.”[1506]

2500. Bölüm

Makbul Olmayan İbadet

11693. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Haram yemekle iç içe olan bir ibadet, kum üzere kurulu bir bina gibidir. (Bir rivayete göre de, su üzerine kurulu.)”[1507]

11694. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Allah’ın her gece Beyt’ül Mukaddes’in üzerinden, “Herkim haram bir mal yerse Allah onun ne bir müstahabını ve ne de farzını kabul eder” diye feryat eden meleği vardır.”[1508]

11695. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “İnsan, haramdan bir mal edinirse, ne bir haccı kabul edilir, ne bir umresi ve ne de sıla-i rahimde bulunması. Hatta nutfe üzerinde bile kötü etkisi vardır.”[1509]

11696. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Eğer kul haram bir mal elde eder ve onu sadaka verirse kendisine bir ecir verilmez. Eğer onu infak ederse, Allah onun için kendisine bereket vermez ve kendisinden sonra sevk edicinin (yol azığının) kendisini ateşe davet etmesi dışında bir hak geride bırakmaz.”[1510]

11697. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kulun alacaklılarına bir dirhem geri çevirmesi, bin yıl ibadet etmekten, bin köle azad etmekten, bin hac ve umre yerine getirmekten daha üstündür.”[1511]

11698. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Herkim haram bir mal kazanırsa Allah ondan ne bir zekat, ne bir köle azad etmek, ne bir hac, ne bir umre kabul eder. Aziz ve celil olan Allah bu işlerin sevabı miktarınca ona günah yazar ve bu maldan ölümden sonra kendisi için baki kalan şey cehennem ateşine doğru azık olur. Her kim de haram bir mal elde edebildiği halde, aziz ve celil olan Allah’ın korkusundan onu terkederse, aziz ve celil olan Allah’ın rahmet ve sevgisine mazhar olur ve cennete götürülmesi emredilir.”[1512]

11699. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Dört yoldan mal elde eden kimseden dört şey kabul edilmez: Herkim ganimet çalmak, faiz, (emanete) hıyanet etmek veya hırsızlık sebebiyle bir mal elde ederse, ondan ne zekat kabul edilir, ne sadaka, ne hac ve ne de umre.”[1513]

bak. el-Bid’at, 332. Bölüm; el-Amel, 2947. Bölüm

2501. Bölüm

İbadette İstekli Olmak

11700. İmam Ali (a.s), Haris Hemdani’ye yazdığı mektubunda şöyle buyurmuştur: “Nefsini kulluğa alıştır, ona yumuşak davran, ezip azarlama; sana kitapta farz kılınmış olanlar dışında onu hoş tut ve istekli zamanında (müstahap ameller için) faydalan. Çünkü farzların, vaktinde ve yerinde eda edilmesi gerekir.”[1514]

11701. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İbadetin afeti gevşekliktir.”[1515]

11702. İmam Seccad (a.s), bir duasında şöyle buyurmuştur: “Senden şahadetin en adil olanını ve ibadetin en şevkli olanını dilerim.”[1516]

11703. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “İbadetten gücünüz yettiğince alınız. Zira Allah siz yorulmadıkça asla yorulmaz.”[1517]

11704. İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur: “İbadeti nefislerinize zorla yüklemeyin.”[1518]

bak. 82. Konu, el-Cihad (3); el-Amel, 2943. Bölüm; Vesail’uş Şia, 1/63, 20. Bölüm ve s. 82, 26. Bölüm; Kenz’ul Ummal, 3/28

2502. Bölüm

Allah’a İbadet Hususunda Kusur Etmek

11705. İmam Ali (a.s), melekleri nitelendirirken şöyle buyurmuştur: “Onlar senin katındaki yerlerindedir, yerleri senin yanındadır. İstekleri sende toplanır. İbadetlerinin hepsi sanadır. Emrinden gafletleri azdır. Eğer kendilerine gizli olan hakikatinin künhüne erseler, amellerini hiçe sayıp kendilerini kınarlar, kendilerinin sana gereği gibi ibadet ve itaat etmediklerini anlarlar.”[1519]

11706. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Aziz ve celil olan Allah şöyle buyurmuştur: “Benim sevabım için amel edenler, yaptıkları amele dayanmamalıdırlar. Zira eğer bütün bir ömür boyu benim ibadetim hususunda çaba gösterseler ve kendilerini sıkıntıya atsalar, yine de hakkımı eda edemezler. Kerametimden diledikleri hususta ibadetimin künhüne (hakikatine) ulaşamazlar.”[1520]

11707. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sürekli olarak çalış ve kendini aziz ve celil olan Allah’a ibadet ve itaat hususunda kusursuz sanma. Zira Allah ibadete layık olduğu şekilde ibadet edilmemektedir.”[1521]

11708. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sürekli şöyle de: “Allah’ım! Beni emanetçilerden kılma ve beni kusur sınırından çıkarma.” (Ravi şöyle diyor: ) “Ben şöyle arzettim: “Buradaki emanetçiden maksadın, dini emanet olarak alıp sonra dinden dışarı çıkan kimseler olduğunu biliyorum, ama, “Beni kusur sınırından çıkarma” cümlesinin anlamı nedir?” İmam şöyle buyurdu: “Allah için yaptığın bir işte kendini kusurlu görmendir. Zira insanlar Allah için yaptıkları işlerde, aziz ve celil olan Allah’ın korudukları dışında tümü kusur içindedirler.”[1522]

11709. İmam Bakır (a.s), Cabir’e şöyle buyurmuştur: “Ey Cabir! Allah seni noksanlık ve kusurdan dışarı çıkarmasın. (yani kulluk hususunda kendini hep kusurlu göresin, kibirlenmeyesin.)”[1523]

11710. İmam Ali (a.s), meleklerin yaratılışı hakkında şöyle buyurmuştur: “Onlar nezdindeki bütün makamlarına, yaptıkları itaate ve yanında sahip oldukları yere ve senden çok az gafil olmalarına rağmen eğer azametin hususunda kendilerine örtülü kalan şeyleri müşahede edecek olurlarsa, şüphesiz amellerini değersiz görür, kendilerini kınar ve sana hakkıyla kulluk etmediklerini derk ederler. Sen münezzehsin ey yaratıcı ve mabut.”[1524]

11711. İmam Ali (a.s), bir münacatında şöyle buyurmuştur: “Allah’ım! Sen sadece itaatinde çaba gösterenlere merhamet edecek olursan, o halde kusur edenler nereye kaçsın! Eğer sadece büyük bir çaba içinde olanlardan kabul edecek olursan o halde tefrit edenler kime sığınsın!”[1525]

bak. 333. Konu, el-Ucb; el-Cihad (3), 596. Bölüm; Vesail’uş Şia, 1/71, 22. Bölüm

2503. Bölüm

İbadette İhlasın Sevabı

11712. İmam Hüseyin (a.s) şöyle buyurmuştur: “Herkim Allah’a hakkıyla ibadet ederse, Allah ona arzu ettiğinden daha üstününü ve kendisine yetecek olandan daha fazlasını bağışta bulunur.”[1526]

11713. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Kul, “Sadece sana ibadet ediyoruz” deyince aziz ve celil olan Allah kendisine şöyle buyurur: “Kulum doğru söylüyor. O sadece bana kulluk etmektedir. Sizleri de şahit tutuyorum ki ibadeti hususunda muhalefet edenlerin, gıpta edeceği bir sevap vereceğim.”[1527]

11714. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Kul bütün yaratıklardan kesmedikçe ve sadece Allah’a yönelmedikçe ona layıkıyla ibadet edemez ve bu esnada (layıkıyla ibadet ettiğinde) Allah şöyle buyurur: “Bu benim halis kulumdur.” Böylece keremiyle onu kabul eder.”[1528]

bak. Ed-Dua, 1201. Bölüm; el-Cihad (3), 591. Bölüm

2504. Bölüm

İbadetten Lezzet Almanın Engelleri

11715. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Heva ve hevesinden geri kalmayan kimse nasıl ibadetin lezzetini tatsın?”[1529]

11716. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizlere hakikati söylüyorum: Hasta insanın güzel ve tatlı yiyeceklere bakması ve şiddetli ağrısı sebebiyle ondan lezzet almaması gibi dünya sahipleri de kendilerindeki mal sevgisi sebebiyle ibadetten lezzet almaz ve onun güzel tadına varmazlar.”[1530]

11717. Mesih (a.s) şöyle buyurmuştur: “Sizlere hakikati söylüyorum: Sizden ekininin otlarını ayıklamayan kimsenin otları çoğalır ve sonunda bütün ekinini kaplar ve ekini ortadan yok olur gider. Aynı şekilde kalbinden dünya sevgisini söküp atmayan kimsenin kalbini de dünya sevgisi kaplar ve sonunda ahiret sevgisinin tadını alamaz.”[1531]

11718. Davud’un (a.s) haberlerinde şöyle yer almıştır: “Dostlarımın dünya gamıyla işleri ne? Dünya gamı münacatın tatlığını kalplerden çıkarır. Ey Davud! Ben dostlarımın ruhani olduğu halde dünya gamını yememelerini seviyorum.”[1532]

bak. el-Mehebbet (1), 659. Bölüm; el-İman, 282. Bölüm; ed-Dunya, 125. Bölüm

2505. Bölüm

İbadeti Terketmek

11719. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Zenginlikten sonra fakirlik ne de çirkindir! Dervişlikten (zayıflıktan) sonra günah ne de çirkindir. Bunlardan daha çirkini ise Allah’a ibadet eden ve sonra onu terkeden kimsedir.”[1533]

11720. İmam Kazım (a.s) şöyle buyurmuştur: “Zenginlikten sonraki fakirlik ne de çirkindir! İbadetin ardından günah ne de çirkindir! Bundan daha çirkini ise Allah’a ibadet eden ve sonra ibadetten el çeken kimsedir.”[1534]

2506. Bölüm

Bütün İnsanlar Allah’ın Kuludur

11721. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Sakın sizden biri, “Kulum, cariyem” demesin. Hepiniz Allah’ın kulusunuz ve kadınlarınız Allah’ın cariyesidir. O halde şöyle desin: “Kölem, halayığım, hizmetçim ve uşağım.”[1535]

2507. Bölüm

İbadet (Çeşitli)

11722. Resulullah (s.a.a) şöyle buyurmuştur: “Huzur, ibadetin süsüdür.”[1536]

11723. İmam Hasan (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz ibadeti taleb eden kimse kendisini ibadet için temiz kılmalıdır.”[1537]

11724. İmam Bakır (a.s) şöyle buyurmuştur: “Şüphesiz en zor ibadet günahlardan sakınmaktır.”[1538]

11725. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Nice ibadet eden kimsenin dini yoktur.”[1539]

11726. İmam Ali (a.s) şöyle buyurmuştur: “Halis ibadet, insanın Rabbinden başkasına ümit bağlamaması ve sadece günahından korkmasıdır.”[1540]

[1] Tevbe suresi, 103. ayet

[2] el-Kafi, 4/3/6

[3] Vesail’uş Şia, 6/258/17

[4] Kenz’ul Ummal, 15996

[5] a. g. e. 16068

[6] a. g. e. 16114

[7] a. g. e. 16166

[8] el-Kafi, 3/497/2

[9] Tevbe suresi, 104. ayet

[10] Bihar, 96/134/68

[11] a. g. e. 80/329/2

[12] Bakara suresi, 276. ayet

[13] Emali et-Tusi, 125/195

[14] Bihar, 96/122/29

[15] Kenz’ul Ummal, 16002

[16] Bihar, 96/137/71

[17] a. g. e. 62/269/61

[18] Kenz’ul Ummal, 15982

[19] Bihar, 96/132/64

[20] a. g. e. s. 124/35

[21] el-Kafi, 4/2/1

[22] Bihar, 62/269/63

[23] a. g. e. 96/135/68

[24] Kenz’ul Ummal, 16113

[25] Sevab’ul Amal, 169/11

[26] Bihar, 96/124/34

[27] el-Kafi, 4/3/5

[28] Bihar, 96/123/32

[29] Nehc’ul Belağa, 7. hikmet

[30] Tıbb’ul Eimme, 123

[31] Bihar, 78/68/13

[32] Nehc’ul Belağa, 258. hikmet

[33] Bihar, 78/206/54

[34] a.g.e, 96/134/68

[35] A’lam’ud Din, 333

[36] Emali et-Tusi, 14/18

[37] Bihar, 96/134/68

[38] a. g. e. 75/50/4

[39] el-Hisal, 134/145

[40] Emali et-Tusi, 458/1023

[41] Bihar, 96/182/29

[42] a.g.e, 75/105/40

[43] el-Kafi, 2/209/1

[44] Bihar, 83/369/30

[45] Kenz’ul Ummal, 16303

[46] Bihar, 74/388/1

[47] el-Kafi, 4/12/11

[48] Kenz’ul Ummal, 16305

[49] a. g. e. 16307

[50] a. g. e. 16306

[51] el-Kafi, 2/114/7

[52] Bihar, 77/160/168

[53] Bihar, 96/178/13

[54] Kenz’ul Ummal, 16251

[55] Bihar, 96/179/15

[56] el-Hisal, 97/42

[57] Bihar, 77/70/1

[58] Kenz’ul Ummal, 16084

[59] a. g. e. 16250

[60] Kasas’ul Enbiya, 188/235

[61] Bihar, 76/44/5

[62] Kenz’ul Umaml, 16324

[63] a. g. e. 16357

[64] a. g. e. 16361

[65] el-Mehasin, 1/78/41

[66] Sevab’ul A’mal, 171/18

[67] Bihar, 74/369/60

[68] Tuhef’ul Ukul, 414

[69] Bihar, 96/172/8

[70] Kenz’ul Ummal, 16362

[71] a. g. e. 16249

[72] Bihar, 96/147/24

[73] a.g.e, 96/147/24

[74] Kenz’ul Ummal, 16226

[75] Bihar, 96/181/27

[76] Cami’us Sağir, 2/94/4994

[77] Bakara suresi, 271. ayet

[78] Mekarim’ul Ahlak, 1/296/925

[79] Bihar, 78/284/1

[80] a. g. e. 96/176/4

[81] Gurer’ul Hikem, 1518

[82] Bihar, 96/177/5

[83] Emali et-Tusi, 216/380

[84] Bihar, 74/4/1

[85] el-Kafi, 4/8/2

[86] Bihar, 46/89/77

[87] a. g. e. s. 88/77

[88] el-Kafi, 4/8/1

[89] Bakara suresi, 271. ayet

[90] Fatır suresi, 29. ayet

[91] Sevab’ul Amal, 172/1

[92] Nehc’ul Belağa, 110. hutbe

[93] el-Kafi, 4/60/1

[94] Bakara suresi, 274. ayet

[95] Bihar, 96/125/39

[96] Emali es-Seduk, 300/15

[97] Bihar, 96/176/3

[98] Durr’ul Mensur, 2/100

[99] Al-i İmran suresi, 133-134. ayetler

[100] Durr’ul Mensur, 2/316

[101] Mecme’ul Beyan, 2/837

[102] İsra suresi, 29. ayet

[103] Bakara suresi, 219. ayet

[104] Kenz’ul Ummal, 16246

[105] el-Kafi, 4/55/6

[106] Bihar, 77/69/8

[107] Kenz’ul Ummal, 16138

[108] Kafi, 4/53/7

[109] a. g. e. s. 32/1

[110] a. g. e. s. 33/2, bak. Vesail’uş Şia, 11/543, 10. bölüm

[111] Durr’ul Mensur, 1/607

[112] Emali es-Seduk, 351/1

[113] Bihar, 76/369/30

[114] Sevab’ul A’mal, 170/14

[115] Kenz’ul Ummal, 16197

[116] Bakara suresi, 273. ayet

[117] Kenz’ul Ummal, 16551

[118] a. g. e. 16552

[119] Sevab’ul A’mal, 171/20

[120] Bihar, 96/127/46

[121] Kafi, 3/500/12

[122] a. g. e.

[123] Kenz’ul Ummal, 16548

[124] Kafi, 3/560/2

[125] el-Fakih, 3/177/3671

[126] Bakara suresi, 263-264. ayetler

[127] Müddessir suresi, 6. ayet

[128] Bihar, 78/80/65

[129] el-Kafi, 4/22/2

[130] Bihar, 77/421/40

[131] a. g. e. 96/141/6

[132] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[133] Bihar, 78/283/1

[134] Tenbih’ul Havatir, 2/120

[135] Gurer’ul Hikem, 635

[136] a. g. e. 1595

[137] a. g. e. 1605

[138] a. g. e. 3941

[139] a. g. e. 9534

[140] a. g. e. 3347

[141] a. g. e. 5731

[142] Tuhef’ul Ukul, 123

[143] Kenz’ul Ummal, 16193

[144] Fecr suresi, 14. ayet

[145] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 6/263

[146] Kenz’ul Ummal, 39034

[147] Fatiha suresi, 6. ayet

[148] Kafi, 2/246/5

[149] Nehc’ul Belağa, 16. hutbe

[150] a. g. e. 150

[151] a. g. e. 222

[152] Fatiha suresi, 6, 7. ayetler

[153] Nisa suresi, 69. ayet

[154] Al-i İmran suresi, 51. ayet

[155] Al-i İmran suresi, 101. ayet

[156] En’am suresi, 126. ayet

[157] Bihar, 24/9/1

[158] a. g. e. s. 11/3

[159] Mean’il Ahbar, 32/2

[160] a. g. e. s. 35/5

[161] Bihar, 8/70/19

[162] a. g. e. 47/238/23

[163] Durr’ul Mensur, 1/25

[164] Bihar, 8/64/1

[165] a. g. e. s. 65/2

[166] Kenz’ul Ummal, 39036

[167] Fezail’uş Şia, 48/3

[168] Bihar, 8/70/19

[169] Fezail’uş Şia, 48/4

[170] Fecr suresi, 14. ayet

[171] Sevab’ul A’mal, 321/2

[172] Bihar, 8/65/2

[173] Emali es-Seduk, 149/4

[174] Bihar, 8/65/2

[175] Kenz’ul Ummal, 39034

[176] a. g. e. 39036

[177] Bihar, 76/4/8

[178] a. g. e. 92/197/3

[179] Gurer’ul Hikem, 8272

[180] a. g. e. 8273

[181] a. g. e. 8937

[182] Kenz’ul Ummal, 30747

[183] el-Fakih, 3/493/4748

[184] Bihar, 1/183/85

[185] Kafi, 2/181/11

[186] a. g. e. h. 12

[187] a. g. e. s. 182/15

[188] Bihar, 77/158/149

[189] a. g. e. s. 165/2

[190] Hisal, 22/75

[191] Bihar, 76/20/3

[192] el-Kafi, 2/181/13

[193] Bihar, 103/256/1

[194] Kenz’ul Ummal, 475

[195] el-Fakih, 3/496/4635

[196] Kafi, 5/525/1

[197] el-Hisal, 633/10

[198] Enfal, 61

[199] Gurer’ul Hikem, 10138

[200] Nehc’ul Belağa, 53. mektup; Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 17/106

[201] Nehc’üs-Saade, 2/742

[202] Bihar, 78/287/2

[203] Nisa suresi, 85. ayet

[204] Enfal, 1

[205] Hucurat, 10

[206] Nisa, 114

[207] Kenz’ul Ummal, 5480

[208] el-Kafi, 2/209/1

[209] a. g. e. h. 3, bak. h. 4

[210] Tenbih’ul Havatir, 1/6

[211] Gurer’ul Hikem, 4703

[212] a. g. e. 49361

[213] a.g.e, 8043

[214] Bakara, 224

[215] Kafi, 2/210/6

[216] a. g. e. h. 5

[217] a. g. e. s. 341/16

[218] el-el-Fakih, 3/32/3267

[219] Bakara suresi, 238. ayet

[220] Nisa suresi 103. ayet

[221] İbrahim suresi 40. ayet

[222] Meryem suresi 55. ayet

[223] el-Hisal 522/11

[224] Bihar, 77/127/33

[225] Deaim’ul İslam, 1/133

[226] Gurer’ul Hikem, 2212

[227] a. g. e. 2214

[228] Bihar, 84/264/66

[229] el-el-Fakih, 1/210/638

[230] Mekarim’ul Ahlak, 2/366

[231] Tenbih’ul Havatir, 2/78

[232] el-Hisal, 620/10

[233] Kenz’ul Ummal, 18907

[234] Bihar, 82/308/6

[235] Gurer’ul Hikem, 1682

[236] Mean’il Ahbar, 333/1

[237] Bihar, 82/219/39

[238] a. g. e. s. 209/20

[239] Emali et-Tusi, 694/1478

[240] el-Kafi, 3/264/1

[241] a. g. e. s 266/9

[242] Mehasin, 1/116/117

[243] Bihar, 82/227/51

[244] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 17/5

[245] Kenz’ul Ummal, 18889

[246] Ankebut suresi, 45. ayet

[247] Kenz’ul Ummal, 20083

[248] Mean’il Ahbar, 237/1

[249] Bihar, 82/198

[250] a. g. e.

[251] a. g. e.

[252] a. g. e. 82/205/6

[253] el-Hisal, 628/10

[254] Bihar, 82/208/17

[255] Mecme’ul Beyan, 5/308

[256] Bihar, 82/223/46

[257] a. g. e. s. 224/46

[258] Nehc’ul Belağa, 199. hutbe; Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 10/202

[259] Deaim’ul İslam, 1/135

[260] Bihar, 82/236/66

[261] a. g. e. 84/261/59

[262] Sevab’ul A’mal, 67/1

[263] Bihar, 10/369/22

[264] a. g. e. 82/227/53

[265] a. g. e. h. 54

[266] el-Kafi, 3/268/4

[267] Tuhef’ul Ukul, 149

[268] Emali et-Tusi, 296/582

[269] Nehc’ul Belağa, 252. hikmet

[270] Bihar, 82/209/19

[271] İlel’uş Şerayi’, 249/5

[272] a. g. e. 317/1

[273] a. g. e. h. 2

[274] el-Hisal, 632/10

[275] Bihar, 82/219/37

[276] Sevab’ul A’mal, 57/3

[277] el-Mehasin, 1/122/131

[278] Bihar, 82/234/58

[279] Mekarim’ul Ahlak, 2/366/2661

[280] el-Hisal, 632/10

[281] İlel’uş Şerayi’, 336/2

[282] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 1/255/7

[283] el-Kafi, 3/272/6

[284] Bihar, 84/250/45

[285] el-el-Fakih, 1/300/915

[286] Bihar, 84/249/41

[287] el-Kafi, 3/309/3

[288] Mü’minun suresi, 1, 2. ayetler

[289] Beşaret’ul Mustafa, 28

[290] el-Kafi, 3/300/3

[291] Cami’ul Ahbar, 337/947

[292] Firdevs, 5/195/7935

[293] Deail’ul İslam, 1/158

[294] Mecme’ul Beyan, 7/157

[295] Kamer suresi, 7. ayet

[296] Hadid suresi, 16. ayet

[297] Ta-Ha suresi, 108. ayet

[298] Felah’us Sail, 161

[299] Bihar, 84/258/56

[300] Felah’us Sail, 166

[301] a. g. e. 101

[302] Bihar, 41/17/10

[303] a. g. e. 70/400/72

[304] Deaim’ul İslam, 1/159

[305] Bihar, 70/400/72

[306] a. g. e. 43/172/13

[307] a. g. e. 84/258/56

[308] a. g. e. 80/347/32

[309] a. g. e. s. 346/30

[310] Felah’us Sail, 51

[311] Deaim’ul İslam, 1/158

[312] Felah’us Sail, 117

[313] a. g. e. 101

[314] el-Kafi, 3/300/4

[315] Menakıb-i İbn-i Şehr-i Aşub, 4/135

[316] Bihar, 84/252/48

[317] Felah’us Sail, 107

[318] a. g. e. 161

[319] el-Hisal, 620/10

[320] a. g. e. s. 628/10

[321] Bihar, 84/228

[322] a. g. e. s. 258/56

[323] a. g. e. 84/257/55

[324] a. g. e.

[325] Beşaret’ul Mustafa, 28

[326] Menakıb-i İbn-i Şehr-i Aşub, 4/131

[327] Bihar, 69/391/66

[328] el-Kafi, 2/349/5

[329] Cami’ul Ahbar, 412/1141

[330] el-Kafi, 3/269/9

[331] İlel’uş Şerayi’, 345/1

[332] Bihar, 84/317/2

[333] el-Hisal, 534/1

[334] Mekarim’ul Ahlak, 2/324/2656

[335] Mehasin, 1/406/921

[336] İlel’uş Şerayi’, 232/8

[337] el-Hisal, 613/10

[338] el-Mehasin, 1/97/65

[339] Bihar, 84/249/41

[340] a. g. e. s. 221/4

[341] Sevab’ul A’mal, 163/1

[342] a. g. e. 273/1

[343] Bihar, 84/206/3

[344] Tenbih’ul Havatir, 2/59

[345] Bihar, 84/259/57

[346] Sevab’ul A’mal, 68/1

[347] Bihar, 41/18/11

[348] a.g.e, 84/249/41

[349] el-Kafi, 3/266/12

[350] el-Fakih, 1/209/631

[351] el-Kafi, 3/266/11

[352] Bihar, 78/200/28

[353] Emali es-Seduk, 212/10

[354] Bihar, 84/260/59

[355] a. g. e.

[356] a. g. e. 84/257/55

[357] Deaim’ul İslam, 1/158

[358] el-Kafi, 3/488/10

[359] Mişkat’ul Envar, 46

[360] Bihar, 72/198/26

[361] Emali es-Seduk, 337/12

[362] Bihar, 84/249/41

[363] Kenz’ul Ummal, 31109

[364] a. g. e. 31110

[365] Gurer’ul Hikem, 5340

[366] Bihar, 84/254/52

[367] a. g. e. s. 256/52

[368] Mean’il, Ahbar, 41/1

[369] Bihar, 74/4/1

[370] Bihar, 84/230/3

[371] a. g. e. s. 246/37

[372] a. g. e. s. 253/49

[373] a. g. e. s. 259/57

[374] Nisa suresi, 43. ayet

[375] Nisa suresi, 142. ayetler

[376] Tefsir-i Ayyaşi, 1/242/137

[377] a. g. e. 1/242/134

[378] Bihar, 84/283/5

[379] a. g. e. 77/22/6, bak. Tüm hadise

[380] Maun suresi, 4 ve 5. ayetler

[381] Müminun suresi, 9 ve 10. ayetler

[382] el-Hisal, 621/10

[383] a. g. e. 47/50

[384] Bihar, 83/14/25

[385] Tenbih’ul Havatir, 2/122

[386] Bihar, 83/9/5

[387] a. g. e. 77/293/2

[388] el-Kafi, 3/270/12

[389] Sevab’ul Ummal, 58/2

[390] Bihar, 82/359/43

[391] el-Kafi, 3/274/8

[392] Bihar, 83/21/38

[393] Sevab’ul A’mal, 58/1

[394] Bihar, 83/25/47

[395] Müddessir, 40-43. ayetler

[396] Kıyamet suresi, 31-35. ayetler

[397] Nehc’ul Belağa, 199. hube

[398] Sevab’ul A’mal, 275/1

[399] Bihar, 82/232/57

[400] Kenz’ul Ummal, 18869

[401] Cami’ul Ahbar, 185/455

[402] a. g. e. h. 456 457

[403] a. g. e. s. 186/462

[404] İlel’uş Şerayi’, 339/1

[405] Bihar, 77/58/3

[406] Meryem suresi, 59. ayet

[407] el-Kafi- 3/268/5

[408] Bihar, 83/24/44

[409] a.g.e, 82/202/2

[410] a. g. e. 83/9/2

[411] el-Kafi, 3/269/7

[412] İlel’uş Şerayi’, 356/2

[413] Müstedrek’ul Vesail, 3/25/2923

[414] Felah’us Sail, 22

[415] Bihar, 84/261/59

[416] Kurb’ul Esnad, 150/546

[417] Tefsir-i Ali b. İbrahim, 2/155

[418] Bihar, 84/259/58

[419] a. g. e.

[420] Bihar, 84/257/55

[421] a. g. e. s. 267/68

[422] Deaim’ul İslam, 1/135

[423] el-Mehasin, 1/162/232

[424] el-Kafi, 3/269/10

[425] el-Mehasin, 2/46/1136

[426] el-Fakih, 1/306/920

[427] Mehasin, 2/126/1348

[428] Vesail, 3/478/2

[429] Tenbih’ul Havatir, 2/87

[430] et-Tehzib, 3/25/85

[431] el-Kafi, 3/371/3

[432] Vesail’uş Şia, 5/372/9

[433] İlel’uş Şerayi’, 325/1

[434] Bihar, 35/68/2

[435] et-Tehzib, 3/265/749

[436] Emali et-Tusi, 29/31

[437] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[438] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 17/22

[439] İlel’uş Şerayi, 333/1

[440] el-Kafi, 3/376/5

[441] İsra suresi, 79. ayet

[442] Al-i İmran suresi, 17. ayet

[443] Zariyat suresi, 15-18. ayetler

[444] Secde suresi, 16-17. ayet

[445] Tur suresi, 49. a yet

[446] İnsan suresi, 26. ayet

[447] Müzzemmil suresi, 6. ayet

[448] Bihar, 69/392/68

[449] a. g. e. 74/352/22

[450] Emali es-Seduk, 349/1

[451] Kenz’ul Ummal, 21425

[452] İlel’uş Şerayi, 35/4

[453] el-Kafi, 3/488/9

[454] el-Mehasin, 2/142/1368

[455] Bihar, 76/60/12

[456] a. g. e. 83/126/75

[457] Mean’il Ahbar, 342/1

[458] Bihar, 83/127/79

[459] Nur’us Sakaleyn, 4/279/120

[460] Sünen-i Ebi Davud, 1450

[461] Nur’us Sakaleyn, 5/449/19

[462] Bihar, 87/148/22

[463] Nur’us Sakaleyn, 5/486/63

[464] el-Kafi, 3/325/16

[465] Emali es-Seduk, 230/9

[466] a. g. e. 64/2

[467] Bihar, 84/259/57

[468] el-İhtisas, 188

[469] Durr’ul Mensur, 2/383

[470] Bihar, 8/126/27

[471] Kenz’ul Ummal, 21428

[472] İlel’uş Şerayi, 362/1

[473] Bihar, 87/143/17

[474] ed-Deavat lil Ravendi, 76/182

[475] Muaviyeyle savaştığı o korkunç gece.

[476] Bihar, 41/17/10

[477] el-Kafi, 3/266/10

[478] İlel’uş Şerayi, 363/1

[479] a. g. e. 366/1

[480] el-Fakih, 1/474/1370

[481] el-Kafi, 3/450/34

[482] a. g. e. 2/272/16

[483] İlel’uş Şerayi, 362/2

[484] el-Kafi, 2/60/4

[485] Kenz’ul Ummal, 21475

[486] a. g. e. 21444

[487] Bihar, 82/294/25

[488] a. g. e. s. 288/9

[489] Müstedrek’ul Vesail, 11/281/13019

[490] Cuma suresi, 9. ayet

[491] Kenz’ul Ummal, 21086

[492] Bihar, 89/184/21

[493] Müstedrek’ul Vesail, 6/9/6291

[494] Sevab’ul A’mal, 276/3

[495] Vesail’uş Şia, 5/6/25

[496] a. g. e. h. 26

[497] a. g. e. h. 27

[498] a. g. e. s. 5/17

[499] ed-Deavat lil Ravendi, 37/91

[500] Bihar, 89/200/49

[501] el-Fakih, 1/427/1260

[502] el-Kafi, 3/421/2

[503] el-Fakih, 1/416/1230

[504] Vesail’uş Şia, 5/30/4

[505] Müstedrek’ul Vesail, 6/22/6335

[506] Kurb’ul Esnad, 150/544

[507] el-Kafi, 3/424/9

[508] Ahzab suresi, 56

[509] Kenz’ul Ummal, 2147

[510] a. g. e. 2149

[511] a. g. e. 2153

[512] a. g. e. 2243

[513] a. g. e. 2144

[514] Bihar, 94/49/9

[515] Kenz’ul Ummal, 2150

[516] a. g. e. 2169

[517] a. g. e. 3993

[518] Nur’us Sakaleyn, 4/302/221

[519] a. g. e. s. 305/235

[520] Gurer’ul Hikem, 1343

[521] Bihar, 78/288/2

[522] Mekarim’ul Ahlak, 2/377

[523] el-Kafi, 2/133/5

[524] Nehc’ul Belağa, 193. hutbe

[525] a. g. e. 333. hikmet

[526] Bihar, 71/279/19

[527] el-Kafi, 2/113/1

[528] Bihar, 78/113/7

[529] Nehc’ul Belağa, 224. hikmet

[530] Bihar, 71/280/24

[531] a. g. e. 78/63/146

[532] Gurer’ul Hikem, 3714

[533] Bihar, 71/275/3

[534] Gurer’ul Hikem, 2314

[535] a. g. e. 2231

[536] Bihar, 71/288/50

[537] Gurer’ul Hikem, 2279

[538] a. g. e. 1418

[539] a. g. e. 1827

[540] a.g.e, 546

[541] a. g. e. 2271

[542] a. g. e. 3725

[543] Mean’il Ahbar, 401/62

[544] Bihar, 78/312/1

[545] a. g. e. s. 300/1

[546] Gurer’ul Hikem, 3907

[547] el-İhtisas, 232

[548] Gurer’ul Hikem, 7177

[549] Gurer’ul Hikem, 1462

[550] a. g. e. 1854

[551] Nehc’ul Belağa, 182. hikmet

[552] a. g. e. 471

[553] a. g. e. 147. hutbe

[554] a. g. e. 239

[555] a. g. e. 183

[556] Tuhef’ul Ukul, 322

[557] Kafi, 5/127/7

[558] a. g. e. h. 6

[559] Gurer’ul Hikem, 1302

[560] A’lam’ud Din, 297

[561] Mişkat’ul Envar, 280

[562] Emali es-Seduk, 323/4

[563] Bihar, 78/165/1

[564] Gurer’ul Hikem, 3081

[565] a. g. e. 2844

[566] a. g. e. 9301

[567] a. g. e. 9449

[568] el-Kafi, 3/262/42

[569] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/5/10

[570] Felah’us Sail, 82

[571] İnna lillah ve inna ileyhi raciun demek.

[572] Bakara suresi, 156 ve 157. ayetler

[573] Sevab’ul A’mal, 234/1

[574] a. g. e. 235/2

[575] Bihar, 82/132/16

[576] Mişkat’ul Envar, 148

[577] Bakara suresi, 156. ayet

[578] Bihar, 82/131/13

[579] Nur’us Sakaleyn, 1/144/455

[580] Bihar, 82/121/13

[581] el-Hisal, 180/245

[582] Emali et-Tusi, 388/850

[583] Bihar, 82/90/43

[584] ed-Deavat lil Ravendi, 286/15

[585] Kemaluddin, 73

[586] Bihar, 82/177/18

[587] Sünen-i en-Nisai, 4/19

[588] Bihar, 82/103/50

[589] Deaim’ul İslam, 1/227

[590] Bihar, 82/88/39

[591] Nehc’ul Belağa, 322. hikmet

[592] Deaim’ul İslam, 1/225

[593] a. g. e s. 227

[594] Mişkat’ul Envar, 333

[595] Deaim’ul İslam, 1/227

[596] el-Fakih, 1/183/551

[597] el-Fakih, 1/182/547

[598] a. g. e s. 183/553

[599] Bihar, 82/84/26

[600] a. g. e s. 103/50

[601] et-Temhis, 66/153

[602] el-Hisal, 616/10

[603] Kenz’ul Fevaid lil Keraceki, 2/163

[604] Bihar, 78/139/25

[605] a. g. e s. 160/20

[606] a. g. e s. 268/183

[607] Emali et-Tusi, 681/1448

[608] Bihar, 82/84/26

[609] Kurb’ul Esnad, 94/319

[610] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 20/98

[611] Gurer’ul Hikem, 7203

[612] İlel’uş Şerayi, 299/1

[613] el-Hisal, 112/87

[614] el-Kafi, 3/227/1

[615] a. g. e 2/359/1

[616] Emali es-Seduk, 188/5

[617] el-Kafi, 2/359/1

[618] Lokman suresi, 19. ayet

[619] Hucurat suresi, 2 ve 3. ayetler

[620] Münyet’ul Murid, 213

[621] Gurer’ul Hikem, 5073

[622] Kenz’ul Ummal, 7943

[623] Gurer’ul Hikem, 4660

[624] Durr’ul Mensur, 4/76

[625] Bihar, 77/82

[626] Nehc’ul Belağa, 16. mektup

[627] Emali et-Tusi, 539/1162

[628] Bihar, 83/368/27

[629] Kenz’ul Ummal, 29087

[630] el-Kafi, 5/65/1, bak tüm hadise

[631] Bakara suresi, 183. ayet

[632] el-el-Fakih, 2/99/1844

[633] Sahifet’us Seccadiye, 175, 45. dua

[634] el-Kafi, 4/63/6

[635] el-Hisal, 45/42

[636] Bihar, 96/371/53

[637] İlel’uş Şerayi’, 270

[638] Bihar, 96/368/47

[639] a. g. e s. 369/50

[640] a. g. e s. 375/62

[641] Emali et-Tusi, 296/582

[642] Kenz’ul Ummal, 23610

[643] a. g. e 23620

[644] Nehc’ul Belağa, 252. hikmet

[645] a. g. e 192. hutbe

[646] Deaim’ul İslam, 1/270

[647] el-Kafi, 4/62/1

[648] Bihar, 96/296/28

[649] Fezail’ul Eşher’us Selase, 75/57

[650] Bihar, 78/326/4

[651] ed-Deavat lil Ravendi, 76/179

[652] Gurer’ul Hikem, 1683

[653] ed-Deavat lil Ravendi, 27/45, 46

[654] el-Fakih, 2/76/1783

[655] Sevab’ul A’mal, 75/1

[656] Kurb’ul Esnad, 95/324

[657] Mean’il Ahbar, 409/90

[658] A’lam’ud Din, 279

[659] Sevab’ul A’mal, 77/1

[660] Bihar, 40/331/13

[661] el-Kafi, 4/65/15

[662] a. g. e 68/1 bak, tüm bölüme

[663] a. g. e s. 95/1

[664] Emali et-Tusi, 166/277

[665] Bihar, 96/294/21

[666] Nehc’ul Belağa, 145. hikmet

[667] Mean’il Ahbar, 409/91

[668] Emali es-Seduk, 443/2

[669] İlel’uş Şerayi, 285/1

[670] Sevab’ul A’mal, 62/1

[671] el-Kafi, 4/63/5

[672] Bihar, 82/294/25

[673] Gurer’ul Hikem, 5873

[674] a. g. e 5890

[675] a. g. e 5874

[676] a. g. e 5888-5889

[677] Bihar, 96/294/21

[678] Deaim’ul İslam, 1/268

[679] el-Kafi, 4/87/2

[680] Bihar, 96/292/16

[681] a. g. e s. 293/16

[682] Firdevs, 5/242/8075

[683] el-Kafi, 4/87/1

[684] Sahifet’us Seccadiye, 166, 44. dua

[685] Bihar, 96/256/38

[686] a. g. e s. 257/40

[687] el-Kafi, 4/65/17

[688] Vesail’uş Şia, 7/299/2

[689] Bihar, 96/257/40

[690] el-Fakih, 4/356/5762

[691] Mean’il Ahbar, 228/1

[692] el-Hisal, 612/10

[693] Deaim’ul İslam, 1/283

[694] Kenz’ul Ummal, 23673

[695] Bihar, 97/108/48

[696] Kenz’ul Ummal, 23675

[697] el-Kafi, 4/90/2

[698] Bihar, 77/27/6

[699] Neml suresi, 19. ayet

[700] Emali et-Tusi, 522/1156

[701] Mekarim’ul Ahlak, 1/58/44

[702] Metalib’us Suul, 54

[703] el-Kafi, 2/664/10

[704] a. g. e. h. 13

[705] Gurer’ul Hikem, 4964

[706] el-Kafi, 2/664/5

[707] Mekarim’ul Ahlak, 1/58/46

[708] el-Kafi, 2/206/1

[709] a. g. e. s. 188/2

[710] Tevbe suresi, 82. ayet

[711] Kurb’ul Esnad, 69/221

[712] Mean’il Ahbar, 335/1

[713] Emali es-Seduk, 223/4

[714] Tuhef’ul Ukul, 96

[715] Gurer’ul Hikem, 7947

[716] a. g. e. 7115

[717] a. g. e. 7099

[718] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza (a.s), 2/3/6

[719] Nur’us Sakaleyn, 2/249/261

[720] Mean’il Ahbar, 334

[721] İrşad’ul Kulup, 200

[722] el-Hisal, 89/25

[723] Bihar, 76/59/10

[724] a. g. e. 78/309/1

[725] Gurer’ul Hikem, 7051

[726] Tenbih’ul Havatir, 2/59

[727] Zuhruf suresi, 47. ayet

[728] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 16/121

[729] Emali et-Tusi, 536/1162

[730] a. g. e. 537/1162

[731] Nur’us Sakaleyn, 4/537/118

[732] Gurer’ul Hikem, 10097

[733] Kasas’ul Enbiya, 273/353

[734] Bihar, 78/158/9

[735] Tenbih’ul Havatir, 1/66

[736] Nehc’ul Belağa, 113. hutbe

[737] Gurer’ul Hikem- 2350

[738] el-Kafi, 7/274/2

[739] a. g. e. h. 3

[740] Deaim’ul İslam, 2/541/1927

[741] el-Fakih, 4/15/4968

[742] Müstedrek’ul Vesail, 18/27/21917

[743] Nehc’ul Belağa, 51. mektup

[744] a. g. e. 31. Mektup

[745] Kenz’ul Ummal, 9498

[746] a. g. e. 9518

[747] a. g. e. 9519

[748] el-Kafi, 5/292/1

[749] el-Fakih, 4/334/5718

[750] el-Kafi, 5/292/2

[751] a. g. e. s. 294/8

[752] el-Kafi, 5/294/7

[753] et-Tehzib, 7/164/727

[754] Bakara suresi, 173. ayet

[755] Bihar, 75/413/64

[756] a. g. e. 62/82/2

[757] Nur’us Sakaleyn, 1/155/502

[758] İlel’uş Şerayi, 483/1

[759] el-Fakih, 4/35/5025

[760] Kenz’ul Ummal, 5943-5945

[761] a. g. e. 5944

[762] Nehc’ul Belağa, 192. hutbe

[763] a. g. e.

[764] a. g. e. 289. hikmet

[765] Kenz’ul Ummal, 6019

[766] a. g. e. 6051

[767] a. g. e. 6049

[768] Durr’ul Mensur, 2/724

[769] Kenz’ul Ummal, 18023

[770] Kasas suresi, 5. ayet

[771] Nehc’ul Belağa, 209. hikmet

[772] Nur’us Sakaleyn, 4/110/11

[773] a. g. e. h. 14

[774] Nisa suresi, 98-99. ayetler

[775] Mean’il Ahbar, 201/4

[776] a. g. e. 203/11

[777] a. g. e. 202/7

[778] a. g. e. 200/1

[779] a. g. e. h. 2

[780] el-Kafi, 2/405/7

[781] Nehc’ul Belağa, 189. hutbe

[782] el-Kafi, 8/125/95

[783] Mean’il Ahbar, 203/10

[784] Bakara suresi, 16. ayet

[785] A’raf suresi, 30. ayet

[786] Meryem suresi, 75. ayet

[787] A’raf suresi, 202. ayet

[788] Nehc’ul Belağa, 31. mektup

[789] Gurer’ul Hikem, 10087

[790] a. g. e. 10509

[791] a. g. e. 215

[792] Fatiha suresi, 7. ayet

[793] Müminun suresi, 106. ayet

[794] Hicr suresi, 56. ayet

[795] Al-i İmran sureis, 90. ayet

[796] Nehc’ul Belağa, 106. hutbe

[797] a. g. e. 154. hutbe

[798] Bakara suresi, 108. ayet

[799] Nisa suresi, 116. ayet

[800] Nisa suresi, 136. ayet

[801] Ahzap suresi, 36. ayet

[802] Casiye suresi, 23. ayet

[803] Nehc’ul Belağa, 148. hutbe

[804] a. g. e. 120. hutbe

[805] a. g. e. 7. mektup

[806] a. g. e. 97. hutbe

[807] a. g. e. 28. hutbe

[808] a. g. e. 31. hikmet

[809] Gurer’ul Hikem, 5906

[810] a. g. e. 8071-8176

[811] a. g. e. 7903

[812] a. g. e. 8569

[813] a. g. e. 8501

[814] a. g. e. 6672

[815] Ahzap suresi, 67 ve 68. ayetler

[816] Maide suresi, 77. ayet

[817] Şuara suresi, 99. ayet

[818] Fussilet suresi, 29. ayet

[819] Furkan suresi, 17. ayet

[820] Nisa suresi, 119. ayet

[821] Sad suresi, 26. ayet

[822] En’am suresi, 116. ayet

[823] Nehc’ul Belağa, 164. hutbe

[824] a. g. e. 17. hutbe, bak tüm söze.

[825] a. g. e. 194. hutbe

[826] a. g. e. 87. hutbe

[827] a. g. e. 323. hikmet

[828] Gurer’ul Hikem, 5900

[829] Zümer suresi, 22. ayet

[830] Ahzap suresi, 36. ayet

[831] Nehc’ul Belağa, 65. mektup

[832] Bihar, 5/208/48

[833] el-Kafi, 2/415/1

[834] Nehc’ul Belağa, 176. hutbe

[835] a. g. e. 198. hutbe

[836] a. g. e. 73. hutbe

[837] a. g. e. 4. hutbe

[838] Müstedrek’ul Vesail, 13/435/15831

[839] a. g. e. 14/37/16038

[840] a. g. e. h. 16039

[841] a. g. e. 16040

[842] a. g. e. 16041

[843] a. g. e. 17/88/20819

[844] Sünen-i Ebi Davud, 3561

[845] el-Fakih, 3/96/3402

[846] a. g. e. s. 97/3405

[847] Vesail’uş Şia, 13/155/5

[848] el-Kafi, 4/33/3

[849] el-Hisal, 12/41

[850] Gurer’ul Hikem, 10178

[851] el-Kafi, 5/239/5

[852] a. g. e. s. 238/1

[853] Zariyat suresi, 24-27. ayetler

[854] Cami’ul Ahbar, 377/1053

[855] el-Hisal, 431/11

[856] Bihar, 75/461/14

[857] Nehc’ul Belağa, 209. hutbe

[858] a. g. e. 142. hutbe

[859] el-Mehasin, 2/147/1388

[860] a. g. e. h. 1390

[861] Cami’ul Ahbar, 378/1058

[862] Bihar, 41/28/1

[863] Kenz’ul Ummal, 44627

[864] ed-Deavat lil Ravendi, 141/358

[865] Nehc’ul Belağa, 45. mektup

[866] Kenz’ul Ummal, 25881

[867] Bihar, 77/85/3

[868] a. g. e. s. 84/3

[869] Mehasin, 2/180/1510

[870] a. g. e. s. 179/1509

[871] Kurb’ul Esnad, 160/583

[872] Mehasin, 2/180/1511

[873] a. g. e.

[874] Bihar, 77/84/3

[875] Mehasin, 2/186/1533

[876] a. g. e. h. 1535

[877] Kenz’ul Ummal, 25875

[878] a. g. e. 25876

[879] Bihar, 75/456/31

[880] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/42/138

[881] Mehasin, 2/187/1538

[882] a. g. e. h. 1539

[883] Bihar, 22/384/23

[884] Mehasin, 2/179/1506

[885] a. g. e. s. 190/1548

[886] el-Kafi, 6/283/1

[887] Tenbih’ul Havatir, 2/116

[888] a. g. e.

[889] Bihar, 75/451/2

[890] Mehasin, 2/181/1515

[891] el-Kafi, 6/283/1

[892] a. g. e. h. 2

[893] a. g. e. 5/368/3

[894] a. g. e. h. 4

[895] el-Fakih, 4/356/5762

[896] Mişkat’ul Envar, 325

[897] Gurer’ul Hikem, 7638

[898] Kenz’ul Ummal, 28100, 28073

[899] a. g. e. 28102

[900] a. g. e. 28072

[901] İlel’uş Şerayi’, 5252/1

[902] el-Hisal, 229/67

[903] Kenz’ul Ummal, 28221

[904] a. g. e. 28222

[905] Gurer’ul Hikem, 1203

[906] a. g. e. 3048

[907] Nehc’ul Belağa, 108. hutbe

[908] Tuhef’ul Ukul, 304-305

[909] el-Kafi, 2/454/6

[910] Deaim’ul İslam, 2/144/503

[911] Kenz’ul Ummal, 28340

[912] a. g. e. 28331

[913] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/319

^{^[914]} Dehr suresi, 8 ve 9. ayetler

^{^[915]} Beled suresi, 14-16. ayetler

[916] Mehasin, 2/145/1381

[917] Gurer’ul Hikem, 9634

[918] Mehasin, 2/160/1436

[919] Mehasin, 2/142/1370

[920] a. g. e. s. 143/1373

[921] a. g. e. s. 146/1385

[922] a. g. e. s. 279/1901

[923] Gurer’ul Hikem, 4004

[924] Mehasin, 2/145/1381

^{^[925]} Hakka suresi, 33/36

^{^[926]} Müddessir suresi, 44. ayet

^{^[927]} Fecr suresi, 18. ayet

^{^[928]} Maun suresi, 2, 3. ayetler

[929] Emali et-Tusi, 598/1241

[930] Mehasin, 1/182/290

[931] Nehc’ul Belağa, 45. mektup

^{^[932]} Ta-ha suresi, 24. ayet

^{^[933]} Sad suresi, 55. ayet

^{^[934]} Nebe suresi, 21 ve 22. ayetler

^{^[935]} Naziat suresi, 37-39. ayetler

[936] Gurer’ul Hikem, 9526

[937] a. g. e. 1637

[938] Nehc’ul Belağa, 157. hutbe

^{^[939]} Nahl suresi, 36. ayet

^{^[940]} Zümer suresi, 17. ayet

[941] Nur’us Sakaleyn, 2/191/70

[942] a. g. e. 4/481/31

[943] el-Kafi, 2/318/11

[944] Bihar, 78/149/11 bak tüm hadise.

[945] Kenz’ul Ummal, 27871

[946] a. g. e. 27870

[947] a. g. e. 27876

[948] el-Kafi, 6/55/4

[949] a. g. e. s. 54/2

[950] a. g. e. 5/328/1

[951] a. g. e. 6/54/3

[952] a. g. e. h. 1

^{^[953]} Bakara suresi, 230. ayet

[954] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/85/27

[955] İlel’uş Şerayi, 507/1

[956] Kenz’ul Ummal, 9783

^{^[957]} Müddessir suresi, 15. ayet

[958] Derret’ul Bahire, 42

[959] Kenz’ul Ummal, 7576

[960] Bihar, 73/170/7

[961] Gurer’ul Hikem, 6726

[962] Bihar, 78/92/98

[963] a. g. e. 77/135/47

[964] Kenz’ul Ummal, 7577

[965] a. g. e. 7583

[966] a. g. e. 7584

[967] Bihar, 73/168/3

[968] Tenbih’ul Havatir, 1/49

[969] a. g. e.

[970] Gurer’ul Hikem, 6401

[971] a. g. e. 4791

[972] a. g. e. 3094

[973] a. g. e. 4609

[974] Nehc’ul Belağa, 193. hutbe

[975] a. g. e. 194. hutbe

[976] Bihar, 78/315/1

[977] A’lam’ud Din, 340/24

[978] Kenz’ul Ummal, 8852

[979] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 16/93

[980] Nehc’ul Belağa, 180. hikmet

[981] Gurer’ul Hikem, 126-127

[982] el-Kafi, 2/320/2

[983] Tenbih’ul Havatir, 1/49

[984] Gurer’ul Hikem, 6299

[985] Gurer’ul Hikem, 4639

[986] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 19/50

[987] Gurer’ul Hikem, 6717

[988] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 18/84

[989] Gurer’ul Hikem, 8871

[990] Bihar, 78/374/35

[991] Gurer’ul Hikem, 3265

[992] a. g. e. 10593

[993] a. g. e. 10645

[994] Nehc’ul Belağa, 160. hutbe

[995] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 19/41

[996] Gurer’ul Hikem, 6222

[997] a. g. e. 5901

[998] a.g.e, 5916

[999] a. g. e. 5248

[1000] a. g. e. 6729

[1001] a. g. e. 8169

[1002] a. g. e. 6974

[1003] a. g. e. 10578

[1004] el-Hisal, 234/74

^{^[1005]} Secde suresi, 16. ayet

^{^[1006]} Maide suresi, 84. ayet

[1007] Bihar, 98/83/2

[1008] İkbal’ul A’mal, 1/168

[1009] a. g. e.

[1010] a. g. e. 1/169

[1011] Kenz’ul Ummal, 25998

[1012] a. g. e. 26010

[1013] a. g. e. 26006

[1014] Enfal suresi, 11. ayet

[1015] Furkan suresi, 48. ayet

[1016] el-Fakih, 1/5/1

[1017] a. g. e. h. 2

[1018] Vesail’uş Şia, 1/101/9

[1019] a. g. e. 2/1043/6

[1020] a. g. e. h. 5

[1021] el-Fakih, 1/244/732

[1022] a. g. e. s. 109/224

[1023] el-Kafi, 3/38/1

[1024] a.g.e, 3/330/3

^{^[1025]} Ahzap suresi, 33. ayet

^{^[1026]} Al-i İmran suresi, 42. ayet

^{^[1027]} Tevbe suresi, 103. ayet

[1028] Nehc’ul Belağa, 94. hutbe

[1029] a. g. e. 105. hutbe

[1030] a. g. e. 160. hutbe

[1031] a. g. e. 252. hikmet

[1032] a. g. e. 198. hutbe

[1033] Gurer’ul Hikem, 3743

[1034] a. g. e. 6016

[1035] Nehc’ul Belağa, 45. mektup

^{^[1036]} Nisa suresi, 59. ayet

[1037] Nehc’ul Belağa, 109. hutbe

[1038] a. g. e. 193. hutbe

[1039] a. g. e. 223. hutbe

[1040] Gurer’ul Hikem, 506

[1041] a. g. e. 92

[1042] a. g. e. 1401

[1043] Bihar, 70/105/8

[1044] Gurer’ul Hikem, 1243

[1045] a. g. e. 1063-1064

a. g. e. 6012[1046]

[1047] a. g. e. 2222

[1048] a. g. e. 3192

[1049] a. g. e. 4243

[1050] a. g. e. 4245

[1051] a. g. e. 4360

[1052] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi’l-Hadid, 10/189

[1053] Gurer’ul Hikem, 3519

[1054] a. g. e. 4074-4075

[1055] a. g. e. 2322

[1056] a. g. e. 4713

[1057] a. g. e. 3515

[1058] a. g. e. 4085

[1059] a. g. e. 2443

[1060] Bihar, 70/95/1

[1061] Vesail’uş Şia, 11/184/2

[1062] Bihar, 94/128

[1063] a. g. e. 78/366/2

[1064] Nehc’ul Belağa, 96. hikmet

[1065] a. g. e. 20. hutbe

[1066] a. g. e. 69. mektup

[1067] el-Kafi, 2/74/2

[1068] Nehc’ul Belağa, 31. mektup

[1069] a. g. e. 144. hutbe

[1070] Gurer’ul Hikem, 5157-5158

^{^[1071]} Nisa suresi, 59. ayet

[1072] el-Kafi, 1/265/1

[1073] Bihar, 17/8/11

[1074] Nehc’ul Belağa, 156. hutbe

[1075] a. g. e. 53. mektup

[1076] a. g. e. 38. mektup

[1077] Gurer’ul Hikem, 2970

[1078] a. g. e. 3135

[1079] a. g. e. 3134

[1080] a. g. e. 2263-2264

[1081] a. g. e. 2267

[1082] a. g. e. 2309

[1083] a. g. e. 8566

[1084] a. g. e. 3239

[1085] a. g. e. 3231

[1086] Bihar, 78/365/4

[1087] Nehc’ul Belağa, 214. hutbe

^{^[1088]} Ahzap suresi, 67 ve 68. ayetler

[1089] Nehc’ul Belağa, 192. hutbe

[1090] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/43/149

[1091] a. g. e. s. 69/318

[1092] Nehc’ul Belağa, 239. hikmet

[1093] Gurer’ul Hikem, 8778

[1094] a. g. e. 2475

[1095] a. g. e. 4029

[1096] Bihar, 78/90/95

[1097] Nehc’ul Belağa, 400. hikmet

[1098] el-Kafi, 6/510/1

[1099] Mekarim’ul Ahlak, 1/102/200

[1100] el-Kafi, 6/510/2

[1101] a.g.e, s. 512/18

[1102] a. g. e. s. 510/6

[1103] a. g. e. h. 3

[1104] a.g.e, 6/510/4

[1105] a. g. e. 4/113/3

[1106] el-Fakih, 2/86/1804

[1107] el-Kafi, 6/510/7

[1108] a. g. e. s. 511/14

[1109] Sünen-i en-Nisai, 8/189

[1110] el-Kafi, 6/513/4

[1111] a. g. e. s. 512/2

[1112] Müheccet’ul Beyza, 8/105

[1113] el-Kafi, 6/512/17

[1114] Sünen-i en-Nisai, 8/153

[1115] a. g. e. s. 155

[1116] Yasin suresi, 18. ayet

[1117] Kenz’ul Ummal, 28556

[1118] a. g. e. 28566

[1119] a. g. e. 28570

[1120] et-Terğib ve’t-Terhib, 4/33/4

[1121] Kenz’ul Ummal, 28562

[1122] a. g. e. 28584

[1123] a. g. e. 28583

[1124] Bihar, 77/153/122

[1125] a. g. e. 95/2/2 ve bak. Kenz’ul Ummal, 7/136

[1126] el-Kafi, 8/197/235

[1127] a. g. e. s. 198/236

[1128] Nur’us Sakaleyn, 4/382/35

[1129] el-Kafi, 2/116/17

[1130] Tenbih’ul Havatir, 1/89

[1131] Bihar, 75/59/23

[1132] En’am suresi, 2. ayet

[1133] Nehc’ul Belağa, 234. hutbe

[1134] Bihar, 77/165/2

[1135] Nehc’ul Belağa, 48. hikmet

[1136] Bihar, 78/7/59

[1137] a. g. e. s. 269/109

[1138] Gurer’ul Hikem, 1641

[1139] Nehc’ul Belağa, 31. mektup

[1140] Gurer’ul Hikem, 1676

[1141] Gurer’ul Hikem, 6046-6047

[1142] a. g. e. 6048-6049

[1143] a. g. e. 2347

[1144] a. g. e. 10292

[1145] Bihar, 75/320/49

[1146] Tuhef’ul Ukul, 358

[1147] Gurer’ul Hikem, 6044-6045

[1148] a. g. e. 6042-6043

[1149] el-Kafi, 6/490/1

[1150] a. g. e. h. 6

[1151] a. g. e. h. 7

[1152] Durr’ul Mensur, 1/276

[1153] el-Kafi, 6/491/15

[1154] a. g. e. 8/ 138/103

[1155] Bakara suresi, 258. ayet

[1156] Al-i İmran suresi, 57. ayet

[1157] En’am suresi, 21. ayet; Yusuf suresi, 23. ayet

[1158] Lokman suresi, 11. ayet

[1159] Hac suresi, 53. ayet

[1160] Hud suresi, 44. ayet

[1161] Gurer’ul Hikem, 804

[1162] a. g. e. 1707

[1163] a. g. e. 1734

[1164] a. g. e. 875

[1165] Nehc’ul Belağa, 151. hutbe

[1166] Gurer’ul Hikem, 8250

[1167] Bihar, 75/309/4

[1168] Nehc’ul Belağa, 192. hutbe

[1169] a. g. e. 224

[1170] a.g.e

[1171] el-Kafi, 5/307/11

[1172] Kenz’ul Ummal, 8862

[1173] Gurer’ul Hikem, 6

[1174] a. g. e. 248

[1175] a. g. e. 2841

[1176] a. g. e. 2638

[1177] a. g. e. 2643

[1178] a. g. e. 2665

[1179] a. g. e. 2670

[1180] Kenz’ul Ummal, 7639

[1181] Nihabet’ul-Bidaye ve’n-Nihayet, 2/55

[1182] Yunus suresi, 13. ayet

[1183] Neml suresi, 52. ayet

[1184] Gurer’ul Hikem, 1657

[1185] Nehc’ul Belağa, 53. mektup; Gurer’ul Hikem, 7523

[1186] Gurer’ul Hikem, 7940

[1187] a. g. e. 7750

[1188] a. g. e. 5386

[1189] a. g. e. 5391

[1190] a. g. e. 4230

[1191] a. g. e. 11028

[1192] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi'l-Hadid, 17/12

[1193] Gurer’ul Hikem, 7835

[1194] a. g. e. 8723

[1195] Nehc’ul Belağa, 476. hikmet

[1196] el-Kafi, 2/332/11

[1197] Bihar, 75/309/7

[1198] Sevab’ul A’mal, 321/1

[1199] Kenz’ul Ummal, 44154

[1200] Hac suresi, 25. ayet

[1201] Avali’ul Lai, 1/430/124

[1202] el-Kafi, 4/227/2

[1203] En’am suresi, 82. ayet

[1204] el-Kafi, 2/399/4

[1205] Bihar, 69/153/10

[1206] Nihayet’ul Bidaye ve’n-Nihaye, 2/56

[1207] Kenz’ul Ummal, 7588

[1208] Nehc’ul Belağa, 176. hutbe

[1209] el-Mehasin, 1/68/18

[1210] Bihar, 7/271/36

[1211] Kenz’ul Ummal, 10326

[1212] Bihar, 75/311/15

[1213] Nehc’ul Belağa, 158. hutbe

[1214] Kenz’ul Ummal, 7641

[1215] Nehc’ul Belağa, 31. mektup; Gurer’ul Hikem, 6054

[1216] Bihar, 75/320/43

[1217] Gurer’ul Hikem, 9272

[1218] a. g. e. 6055

[1219] Gurer’ul Hikem, 4406

[1220] Kenz’ul Ummal, 7605

[1221] Emali et-Tusi, 405/908

[1222] el-Kafi, 2/331/4

[1223] a. g. e. h. 5

[1224] Kenz’ul Ummal, 7648

[1225] Kehf suresi, 57. ayet

[1226] Ankebut suresi, 68. ayet

[1227] Secde suresi, 22. ayet

[1228] Zümer suresi, 32. ayet

[1229] Gurer’ul Hikem, 3346

[1230] Bihar, 75/322/50

[1231] Tenbih’ul Havatir, 2/231

[1232] Gurer’ul Hikem, 4109

[1233] Al-i İmran suresi, 178

[1234] Nehc’ul Belağa, 97. hutbe; Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi'l-Hadid, 7/70

[1235] Gurer’ul Hikem, 6078

[1236] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi'l-Hadid, 17/34

[1237] Bihar, 75/322/51

[1238] Nur’us Sakaleyn, 2/394/206

[1239] a. g. e. 5/500/21

[1240] a. g. e. h. 24

[1241] Kenz’ul Ummal, 43600

[1242] Bihar, 75/319/42

[1243] Furkan suresi, 27. ayet

[1244] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi'l-Hadid, 18/369; Nehc’ul Belağa, 186. hikmet

[1245] Bihar, 77/397/18

[1246] Nehc’ul Belağa, 341. hikmet

[1247] a. g. e. 241. hikmet

[1248] Bihar, 75/322/52

[1249] a. g. e. 77/64/5

[1250] a. g. e. 75/321/49

[1251] En’am suresi, 129. ayet

[1252] Bihar, 75/313/28

[1253] a. g. e. s. 321/50

[1254] Kenz’ul Ummal, 18716

[1255] Şura suresi, 39. ayet

[1256] Sahifet’us Seccadiye, 82, 20. dua

[1257] Nehc’ul Belağa, 3. hutbe

[1258] a. g. e. 47. mektup

[1259] a. g. e. 136. hutbe

[1260] Bihar, 14/308/17

[1261] a. g. e. 75/320/48

[1262] Nehc’ul Belağa, 31. mektup

[1263] Bihar, 75/311/15

[1264] Kenz’ul Ummal, 7589

[1265] Bihar, 75/372/17

[1266] el-Kafi, 2/333/16

[1267] Bihar, 77/383/9

[1268] a. g. e. 75/374/25

[1269] el-Kafi, 5/107/7

[1270] a. g. e. s. 106/4 bak tüm söze

[1271] Hud suresi, 113. ayet

[1272] Kasas suresi, 17. ayet

[1273] Kenz’ul Ummal, 14950

1 Bihar, 75/373/22

[1275] a. g. e. 96/221/12

[1276] Kenz’ul Ummal, 14951

[1277] a. g. e. 14955-7596

[1278] a. g. e. 14953

[1279] Bihar, 75/369/3

[1280] el-Kafi, 5/108/12

[1281] Bihar, 75/372/20

[1282] Kenz’ul Ummal, 7593

[1283] Nisa suresi, 85. ayet

[1284] Gurer’ul Hikem, 2977

[1285] Bihar, 75/359/75

[1286] Gurer’ul Hikem, 4068

[1287] Bihar, 100/90/75

[1288] a. g. e. 75/20/17

[1289] Durr’ul Mensur, 3/12

[1290] Sahifet’us Seccadiye, 147, 38. dua

[1291] Bihar, 75/381/46

[1292] a. g. e. s. 349/56

[1293] a. g. e. 78/271/112

[1294] Bihar, 75/350/57

[1295] Kenz’ul Ummal, 7597

[1296] Gurer’ul Hikem, 2510

[1297] Kenz’ul Ummal, 7600

[1298] a. g. e. 7601

[1299] a. g. e. 7602

[1300] Gurer’ul Hikem, 2979

[1301] Bihar, 10/88/8

[1302] a. g. e. s. 84/5

[1303] A’raf suresi, 23. ayet

[1304] Nahl suresi, 118. ayet

[1305] Gurer’ul Hikem, 6996

[1306] a. g. e. 8606

[1307] a. g. e. 6269

[1308] a.g.e, 6064

[1309] a. g. e. 6057

[1310] a. g. e. 8541

[1311] el-Kafi, 2/458/20

[1312] Bihar, 77/150/961

[1313] Nehc’ul Belağa, 298. hikmet

[1314] a. g. e. 31. mektup

[1315] el-Kafi, 2/334/18

[1316] Gurer’ul Hikem, 3448

[1317] a. g. e. 1637-1638

[1318] a. g. e. 3443

[1319] Bihar, 78/162/1

[1320] Sevab’ul A’mal, 323/15

[1321] Müstedrek’ul Vesail, 12/106/13644

[1322] Bihar, 78/326/35

[1323] Kenz’ul Ummal, 7604

[1324] Gurer’ul Hikem, 6039

[1325] a. g. e. 6038

[1326] a. g. e. 6074

[1327] a. g. e. 6040

[1328] a. g. e. 6036

[1329] a. g. e. 1386

[1330] Nehc’ul Belağa, 309. hikmet

[1331] Emali es-Seduk, 250/8

[1332] Şerh-i Nehc’ul Belağa-i İbn-i Ebi'l-Hadid, 19/277

[1333] a. g. e. 9/72

[1334] Bihar, 75/197/15

[1335] Gurer’ul Hikem, 4824

[1336] a. g. e. 4834

[1337] a. g. e. 4816

[1338] a. g. e. 4823

[1339] a. g. e. 8842

[1340] Bihar, 78/209/84

[1341] Gurer’ul Hikem, 3027

[1342] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[1343] Hücurat suresi, 12. ayet

[1344] Sünen-i Ebi Davud, 4917

[1345] Bihar, 75/195/8

[1346] Nehc’ul Belağa, 150. hikmet

[1347] Gurer’ul Hikem, 2708

[1348] Tuhef’ul Ukul, 501

[1349] el-Hisal, 624/10

[1350] Kenz’ul Ummal, 7587

[1351] a. g. e. 7585

[1352] Bihar, 73/304/21

[1353] a. g. e. 77/243/1

[1354] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[1355] Gurer’ul Hikem, 10511

[1356] a. g. e. 10534

[1357] a. g. e. 5575

[1358] a. g. e. 5574

[1359] a. g. e. 5573

[1360] a. g. e. 2709

[1361] a. g. e. 5748

[1362] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[1363] a. g. e. 220. hikmet

[1364] Gurer’ul Hikem, 2175

[1365] a. g. e. 1903

[1366] Emali es-Seduk, 250/8

[1367] Kenz’ul Fevaid, 2/182

[1368] Bihar, 74/197/31

[1369] Gurer’ul Hikem, 7960

[1370] a. g. e. 8837

[1371] a. g. e. 7792

[1372] Gurer’ul Hikem, 8950

[1373] Kenz’ul Fevaid, 2/182

[1374] Gurer’ul Hikem, 9084

[1375] a. g. e. 346

[1376] a. g. e. 839

[1377] a. g. e. 7306

[1378] a. g. e. 8094

[1379] Nehc’ul Belağa, 114. hikmet

[1380] Bihar, 77/158/142

[1381] a.g.e, 77/211/1

[1382] el-Kafi, 5/298/2

[1383] A’lam’ud Din, 312

[1384] Tuhef’ul Ukul, 357

[1385] a. g. e.

[1386] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[1387] Fussilet suresi, 23. ayet

[1388] Feth suresi, 6. ayet

[1389] el-Kafi, 2/72/3

[1390] Bihar, 70/366/14

[1391] a. g. e. 70/385/46

[1392] Gurer’ul Hikem, 8840-8841

[1393] Derret’ul Bahire, 18

[1394] Kenz’ul Ummal, 5849

[1395] Nur’us Sakaleyn, 4/544/29

[1396] Müstedrek’ul Vesail, 11/250/12901

[1397] a. g. e. s. 252/12911

[1398] el-Kafi, 2/72/4

[1399] Gurer’ul Hikem, 4836

[1400] Nehc’ul Belağa, 27. mektup

[1401] Sünen-i Ebi Davud, 4993

[1402] Nehc’ul Belağa, 98. hutbe

[1403] Bihar, 74/417/39

[1404] a. g. e. 77/419/40

[1405] Nur’us Sakaleyn, 5/528/6

[1406] Bakara suresi, 21. ayet

[1407] el-Kafi, 2/83/2

[1408] a. g. e. h. 3

[1409] Tuhef’ul Ukul, 35

[1410] Nehc’ul Belağa, 198. hutbe

[1411] Gurer’ul Hikem, 65

[1412] a. g. e. 6559

[1413] a. g. e. 4066

[1414] a. g. e. 5147

[1415] a. g. e. 6504

[1416] a. g. e. 9490

[1417] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/103/1; İlel’uş Şerayi’, 256/9

[1418] Kenz’ul Ummal, 43614

[1419] Kasas’ul Enbiya, 166/193

[1420] el-Kafi, 2/83/1

[1421] Tenbih’ul Havatir, 2/120

[1422] el-Kafi, 2/83/4

[1423] İrşad’ul Kulup, 205

[1424] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 1/150/51

[1425] Mişkat’ul Envar, 327

[1426] Müstedrek’ul Vesail, 11/244/12875

[1427] Bakara suresi, 30. ayet

[1428] Zariyat suresi, 56. ayet

[1429] Misbah’uş Şeria, 536

[1430] Müstedrek’ul Vesail, 11/258/12928

[1431] Gurer’ul Hikem, 8529

[1432] et-Tevhid, 34/2

[1433] Tuhef’ul Ukul, 223

[1434] a. g. e. 204

[1435] Tezkiret’ul Havas, 140

[1436] Tuhef’ul Ukul, 280

[1437] Kenz’ul Fevaid, 1/55

[1438]- Hurura, Kufe yakınlarında olan bir köyün ismidir. Nehrevan savaşında Hz. Ali’ye karşı savaşan hariciler, o yeri kendilerine savaş alanı seçtiler. Bu şahıs ise Nehrevan savaşında öldürülen “Garve b. Edne” idi.

[1439] Nehc’ul Belağa, 97. hikmet

[1440] Yunus suresi, 61. ayet

[1441] Kenz’ul Ummal, 5250

[1442] a. g. e. 5252

[1443] a. g. e. 5254

[1444] Bihar, 12/300/95

[1445] a. g. e. s. 301/97

[1446] Mecme’ul Beyan, 5/180

[1447] Gurer’ul Hikem, 1792

[1448] a. g. e. 1147

[1449] İrşad’ul Kulup, 203

[1450] Bihar, 103/18/81

[1451] Mean’il Ahbar, 367/1

[1452] Gurer’ul Hikem, 3421

[1453] Tuhef’ul Ukul, 46

[1454] el-Mehasin, 1/247/462

[1455] Emali et-Tusi, 454/1015

[1456] Derret’ul Bahire, 18

[1457] Tenbih’ul Havatir, 1/39

[1458] a. g. e. s. 65

[1459] Nehc’ul Belağa, 237. hikmet

[1460] el-Kafi, 2/84/5

[1461] el-Hisal, 188/259

[1462] Bihar, 70/210/33

[1463] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/180/4

[1464] Tenbih’ul Havatir, 1/49

[1465] Bihar, 72/94/6

[1466] el-Kafi, 6/434/24

[1467] el-Hisal, 632/10

[1468] a. g. e. 129/132

[1469] el-Kafi, 2/398/8

[1470] Nehc’ul Belağa, 164. hikmet

[1471] el-Kafi, 2/398/7

[1472] Nehc’ul Belağa, 192. hutbe

[1473] Tuhef’ul Ukul, 364

[1474] el-Kafi, 2/55/3

[1475] Mehasin, 1/453/1045

[1476] Tenbih’ul Hevatir, 2/109

[1477] el-Kafi, 2/468/8

[1478] Gurer’ul Hikem, 2873

[1479] a.g.e, 2872

[1480] a. g. e. 2907

[1481] el-Hisal, 30/104

[1482] el-Kafi, 1/18/12

[1483] el-İhtisas, 28

[1484] el-Kafi, 2/79/1

[1485] el-Hisal, 35/8

[1486] İrşad’ul Kulup, 205

[1487] Mekarim’ul Ahlak, 2/7/1976

[1488] Gurer’ul Hikem, 6427

[1489] Kurb’ul Esnad, 135/475

[1490] Gurer’ul Hikem, 3315

[1491] el-Kafi, 2/163/2

[1492] Gurer’ul Hikem, 10506

[1493] Tuhef’ul Ukul, 281

[1494] el-Hisal, 125/122

[1495] a. g. e. 16/56

[1496] Emali et-Tusi, 120/187

[1497] Nehc’ul Belağa, 113. hikmet

[1498] Tuhef’ul Ukul, 442

[1499] Nehc’ul Belağa, 164. hutbe

[1500] Nevadir’ur-Ravendi, 22

[1501] a. g. e.

[1502] a. g. e.

[1503] a. g. e.

[1504] a. g. e.

[1505] a. g. e.

[1506] a. g. e. 23

[1507] İddet’ud Dai, 141

[1508] a. g. e. 140

[1509] Emali et-Tusi, 680/1447

[1510] İddet’ud Dai, 93

[1511] Cami’ul Ahbar, 441/1243

[1512] A’lam’ud Din, 414

[1513] Emali es-Seduk, 358/4

[1514] Nehc’ul Belağa, 69. mektup

[1515] Tuhef’ul Ukul, 6

[1516] Bihar, 94/155/22

[1517] Kenz’ul Ummal, 5301

[1518] el-Kafi, 2/86/2

[1519] Nehc’ul Belağa, 109. hutbe

[1520] Emali et-Tusi, 212/368, et-Temhis, 57/115

[1521] el-Kafi, 2/72/1

[1522] a. g. e. s. 73/4

[1523] a. g. e. h. 2

[1524] Nur’us Sakaleyn, 4/350/22

[1525] Beled’ul Emin, 314

[1526] Tefsir-i Mensub ila İmam Askeri, 327/179

[1527] Emali es-Seduk, 147/1

[1528] Müstedrek’ul Vesail, 1/101/91

[1529] Gurer’ul Hikem, 6985

[1530] Tuhef’ul Ukul, 507

[1531] a. g. e. 509

[1532] Musekkin’ul Fuad, 80

[1533] el-Kafi, 2/84/6

[1534] Tuhef’ul Ukul, 397

[1535] Tenbih’ul Havatir, 1/9

[1536] Cami’ul Ahbar, 337/947

[1537] Tuhef’ul Ukul, 236

[1538] el-Kafi, 2/77/5

[1539] Gurer’ul Hikem, 5340

[1540] a. g. e. 2128

[1541] Haşr suresi, 2

[1542] Nehc’ul Belağa, 85. hutbe

[1543] a. g. e. 150. hikmet

[1544] Kenz’ul Fevaid, 2/31

[1545] Bihar, 73/119/109

[1546] Nehc’ul Belağa, 20. hutbe

[1547] a. g. e. 367. hikmet

[1548] Gurer’ul Hikem, 3273

[1549] a. g. e. 4351

[1550] a. g. e. 7227 a. g. e. 7837

[1551] a. g. e. 8661

[1552] Nehc’ul Belağa, 191. hutbe

[1553] Bihar, 78/92/101

[1554] a. g. e.

[1555] a. g. e.

[1556] Gurer’ul Hikem, 1037

[1557] Nehc’ul Belağa, 208. hikmet

[1558] Bihar, 78/3/51

[1559] Naziat suresi, 25-26. ayetler

[1560] Yusuf suresi, 111. ayet

[1561] Nur suresi, 44. ayet

[1562] Gurer’ul Hikem, 1026

[1563] Nehc’ul Belağa, 182. hutbe

[1564] a. g. e. 76. hikmet

[1565] a. g. e. 221. hutbe

[1566] Emali et-Tusi, 493/1081

[1567] Nehc’ul Belağa, 114. hutbe

[1568] Emali es-Seduk, 96/5

[1569] Kenz’ul Fevaid lil Keraceki, 1/315

[1570] Gurer’ul Hikem, 3425-3426

[1571] a. g. e. 6673

[1572] a. g. e. 7057

[1573] a. g. e. 7060

[1574] a. g. e. 6453

[1575] a. g. e. 6467

[1576] a. g. e. 6519

[1577] a. g. e. 7589

[1578] Nehc’ul Belağa, 49. mektup

[1579] a.g.e, 69. mektup

[1580] a. g. e. 157. hutbe

[1581] a. g. e. 161. hutbe

[1582] a.g.e, 192. hutbe

[1583] a. g. e.

[1584] a. g. e.

[1585] a. g. e. 117. hutbe

[1586] a. g. e. 23. mektup

[1587] a. g. e. 106. hutbe

[1588] a. g. e. 297. hikmet

[1589] Bihar, 78/69/22

[1590] a. g. e. s. 160/20

[1591] Gurer’ul Hikem, 879

[1592] Misbah’uş Şeria, 204

[1593] Gurer’ul Hikem, 2237

[1594] a. g. e. 7658 ve 7691

[1595] a. g. e. 5150

[1596] a. g. e. 5206

[1597] a. g. e. 6461

[1598] a. g. e. 8295

[1599] a. g. e. 8056

[1600] a. g. e. 2252

[1601] a. g. e. 8686

[1602] a. g. e. 8743

[1603] a. g. e. 9242

[1604] a. g. e. 9244

[1605] a. g. e. 10775-10776

[1606] Nehc’ul Belağa, 31. hikmet

[1607] a. g. e. 16. hutbe

[1608] Fatır suresi, 8. ayet

[1609] Nehc’ul Belağa, 53. mektup

[1610] a. g. e. 113. hikmet

[1611] a. g. e. 38. hikmet

[1612] el-İhtisas, 227

[1613] Gurer’ul Hikem, 940

[1614] a. g. e. 954

[1615] a. g. e. 9472

[1616] a. g. e. 4606

[1617] el-Kafi, 2/306/3

[1618] Tuhef’ul Ukul, 74

[1619] Nehc’ul Belağa, 212. hikmet

[1620] Gurer’ul Hikem, 8380

[1621] a. g. e. 5412

[1622] a. g. e. 3956

[1623] a. g. e. 2570

[1624] a. g. e. 1008

[1625] a. g. e. 726

[1626] a. g. e. 2006-2007

[1627] a. g. e. 62

[1628] a. g. e. 938

[1629] a. g. e. 414

[1630] a. g. e. 555

[1631] el-İhtisas, 221

[1632] el-Kafi, 2/313/2

[1633] el-Hisal, 84/10

[1634] a. g. e. 506/3

[1635] Nevevi bu cümlenin şerhinde şöyle yazmaktadır: “Yani benim için beni öldürmeniz bir utanç değildir.”

[1636] Efra’nın Muaz ve Muevvez adlı iki çocuğu, Ensar’dan olup çiftçilikle uğraşıyorlardu. Araplar çiftçiliği değersiz ve aşağılık bir iş saydığı için, Ebu Cehil de kendisini çiftçi olmayan birinin öldürmesini arzu etmişti.

[1637] Sahih-i Müslim, 1800

[1638] Nehc’ul Belağa, 167. hikmet

[1639] Bihar, 72/199/27

[1640] Gurer’ul Hikem, 8725

[1641] el-Kafi, 2/313/4

[1642] a. g. e. s. 314/7

[1643] İlel’uş Şerayi’, 354/1

[1644] İrşad’ul Mufid, 1/304

[1645] Nehc’ul Belağa, 46. hikmet

[1646] Kurb’ul Esnad, 392/1371

[1647] Gurer’ul Hikem, 5723

[1648] a. g. e. 2642

[1649] a. g. e. 5412

[1650] a. g. e. 4356

[1651] a. g. e. 5440

[1652] a. g. e. 1902

[1653] a. g. e. 8609

[1654] a. g. e. 8813

[1655] a. g. e. 4096

[1656] a. g. e. 10027

[1657] Sahih-i Müslim, 2155

[1658] a. g. e.

[1659] Tuhef’ul Ukul, 285

[1660] Müstedrek’ul Vesail, 1/131/181

[1661] a. g. e. s. 132/184

[1662] a. g. e. s. 131/182

[1663] a. g. e. s. 132/183

[1664] Nehc’ul Belağa, 91. hutbe

[1665] el-Hisal, 112/85

[1666] a. g. e. h. 86

[1667] el-Kafi, 2/314/8

[1668] Vesail’uş Şia, 1/87/1

[1669] a. g. e. s. 88/6

[1670] a. g. e. 11/247/9

[1671] a. g. e. 1/89/8

[1672] a. g. e. h. 9

[1673] a. g. e. s. 87/3

[1674] el-Kafi, 2/313/3

[1675] İddet’ud Dai, 222

[1676] ez-Zuhd lil Hüseyin b. Said, 68/179

[1677] Bihar, 72/322/37

[1678] el-Kafi, 2/314/8

[1679] İddet’ud Dai, 222

[1680] Tuhef’ul Ukul, 285

[1681] Gurer’ul Hikem, 4168

[1682] a. g. e. 9666

[1683] Emali es-Seduk, 16/5

[1684] Gurer’ul Hikem, 10403

[1685] Müstedrek’ul Vesail, 1/142/209

[1686] el-Kafi, 2/229/1

[1687] Mean’il Ahbar, 244/2

[1688] Nehc’ul Belağa, 150. hikmet

[1689] Bihar, 78/159/10

[1690] Nehc’ul Belağa, 126. hikmet

[1691] a. g. e.

[1692] a. g. e.

[1693] a. g. e.

[1694] a. g. e.

[1695] a. g. e.

[1696] Gurer’ul Hikem, 6253

[1697] a. g. e. 6257

[1698] a. g. e. 6259

[1699] a. g. e. 6268

[1700] a. g. e. 6271

[1701] a. g. e. 6272

[1702] a. g. e. 6281

[1703] a. g. e. 6282

[1704] Ra’d suresi, 5. ayet

[1705] Misbah’uş Şerayi’, 230

[1706] Emali et-Tusi, 663/1387

[1707] a. g. e.

[1708] a. g. e. 664/1387

[1709] el-Mehasin, 1/377/831

[1710] a. g. e.

[1711] a. g. e.

[1712] Kenz’ul Ummal, 29116

[1713] a. g. e. 29117

[1714] Nehc’üs-Saade, 2/172

[1715] el-Kafi, 2/67/1

[1716] Nur’us Sakaleyn, 3/243/15

[1717] Cami’ul Ahbar, 383/1070

[1718] Nehc’ul Belağa, 8. hikmet

[1719] Gurer’ul Hikem, 416

[1720] Bihar, 73/159/5

[1721] Gurer’ul Hikem, 4597

[1722] Nehc’ul Belağa, 4. hikmet

[1723] Kenz’ul Ummal, 5616

[1724] Gurer’ul Hikem, 1490

[1725] a. g. e. 1973

[1726] Nehc’ul Belağa, 384. hikmet

[1727] a. g. e. 331

[1728] a. g. e. 461

[1729] a. g. e. 34. hutbe

[1730] a. g. e. 31. mektup

[1731] Gurer’ul Hikem, 10918

[1732] a. g. e. 3177

[1733] a. g. e. 3339

[1734] a. g. e. 3189

[1735] a. g. e. 3080

[1736] el-Kafi, 2/671/4

[1737] Nehc’ul Belağa, 12. hikmet

[1738] İlel’uş Şerayi’, 122/1

[1739] el-Kafi, 1/24/20

[1740] İsra suresi, 88. ayet

[1741] Hud suresi, 13 ve 14. ayetler

[1742] Bakara suresi, 23, 24. ayetler

[1743] Mean’il Ahbar, 24/4

[1744] el-Heraic ve’l-Ceraih, 2/710/5

[1745] Nisa suresi, 82. ayet

[1746] Nehc’ul Belağa, 18. hutbe

[1747] Enbiya suresi, 37. ayet

[1748] İsra suresi, 11. ayet

[1749] Gurer’ul Hikem, 432

[1750] a. g. e. 9740

[1751] Emali et-Tusi, 7/8

[1752] el-Mehasin, 1/340/697

[1753] Gurer’ul Hikem, 1228-1229

[1754] a. g. e. 1290

[1755] Kenz’ul Ummal, 5678

[1756] Gurer’ul Hikem, 1310-1311

[1757] el-Mehasin, 1/340/698; Kenz’ul Ummal, 5674

[1758] el-Hisal, 100/52

[1759] Nehc’ul Belağa, 31. mektup

[1760] Gurer’ul Hikem, 4569

[1761] Nehc’ul Belağa, 140. hutbe

[1762] a. g. e. 53. mektup

[1763] Gurer’ul Hikem, 9332

[1764] el-Kafi, 2/142/3

[1765] a. g. e. s. 143/8

[1766] a. g. e. h. 9

[1767] a. g. e. s. 142/4

[1768] Ta-Ha suresi, 83, 84. ayetler

[1769] Emali et-Tusi, 7/8

[1770] Gurer’ul Hikem, 1937

[1771] a. g. e. 1949-1950

[1772] Kenz’ul Ummal, 5673

[1773] a. g. e. 5832

[1774] Tenbih’ul Havatir, 2/122

[1775] Nehc’ul Belağa, 101. hikmet

[1776] Gurer’ul Hikem, 7489

[1777] 10364

[1778] Tuhef’ul Ukul, 147

[1779] Nehc’ul Belağa, 363. hikmet

[1780] Gurer’ul Hikem, 1333

[1781] el-Hisal, 100/52

[1782] Nehc’ul Belağa, 27. mektup

[1783] a. g. e. 150. hutbe

[1784] Metalib’us Suul, 61

[1785] Gurer’ul Hikem, 863

a. g. e. 3464[1786]

[1787] a. g. e. 4789

[1788] a. g. e. 1954

[1789] el-Kafi, 2/146/11

[1790] a. g. e. s. 147/15

[1791] Metalib’us Suul, 56

[1792] İlel’uş Şerayi’, 248/2

[1793] Gurer’ul Hikem, 1656

[1794] a. g. e. 584

[1795] a. g. e. 1873

[1796] Avail’ul Leai, 1/293/177

[1797] Gurer’ul Hikem, 496 ve 5804

[1798] a. g. e. 1437

[1799] a. g. e. 4215

[1800] a. g. e. 4211

[1801] Metalib’us Suul, 56

[1802] Cami’ul Ahbar, 435/1216

[1803] Gurer’ul Hikem, 774

[1804] a. g. e. 2223

[1805] a. g. e. 2253

[1806] a. g. e. 5592

[1807] a. g. e. 9543

[1808] a. g. e. 6496

[1809] a. g. e. 584

[1810] Nehc’ul Belağa, 437. hikmet

[1811] En’am suresi, 82. ayet

[1812] Keşf’ul Gumme, 3/137

[1813] Gurer’ul Hikem, 1704

[1814] a. g. e. 247

[1815] a. g. e. 386

[1816] el-Kafi, 7/174/2

[1817] Nur’us Sakaleyn, 4/173/21

[1818] Kemal’ud Din, 668/13

[1819] el-Kafi, 8/267/390

[1820] Nahl suresi, 90. ayet

[1821] Nehc’ul Belağa, 231. hikmet

[1822] Tefsir-i Ayyaşi, 2/267/61

[1823] el-Kafi, 2/146/11

[1824] Bihar, 75/344/35

[1825] Nehc’ul Belağa, 15. hutbe

[1826] Müstedrek’ul Vesail, 11/123/12596

[1827] Keşf’ul Gumme, 3/138

[1828] el-Kafi, 2/51/1; el-Hisal, 231/74; Tuhef’ul Ukul, 165; Emali et-Tusi, 38/40

[1829] Kenz’ul Ummal, 1388

[1830] Nehc’ul Belağa, 31. hikmet

[1831] Kenz’ul Ummal, 1389

[1832] Tuhef’ul Ukul, 365

[1833] el-Hisal, 208/28

[1834] a. g. e. h. 29

[1835] Kenz’ul Fevaid, 2/162

[1836] Tuhef’ul Ukul, 14

[1837] Gurer’ul Hikem, 8656

[1838] Nehc’ul Belağa, 87. hutbe

[1839] Emali es-Seduk, 278/23

[1840] a. g. e. 91/3

[1841] el-İstibsar, 3/12/33

[1842] Maide suresi, 8. ayet

[1843] Tuhef’ul Ukul, 88

[1844] Emali’el-Müfid, 221/1

[1845] Emali es-Seduk, 27/4

[1846] Gurer’ul Hikem, 3242

[1847] a. g. e. 3186-3187

[1848] a. g. e. 3014

[1849] Kenz’ul Ummal, 44154

[1850] Gurer’ul Hikem, 3170

[1851] a. g. e. 6368

[1852] a. g. e. 10841

[1853] Tenbih’ul Havatir, 1/163

[1854] Gurer’ul Hikem, 2408

[1855] Nehc’ul Belağa, 216. hutbe

[1856] Uyun-u Ahbar’ir-Rıza, 2/28/20

[1857] Müstedrek’ul Vesail, 12/99/13627

[1858] Sevab’ul A’mal, 338/1

[1859] a. g. e. 309/1

[1860] Bakara suresi, 36. ayet

[1861] el-Kafi, 2/302/11

[1862] a. g. e. h. 10

[1863] Gurer’ul Hikem, 9785

[1864] a. g. e. 5247

[1865] a. g. e. 9352

[1866] a.g.e, 9429

[1867] A’lam’ud Din, 309

[1868] Derret’ul Bahire, 26

[1869] el-Hisal, 72/111

[1870] el-İhtisas, 230

[1871] Tuhef’ul Ukul, 42

[1872] Emali et-Tusi, 482/1052 Muşşare düşmanlık ve çekişmek demektir. Erret ise insanların pisliği anlamındadır. Kötülük ve ayıplardan kinayedir. Gurret ise güzellik ve salih amel anlamındadır ve atın alnındaki beyazlığa teşbih edilmiştir ve kıymeti artan herşeye “gurret” denmektedir. (Kaynağın haşiyesinde yazıldığı gibi)

[1873] a. g. e. 512/1119

[1874] Hilyet’ul Evliya, 3/184/235

[1875] Gurer’ul Hikem, 6302

[1876] a. g. e. 7316

[1877] Tuhef’ul Ukul, 315

[1878] el-Kafi, 2/302/12

[1879] Gurer’ul Hikem, 8033

[1880] Teğabün suresi, 14. ayet

[1881] Gurer’ul Hikem, 8745

[1882] a. g. e. 3876

[1883] a. g. e. 4424

[1884] A’lam’ud Din, 309

[1885] Nehc’ul Belağa, 31. mektup

[1886] a. g. e. 295. hikmet

[1887] Gurer’ul Hikem, 16678

[1888] a. g. e. 3269

[1889] a. g. e. 9957

[1890] el-Kafi, 2/335/1

[1891] Tenbih’ul Havatir, 1/259

[1892] a. g. e. 2/115

[1893] et-Terğib ve’t-Terahib, 4/182/67

[1894] Nisa suresi, 101. ayet

[1895] Münafikun suresi, 4. ayet

[1896] A’lam’ud Din, 313

[1897] Gurer’ul Hikem, 3258

[1898] a. g. e. 7956

[1899] a. g. e. 8672

[1900] Nehc’ul Belağa, 62. mektup

[1901] a. g. e. 34. hutbe

[1902] Gurer’ul Hikem, 10197

[1903] a. g. e. 10216

[1904] a. g. e. 4775

[1905] a. g. e. 1926

[1906] Bihar, 78/378/3

[1907] Gurer’ul Hikem, 8230

[1908] a. g. e. 8043

[1909] Emali es-Seduk, 532/5

[1910] Nehc’ul Belağa, 172. hikmet, 438. hikmet

[1911] Emali et-Tusi, 483/1057

[1912] Sıfat’uş Şia, 115/58

[1913] Tuhef’ul Ukul, 278

[1914] Gurer’ul Hikem, 6316

[1915] a. g. e. 9150

[1916] a. g. e. 8031

[1917] a. g. e. 8032

[1918] a. g. e. 8517

[1919] Haşr suresi, 3. ayet

[1920] Maide suresi, 115. ayet

[1921] Talak suresi, 8. ayet

[1922] Al-i İmran suresi, 56. ayet

[1923] Hisal, 325/14

[1924] el-Kafi, 8/162/170

[1925] Ta-Ha suresi, 124. ayet

[1926] Tevbe suresi, 85. ayet

[1927] Bakara suresi, 35. ayet

[1928] Al-I İmran, 196-197. ayetler

[1929] Fecr suresi, 6-14. ayetler

[1930] Mearic suresi, 42. ayet

[1931] Kaf suresi, 22. ayet

[1932] Necm suresi, 29-30. ayetler

[1933] Sad suresi, 41. ayet

[1934] A’raf suresi, 141. ayet

[1935] Tefsir’ul Mizan, 3/10, 13

[1936] Kehf suresi, 86-87. ayetler

[1937] Ta-ha suresi, 47. ayet

[1938] Kenz’ul Ummal, 14958

[1939] a. g. e. 14959

[1940] a. g. e. 14960

[1941] Elle bastırmak anlamına gelmektedir. Çocukların boğmaca hastalığı, boğazının şişmesine ve nefes yolunun tıkanmasına sebep olduğu için parmağıyla hastanın boğazını sıkıyor ve şişen yerin yırtılıp kanamasına sebep oluyorlardı. Böylece nefes yolu açılıyor ve çocuklar ölümden kurtuluyordu. Kust ise Yunancadan alınan Arapçalaştırılmış bir kelime olup bir bitki adıdır.

[1942] a. g. e. 28188

[1943] İlel’uş Şerayi’, 541/18

[1944] Kenz’ul Ummal, 13376

[1945] a. g. e. 13379

[1946] a. g. e. 13377

[1947] a. g. e. 13411

[1948] Nur’us Sakaleyn, 5/571/6

[1949] Müstedrek’ul Vesail, 18/212/22530

[1950] a. g. e. 9/148/10515

[1951] Sahih-i Müslim, 2613

[1952] Sünen-i Ebi Davud, 2673